مقاله درباره ایمنی کار

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 13

ایمنی، کار، خطر، بیماری‌های ناشی از کار

مقدمه

در زبان عامیانه کار به صورت آنچه که فرد به عنوان یک شغل انجام می‌دهد تا درآمدی داشته باشد تعریف می‌شود. ولی به عبارت دقیق‌تر، کار عبارتست از استفاده از جسم و فکر یک فرد برای انجام یا ساختن چیزی بشرط آنکه جنبه استراحت و بازی نداشته باشد. طبیعی است که بشر در انجام هر کاری هدفِ بدست آوردن نتیجه بیشتر و بهتر و مرغوبتر را دنبال می‌کند. وقتی از فکر و جسم انسان به خوبی و به درستی استفاده شود نتیجه کار بهتر و بیشتر و مورد پسندتر خواهد بود. اگر تجهیزات و ابزاری که برای سرعت بخشیدن به انجام کار و ممکن ساختن کار‌های عظیم مورد استفاده انسان قرار می‌گیرند بخوبی نگهداری شده و همواره آماده ارائه خدمات باشند نتیجه حاصل از کار را برای زمان‌های طولانی تداوم بخشیده و ازدیاد آنرا میسر می‌سازند. دقت در انتخاب و کیفیت مواد و مصالح مورد استفاده در انجام کار و همین طور دقت در کیفیت انجام خودِکار و محصول بدست آمده درجه تقاضا و مقبولیت محصول را افزایش می‌دهد. به همین دلیل امروزه مسایل و موضوعات مختلفی چون نیروی کار (شامل انتخاب، دانش، آموزش، مهارت و تواناییهای جسمی و ذهنی و . . .)، روش‌های کاری (مطالعه و تغییر روش‌ها به منظور دستیابی به روش‌های ساده، ممکن، کارآ و کم هزینه و . . .)، تجهیزات و ابزار کار (شامل طراحی و ساخت مناسب، روش‌های استفاده بهینه، برنامه های تعمیر و نگهداری و . . . .) و کیفیت (شامل کیفیت مواد مصرفی، میانی و محصول، کیفیت انجام کار و . . .) بسیار مورد توجه قرار گرفته و به صورت رشته های خاص مورد مطالعه پیوسته انسان می‌باشند.

اما نکته ای که قابل ذکر است اینکه وقتی انسان در انجام کار به میزان بسیار ناچیزی از درستی انجام کار دور می‌شود (که در بسیاری از موارد این دور شدن کاملا غیرعمد و بعضا به دلایلی اجباری است) نتیجه کار لطمه بزرگی می‌خورد و آنطوریکه باید بهتر و بیشتر و مورد پسندتر باشد نمی‌گردد. یا اینکه وقتی در انتخاب مواد اولیه و کیفیت آنها دقت کافی مبذول نمی‌گردد (که می‌تواند بدلایل اقتصادی، جغرافیایی، سیاسی و . . . باشد) منجر به پایین آمدن کیفیت محصول و نتیجه کار می‌گردد. مواقعی که ابزار و تجهیزات کار بخوبی نگهداری نشده و بدرستی مورد استفاده قرار نگیرند ضمن کوتاه شدن عمر کاری آن‌ها در بعضی مواقع شکستگی، فرسودگی و از کار افتادگی زودرس پیش آمده و باعث لطمه وارد شدن به اهداف انسان می‌گردد. همه این اتفاقات یعنی پایین آمدن کیفیت محصول و نتیجه کار و کم شدن آن نسبت به تلاشی که برای انجام کار مبذول شده، از همان ابتدا که بشر شروع به کار نموده وجود داشته است و به همین دلیل یکی دیگر از موضوعاتی که مورد توجه انسان قرار گرفته ایمنی کار می‌باشد.

از همان آغاز بشر به فکر این بوده که در انجام هر کاری جنبه ایمنی آنرا مورد مطالعه قرار داده و از اتفاقاتی که منجر به کاهش میزان محصول یا نتیجه کار و پایین آمدن کیفیت آن و هدر رفتن نیرو و تلاش‌های فراوان صرف شده برای انجام کار میگردند جلوگیری نماید. مثال زیر توجه انسان اولیه به ایمنی کار را بخوبی نشان می‌دهد.

بشر اولیه وقتی تلاش نمود که سنگی را با کمک نیروی بازو طوری بشکند یا باصطلاح امروزی طوری بتراشد که لبه نسبتا نازک و تیزی داشته باشد تا بتواند مثلا بدن حیوان شکار شده را ببرد خیلی زود متوجه شد که پس از انجام کار، آن قسمت از سنگ که بدست گرفته بود باعث وارد شدن صدمه به دست او شده است و لذا با پیچیدن برگ درخت به دور آن میزان صدمه وارده به دست را کاهش داد. این همان فکر و توجه به ایمنی کار می‌باشد.

ایمنی کار

همانطوریکه در مقدمه اشاره شد ایمنی کار یعنی تلاش برای جلوگیری از آنچه که باعث کاهش میزان محصول یا نتیجه کار و پایین آمدن کیفیت آن و هدر رفتن نیرو و تلاش‌های صرف شده در انجام کار میگردد. امروزه ایمنی کار به صورت‌های مختلفی چون پیشگیری از حوادث یا داشتن سطح قابل قبول ریسک‌های مختلف موجود در انجـام کار تعریف شـده اسـت. یکـی از بهتـرین تعـاریف عبارتسـت از میـزان یا درجـه فرار از خطرات (Degree of freedom from hazards) قسمت اصلی در این تعریف، فرار از خطرات می‌باشد و کلمه میزان یا درجه برای تعیین محدوده و مرز بکار رفته است. به مثالی که در مورد بشر اولیه در مقدمه اشاره شد توجه کنید. بشر اولیه می‌توانست برای جلوگیری یا کاهش میزان صدمه به دست یک یا چند برگ درخت را روی دسته سنگ بپیچد. طبیعی است که هرچه تعداد برگ‌های درخت پیچیده شده بیشتر باشد میزان صدمه به دست در حین انجام کار کمتر می‌شود. از طرف دیگر زیاد شدن تعداد برگ‌های پیچیده شده مانعی در انجام راحت و درست کار به شمار می‌آید. بنابراین به خود آن انسان اولیه بستگی داشت که تصمیم گرفته و از یک یا چند برگ درخت استفاده نماید. اگر دست‌هایش بزرگ و قوی بود بخوبی از عهده گرفتن دسته سنگ با چند لایه برگ برمی‌آمد و برعکس. پس می‌توان گفت که هر شخص، هر صنعت، هر کارخانه، هر سازمان و هر کشوری باید خود تصمیم بگیرد که میزان یا درجه فرار از خطرات یا ایمنی چقدر باشد. این بستگی درجه یا میزان ایمنی به خود هر سازمان و کشور یکی از عمده ترین دلایلی است که موجب شده تا امروزه ایمنی نتواند، همانند کیفیت و محیط زیست به صورت استاندارد‌های بین المللی مطرح شود. تصمیم گیری در مورد این میزان یا درجه ایمنی به عوامل مختلفی مربوط می‌شود که عبارتند از :

1) دانش و آگاهی : هرچه سطح دانش و آگاهی یک فرد، صنعت یا سازمان بالاتر باشد بیشتر تمایل خواهد داشت که میزان ایمنی را بالاتر ببرد. مثلا اگر در صنعتی میزان صدای موجود بالا باشد و افراد مشغول به کار و مسئولین صنعت، به موضوع آلودگی صدا و اثرات آن در سلامتی انسان‌ها و حد مجاز قرار گیری در معرض صدا در طول ساعات کار، آگاهی داشته باشند طبیعی است که به فکر رفع و کنترل صدا خواهند بود. در غیر این صورت اصلا به وجود صدا پی نخواهند برد.

