لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 25
دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی
شعر فارسى، به عنوان یکى از برجستهترین و گستردهترین آثار فرهنگِ بشرى، همواره موردِ ستایش آشنایانِ این وادى بوده است. این شعر، همانگونه که در حوزه مفاهیم و معانى ویژگیهایى دارد که آن را از شعر دیگر ملل امتیاز مىبخشد، در قلمرو ساخت و صورت هم از بعضى خصایص برخوردار است که در ادبیّات جهان، یا بىهمانند است یا مواردِ مشابه بسیار کم دارد. مثلاً ردیف ـ با وُسعتى که در شعر فارسى دارد و با نقشِ خلاّقى که در تاریخِ شعرِ فارسى داشته است ـ در ادبیّات جهانى بىسابقه است. بعضى دیگر از خصایص شعر فارسى نیز مشابه اگر داشته باشد، بسیار اندک است.
درین یادداشت به یکى دیگر از ویژگیهاى شعر فارسى مىپردازیم و آن مسأله «تخلّص» است که به این وسعت و شمول، که در شعرِ فارسى دیده مىشود، در شعرِ هیچ ملّتِ دیگرى ظاهراً دیده نشده است و اگر هم مصادیقى بتوان یافت در شعرِ زبانهائى است که تحتِ تأثیر شعرِ فارسى و آیینهاى آن قرار داشتهاند و در حقیقت از درونِ این فرهنگ و این ادبیّات نشأت یافتهاند مانندِ شعرِ ترکى و ازبکى و ترکمنى و اردو پشتو و دیگرِ شعرهاى آسیائى و همسایه. درین یادداشت، غرضِ ما، بحث درباره زمینههاى روانشناسىِ تخلّصهاى شعر فارسى است اما مقدمةً یادآورى بعضى نکات عام را درین باره بىسود نمىدانیم، زیرا تاکنون گویا کسى به بحث درین باره نپرداخته است.
با ظهورِ نیمایوشیج و بالیدنِ شعرِ جدید پارسى، شاعرانِ "نوپیشه" modern از بسیارى رسوم و آدابِ سنّتىِ شعر فارسى روىگردان شدند و یکى ازین سُنَّتها همین مسأله تخلّص بود. در ذهنتان مجسم کنید اگر قرار بود براى اینهمه "شاعر"ى که این روزها در مطبوعات "شعر" چاپ مىکنند، تخلّصِ غیر مکرّر، انتخاب شود، بر سرِ تخلّصهایى از نوعِ "کفگیر" و "خربزه" هم دعوا راه مىافتاد تا چه رسد به تخلّصهاى شاعرانه و خوشاهنگى از نوعِ "امید" و "بهار" که البتّه همه مکرّرند. ازین بابت هم باید سپاسگزارِ نیمایوشیج بود که شاعران را از قید تخلّص، مثل بسیارى قیدهاى دیگر، گیرم این نامها، نامهایى دراز و طولانى و غیرشاعرانه باشد مثل مهدى اخوان ثالث یا محمدرضا شفیعى کدکنى یا پرویز ناتل خانلرى.
امّا گرفتارىِ تخلّص اگر براى شاعران نوپیشه حل شده است براى تذکرهنویسان و مورخانِ ادبیات ما هنوز حل نگردیده است، به همین دلیل شما باز هم مهدى اخوان ثالث را باید در امید خراسانى بجویید و از گرفتاریهاى این مورّخان و تذکرهنویسان یکى هم این غالباً حاضر نیستند که در برابرِ نام اصلى اینگونه افراد، اقلاً ارجاعى بدهند به آن تخلّص شعرى که "امیدِ خراسانى" است تا خواننده اگر جویاى احوال و آثار اخوان ثالث است در امید خراسانى آن را بیابد. از کجا معلوم که همه خوانندگان از تخلّص شاعران، بویژه نوپردازان، اطلاع دارند و بر فرضِ اطلاع، در همه احوال نسبت به آن استشعار دارند. من خودم غالباً ازین نکته غافلم که روزگارى در جوانى با چنان تخلّصى (سرشک) چند تا غزل چاپ کردهام. بگذریم غرض، بحث ازین گونه مسائل نبود.
اغلب کسانى که با شعرِ فارسى سر و کار داشتهاند و در زبانهاى دیگر خواستهاند چیزى در بابِ شعرِ فارسى بنویسند به مسأله تخلّص به عنوان یکى از ویژگیهاى شعرِ فارسى اشارت کردهاند، مثلاً محمد خلیل مُرادى مؤلف سِلک الدُرَر (1173 ـ 1206) در شرح حالِ بسیارى از شعراى عربىزبان یا ترکزبان ـ که در قرون یازدهم و دوازدهم تحتِ تأثیر شعراى فارسىزبان تخلّص براى خود اختیار کردهاند ـ مىگوید: «الملقّب بـ [ ] على طریقة شعراء الفُرس والروم» و منظورش این است که این شاعر، "لقبِ شعرى" یا تخلّصى دارد به فلان نام و این گونه اختیارِ لقبِ شعرى و تخلّص از ویژگیهاى شعراى ایرانى و رومى (منظور عثمانى) است. مثلاً در شرحِ حالِ "وِفقى" مىگوید: «احمد بن رمضان الملقّب بـ"وِفْقی" على طریقة شُعراء الفُرس والروم» یا در شرح حال بیرم حلبى متخلّص به "عیدى" مىگوید: «بیرم الحَلَبى المعروف بـ "عیدی" و شعره بالترکی و "مخلصه" عیدی على طریقة شُعراء الفُرس والروم» و این نشان مىدهد که در عربى حتى در قرن دوازدهم نیز شعراى عرب از مفهوم تخلُّص، اطلاع نداشتهاند که مُرادى پیوسته این نکته را یادآورى مىکند که این گونه "مخلص" یا لقبِ شعرى، سنتى است در میان شعراىِ ایرانى و رومى (ترک عثمانى) این توضیح را او، پیوسته، تکرار مىکند و یک جا هم در بابِ "الفِ" آخرِ بعضى ازین تخلّصها از قبیل "صائبا" و "نظیما" نکتهاى مىآورد که نقلِ آن بىفایدهاى نیست. در شرحِ حالِ رحمتاللّه نقشبندى ملقب به "نظیما" مىگوید: انتخابِ این لقب به عادت شاعرانِ ایرانى و رومى است و بعد مىگوید: "و نظیما" اصله "نظیم" فأُدْخِلَ عَلَیهِ "حرف النداء" بالفارسیّة و هو "الالِف" فصارَ "نظیما" اى: یا نظیم! والاصل فیه ذکره ضمن ابیات لعلّةٍ اَوجَبَت حرفَالنداء. ولکثرة استعمالِ ذالک صارَ عَلَماً و یقع کثیراً فى القابِ الرومییّن و سیجىءُ فى محلّه و مَرّ فىالبعض. فیقولون فى نسیب و کلیم نسیبا و کلیما و یغلب حرف النداء و یشتهر لقبالشاعر مع حرفِ النداء ولایحذفه الاّالمعارف الخبیر. فافهم" یعنى: "ونظیما، در اصل، نظیم بوده است و حرفِ نداى فارسى که عبارت است از الف، بر آخرِ آن افزوده شده است و نظیما شده است، یعنى این نظیم! و اصلِ این کار، یادْ کردِ این نام است، در ضمن ابیاتى، به دلایلى خاص، که در آنجا حرفِ ندا لازم بوده است و به دلیل کثرتِ استعمال، تبدیل به "عَلَم" (= اسم خاص) گردیده و این کار [آوردنِ لقب با الفِ ندا] در لقبهاى رومیان فراوان دیده مىشود و در جاى خود
[درین کتاب] پس ازین خواهد آمد و مواردى هم پیش ازین گذشت. و بدین گونه "نسیب" و "کلیم" را "نسیبا" و "کلیما" مىگویند و حرفِ ندا در آخرِ آنها به صورتِ غالب تکرار مىشود و لقبِ شاعر، با حرفِ ندا، اشتهار مىیابد و عامه مردم آن را حذف نمىکنند، تنها آگاهان و خُبرگان ممکن است آن را حذف کنند، پس آگاه باش."