2) توانایی‌های مختلف : اگر صنعت مورد نظر، امکانات مالی خوبی نداشته باشد با وجود تمایل مسئولین و افراد مشغول به کار در آن صنعت برای رفع و کنترل خطر آلودگی صوتی امکان انجام کار مهمی ممکن نخواهد بود. به همین ترتیب سایر امکانات نظیر امکانات فیزیکی، اجتماعی، سیاسی و تکنولوژیکی به صورت مانعی در بالا بردن درجه فرار از خطر خواهند بود. میزان یا درجه ایمنی، نشانگر آن است که ایمنی قابل اندازه گیری است. با تعیین مقدار آن هم می‌توان وضعیت ایمنی یک صنعت یا سازمان را در یک زمان خاص معین ساخت و هم با مقایسه وضعیت ایمنی موجود در دو زمان مختلف در مورد برنامه های ایمن سازی و ارتقاء سطح یا درجه ایمنی صنعت یا سازمان در دوره محدود به دو زمان مزبور اظهار نظر نمود.

شناسایی خطرات (Hazard Identification)

پس از روشن شدن مفهوم میزان یا درجه در ابتدای تعریف ایمنی به قسمت اصلی آن یعنی فرار از خطرات یا دوری گزیدن از خطرات می‌پردازیم. برای آنکه بتوان از خطرات دوری کرد یا باصطلاح از آن‌ها فرار کرد باید در وهله اول آن‌ها را شناسایی نمود و قبل

مقاله درباره الگوی ارائه خدمات توانبخشی به آسیب دیدگان ناشی از بلایای طبی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 16

بسمه تعالی

الگوی ارائه خدمات توانبخشی به آسیب دیدگان ناشی از بلایای طبیعی

مقدمه‌

انسان‌ از گذشته‌های‌ بسیار دور همواره‌ در بستر پر فراز و نشیب‌ زندگی‌ خود، طعمه‌ حوادث‌ و اتفاقات‌ ناشناخته‌ قرار داشته‌ و قربانی‌ بلایای‌ متعدد بوده‌ که‌ او را بصورت‌ موقت‌ یا دائم‌ از نعمت‌ سلامتی‌ و زندگی‌ مستقل‌ محروم‌ و با محدودیتهایی مواجه‌ ساخته‌ است‌. قهر و خشم‌ طبیعت‌ بصورت‌های‌ گوناگون‌ چون‌ زلزله‌، سیل‌، آتش‌سوزی‌، طوفان‌ و بسیاری‌ از عوامل‌ دیگر سلامت‌ او را تهدید نموده‌ و هر ساله گروههای‌ کثیری‌ از افراد فعال‌ اجتماع‌ را دچار معضل‌ می‌سازد. فقدان‌ اطلاعات‌ و آگاهی‌ عمومی‌ جامعه‌ موجب‌ می‌گردد که‌ پذیرش‌ این‌ افراد در جامعه‌ و هموار ساختن‌ زمینه‌های‌ مساعد و ایجاد بستر مناسب‌ جهت‌ حضور فعال‌ آنها در عرصه‌های‌ اجتماعی‌ با مشکلات‌ عدیده‌ روبرو گردد. براین‌ اساس‌ ضرورت‌ دارد قبل‌ از بروز حوادث‌ و اتفاقات‌ غیرقابل‌ پیش‌بینی‌ اطلاعات‌ و آگاهی‌های‌ مورد نیاز در راستای‌ چگونگی‌ مراقبت‌ از خود و ارائه‌ کمک‌های‌ مورد لزوم‌ در اختیار جامعه‌ بویژه‌ افراد مبتلا به‌ ناتوانی‌ و معلولیت‌ قرار گرفته‌ تا از این‌ طریق‌ بتوان‌ ضمن‌ ارائه‌ پیش‌ آگاهی‌ لازم‌، تمهیدات‌ مورد نظر در راستای‌ پیشگیری‌ از تشدید معلولیت‌ را در آنان‌ فراهم‌ نمود. لازم‌ به‌ ذکر است‌ که‌ کشور ایران‌ از نظر جغرافیائی‌ در محلی‌ واقع‌ شده‌ که‌ در آن‌ گسل‌های‌ فراوانی‌ وجود دارد بطوری‌ که‌ هرازگاه‌ شاهد وقوع‌ زلزله‌هائی‌ طی‌ سالهای‌ گذشته‌ بوده‌ایم‌. شهر تهران‌ نیز در قسمت‌ شمال‌ و جنوب‌ خود بر روی‌ دو گسل‌ بزرگ‌ واقع‌ گردیده‌ که‌ در پهنه‌ خود دارای‌ شکستگی‌های‌ کوچک‌ فراوان‌ است‌ و در صورت‌ فعالیت‌ این‌ دو گسل‌، شهر تهران‌ دچار جابجایی و جنبش‌ خواهد شد. سوابق‌ نشان‌ می‌دهد که‌ این‌ دو گسل‌ در گذشته‌ موجب‌ بروز زلزله‌هائی‌ کوچک‌ و بزرگ‌ بوده‌ که‌ آخرین‌ زلزله‌ ثبت‌ شده‌ در تهران‌ مربوط به‌ حدود 70 سال‌ قبل‌ و با قدرت‌ 8 ریشتر به وقوع پیوسته‌ است‌.

در این میان وضعیت افراد دارای ناتوانی و معلولیت ونیز آن دسته از افرادی که در هنگام وقوع زلزله دچار ناتوانی و معلولیت می گردند مقداری حساستر است. این گروه از افراد جامعه به واسطه ناتوانی خود قدرت برخورد مناسب در هنگام وقوع زلزله را نداشته و ممکن است معلولیت آنان تشدید نیز بیابد. اراین رو ضرورت تدوین الگویی برای چگونگی ارائه خدمات توانبخش به این دسته از افراد جامعه انکار تاپدیر است. متاسفانه تاکنون نه در ساززمان های امدادی و نه در سازمان های متولی خدمات توانبخشی به این موضوع اندیشیده نشده بود.

پژوهش حاضر به قصد تدوین الگوی ارائه خدمات توانبخشی به هنگام وقوع بلایای طبیعی انجام گرفته است. آنچه در ادامه مرور خواهد شد در دو بخش کلی به صورت مختصر به موضوع پرداخته است:

اول - اصول‌ پیشگیری‌ از تشدید معلولیت‌ و ناتوانی‌ و راهکارهای‌ مناسب‌ جهت‌ مقابله با بلایای‌ طبیعی‌ برای‌ افراد دارای‌ ناتوانی‌ (قبل‌، حین‌ و بعد از بروز بحران)

دوم – مدیریت و نحوه ارائه خدمات توانبخشی مورد نیاز به افراد آسیب دیده ناشی از بلایای طبیعی

امید است این مختصر بتواند راهکارهای اجرائی مناسبی فراروی دست اندر کاران امور امداد و توانبخشی در سازماندهی خدماتی مناسب و درخور افراد دارای معلولیت و ناتوانی در کشور قرار دهد.

قسمت اول

الف‌. اصول‌ آمادگی‌ در مقابل‌ بلایای‌ طبیعی‌

با توجه‌ به‌ نقش‌ اساسی‌ و مهمی‌ که‌ اطلاع‌رسانی‌ و ارائه‌ آگاهی‌های‌ لازم‌ در اجتماع‌ می‌تواند از یک‌ سو درارتقاء بخشیدن‌ به‌ سطح‌ دانش‌ و بینش‌ جامعه‌ هدف‌ و از سوی‌ دیگر در راستای‌ پیشگیری‌ و ممانعت‌ از بروز برخی‌ مشکلات‌ و معضلات‌ مربوطه‌ مفید و مؤثر باشد بنابراین‌ ضرورت‌ دارد در خصوص‌ حوادث‌ و بلایای‌ طبیعی‌ که‌ زمان‌ وقوع‌ آن‌ قابل‌ پیش‌بینی‌ نیست‌ از قبل‌ راهکارها و شیوه‌های‌ مناسب‌ برخورد با آن‌ بصورت‌ ساده‌ و روشن‌، با استفاده‌ و بهره‌گیری‌ از امکانات‌ و منابع‌ موجود اجتماعی‌ در اختیار افراد بویژه‌ معلولان و خانواده‌های‌ آنان‌ قرار گیرد تا در زمان‌ وقوع‌، ضمن‌ اتخاذ روش‌ صحیح‌ مقابله‌، از بروز نقص‌ و یا تشدید معلولیت‌ در خود و اطرافیان‌ جلوگیری‌ گردد. ارائه‌ آموزش‌های‌ مربوطه‌ می‌تواند بصورت‌ زیر طراحی‌ شود:

1-ـ آموزش‌ و آماده‌ نمودن‌ جامعه‌ (افراد ناتوان‌)

در ارتباط با ارائه‌ اطلاعات‌ و آموزش‌های‌ لازم‌ و آماده‌سازی‌ جامعه‌ بویژه‌ افراد ناتوان‌ (معلول‌) برای‌ خورد و مقابله‌ با بلایای‌ طبیعی‌ و یا سایر حوادث‌، سازمان‌ها و ارگانهای‌ ذیربط مانند سازمان‌ بهزیستی‌ کشور، وزارت‌ بهداشت‌، درمان‌ و آموزش‌ پزشکی‌، سازمان‌ آموزش‌ و پرورش‌ کودکان‌ استثنایی، هلال‌احمر، بنیاد امور جانبازان‌ و... که‌ به نوعی با پدیده‌ معلولیت‌ و افراد معلول‌ در ارتباط مستقیم‌ هستند، بهترین‌ نقش‌ را می‌توانند در این‌ خصوص‌ داشته‌ باشند. این‌ سازمان‌ها می‌توانند با برنامه‌ریزی‌ دقیق‌ و هماهنگ‌ و با استفاده‌ از تسهیلات‌ و امکانات‌ موجود در جامعه‌ و با اتخاذ روش‌ها و تدابیر خاص‌ (انتشار جز وات و کتب‌ آگاه‌ کننده‌، پخش‌ برنامه‌های‌ رادیویی و تلویزیونی‌، انتشار مطالب‌ و اطلاعات‌ لازم‌ از طریق‌ نشریات‌ و...) زمینه‌های‌ لازم‌ را در خصوص‌ دستیابی‌ به‌ اهداف‌ مورد نظر مهیا نمایند. برخی‌ از راهکارهایی‌ که‌ می‌تواند مورد استفاده‌ قرار گیرند عبارتند از:

1ـ1 برنامه‌ریزی‌ و تدوین‌ طرحی‌ جامع‌ و مناسب‌ جهت‌ جمع‌آوری‌ اطلاعات‌ مورد نیاز در خصوص‌امکانات‌ موجود در جامعه‌ و تمهیدات‌ لازم‌ در زمینه‌ چگونگی‌ بر قراری‌ ارتباط سریع‌ و آسان‌ با افراد ناتوان‌ (مشخصات‌ کامل‌ محل‌ سکونت‌ و نوع‌ محدودیت‌ فرد ناتوان‌ و ...) و همچنین‌پیش‌بینی‌ لازم‌ در خصوص‌ در دسترس‌ بودن‌ خدمات‌ مورد لزوم‌ در مواقع‌ بروز بحران‌ برای‌ این‌گونه‌ افراد

2ـ1 با توجه‌ به‌ این‌ که‌ برخی‌ از حوادث‌ را می‌توان‌ به طریقی از قبل‌ پیش‌بینی‌ کرد ضرورت‌ دارد با استفاده از امکانات‌ موجود در جامعه‌ ضمن‌ همکاری‌ با سازمان‌ها و نهادهای‌ مرتبط مانندصداوسیما نسبت‌ به‌ انعکاس‌ اطلاعات‌ و آگاهی‌های‌ مورد نیاز بصورت‌ مختلف‌ و تاکید بر رعایت‌نکات‌ ایمنی‌، معرفی‌ پناهگاههای‌ امن‌ جهت‌ اسکان‌ و انتقال‌ افراد، پخش‌ بروشورهای‌ حاوی‌نکات‌ ضروری‌ و سایر روش‌های‌ مورد نیاز جهت‌ مطلع‌ نمودن‌ افراد در مواردی‌ که‌ بحران‌ ایجاد میگردد اقدام‌ نمود.