در باب این الفِ آخر لقبهاى شعر فارسى عصرِ صفوى، در کنار نظر مؤلف سلک الدُرر، آراء دیگرى هم هست که مثلاً بعضى این الف آخر کلیما و نسیبا و صائبا را الفِ تکریم و تعظیم و احترام خواندهاند امّا سخنِ صاحب سلک الدُرر که خود معاصرِ وقوع این شکلِ کاربُرد است، معقولتر مىنماید. هنوز هم بسیارى از نامهاى خانوادگى در ایران، بویژه در حوالىِ اصفهان که از مراکز رواجِ سبک هندى بوده است، به صورتهاى "عظیما" و "رفیعا" و "وحید" از بقایاى همین رسم و آیین است.
بعضى از خاورشناسان، این ویژگىِ شعر فارسى یعنى مسأله تخلّص را با سُنَّتِ شعر ایرانى ماقبل اسلام مرتبط دانستهاند و با اینکه درین باره دلیلى اقامه نکردهاند سخنشان تا حدى قابل توجیه است و مىتوان دلیل گونههایى استحسانى و نه اقناعى، براى نظر ایشان اقامه کرد. مثلاً.
1) وجودِ تخلّص به فراوانى در ترانههاى عامیانه به نامهاى "حسینا" و "نجما" و
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 25
دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی
شعر فارسى، به عنوان یکى از برجستهترین و گستردهترین آثار فرهنگِ بشرى، همواره موردِ ستایش آشنایانِ این وادى بوده است. این شعر، همانگونه که در حوزه مفاهیم و معانى ویژگیهایى دارد که آن را از شعر دیگر ملل امتیاز مىبخشد، در قلمرو ساخت و صورت هم از بعضى خصایص برخوردار است که در ادبیّات جهان، یا بىهمانند است یا مواردِ مشابه بسیار کم دارد. مثلاً ردیف ـ با وُسعتى که در شعر فارسى دارد و با نقشِ خلاّقى که در تاریخِ شعرِ فارسى داشته است ـ در ادبیّات جهانى بىسابقه است. بعضى دیگر از خصایص شعر فارسى نیز مشابه اگر داشته باشد، بسیار اندک است.
درین یادداشت به یکى دیگر از ویژگیهاى شعر فارسى مىپردازیم و آن مسأله «تخلّص» است که به این وسعت و شمول، که در شعرِ فارسى دیده مىشود، در شعرِ هیچ ملّتِ دیگرى ظاهراً دیده نشده است و اگر هم مصادیقى بتوان یافت در شعرِ زبانهائى است که تحتِ تأثیر شعرِ فارسى و آیینهاى آن قرار داشتهاند و در حقیقت از درونِ این فرهنگ و این ادبیّات نشأت یافتهاند مانندِ شعرِ ترکى و ازبکى و ترکمنى و اردو پشتو و دیگرِ شعرهاى آسیائى و همسایه. درین یادداشت، غرضِ ما، بحث درباره زمینههاى روانشناسىِ تخلّصهاى شعر فارسى است اما مقدمةً یادآورى بعضى نکات عام را درین باره بىسود نمىدانیم، زیرا تاکنون گویا کسى به بحث درین باره نپرداخته است.
با ظهورِ نیمایوشیج و بالیدنِ شعرِ جدید پارسى، شاعرانِ "نوپیشه" modern از بسیارى رسوم و آدابِ سنّتىِ شعر فارسى روىگردان شدند و یکى ازین سُنَّتها همین مسأله تخلّص بود. در ذهنتان مجسم کنید اگر قرار بود براى اینهمه "شاعر"ى که این روزها در مطبوعات "شعر" چاپ مىکنند، تخلّصِ غیر مکرّر، انتخاب شود، بر سرِ تخلّصهایى از نوعِ "کفگیر" و "خربزه" هم دعوا راه مىافتاد تا چه رسد به تخلّصهاى شاعرانه و خوشاهنگى از نوعِ "امید" و "بهار" که البتّه همه مکرّرند. ازین بابت هم باید سپاسگزارِ نیمایوشیج بود که شاعران را از قید تخلّص، مثل بسیارى قیدهاى دیگر، گیرم این نامها، نامهایى دراز و طولانى و غیرشاعرانه باشد مثل مهدى اخوان ثالث یا محمدرضا شفیعى کدکنى یا پرویز ناتل خانلرى.
امّا گرفتارىِ تخلّص اگر براى شاعران نوپیشه حل شده است براى تذکرهنویسان و مورخانِ ادبیات ما هنوز حل نگردیده است، به همین دلیل شما باز هم مهدى اخوان ثالث را باید در امید خراسانى بجویید و از گرفتاریهاى این مورّخان و تذکرهنویسان یکى هم این غالباً حاضر نیستند که در برابرِ نام اصلى اینگونه افراد، اقلاً ارجاعى بدهند به آن تخلّص شعرى که "امیدِ خراسانى" است تا خواننده اگر جویاى احوال و آثار اخوان ثالث است در امید خراسانى آن را بیابد. از کجا معلوم که همه خوانندگان از تخلّص شاعران، بویژه نوپردازان، اطلاع دارند و بر فرضِ اطلاع، در همه احوال نسبت به آن استشعار دارند. من خودم غالباً ازین نکته غافلم که روزگارى در جوانى با چنان تخلّصى (سرشک) چند تا غزل چاپ کردهام. بگذریم غرض، بحث ازین گونه مسائل نبود.
اغلب کسانى که با شعرِ فارسى سر و کار داشتهاند و در زبانهاى دیگر خواستهاند چیزى در بابِ شعرِ فارسى بنویسند به مسأله تخلّص به عنوان یکى از ویژگیهاى شعرِ فارسى اشارت کردهاند، مثلاً محمد خلیل مُرادى مؤلف سِلک الدُرَر (1173 ـ 1206) در شرح حالِ بسیارى از شعراى عربىزبان یا ترکزبان ـ که در قرون یازدهم و دوازدهم تحتِ تأثیر شعراى فارسىزبان تخلّص براى خود اختیار کردهاند ـ مىگوید: «الملقّب بـ [ ] على طریقة شعراء الفُرس والروم» و منظورش این است که این شاعر، "لقبِ شعرى" یا تخلّصى دارد به فلان نام و این گونه اختیارِ لقبِ شعرى و تخلّص از ویژگیهاى شعراى ایرانى و رومى (منظور عثمانى) است. مثلاً در شرحِ حالِ "وِفقى" مىگوید: «احمد بن رمضان الملقّب بـ"وِفْقی" على طریقة شُعراء الفُرس والروم» یا در شرح حال بیرم حلبى متخلّص به "عیدى" مىگوید: «بیرم الحَلَبى المعروف بـ "عیدی" و شعره بالترکی و "مخلصه" عیدی على طریقة شُعراء الفُرس والروم» و این نشان مىدهد که در عربى حتى در قرن دوازدهم نیز شعراى عرب از مفهوم تخلُّص، اطلاع نداشتهاند که مُرادى پیوسته این نکته را یادآورى مىکند که این گونه "مخلص" یا لقبِ شعرى، سنتى است در میان شعراىِ ایرانى و رومى (ترک عثمانى) این توضیح را او، پیوسته، تکرار مىکند و یک جا هم در بابِ "الفِ" آخرِ بعضى ازین تخلّصها از قبیل "صائبا" و "نظیما" نکتهاى مىآورد که نقلِ آن بىفایدهاى نیست. در شرحِ حالِ رحمتاللّه نقشبندى ملقب به "نظیما" مىگوید: انتخابِ این لقب به عادت شاعرانِ ایرانى و رومى است و بعد مىگوید: "و نظیما" اصله "نظیم" فأُدْخِلَ عَلَیهِ "حرف النداء" بالفارسیّة و هو "الالِف" فصارَ "نظیما" اى: یا نظیم! والاصل فیه ذکره ضمن ابیات لعلّةٍ اَوجَبَت حرفَالنداء. ولکثرة استعمالِ ذالک صارَ عَلَماً و یقع کثیراً فى القابِ الرومییّن و سیجىءُ فى محلّه و مَرّ فىالبعض. فیقولون فى نسیب و کلیم نسیبا و کلیما و یغلب حرف النداء و یشتهر لقبالشاعر مع حرفِ النداء ولایحذفه الاّالمعارف الخبیر. فافهم" یعنى: "ونظیما، در اصل، نظیم بوده است و حرفِ نداى فارسى که عبارت است از الف، بر آخرِ آن افزوده شده است و نظیما شده است، یعنى این نظیم! و اصلِ این کار، یادْ کردِ این نام است، در ضمن ابیاتى، به دلایلى خاص، که در آنجا حرفِ ندا لازم بوده است و به دلیل کثرتِ استعمال، تبدیل به "عَلَم" (= اسم خاص) گردیده و این کار [آوردنِ لقب با الفِ ندا] در لقبهاى رومیان فراوان دیده مىشود و در جاى خود
[درین کتاب] پس ازین خواهد آمد و مواردى هم پیش ازین گذشت. و بدین گونه "نسیب" و "کلیم" را "نسیبا" و "کلیما" مىگویند و حرفِ ندا در آخرِ آنها به صورتِ غالب تکرار مىشود و لقبِ شاعر، با حرفِ ندا، اشتهار مىیابد و عامه مردم آن را حذف نمىکنند، تنها آگاهان و خُبرگان ممکن است آن را حذف کنند، پس آگاه باش."