3-1 بهره‌گیری‌ از شیوه‌های‌ موثر و مورد اعتماد در راستای‌ انتقال‌ افراد مبتلا به‌ ناتوانی‌ و اقدامات‌ سریع‌ و بموقع‌ جهت‌ درمان‌ آنان‌ که‌ در این‌ زمینه‌ می‌توان‌ با بهره‌گیری‌ از وسایل‌ ارتباطی‌ مانند، ماهواره‌، تکنولوژی‌ ارتباطات‌ سیار، شبکه‌های‌ ارتباطی‌ و خبری‌ در اماکن‌ و مواضعی‌ که‌ امکان‌ برقراری‌ ارتباط موجود است‌ پرسنل‌ تخصصی‌ را در چگونگی‌ یاری‌ رساندن‌ به‌ مصدومان کمک‌ کرد.

4-1 بهره‌گیری‌ از افراد متخصص‌ و کار آزموده‌ در کمک‌ به‌ تشخیص‌، ارزیابی‌، جمع‌آوری‌ اطلاعات‌ لازم‌ فراهم‌ نمودن‌ لوازم‌ مورد نیاز فرد ناتوان‌ از اهمیت‌ خاص‌ برخوردار است‌. (در دسترس‌بودن‌ لوازم‌ ضروری‌ و مورد نیاز زندگی‌ باید همیشه‌ تحت‌ نظارت‌ و کنترل‌ باشد). برنامه‌ریزی‌ و کنترل‌ اطلاعات‌ ذیربط می‌تواند در راستای‌ ارائه‌ این‌ گونه‌ خدمات‌ در مواقع‌ بحران‌ برای‌ افراد ناتوان‌ مفید واقع‌ گردد.

5-1 سازمانهایی که‌ مستقیمŠ مسئولیت‌ ارائه‌ خدمات‌ به‌ معلولان را عهده‌دار هستند ضرورت‌ دارد با تدوین‌ برنامه‌های‌ خاص‌ آموزشی‌، اطلاعات‌ و آموزش‌های‌ مورد نیاز و ضروری‌ را در اختیار عموم‌ جامعه‌ بویژه‌ سازمان‌های‌ یاری‌ رسان‌ در سطح‌ جامعه‌ قرار دهند.

6-1 مناسب‌ سازی‌ و رفع‌ موانع‌ ترددی‌ به‌ منظور دسترسی‌ سریع‌ و آسان‌ افراد ناتوان‌ به‌ امکانات‌ مورد نیاز زندگی‌ پس‌ از بروز بلایای‌ طبیعی‌ باید پیش‌بینی‌ و کنترل‌ گردد.

7-1 طراحی‌ و اجرای‌ مانورهای‌ نمایشی‌ و آزمایشی‌ در خصوص‌ آماده‌ سازی‌ چگونگی‌ برخورد منطقی با اینگونه‌بلایا و ارزیابی‌ از روش‌های‌ تمرینی‌جهت‌آگاهی‌از میزان‌آمادگی‌جامعه‌درهنگام‌ بحران‌ ضروری‌ است‌.

2-آموزش‌ به‌ گروه‌های‌ امداد رسان‌

با توجه‌ به‌ این‌ که‌ حدود 10 درصد از افراد جامعه‌ بر اثر عوامل‌ گوناگون‌ (ارثی‌ - محیطی‌) به نوعی با ناتوانی‌ و محدودیت‌ جسمی‌ و یا ذهنی‌ مواجه‌ هستند و در مقایسه‌ با افراد عادی‌ با مشکلات‌ و معضلات‌ عدیده‌ روبرو می‌باشند بنابراین‌ در مقابل‌ حوادث‌ و بلایا، آسیب‌پذیری‌ بیشتری‌ خواهند داشت‌. لذا ضرورت‌ دارد آموزش‌های‌ ویژه‌ای‌ متناسب‌ با نوع‌ اختلالات‌ افراد ناتوان‌ به‌ گروه‌های‌ امداد رسان‌ با هدف‌ پیشگیری‌ از ایجاد معلولیت‌ در مجروحین‌ و مصدومان و ممانعت‌ از تشدید ناتوانی‌ در افراد معلول‌ ارائه‌ شود. در راستای‌ دستیابی‌ به‌ این‌ اهداف‌ لازم‌ است‌ با تدوین‌ برنامه‌ای‌ مدون‌ و فراگیر در خصوص‌ حضور فعال‌ نیروهای‌ امداد رسان‌ و دریافت‌ آموزش‌های‌ علمی‌ و عملی‌، آنان‌ را جهت‌ اجرای‌ عملیات‌ نجات‌ و انتقال‌ مجروحین‌ و مصدومان از محل‌ حادثه‌ با توجه‌ به‌ حفظ رعایت‌ مسائل‌ بهداشتی‌ و ایمنی‌ یاری‌ نمود.

شرح‌ وظایف‌ کلی‌ گروههای‌ امداد رسان‌:

- حضور سریع‌ و بموقع‌ در محل‌ خدمت‌ خود و یا هر محل‌ دیگری‌ که‌ از قبل‌ برای‌ حضور وی‌ در هنگام‌ بحران‌ پیش‌بینی‌ شده‌ است‌.

- از سلامت‌ خود و اطرافیان‌ خود اطمینان‌ حاصل‌ نماید.

- وضعیت‌منطقه‌تحت‌پوشش‌خود را بررسی‌کرده‌ و براساس‌اطلاعات‌موجوداقدامات‌موردلزوم‌را انجام‌دهد.

- مکان‌ و نحوه‌ تماس‌ مستقیم‌ خود را با مسئولین‌ مربوطه‌ در هنگام‌ نیاز کاملاپ شناسایی‌کند.

- نسبت‌ به‌ شرح‌ وظایف‌ خود آگاه‌ بوده‌ و دستورالعمل‌های‌ مربوطه‌ را مرور و کنترل‌ نماید.

- از کنجکاوی‌ در مواردی‌ که‌ مربوط به‌ وظایف‌ او نیست‌ جدا خودداری‌ نماید.

- از گسترش‌ شایعات‌بی‌اساس‌ و یااطلاعات‌محرمانه‌ که‌موجب‌تخریب‌ روحیه‌ افراد می‌گردد خودداری‌ نماید.

- در صورت‌ مشاهده‌ هرگونه‌ موارد مشکوک‌ مراتب‌ را سریعŠ به‌ مسئولین‌ مربوطه‌ اطلاع‌ دهد.

- در برخورد با نمایندگان‌ رسانه‌های‌ عمومی‌ مطالبی‌ را مطرح‌ نماید که‌ مورد تائید مسئولین‌ بوده‌ و از هرگونه‌ اظهار نظر شخصی‌ پرهیز نماید.

- در انجام‌ فعالیت‌ها براساس‌ شرح‌ وظایف‌ خود اقدام‌ کرده‌ و از انجام‌ مواردی‌ که‌ مسئولیت‌ آن‌ به‌ او محول‌ نشده‌ است‌ خودداری‌ کند.