در باب این الفِ آخر لقبهاى شعر فارسى عصرِ صفوى، در کنار نظر مؤلف سلک الدُرر، آراء دیگرى هم هست که مثلاً بعضى این الف آخر کلیما و نسیبا و صائبا را الفِ تکریم و تعظیم و احترام خواندهاند امّا سخنِ صاحب سلک الدُرر که خود معاصرِ وقوع این شکلِ کاربُرد است، معقولتر مىنماید. هنوز هم بسیارى از نامهاى خانوادگى در ایران، بویژه در حوالىِ اصفهان که از مراکز رواجِ سبک هندى بوده است، به صورتهاى "عظیما" و "رفیعا" و "وحید" از بقایاى همین رسم و آیین است.
بعضى از خاورشناسان، این ویژگىِ شعر فارسى یعنى مسأله تخلّص را با سُنَّتِ شعر ایرانى ماقبل اسلام مرتبط دانستهاند و با اینکه درین باره دلیلى اقامه نکردهاند سخنشان تا حدى قابل توجیه است و مىتوان دلیل گونههایى استحسانى و نه اقناعى، براى نظر ایشان اقامه کرد. مثلاً.
1) وجودِ تخلّص به فراوانى در ترانههاى عامیانه به نامهاى "حسینا" و "نجما" و
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 5
دکتر محمد خوانساری ( چهره های ماندگار)
نخبه کسی است که در حوزه ی استعداد و علاقه اش، با اخلاص ، تلاش کند و در این راه از خداوند نیز مدد گیرد تا به نتیجه برسد.
تبیان : لطفاً شرح مختصری از زندگی خود را برای مخاطبان سایت تبیان بفرمایید.
بنده به سال 1300 هـ . ش در اصفهان متولد شدم. دیپلم دانشسرا را در اصفهان گرفتم و چون رتبه ممتاز آوردم ، برای ادامه تحصیل به تهران فرستاده شدم . یک سال زیر نظر اساتید بزرگواری همچون مرحوم جلال الدین همایی ، مرحوم رضازاده شفق و مرحوم مدرس رضوی تلمذ کردم و دیپلم ادبی دریافت نمودم. سپس برای ادامه تحصیل در دانشگاه ، رشته فلسفه و علوم تربیتی را ( در آن زمان فلسفه و علوم تربیتی یک رشته بود) برگزیدم. در این سال ها نیز تحت تعلیم بزرگانی چون مرحوم دکتر یحیی مهدوی ، علی اکبر سیاسی ، مرحوم فاضل تونی و مرحوم ملک الشعرای بهار بودم. بعد از آن رشته ادبیات را هم گذراندم . سپس به مدت سه سال دبیری کردم . بعد هم به دعوت دکتر سیاسی – رئیس وقت دانشگاه تهران – با رتبه دبیری به تدریس در دانشگاه پرداختم. مدتی نیز برای مطالعات علمی به پاریس رفتم و در کلاس های روانشناسی و فلسفه و زبان شرکت کردم. لازم به ذکر است که مدتی به منزل مرحوم تونی می رفتم و نزد ایشان تلمذ می کردم . از متون عربی گرفته تا منطق و فلسفه اسلامی ؛ اما بیشتر از همه روی منطق کار کردم. اصلاً سبب علاقه من به منطق ، ایشان بودند.
تبیان : اساس منطق و پشتوانه استدلال های آن چیست؟
اساس منطق و اساساً زیر بنای فکر انسان این اصل معروف است که : النقیضان لایجتمعان و لایرتفعان . یعنی اجتماع و ارتفاع دو نقیض محال است.
این اصل ، مبنای ریاضیات است و پشتوانه تمام استدلالات همین است. به طوری که به آن اول الاوائل یا اُمّ القضایا می گویند.
به نظر من یکی از آیات بزرگ الهی در نفس انسان همین قضیه است. چون به خود آشکار است و چیزهای دیگر به آن روشن و آشکار می شوند ؛ مثل نور. اگر این زیر بنا حذف شود ، تمام دستگاه فکری انسان به هم می ریزد.
تبیان : یکی از آثار ارزشمند شما کتاب "منطق صوری" است که بسیار مورد توجه دانشجویان و اهل قلم قرار گرفته و چندین بار نیز تجدید چاپ شده است. مباحث منطق ، تقریباً تخصصی و سنگین است ، شما این مباحث را در این کتاب به چه نحوی ارائه داده اید؟
این کتاب چکیده ای از مطالعات بسیار من است و عمده سعی بنده این بوده که مبانی منطق به زبانی بسیار ساده ارائه شود. چون تمام مباحث منطق به نحوی با معقولات ثانی در ارتباط هستند . این معقولات هم بسیار مجرد و انتزاعی می باشند. چنان که گاه حتی تصور این مفاهیم هم مشکل است. مثل تصور کردن نوع ، جنس ، جوهر ، عَـَرض و ..... من فقط تلاش کرده ام به نحوی به هر یک از آنها تا اندازه ای مفهوم بدهم و با مثال های متنوع و متعدد عینیت بخشم ، به طوری که برای خواننده قابل فهم باشد، کاری که در دیگر کتاب های منطق انجام نشده است.
تبیان : در تألیف این کتاب یا دیگر آثارتان بیشتر به چه منابعی مراجعه می کنید؟
من بیشتر به منطق های اسلامی که در قلمرو فرهنگ اسلام نوشته شده ، مراجعه می کنم . از شفا و اشارات ابن سینا و البصائر النصیریة ( که شیخ محمد عبده بر آن حاشیه نوشته است) گرفته تا شرح هایی که بر اشارات نوشته شده ، مخصوصاً شرح خواجه نصیر الدین طوسی و اساس الاقتباس خواجه نصیر ( که کتاب بسیار ارزشمندی در زمینه منطق است) و شرح منظومه ی حکمتِ حاج ملاهادی سبزواری و همچنین ترجمه فرانسوی ارغنون ارسطو و منطق هایی که اروپائیان بر پایه ارغنون تألیف نموده اند ؛ از جمله : منطق صوری تالیف دوپ Dopp ؛ و رساله در منطق صوری تألیف گبلو Goblot و منطق مختصر تألیف ژاک مارتین Jeaques martin و کتاب معروف منطق پور رویال . البته در تألیف این آثار از اندیشه های خودم نیز مدد می گیرم.
تبیان : در قاعده سالبه(1) به انتفاء موضوع(2) ، شبه وارد شده است که موجبه (3) گاهی اوقات ، موضوع نمی خواهد و قضیه (4) صادق است مثل : شریک الباری معدوم است. جواب شما به این شبهه چیست؟
سالبه به انتفاء موضوع این است که اگر در یک قضیه اصلاً موضوع وجود نداشته باشد ، هر چیزی را می توان از آن سلب کرد. مثلاً این که بگوییم شریک خدا قادر نیست. برای خدا شریکی وجود ندارد که بخواهیم بگوییم قادر است یا نیست. مثل این که کسی که فرزندی ندارد بگوید: فرزند من شاعر نیست.
همچنین قاعده ای است به نام قاعده فرعیت که برای اثبات چیزی بر چیزی به کار می رود . مثلاً بخواهیم " ب" را بر " الف " ثابت کنیم . در اینجا حتماً باید " الف " وجود داشته باشد تا بتوان "ب" را با آن ثابت کرد . در جواب این شبهه باید گفت که گاهی یک امر ، موضوع آن عدمی است مثل همین که شریک خداوند قادر نیست ، موضوع که شریک خداوند باشد ، اصلاً وجود ندارد که بخواهیم چیزی را بر آن ثابت کنیم . این قضیه موجبه است ( چون است دارد) یعنی به ظاهر موجبه است. ولی محمول (5) ما یک امر سلبی است ( معدوم ). پس این قضیه سالبه است یعنی مساوی است با این که بگوییم شریک الباری موجود نیست؛ هر دو یکی می شود.
تبیان : اساتید شما در حوزه منطق چه کسانی بودند؟ لطفاً اگر خاطراتی هم از ایشان دارید، نقل کنید .
من منطق را خدمت استاد دانشمند محمدحسین فاضل تونی فرا گرفتم. ایشان بسیار دقیق تدریس می کردند و من مطالب ارزشمندی از محضر ایشان دریافت کردم.
خاطره ای هم که از ایشان دارم این است که برای مرحوم فاضل نوشتن خیلی سخت بود و در نوشتن کند بودند ، همیشه مطلبی را می گفتند و دیگران برایشان می نوشتند . روزی از ایشان پرسیدم که چرا اینقدر نوشتن برایتان سخت است. ایشان گفتند: همه ، خط را در مکتب فرا می گیرند . من چون حافظه خیلی قوی ای داشتم ، همیشه مطالب استادم را در ذهن جای می دادم و نیازی نمی دیدم یادداشت کنم ، به همین دلیل دستم در نوشتن کند شده است. به هر حال یاد دارم مرحوم فاضل نسخه خطی مغلوطی ( پرغلط ) از شفای ابن سینا داشتند که می خواستند تصحیح کنند. یک نسخه شفای مرحوم مشکاة را امانت گرفتند تا با آن مقابله کنند. ایشان می گفتند و من می نوشتم . گاهی هم دکتر بحرالعلومی کار نوشتن را به عهده می گرفتند . به هر حال کار تصحیح تمام شد و چاپ شد. بعدها عده ای از دانشمندان بزرگ مصری با هزینه ی گزاف نسخه ای از شفا را تصحیح کردند. به گفته بعضی از بزرگان ، از جمله استاد شهید مطهری که قولشان حجت است، تصحیح مرحوم فاضل از تصحیح دانشمندان مصری ، بسیار بهتر و ارزشمندتر است.
تبیان : تعریف شما از نخبه چیست؟
نخبه یعنی منتخب و برگزیده . نخبه کسی است که در حوزه ی استعداد و علاقه اش ، با اخلاص ، نهایت سعی و تلاشش را بکند و از خداوند نیز مدد گیرد تا به نتیجه برسد.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 4
دکتر علی شریعتی : چگونه ناامید شوم، وقتی که تو مهربان و صمیمی جویای حال منی؟
دکتر علی شریعتی : اگر به فرض که هیچ دلیلی بر حقانیت و صلاحیت امام حسین(ع) نباشد، بعد آدم یک بار دعای عرفه بخواند، میشود به «حسین» ایمان نیاورد؟ نشناسدش؟ عاشقش نشود؟ دیوانهاش نشود؟ آیا چنین چیزی امکان دارد؟«حمد و سپاس خدایی را سزاست که تیر حتمی قضایش را هیچ سپری نمیشکند و لطف و محبت و هدایتش را هیچ مانعی باز نمیدارد و هیچ آفریدهای به پای شباهت مخلوقات او نمیرسد....جهل و نادانی من و عصیان و گستاخی من، تو را باز نداشت از اینکه راهنماییام کنی به سوی صراط قربتت و موفقم گردانی به آنچه رضا و خشنودی توست.پسهرگاه که تو را خواندم، پاسخم گفتی؛هرچه از تو خواستم، عنایتم فرمودی؛هرگاه اطاعتت کردم، قدردانی و تشکر کردی؛و هر زمان که شکرت را بر جا آوردم، بر نعمتهایم افزودی؛و اینها همه چیست؟جز نعمت تمام و کمال و احسان بیپایان تو!؟... من کدام یک از نعمتهای تو را میتوانم بشمارم یا حتی به یاد آورم و به خاطر بسپارم؟... خدایا! الطاف خفیهات و مهربانیهای پنهانیات بیشتر و پیشتر از نعمتهای آشکار توست....خدایا ! من را آزرمناک خویش قرار ده آنسان که انگار میبینمت.من را آنگونه حیامند کن که گویی حضور عزیزت را احساس میکنم.خدایا!من را با تقوای خودت سعادتمند گردانو با مرکب نافرمانیات به وادی شقاوت و بدبختیام مکشان.در قضایت خیرم را بخواهو قدرت برکاتت را بر من فروریز تا آنجا که تأخیر را در تعجیلهای تو و تعجیل را در تأخیرهای تو نپسندم.آنچه را که پیش میاندازی دلم هوای تاخیرش را نکندو آنچه را که بازپس مینهی من را به شکوه و گلایه نکشاند....پروردگار من!... من را از هول و هراسهای دنیا و غم و اندوههای آخرت، رهایی ببخشو من را از شر آنان که در زمین ستم میکنند در امان بدار....خدایا!به که واگذارم میکنی؟به سوی که میفرستیام؟به سوی آشنایان و نزدیکان؟ تا از من ببرند و روی بگردانند؛یا به سوی غریبان و غریبهگان تا گره در ابرو بیافکنند و مرا از خویش برانند؟یا به سوی آنان که ضعف مرا میخواهند و خواریام را طلب میکنند؟... من به سوی دیگران دست دراز کنم؟ در حالی که خدای من تویی و تویی کارساز و زمامدار من....ای توشه و توان سختیهایم!ای همدم تنهاییهایم!ای فریادرس غمها و غصههایم!ای ولی نعمتهایم!...ای پشت و پناهم در هجوم بیرحم مشکلات!ای مونس و مأمن و یاورم در کنج عزلت و تنهایی و بیکسی! ای تنها امید و پناهگاهم در محاصره اندوه و غربت و خستگی! ای کسی که هر چه دارم از توست و از کرامت بیانتهای تو!...تو پناهگاه منی؛تو کهف منی؛تو مأمن منی؛وقتی که راهها و مذهبها با همه فراخیشان مرا به عجز میکشانند و زمین با همه وسعتش، بر من تنگی میکند، و......اگر نبود رحمت تو، بیتردید من از هلاکشدگان بودمو اگر نبود محبت تو، بیشک سقوط و نابودی تنها پیشروی من میشد....