- ارتباط خود را به‌ صورت‌ مستمر با مسئولین‌ مربوطه‌ حفظ نماید.

- از مداخله‌ دادن‌ افراد داوطلب‌ آموزش‌ ندیده‌ در امور مربوطه‌ خودداری‌ کرده‌ و تنها از افرادی‌ که‌ آموزش‌های‌ لازم‌ را دیده‌اندو دارای‌کارت‌شناسایی‌معتبر هستند بعنوان‌ همکار در انجام‌ امور استفاده‌ نماید.

- در پایان‌ هر مرحله‌ از عملیات‌ (ترجیحا بصورت‌ روزانه‌) گزارش‌ کاملی‌ از فعالیت‌ خود را تهیه‌ و به‌ مسئولین‌ مربوطه‌ انعکاس‌ دهد.

اصول‌ امداد رسانی‌ به‌ افراد دارای‌ ناتوانی‌ در هنگام‌ بروز بحران‌ (بلایای‌ طبیعی‌)

1ـ معرفی‌ مستمر اماکن‌ امن‌ و پناهگاههای‌ قابل‌ اطمینان‌ جهت‌ آگاهی‌ جامعه‌ (افراد ناتوان‌) وحضورآنها در این‌ اماکن‌ (نصب‌ علائم‌ راهنمایی‌ کننده‌ جهت‌ مشخص‌ شدن‌ محل‌ پناهگاه‌ در معابر الزامی‌ است‌).

2ـ ارائه‌ اطلاعات‌ لازم‌ در مورد افراد ناتوان‌ شامل‌ (آدرس‌ محل‌ سکونت‌، میزان‌ ناتوانی‌ و سایر موارد مورد نیاز به‌ گروههای‌ امداد رسان‌ و پرسنل‌ ویژه‌ نجات‌ جهت‌ انتقال‌ سریع‌ مصدومان به‌ مناطق‌ امن‌.

3ـ شناسایی‌ دقیق‌ محل‌ سکونت‌ افراد ناتوان‌ و انجام‌ تمهیدات‌ لازم‌ برای‌ انتقال‌ آنان‌ به‌ پناهگاه‌ ضمن‌ رعایت‌ اصول‌ ایمنی‌ و پزشکی‌.

4ـ حفظ آرامش‌ کامل‌ و برخورداری‌ از صبر و حوصله‌ در گروههای‌ امداد رسان‌ و ایجاد هماهنگی‌ لازم‌ در انتقال‌ افراد به‌ مناطق‌ امن‌.

5ـ رعایت‌ اصول‌ بهداشتی‌ و ارائه‌ کمک‌های‌ اولیه‌ به‌ مصدومان در خصوص‌ پیشگیری‌ از تشدید جراحت‌ یا نقص‌ توسط گروههای‌ امداد رسان‌.

6ـ ارائه‌ آموزش‌های‌ مورد نیاز به‌ افرادی‌ که‌ در پناهگاه‌ اسکان‌ یافته‌اند. (مسئولین‌ مربوط موظفند ضمن برقراری‌ آرامش‌ در پناهگاه‌ روش‌های‌ مناسب‌ در خصوص‌ ایجاد نظم‌ و ارتباط در افراد را مهیا سازند).

7ـ تنظیم‌ کارت‌ شناسایی‌ موقت‌ و درج‌ مشخصات‌ کامل‌ افراد ناتوان‌ (نام‌، سن‌، جنس‌، نوع‌ ناتوانی‌ و سایر موارد مربوطه‌) و نصب‌ آن‌ برروی‌ لباس‌ فرد جهت‌ تسهیل‌ در ارائه‌ خدمات‌ مورد نیاز.

8ـ پیش‌بینی‌ و تهیه‌ لوازم‌ مصرفی‌ اضافی‌ جهت‌ افراد ناتوان‌ و حتی‌ حیوانات‌ خدماتی‌ در صورت‌ وجود داشتن‌ مانند (سگ‌ راهنما).

9ـ شناسایی‌ سریع‌ افراد ناتوان‌ در داخل‌ پناهگاه‌ و توجه‌ مسئولین‌ ذیربط نسبت‌ به‌ برخورد منطقی‌ با اینگونه‌ افراد متناسب‌ با نوع‌ ناتوانی‌ آنها.

10ـ تماس‌ با سرویس‌های‌ محلی‌ مخصوص‌ افراد ناتوان‌ جهت‌ تامین‌ نیروی‌ کمکی‌ خاص‌ برای‌ این‌ گونه‌ افراد در راستای‌ تهیه‌ وسایل‌ کمکی‌ ویژه‌ ناتوانان‌.

11ـ معاینه‌ مستمر افراد ناتوان‌ توسط پزشک‌ و تامین‌ داروهای‌ مورد نیاز آنان‌ با توجه‌ به‌ نوع‌ ناتوانی‌.

12ـ کنترل‌ تسهیلات‌ مربوط به‌ پناهگاه‌ توسط مسئولین‌ ذیربط شامل‌:

ـ محل‌ ورودی‌ پناهگاه‌ باید کامل‌ مشخص‌ و قابل‌ دسترس‌ بوده‌ و اطلاعات‌ معمولی‌ در ارتباط با پناهگاه‌ روی‌ آن‌ نصب‌ شده‌ باشد. ـ کنترل‌ میزان‌ غذا، آب‌، دارو و... متناسب‌ با تعداد افراد درون‌ پناهگاه‌

ـ نظارت‌ مستمر بر افراد با ناتوانی‌های‌ شدید و تأمین‌ نیازهای‌ ضروری‌ آنها

ـ حفظ آرامش‌ و جلوگیری‌ از هرگونه‌ برخورد و تشدید شدن‌ وضعیت‌ درون‌ پناهگاه‌

ـ بهره‌گیری‌از افراد فاقد نقص و ناتوانی‌درخصوص‌ارائه‌ خدمات‌ به‌ ناتوانان‌ ضمن‌ نظارت‌ کامل‌ بر عملکرد آنان‌

ـ اطمینان‌ خاطر از این‌ که‌ آدرس‌ پناهگاه‌ به‌ طور روشن‌ و واضع‌ در اطراف‌ محل‌ پناهگاه‌ نصب‌ شده‌ باشد.

ـ سرویس‌های‌ بهداشتی‌ درون‌ پناهگاه‌ از هر نظر قابل‌ استفاده‌ برای‌ افراد ناتوان‌ باشد.

ـ استفاده‌از وسایل‌ ساده‌کمکی‌برای‌استفاده‌ افراد ناتوان‌ بصورت‌ موقت‌ تا رسیدن‌ وسایل‌ اساسی‌ مورد نیاز.