ای زنده!ای معنای حیات؛ زمانی که هیچ زندهای در وجود نبوده است....ای آنکه:با خوبی و احسانش خود را به من نشان داد و من با بدیها و عصیانم، در مقابلش ظاهر شدم....ای آنکه:در بیماری خواندمش و شفایم داد؛در جهل خواندمش و شناختم عنایت کرد؛در تنهایی صدایش کردم و جمعیتم بخشید؛در غربت طلبیدمش و به وطن بازم گرداند؛در فقر خواستمش و غنایم بخشید؛...من آنم که بدی کردم من آنم که گناه کردممن آنم که به بدی همت گماشتممن آنم که در جهالت غوطهور شدممن آنم که غفلت کردممن آنم که پیمان بستم و شکستممن آنم که بدعهدی کردم ...و ... اکنون بازگشتهام.بازآمدهام با کولهباری از گناه و اقرار به گناه.پس تو در گذر ای خدای من!ببخش ای آنکه گناه بندگان به او زیان نمیرساندای آنکه از طاعت خلایق بینیاز است و با یاری و پشتیبانی و رحمتش مردمان را به انجام کارهای خوب توفیق میدهد....معبود من!اینک من پیش روی توأم و در میان دستهای تو.آقای من!بال گسترده و پرشکسته و خوار و دلتنگ و حقیر.نه عذری دارم که بیاورم نه توانی که یاری بطلبم، نه ریسمانی که بدان بیاویزمو نه دلیل و برهانی که بدان متوسل شوم.چه میتوانم بکنم؟ وقتی که این کولهبار زشتی و گناه با من است!؟انکار!؟چگونه و از کجا ممکن است و چه نفعی دارد وقتی که همه اعضاء و جوارحم، به آنچه کردهام گواهی میدهند؟...خدای من!خواندمت، پاسخم گفتی؛از تو خواستم، عطایم کردی؛به سوی تو آمدم، آغوش رحمت گشودی؛به تو تکیه کردم، نجاتم دادی؛به تو پناه آوردم، کفایتم کردی؛خدایا!از خیمهگاه رحمتت بیرونمان نکن.از آستان مهرت نومیدمان مساز.آرزوها و انتظارهایمان را به حرمان مکشان.از درگاه خویشت ما را مران....ای خدای مهربان!بر من روزی حلالت را وسعت ببخشو جسم و دینم را سلامت بدارو خوف و وحشتم را به آرامش و امنیت مبدل کنو از آتش جهنم رهایم ساز....خدای من!اگر آنچه از تو خواستهام، عنایت فرمایی، محرومیت از غیر از آن، زیان نداردو اگر عطا نکنی هرچه عطا جز آن منفعت ندارد.یا رب! یا رب! یا رب!...خدای من!این منم و پستی و فرومایگیامو این تویی با بزرگی و کرامتتاز من این میسزد و از تو آن ......چگونه ممکن است به ورطه نومیدی بیفتم در حالی که تو مهربان و صمیمی جویای حال منی....خدای من!تو چقدر با من مهربانی با این جهالت عظیمی که من بدان مبتلایم!تو چقدر درگذرنده و بخشندهای با این همه کار بد که من میکنم و این همه زشتی کردار که من دارم....خدای من!تو چقدر به من نزدیکی با این همه فاصلهای که من از تو گرفتهام....تو که این قدر دلسوز منی! ......خدایا تو کی نبودی که بودنت دلیل بخواهد؟تو کی غایب بودهای که حضورت نشانه بخواهد؟تو کی پنهان بودهای که ظهورت محتاج آیه باشد؟...کور باد چشمی که تو را ناظر خویش نبیند.کور باد نگاهی که دیدهبانی نگاه تو را درنیابد.بسته باد پنجرهای که رو به آفتاب ظهور تو گشوده نشود.و زیانکار باد سودای بندهای که از عشق تو نصیب ندارد....خدای من!مرا از سیطره ذلتبار نفس نجات ده و پیش از آنکه خاک گور، بر اندامم بنشیند از شک و شرک، رهاییام بخش....خدای من!چگونه ناامید باشم، در حالی که تو امید منی!چگونه سستی بگیرم، چگونه خواری پذیرم که تو تکیهگاه منی! ای آنکه با کمال زیبایی و نورانیت خویش، آنچنان تجلی کردهای که عظمتت بر تمامی ما سایه افکنده....یا رب! یا رب! یا رب!».یا ثارالله یا سیدالشهداء یا اباعبدالله الحسین ادرکنی و اشفع لنا عند الله ...(برادران و خواهران! عاجزانه از شما التماس دعا دارم، دعا کنید خدای مهربان، حج و کربلا را روزیام کند).
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 4
فصل اول : آن روز های روشن و رویان زندگی
الف) آن روز های بی غبار
محمد رضا شفیعی کدکنی مشهد به م.سرشک در تاریخ نوزدهم مهر 1318 در روستای کدکن متولد شد کدکن در اراضی یک سلسله کوه قرار گرفته که این کوهها ،جلگه رخ را از ناحیه کاشمر جدا می کنند. جلگه رخ یکی از ولایتهای دوازده گانه نیشابور کهن ست.در تقسیم بندی جدید کدکن از نیشابور شده و جزء توابع تربت حیدریه به شمار می آید ولی در تقسیمات قدیمی خود تربت همان رستاق زاوه است که یکی از چندین رستاق های نیشابور بوده است.م. سرشک خود در توصیف کدکن می گوید : کدکن از روستاهای بسیار قدیم است که اکنون در تقسیم بندی های جدید جزء بخش های تربت حیدریه به شمار می رود م. سرشک در یک خانواده روحانی –کشاورز متولد شد. مادر ایشان فاطمه،دختر شیخ عبدالرزاق توسلی بود .شیخ عبدالرزاق توسلی نیز مردی کشاورز-روحانی بود و تا حدود هشتاد سالگی به کار کشاورزی اشتغال داشت .م.سرشک در توصیف این مرد می گوید مردی پر انرژی و کاری بود تصوری که از او دارم همیشه در حال رفتن به باغ و آمدن از آنجاست. بسیاری از اوقات کودکی من با او سپری شده است. تمام تابستان و تقریباً نیمی از سال را ما در کدکن به سر می بریم و در تمام این لحظات با همین پدر بزرگ مادری ام بودم. پدر بزرگم دو دختر داشت. دختر بزرگش فاطمه نام داشت همو که بعد ها مادر من شد. دختر کوچکش عذرا نام داشت مادر محمد عبدالهیان که رئیس ژاندارمری کدکن بود و من بسیاری از لحظات کودکی و نوجوانی ام را با او گذراندم. یک دائی نیز داشتم که در جوانی در گذشت و تمامی اهل کدکن در سوک او عزا دار شدند .او بسیار آزاده و جوانمرد بود به نام عباس علی توسلی عکسی از دو سالگی خود را دارم که در بغل ایشان هستم در آن عکس دائی ام لباس سربازی به تن کرده است.
م. سرشک در شهر زادگاه ،من که آن را به محمد عبدالهیان تقدیم کرده است زادگاهش را اینچنین وصف می کند :
ای روستا خفته بر این پهن دشت سبز
ای گزند شهر پلیدان پناه من
ای جلوه طراوت و شادابی و شکوه
هان ای بهشت خاطره ای زادگاه من!