ـ اعلام‌ اطلاعات‌ مربوط به‌ پناهگاه‌ و دستورات‌ مربوطه‌ بصورت‌ سمعی‌ و بصری‌ و نصب‌ نوشتاری‌ آن‌ بر روی‌ تابلو جهت‌ استفاده‌ افراد با هر گونه‌ ناتوانی‌

13ـ مسئولین‌ ذیربط در درون‌ پناهگاه‌ باید بدانند که‌:

ـ برخی‌ از ناتوانی‌ها ممکن‌ است‌ در فرد ناتوان‌ حالت‌ مسمومیت‌ ایجاد کند.

ـ برخی‌ از افراد دارای‌ ناتوانی‌ در شرایط خاص‌ از خود رفتارهایی‌ را نشان‌ می‌دهند که‌ طبیعی‌ نیست‌ لذا هنگام‌ مشاهده‌ چنین‌ رفتارهایی‌ باید واکنش‌ مناسبی‌ را از خود بروز دهند.

ـ محل‌ تردد افراد ناتوان‌ باید فاقد هرگونه‌ مانعی‌ باشد.

- با افراد ناتوان‌ با توجه‌ به‌ نوع‌ ناتوانی‌ آنان‌ برخورد مناسب‌ داشته‌ باشند.

14ـ برنامه‌ریزی‌ دقیق‌ و منسجم‌ برای‌ تعیین‌ کارشناسان‌ و متخصصین‌ مربوط به‌ انواع‌ معلولیت‌ها بصورت‌ سیار و یا مستقر در اماکن‌ امن‌ و پناهگاهها در خصوص‌ این‌ که‌ هنگام‌برخوردبا فرد معلول‌ و یا انتقال‌ فرد ناتوان‌ به‌ درون‌ پناهگاه‌ اقدامات‌ ضروری‌ و اولیه‌ در راستای‌ ارائه‌ خدمات‌ مربوط به‌ آنها را مهیا نمایند.

15- اقدام‌ به‌ انتقال‌ سریع‌ و بموقع‌ افرادی‌ که‌ نیاز به‌ دریافت‌ خدمت‌ درمانی‌ بصورت‌ اورژانس‌ دارند به‌ اماکن‌ درمانی‌ تخصصی‌ پیش‌بینی‌ شده‌.

16- با توجه‌ به‌ اهمیت‌ موضوع‌ و حساسیت‌ قضیه‌ لازم‌ است‌ کلیه‌ نکات‌ مورد نظر و ضروری‌ بصورت‌ کتابچه‌ و جزوه‌ای‌ تهیه‌ و در اختیار کلیه‌ افراد بویژه‌ افراد مبتلا به‌ ناتوانی‌ قرار گیرد تا در هنگام‌ برخورد با بحران‌ از آمادگی‌ کامل‌ بهره‌مند باشند.

3 - هماهنگی‌ و تبادل‌ اطلاعات‌ در راستای‌ بهبود بخشی‌ کیفی‌ خدمات‌

یکی‌ دیگر از راهکارهای‌ اساسی‌ در آماده‌ ساختن‌ جامعه‌ در مقابله‌ با بلایای‌ طبیعی‌ ایجاد هماهنگی‌ و تبادل‌ نظر با سایر سازمان‌ها بویژه‌ ارگانهای‌ ذیربط می‌باشد. از طریق‌ ایجاد نشست‌های‌ کارشناسی‌، گفتگو و تبادل‌ افکار می‌توان‌ ضمن‌ بهره‌گیری‌ از نظرات‌ و تجربیات‌ آنان‌ از یک‌ سو به‌ راهکارهای‌ اصولی‌ مقابله‌ آشنا شد و از سوی‌ دیگر از میزان‌ امکانات‌ و تسهیلات‌ موجود نیز مطلع‌ گردید تا بتوان‌ در مواقع‌ لزوم‌ از آن‌ برای‌ رسیدن‌ به‌ اهداف‌ مورد نظر بهره‌ جست‌: بعضی‌ از سازمان‌ها و ارگانهایی‌ که‌ می‌توانند در این‌ خصوص‌ مدنظر قرار گیرند عبارتند از:

- وزارت‌ کشور

- وزارت‌ بهداشت‌، درمان‌ و آموزش‌ پزشکی‌

- سازمان‌ هلال‌ احمر

- صداوسیمای‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌

- بنیاد امور جانبازان‌

- سازمان‌ آموزش‌ و پرورش‌ کودکان‌ استثنایی‌

- کمیته‌ امداد امام‌ خمینی‌(ره‌)

- سازمان‌ بهزیستی‌ کشور

مطمئنا ایجاد یک‌ کمیته‌ کشوری‌ برای‌ هماهنگی‌ و سازماندهی خدمات‌ توانبخشی‌ در هنگام‌ بلایای‌ طبیعی‌ می‌تواند بسیار مؤثر و راه‌گشا باشد.

ب‌ - پیشگیری‌ از بروز آسیب‌ و نحوه‌ کمک‌رسانی‌ به‌ آسیب‌ دیدگان‌ (ضایعات‌ نخاعی‌)

با توجه‌ به‌ نقش‌ و اهمیتی‌ که‌ سیستم‌ اعصاب‌ مرکزی‌ در ساختار فیزیکی‌ بدن‌ انسان‌ دارد و در حقیقت‌ کلیه‌ فعالیتهای‌ انسان‌ از طریق‌ اعصاب‌ حسی‌ و حرکتی‌ که‌ از اعصاب‌ مرکزی‌ منشعب‌ می‌گردند صورت‌ می‌پذیرد، برای‌ مراقبت‌ و ممانعت‌ از آسیب‌پذیری‌ این‌ بخش‌ لازم‌ است‌ اهمیت‌ خاص‌ قائل‌ بود. انسان‌ با توجه‌ به‌ وضعیت‌ فیزیکی‌ خود، در مقابل‌ حوادث‌ و بلایای‌ غیرمنتظره‌ بسیار آسیب‌پذیر و حساس‌ بوده‌ و مورد آسیب‌ جدی‌ قرار می‌گیرد.