باز آمدم به سوی تو ،زان دور دورها،
زان جا که صبح می شکفد خسته و ملول
زان جا که ماه در افق زرد گونه اش ،
در کام ابر می خزد آهسته و ملول
باز آمدم که قصه اندوه خویش را
به صخره های دامن تو بازگو کنم و نور پناه سایه انبوه با نهایت
گلبرگهای خاطره را جست و جو کنم
چنانکه بیان شد خانواده پدری م.سرشک روحانی-کشاورز بودند. پدر ایشان میرزا محمد فرزند میرزا عبدالمجید ،فرزند میرزا حسین ،فرزند میرزا شفیعی کدکنی است که شرح حالش را در کتب عصر صفوی خاصه عالم آرای عباسی می توان یافت. خانواده ای که م. سرشک در آن متولد شد بافت و ساخت اشرافی و فئودالی نداشت چرا که اصلاً در کدکن آن روز زمین دار بزرگ یا فئودال بزرگ جود نداشت. میرزا محمد شفیعی بر روی همان زمینی که داشت کار می کرد م.سرشک نیمی از سال را در کدکن به سر می برد و نیمی دیگر در مشهد .در کدکن اغلب در جوار پدر بزرگ بود. پس از درگذشت او بیشتر اوقات با مادر بزرگ مادری و پدر بزرگ مادری خود بود. همبازیشان محمد عبدالهیان بود که دو یا چند سالی از ایشان کوچکتر بود. م. سرشک در توصیف آن روزهای بی غبار می گوید: بازیگوش ترین بچه من بودم چه در کدکن و چه در مشهد .اولین بچه ای که صبح زود وارد کوچه می شد،علی التحقیق من بودم و آخرین کسی که کوچه را ترک می کرد نیز من بودم علتش شاید این بود که نه خواهر داشتم و نه برادری. میرزا محمد شفیعی پس از مرگ فاطمه توسلی –مادر م. سرشک چون اهل ازدواج مجدد نبود برای اینکه زندگی خانوادگی آنها از هم نپاشد بی بی جان را که زنی پروا پیشه و وارسته بود به عنوان سرپرست به خانه آورد.م. سرشک از همان دوران کودکی از حافظه بسیار خوبی برخوردار بود .یک قطعه شعر ده بیتی را با دو بار خواندن از بر می شد بخش اعظم منظومه هادی سبزواری فاصله بخش منطق و الهیات بالمعنی الاعم را در دهان سنین به خاطر سپرده بود. میرزا محمد از هر فرصتی استفاده می کرد تا چیزی را وارد خزینه ذهن فرزند نماید فرزند بدون اینکه معنی آنها را بداند آنها را طوطی وار حفظ می کرد. م. سرشک می گوید بسیاری از شهر های انیه بن مالک را در اتوبوس خوانده ام لذا هر یک از آن ابیات برای من دارای رنگی است. مثلاً این بیت: کذا اولات والذی اسما مرجعل کاذر عات فیه ذا ایضاً قبل برای من خاکی و غبار آلود است. چرا که به هنگاه سفر و نگاه به غبار کویر آنها را به خاطر سپرده ام. همین طور دیگر ابیات هر یک برای من رنگی دارند. در کنار اولین محفوظات که ذخایر آینده ذهن او را تشکیل می دهد در 6-7 سالگی جامع المقدمات را در خانه نزد پدر فرا می گیرد. هر زمان که فرزند از بازی در کوچه ها باز می گشت پدر چیزی برای آموزش فرزند آماده داشت. پدر گاهی اوقات دست فرزند را می گرفت و پیاده در اطراف شهر می گرداند. در تمام طول راه تصویری تازه از زندگی به او نشان می داد .م. سرشک می گوید: فاصله خانه تا حرم حضرت رضا (ع) چند دقیقه بیشتر راه نبود آنسوی بار مشهد مزارع سبزی کاری بود که خراسانی ها به آن بغتره ( باغ تره ) می گویند. پدر در راه مدام برایم الفیه می خواند و در بازگشت نیز از من می خواست تا اشعار خوانده شده را برای او بخوانم .فرزند نیز مانند نوار ضبط صوتی که چیزی را ضبط کرد.باشد همان ابیات را می خواند. پدر گهگاه برای تشویق فرزند او را به محضر و محل طلاب سن و سال دار و پر مدعا می برد تا نبوغ فرزند را به نمایش بگذارد. اولین شخصیت م. سرشک پدر او بود کسی که حاصل بخشی از فرهنگ و متون اسلامی آن روز خراسان بود. اصلی ترین بخش شخصیت م.سرشک را میرزا محمد شفیعی ساخته است. تربیت نخستین م. سرشک دینی و شاعرانه بود. م. سرشک هرگز این دو وجه تربیت گذشته خود را از یاد نبرد. غیر از میرزا محمد مادر و مادر بزرگ م. سرشک نیز بخشی از ساختمان وجودی ایشان را بنیان نهاده اند. سرشک مدرسه ی نرفته و مکتب رفته است. ایشان می گوید مادر ایشان نیز خوب شعر گفته و علاوه بر این عربی می دانست فارسی نیز خوب می دانست ولی طبق سنت که زن باید خویشتن یاد بگیرد و فقط خواندن دانست
ب) شیخ هاشم قزوینی و آفاق تفکر معنوی :
م. سرشک قبل از ورود به حوزه های علمیهآن روز ، در نزد پدرش میرزا محمد شفیعی کدکنی نیشابوری مقدمات علوم دینی از قبیل جامع المقدمات و نکایه آخوند خراسانی را فرا می گیرد. بعد از ورود به حوزه علمیه دریچه های جدیدتری به روی ایشان باز می شود. در نزد حاج میرزا احمد مدرس یزدی ملقب به نهنگ شرح لمعه و قوانین میرزای قمی و در نزد مرحوم فلسفی اصفهانی غرالغرامد ملا هادی سبزواری را فرا می گیرد. حاج شیخ هاشم قزوینی در میان اساتید م.سرشک تشخص خاصی داشت چه از نظر هوش و ذکاوت و چه از نظر تقوی و پاک دامنی. م. سرشک می گوید که در زندگی من بعد از پدرم حجت الاسلام میرزا محمد شفیعی کدکنی چند نفر بوده اند که بیشترین تائید را داشته اند. یکی از مهمترین ایشان مرحوم آیت الله حاج هاشم قزوینی ست که علاوه بر فقه و اصول عملاً برما آموخت که از تنگ نظری های قرون وسطی به در آئیم و در یادگیری و دانش اندوزی ،مرزهای تعصب بار بشکنیم.
دومین شخصیت شاخصی که در حوزه های علمیه آن دوره مطرح بحث بود و در تکوین شخصیت محمد رضا شفیعی کدکنی نقش مهمی داشت ادیب نیشابوری محمد رضا به ادیب دوم بود. ادیب نیشابوری دیدگاه استتیک به محمد رضا شفیعی کدکنی می دهد که بعد ها در تمامی آثار و اشعارش نمود پیدا کند. این تاثیر شگرف را در کتاب صور خیال فارسی بیش از هر کتاب دیگری می توان مشاهده کرد. تائید و نفوذ ادیب نیشابوری م.سرشک تنها به اعطا نگرش ادب تطبیقی محدود و خلاصه نمی شود بلکه تاثیر ایشان فراتر و عمیق تر از این بود .شاید بتوان گفت تمایل شدید م.سرشک به ادب خراسانی و سبک خراسانی و تصحیح و تنقیح دواوین شاعران خراسانی خاصه نیشابوری تا حدودی بر این دیدگاه بر می گردد.