با این‌ وجود با اتخاذ تدابیری‌ خاص‌ می‌توان‌ در بسیاری‌ مواقع‌ از ایجاد نقص‌ و یا تشدید آن‌ جلوگیری‌ کرد. اطلاعات‌ و آمارهای‌ گوناگون‌ نشان‌ دهنده‌ این‌ واقعیت‌ تلخ‌ است‌ که‌ اکثر آسیبهای‌ وارده‌ ارتوپدیکی‌ بویژه‌ در نواحی‌ ستون‌ فقرات‌ که‌ اکثرŠ در زمان‌ حمل‌ مجروح‌ از محل‌ حادثه‌ ایجاد شده‌ است‌ متاسفانه‌ بر اثر عدم‌ آگاهی‌، اطلاع‌ و همچنین‌ برخورد ناصحیح‌ به وقوع پیوسته‌ است‌ که‌ منجر به‌ آسیب‌های‌ جزئی‌ یا کلی‌ به‌ طناب‌ نخاعی‌ و ایجاد نقص‌ و اختلال‌ دائمی‌ در مصدومان گردیده‌ بنابراین‌ ضرورت‌ دارد اطلاعات‌ و آگاهی‌های‌ لازم‌ به‌ جامعه‌ برای‌ پیشگیری‌ از بروز مصدومیت‌ و راههای‌ مناسب‌ برخورد با این‌ پدیده‌ انتشار یابد. راهکارهای‌ اساسی‌ که‌ می‌تواند در این‌ خصوص‌ موثر باشد حول‌ دو محور اساسی‌ تقسیم‌بندی‌ می‌گردد:

آگاه‌سازی‌ عمومی‌ جامعه‌ در ارتباط با مراقبت‌ از خود:

- پیش‌ از مواجه‌ شدن‌ با حوادث‌ و بلایا لازم‌ است‌ خدمات‌ آموزشی‌ به‌ آحاد جامعه‌ در خصوص‌ چگونگی‌ مقابله‌ با حوادث‌ ارائه‌ شود. کلیه‌ سازمانها و ارگانهای‌ ذیربط می‌توانند با تدوین‌ مطالب‌ مورد نیاز و انتشار آن‌ از طریق‌ امکانات‌ موجود اجتماعی‌ مانند (صدا و سیما، روزنامه‌ها، نشریات‌ و ....) بینش‌ و نگرش‌ عمومی‌ جامعه‌ را نسبت‌ به‌ این‌ موضوع‌ ارتقاء داده‌ تا در زمان‌ بروز حادثه‌ آمادگی‌ لازم‌ در جامعه‌ ایجاد گردد. در زیر به‌ برخی‌ راهکارها که‌ می‌تواند برای‌ پیشگیری‌ از تشدید صدمات‌ در افراد بکار گرفته‌ گونه‌، اشاره‌ می‌شود:

1ـ آسان‌ترین‌ روش‌ خروج‌ سریع‌ از ساختمان‌ تمرین‌ گردد.

2ـ از قرار دادن‌ لوازم‌ و اشیاء غیر ضروری‌ در معابر خروجی‌ خودداری‌ گردد.

3ـ وسائل‌ درون‌ خانه‌ بنحوی‌ طراحی‌ شود که‌ در هنگام‌ بروز حادثه‌ مانع‌ از خروج‌ فرد از ساختمان‌ نگردد.

تحقیق درباره خسارات ناشی از وقوع زلزله

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 10

خسارات نوین ناشی از زلزله

در اثر توسعه اقتصادی سالیان گذشته، خصوصاً 20 سال اخیر، کشورهای در حال توسعه به طور چشمگیری تغییر نموده اند. تمرکز جمعیت و اطلاعات در شهرهای بزرگ به طور محسوسی پیشرفت داشته است. امکانات جدیدی که تاکنون در مورد یک زلزله قوی تجربه شده اند، در حال رشد و توسعه است: آسمان خراشها، ساختمانهای با سیستم های هوشیار، پلهای معلق عظیم، بزرگراههای زیرزمینی، مراکز خرید زیرزمینی، مترو، انواع و اقسام کامپیوترها و … در نتیجه این پیشرفتها وضعیت و آثار ناشی از خرابی های زلزله هم تغییراتی نموده است.

مقدمه ای بر توسعه شهرها و افزایش خسارات اقتصادی

جالب است بدانیم که اکثریت مردم جهان معتقدند هر چه زمان پیش می رود زلزله های بیشتر و قویتری روی می دهد. این عقیده گرچه از نظر فیزیکی و توجیه وقوع زلزله ها ممکن است منطق درستی نداشته باشد؛ لیکن با توجه به سه مطلب زیر بطور منطقی درست می باشد:

الف- ظهور شهرها و شهرکهای جدید در مناطق مختلف، که این امر باعث می شود تا زلزله هایی که قبلاً در بیابان و در مناطق عاری از سکنه روی می دادند، این بار پس از دوره بازگشت خود در منطقه ای روی دهند که تاسیسات مختلفی در آن درست شده و جمع زیادی در آن زندگی می کنند.

ب- گسترش جمعیت و تاسیسات شهری که خود عامل دیگر افزایش خسارات و تلفات می باشد. هر چه شهرها مدرن تر شوند، خسارات بیشتری از نظر ارزش بوجود می آید. مثلاً در سال 1995 شهر مدرنی مانند کوبه ژاپن و شهرهای حومه آن بواسطه خسارت (مستقیم و غیرمستقیم) تاسیسات پیشرفته آنها متحمل هزینه بسیار سنگینی بالغ بر 150 میلیارد دلار آمریکا گردید.

ج- پیشرفت دانش بشر در زمینه لرزه شناسی قادرست لرزه های زیادی در اقصی نقاط جهان ثبت نماید، در حالیکه در قدیم خیلی از زلزله ها ثبت نمی شد. لذا به نظر می رسد که زلزله ها افزایش یافته اند.

تقسیم بندی خسارات اقتصادی

پس از وقوع زلزله، خسارات اقتصادی را به طور کلی بهتر است به دو قسمت تقسیم نمود:

خسارات مستقیم

اینگونه خسارات بطور عمومی عبارتند از خسارات ناشی از خراب شدن ساختمانها و تاسیسات، جاده ها، پلها، راه آهن، لوله های آب و گاز، خطوط برق و مخابرات و تاسیسات آنها. خسارت مستقیم تقریباً هزینه آن چیزی است که در اثر خرابی از دست رفته است و از سرویس خارج می گردد. این مثل آن است که بطور مستقیم بایستی برای برگشت مجدد آنها هزینه نمود.

خسارت غیرمستقیم

وقتی تاسیسات و ساختمانها آسیب ببینند، نمی توانند مورد بهره برداری قرار گیرند. عدم امکان بهره برداری از آنچه که در زلزله آسیب دیده است، قطع گردد. در واقع در خسارتهای غیرمستقیم عایدی ناشی از بهره برداری قطع می گردد که می تواند رقم بسیار قابل ملاحظه ای و گاهی اوقات برابر یا حتی بیشتر از خسارات مستقیم شود. معطل ماندن سرمایه گذاریها، فرار سرمایه ها از مناطق آسیب دیده، بیکاریها، ورشکستگیها و نظایر آنها از جمله مهمترین مصادیق خسارات غیرمستقیم هستند.

خسارات اقتصادی و آسیب های وابسته

تاکنون، تمامی کوشش ها مصروف کاهش دادن تلفات جانی تا حداقل میزان ممکن، در یک زلزله بوده است. در واقع این امر هنوز هم مساله اساسی محسوب می شود و وضعیت کنونی شهرهای بزرگ، که شرایط پیچیده ای دارند، از عوامل آن است. امروزه در کلان شهرها حجم بالایی از پول و اطلاعات، صرف تهیه و تنظیم بهترین مکانیسم ممکن می شود. مکانیسمی که در آن نه تنها حداقل تلفات جانی رخ دهد، بلکه میزان آسیبهای اقتصادی نیز به حداقل ممکن کاهش یابد.