ج) در مکتب حقایق :
ادیب استاد بزرگی برای م. سرشک بود و به همین خاطر به او اشاره می کنیم
سیخ محد تقی ادیب نیشابوری یا ادیب ثانی در سال 1312 ه.ق در قریه خیر آباد از بلوک عشق آباد نیشابور به دنیا آمد. پدرش اسدالله از دانش بی بهره نبود لذا در روستا بر تعلیم اطفال می پرداخت .مادرش فاطمه نام داشت. اجدادش از سران لیل اسکنری بودند. محمد تقی نیشابوری در سنین کودکی لکنت زبان داشت .شبی حضرت امیر(ع)را در خواب می بیند که آن حضرت او را امر به برخواستن و خواندن رب اشرح لی صدری در قنوت می کند. ادیب نیز امر مولایش را اطاعت می کند و زبانش گشوده می شود .پدرش در همان زمان پیش بینی می کند که او از فصحا خراسان خواهد شد. در اواخر سال 1333 ادیب به حوزه درس میرزا عبدالجواد نیشابوری (ادیب اول) وارد می شود. محمد تقی ادیب نیشابوری در محضر اساتیدی مانند شیخ محمد کدکنی نیشابوری ،میرزا عبدالجواد نیشابوری ،آقامیرزا ی عسگری حسینی رضوی مشهدی به آقابزرگ شهیدی،آقا شیخ حسن برسی-آقای شیخ اسدالله یزدی-میرزا محمد باقر مورس رضوی،قوام الحکما،مشیدالاطباءو حکیم فاضل خراسانی بر تحصیل می پردازد. ادیب در مسجد ترک ها (بازار)و جامع و مرستاد و مدرسه سلیمان خان در مدرسه میرزا جعفر و مدرسه خیرات خان و آرامگاه شیخ بهایی(صحن نو) و منزل مسکونی اش (محله عیدگاه) تدریس می کرد. در سال 1341 به عنوان مدرس استان قدس رضوی قدم به مقبره شیخ بهایی نهاد و حق التدریسی را که تا آن وقت اط طلاب می گرفت ترک نمود و بابت شهریه ماهی چهارصد تومان از استان مبارک دریافت می نمود .از ادیب آثاری به جا مانده است که عبارتند از : گوهر تابنده،آئین نامه،ستایش نامه،طریقت نامه،حدیث جانان،رساله یعقوبیه،محمع راز،فیروزی جاوید،البلایه النهایه ،گوهر نامه به ضمیمه رساله قافیه،و رساله بدیعیه و ...
ادیب در زمستان 1348 در یخبندان شدید لغزید و بر زمین افتاد و کلمه مبارک یا علی بر زبانش داشت جان به جانان آفرین تسلیم کرد. و با تلاش چند تن از شاگردانش در ایوان غرفه جنوب شرقی صحن عتیق یا انقلاب به خاک سپرده شده است.
د- ورود به دانشگاه و آشنایی با روشهای جدید علمی :
م.سرشک پانزده سال تمام در حوزه های علمیه خراسان آن روز آمد و شد می کرد و این یعنی تکوین نیمی از شخصیت او. م. سرشک در تمامی ادوار تحصیل و تدریس خود به نحوی تمایل خویش را به فرهنگ و تمدن اسبامی حتی نوعی ناسیونالیسم (خراسان زدگی قدیم ) کم رنگ در آثار خود نشان داده است.
عبارتی که ایشان در مقدمه کتاب (تصوف اسلامی) آورده است و عباراتی مانند (( هانری کربن فقط مواد خام برای امثال لویی اشتراوس فراهم می کرد)) حاکی از نوعی دلبستگی به فرهنگ و تمدن اسلامی آن هم از نوع شرقی آن است. تمایل به فرهنگ خراسان و نیشابور در تمامی آثار او حتی اشعارش نمایان است .م.سرشک خراسان و نیشابور را هم از جهت فرهنگ مستغنی و پربار می داند و هم از نظر زبانی . زبان شعری او خراسانی است که به او اشاره ای بعداً فراهم داشت. شفیعی کدکنی به عرفان و تصوف فاصله از نوع خراسانی ان تمایل شدیدی دارد و در میان عرفای گذشته شاید به او ابوسعید ابوالخیر بیشتر علاقه داشته باشد. کدکنی تعلق خاطر خود را به نیشابور در چندین مورد به صراحه بیان می کند اولی در آغاز کتاب تاریخ نیشابور و دومی که مرشید های سرو کاشمر عری دارد تحت عنوان در جهت و جوی نیشابور در آن شعر نیز تعلق خاطر خود به نیشابور را دقیق بیان می کند.
روحم ابری
افق سرخ و
درختان صدری
لیک آن پدر
یکی پیر
در افسانه و بیهر
زآستین کرده برون طرفه ،یکی طنبوری
میزند راه جزینی،همه در مویه چنانک
دهنت دریای جهان
با همه طوفان هایش
میزند غوطه در آن کاسه طنبور هنوز
در نیشابورم وجویای نشابور هنوز
هزاره دوم آهوی کوهی/43-43
م.سرشک در مدرسه جدید درس نخوانده است خودش می گوید: من از اینکه به مدرسه نرفتم بسیار بسیار خوشحالم یعنی می فهمم که یک نوع عنایت الهی بوده ..... من اگر به شیوه معمولی به مدرسه می رفتم مسلماً این مایه ای که از فرهنگ کلاسیک ایران،به خصوص به فرهنگ اسلامی مربوط است هرگز نداشتم .م.سرشک پس از مطالعه درس جدید و موفقیت در استان وارد دانشگاه می شود. در دانشگاه چهره هایی مانند دکتر فیاض،دکتر غلام حسین یوسفی و دکتر رجایی خراسانی آفاق جدید تری را به روی او می گشاید. دکتر فیاض دروس حوزوی را تا مرز اجتهاد خوانده بود .مدتی به تدریس فارسی و عربی در دبیرستان می پردازد ولی به خاطر نداشتن مدرک مدتی او را کنار می گذارند و او مجبور می شود همه آن علوم را در مدت اندکی فرا گرفته وارد دانشگاه شود و به درجه دکترا نایل می گردد او که قبلاً به ثقه الاسلام شهیدی معروف بود از این پس به عنوان دکتر فیاض مشهور می شود. انجمن ادبی آن سال ها در مشهد پر پیمان بود و ملبساتش گرم و دکتر فیاض نیز شمع انجمن بود. م. سرشک در خاطره ای از دکتر فیاض نقل می کند : در سال 1335 شریعتی یا قرایی با یکی از دیگر دانشجویان تخص میروند نزد استاد می گویند شعر های نیما یوشیج کمی مبهم و تاریک است دکتر می گوید بله آقا مبهم و تاریک است .باز آن دیگری می گوید عجیب است که در عین ابهام و تاریکی نوعی روشنی در آن دیده می شود دکتر می گوید بله آقا در تاریکی هایش روشنی هایی هم هست .باز آن دیگری می گوید .عجیب است که در همین روشنی باز هم ابهام ها و تاریکی ها دیده می شود .دکتر می گوید بله آقا در همین روشنی ها یی هست و این قضیه (( توی تاریکی ها روشنایی هست)) ورد زبان بچه ها شده است.
از دکتر فیاض که بگذریم ،دکتر یوسفی نیز در تکوین اضلاع شخصیت م.سرشک نقش بسزایی داشت .یوسفی از نظر جدیدت در تدریس و سخت گیری در امتحان و باریک بینی در متون زبان زد عام و خاص بود. دکتر یوسفی نمادی از اجتماع سنت و مدرنیسم بود چرا که به متون کهن مانند گلستان و بوستان و قابوسنامه توجه می کرد که به آرای دیوید دیچز (شیوه نقد ادبی ) ورفه ولک (چشم اندازی از ادبیات و هنر) و دیگران.نثر شفاف و یم رویه ای داشت.
سومین استاد برجسته و شاخص شیفیعی کدکنی در دانشگاه،مشهد دکتر رجایی خراسانی بود. دکتر رجایی از یک جهت با تمامی استادان شفیعی تفاوت داشت.او به علت تعلق خاطری که به متون عقلی داشت دانشجویان را وادار می کرد تا یک دوره آثار افلاطون (ترجمه لطفی و کاویانی ) را بخوانند و امتحان بدهند . بدین سان دانشجویان ادبیات را وادار می کرد تا نسبت تفکر و زبان را دریابند.
و.سرشک از رهگذر حمایت های دکتر رجایی با فرهنگ و متون یونان آشنا می شود. شاید تلاشی که او و دکتر شریعتی برای ترجمه برخی از متون از خود نشان می دهند ناشی از حرکت و حیرت و دغدغه ای باشد که دکتر رجایی در ایشان ایجاد کرده بود. انس و آشنایی شفیعی کدکنی با فنون علامی – فلسفی را در شرح برگزیده ها و کتاب موسیقی خاصه فصل سوم که به تحلیل آراء فارابی و اخوان الصفار و بوعلی سینا اختصاص دارد می توان مشاهده کرد. همین قرایین نشان میدهد که م.سرشک شاعر-محقق اندیشه گر است نه در تحقیقات ادبی ایشان می توان لفاظی های آنچانی را مشاهده کرد و نه در دفاتر اشعار ایشان .شفیعی شاعری خردگرا است. به همین خاطر اشعار ایشان ساده و شفاف و بی تحقیر است خواننده به راحتی می تواند روغن معنا را از بادام لفظ به در کشد.شفیعی زبان را ابزار اندیشه می داند نه اندیشه را ابزار زبان به مظروف اصالت می دهد نه به ظرف.
ه. نخستین بارقه ها :
حضور طولانی در محضر ادیب و شیخ هاشمی قزوینی و ... آمد و شد در محافل سنتی آن روز خراسان ،غور و تامل در متون کلاسیک عملاً شاعر را به طرف نوعی سنت گرایی یوق می داد. از نظر شاعر بر همه محقق و شاعر ایرانی فرض است که چند و چون شعر کلاسیک را بداند. این تجربه به شعر کلاسیک برای یک شاعر مدرن بد نیست، زیرا اندازه کلمات را بدست می آورد.برای آنهایی که مثل اخوان و خویی یک استعداد برای نو گرایی داشتند این امتیاز را هم برای همیشه به ایشان داد که اندازه کلمات و به اصطلاح معماری کلیه و نگاه به اعاد مختلف کلمه را به آنها آموخت.
م. سرشک به علت روحیه حقیقت طلبی که داشت خیلی زود از قالب های کهنه و کلاسیک پا فرا نهاد و بر قلمروهای آنزمان دست یافت گویا اولین بار از طریق شعر مریم اثر توکلی است که دریچه نسباتاً جدیدتری به روی او گشوده می شود.
در نیمه های شامگاهان در آن زمان که ماه
زرو و شکسته میدمد از طرف خاوران
ایستاده در سیاهی شب مریم سپید
آرام و سرگردان
او مانده تا که از پس دندانه های کوه
مهتاب سرزند ،کشد از چهره شب نقاب
بارد بر او فروغ و بشوید تن لطیف
در نور مهتاب و ....
م.سرشک معتقد است که آشنایی حقیقی او باشعر نو و نیمایی از زمانی آغاز شد که با دکتر علی شریعتی در انجمن ادبی پیکار و دانشکده ادبیات نشست و برخاست داشته است. م.سرشک با حضور در انجمن های ادبی آن روز خراسان مدام تجربیات هنری خودش را افزون می کرد. در همین سالها به محمد قهرمان و م. آزرم و سرگرد نگارنده ارتباط مداوم داشت. م. آزرم و شریعتی به ادبیات جدید خاصه شاخه نیمایی آن گرایش داشت و بر عکس محمد قهرمان به سبک هندی و نشست و برخاست با محمد قهرمان عاملی بود تا م. سرشک به برخی از ظرافتهای سبک هنری بیشتر توجه کند.خراسان آن روز به چند دلیل شدیداً تحت تاثیر سبک هندی بود. یکی به علت ارتباط با هرات و دیگر وجود شعرایی مانند قهرمان و قدسی و رفت و آمد چهره هایی مانند امیری فیروز کوهی به خراسان.م.سرشک به انجمن ادبی فرخ نیز رفت و آمد داشت این انجمن بیشتر متاثر از سبک خراسانی بود و چهره هایی مانند احمد کمال پور در آنجا حضور پیدا می کردند. م. سرشک می گوید زمانی که برای هفتاد و پنج سالگی کمال پور مجلس بزرگداشتی تشکیل دادند من نیز شعری سرودم و برای آنها ارسال کردم شعری که با این مطلع آغاز می شود:
کمال ما کخ به معنی جمال لفظ دری است
زمرز طوس کنون در کمال جلوه گری است
م.سرشک در این سالها با مجلات و روزنامه های آن روز خراسان مانند هیرمند،آفتاب شرق و همچنین با فطلنامه ادبی،هنری ای که صاحب امتیاز آن آقای مجیر فیاض وکیل دادگستری و مدیر روزنامه هیرمند و مدیر داخلی آن مهدی علایی ،همکاری نزدیکی داشت. گویا در همین فصل نامه است که شعر هفتخوانی دیگر را نیز منتشر می کند چاپ این نوع اشعار گهگاه مایه دردسر شاعر و دست اندکاران مجله نیز می شود. تکه ای از شعر هفتخوانی دیگر:
برفراز توده خاکستر ایام ،
شهربند جاودان قرن،
گامخوار سم اسبان تلارو ترک
رهگذر استران تشنه بازی
جای پلی کاروان خشم اسکندر
بر فروز آن آذر مینوی جاوید
ای مغ خاموش! در آتشگهی دیگر
غیر از دست اندر کاران مجله،پدرم م. سرشک نیز با شعر نو چندان میانه خوبی نداشت و این امر نیز گاهگاه مزید بر علت می شد. شعر هفتخوانی دیگر مرا به ساواک نکشانید ولی مدیر روزنامه را به گفته خودش،بعد از انقلاب و سقوط سلطنت از بسیاری از تهمت ها تبرئه کرد.
و-سنت و سیاست
م. سرشک در دانشگاه تهران با چهره هایی مانند بدیع الزمان فروزان فر و خانلری آشنا می شود که هر دو دست پروده مکتب ادیب بودند .م. سرشک به مدت 5 سال در محضر فروزان فر با مثنوی و لایه های زیرین و معانی گوهرین مثنوی آشنا می شود. فروزن فر نسبتاً به م. سرشک نظر مثبت داشت و در روز دفاعیه اش زیر برگه ای که مبین استخدام ایشان در دانشگاه تهران بود نوشت ((احترامی ست به فضیلت )) م. سرشک با وجود احترام فراوانی که برای فروزان فر قائل بود و با وجود تاثر بسیاری که از او پذیرفته بود ولی هیچگاه نقطه ضعفهای شخصیتی او را در خویش متمکن نکرد. فروزان فر در کنار تحقیق شعر هم می سرود. شعر تبریک به مصدق او یکی از اشعار به یاد ماندنی تاریخ ادبیات ماست. فروزان فر به خاطر قید و بند ها و مشغله های مختلفی که برای خود می تراشید مانند ریاست دانشگاه ادبیات تا سناتوری و ریاست کتابخانه سلطنتی تا حدودی از نوشتن باز می ماند .م. سرشک حد و مرز نسبت و اجتماع را دقیقاً می شناسد. م. سرشک درست همان برخوردی را با جامعه دارد که حافظ دارد. حافظ در عین اینکه با واقعیت های اجتماعی عصر خود پیوند دارد ولی هرگز اشعارش را تا سطح بیانیه های سیاسی تنزل نمی دهد. م.سرشک با وجود تبجیل و تکریم و احترامی که برای فرزندان قایل است هماره بر این نقطه ضعف استاد فروزان فر انگشت گذاشته که ایشان مرز علم و سیاست را خوب نمی شناخت لذا آنها را به هم می آمیخت. م. سرشک از نظر شعری فروزان فر را همپایه ادیب می دانست. ولی از نظر تحقیق همسان زریاب خویی.
ز-تسامح علمی
بعد از فروزان فر بتید از دکتر خانلری –به عنوان نمادآزاد اندیشی نام برد. خانلری به رغم فروزان فر و دیگران سنت و نوآوری را در خود جمع کرده بود. م.سرشک زمانی که خانلری را مثال می زند او را همراه با چهره هایی مانند علی اکبر دهخدا،صادق هدایت،ملک شعرا بهار ،محمد قزوینی،نیما یوشیج مطرح کرد،می ستاید.