خسارات ناشی از عدم بهره برداری

ماشینهایی که از آنها جهت تنظیم و اداره مکانیسم های مذکور استفاده می شود، به راحتی خراب می شوند و تعمیرات مجدد آنها به راحتی امکان پذیر نیست. در مورد وسایل الکتریکی که اخیرا ساخته می شود، اگر یک قسمت وسیله خراب شود، بجای تعویض کل وسیله می توان آن قسمت را با یک قسمت سالم تعویض و جابجا نمود. اما در مورد شهرها چنین نیست و نمی توان قسمتهای مختلف شهری را به راحتی عوض نمود. یکی از مشکلاتی که در مورد خسارات ناشی از زلزله وجود دارد، جابجایی گسل ها و آثار آن برای یک شهر می باشد. در این باره می توان گفت که حتی اگر جان افراد به خطر نیفتد و کسی هم کشته نشود، اما آثار و خسارات وابسته به آن در شهری مانند تهران که دارای جایگاه مهمی از نظر موقعیت کلیدی آن در منطقه می باشد، (از نظر ایجاد مشکلات ترافیکی و یا ارتباطاتی) در حدی است که منجر به فلج شدن امور شهری می گردد و عدم بهره برداری از منابع انسانی و مادی می گردد.

حتی اگر زمانی برسد که قادر باشیم زمان وقوع زلزله را پیش بینی نماییم، آسیب های فیزیکی امری غیرقابل اجتناب است. به دلیل تمرکز بالای جمعیت در یک شهر تعداد آسیب های معمولی ممکن است به هزاران برسد. همچنین هزینه ها و خسارات اقتصادی ناشی از تعمیر ساختمانها و یا وسایل آسیب دیده ممکن است بسیار زیاد گردد. در ابر شهرهایی همچون توکیو و تهران مجموعه های نفیس و گرانقیمت و موزه های زیادی از اشیاء باارزش وجود دارد که احتمال آسیب دیدگی آنها هم وجود دارد.

پیشتر، ژاپنیها این تصور را داشتند که خسارات اقتصادی هر قدر هم که بزرگ شد در صورتی که تلفات جانی در پی نداشته باشند و افراد بتوانند زنده بمانند، قابل تحمل و قبول هستند. همچنین در گذشته نگرش ساده ای نسبت به بازسازی وجود داشت. اما از آنجا که هم اکنون ژاپن یک کشور صنعتی محسوب می شود، میزان خسارات اقتصادی ناشی از زلزله بسیار مهم می باشند.

تحقیق درمورد بررسی اثرات سوء زیست محیطی ناشی از آلودگی نفتی در دریای خزر 10 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 12

بررسی اثرات سوء زیست محیطی ناشی از آلودگی نفتی در دریای خزر

زهره اسکندی – دانشجوی رشته زیست گیاهی – دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان

کمیل حسینی امیرآبادی – دانشجوی رشته شیمی کاربردی – دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان

استاد راهنما : خانم دکتر قائمی

چکیده :

امروزه انواع آلودگی های محیط های آبی( اقیانوس ها ، دریاها ، دریاچه ها و رودها ) به دلیل اهمیت آنها بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته اند . دریای خزر به عنوان بزرگ ترین دریاچه جهان نیز دچار انوع آلودگی ها می باشد . اگر چه بعضی از انواع آلودگی ها از مناطق ساحلی و مستقر در خشکی نشأت می گیرند ، اما عامل عمده آلودگی در دریای خزر آلودگی نفتی می باشد . مواد نفتی اگرچه در اندازه محدود توسط کشتی هایی بسار کهنه با تانگرهای کوچک با گنجایش کمتر از 500 تن در دریای خزر حمل می شوند و افزون بر آن بنادر فاقد محل دریافت و تسهیلات انبار کردن مناسب هستند ، از این رو خطر ریزش این مواد به دریا طی حمل و نقل قابل ملاحظه است . مطالعات و تحقیقات نشان می دهد که با توجه به کمتر بودن عمق دریای خزر در بخش شمالی و بیشتر بودن عملیات اکتشاف و استخراج نفت در این بخش و با توجه به جهت جریانات آب دریای خزر که به سمت بخش جنوبی است ، به نظر می رسد که عملیات حمل و نقل مواد نفتی بیشتر به ضرر بخش جنوبی است این دریا که ایران در آن قرار دارد تمام شود ، هرچند که به دلیل بیشتر بودن عمق دریا در بخش جنوبی ، این موضوع مد نظر قرار نگرفته است. با توجه به اهمیت دریای خزر از نظر شیلاتی ، اقلیمی و اقتصادی ضروری است که به موضوع آلودگی دریای خزر اهمیت ویژه داده شود .

در این مقاله سعی شده است که ابعاد و علل آلودگی نفتی دریای خزر و تاثیرات آن و همچنین راهکارهای مقابله با آن تا حدوده ی مشخص شود.

1- مقدمه

تا مدت های مددی این تصور در ذهن بشر وجود داشت که آب دریاها و اقیانوس ها آنقدر گسترده است که می توان از میزان مواد آلوده کننده آن چشم پوشی نمود . اما امروزه این مساله با توجه به اثرات مستقیم و غیر مستقیم آلودگی آب دریاها به زندگی انسان بسیار جدی تر مطرح می باشد . ]11[ آلودگی های محیط های آبی و دریایی در اثر عوامل مختلفی شکل می گیرند که یکی از مهم ترین این عوامل نفت و مسائل مربوط به آن می باشد ]10[ .

دریاچه خزر با مساحت 400 هزار کیلومترت مربع بزرگترین دریاچه روی کره زمین است ، وسعت آن بیش از 5 برابر دریاچه سوپریو، یکی از بزرگترین دریاچه های جهان در آمریکا می باشد ]2[ . از این رو خزر به علت بزرگ بودن آن به عنوان دریا شناخته شده است . همچنین دریای خزر در محل تلاقی خاورمیانه ، اروپا و آسیا ، در منطقه های بسیار پر اهمیت و استراتژیک قرار دارد . این دریا به علت داشتن جزایر ، تالاب ها ، خلیج ها و مصب رودخانه های مختلف و به واسطه ارزش های زیستگاهی برای گونه های کمیاب و ویژگی های تنوع زیستی منحصر به فرد خود از اهمیت اکولوژیکی به سزایی برخوردار است . کشور ایران به دلیل داشتن مرزهای گسترده دریایی در شمال و جوب در معرض خسارات زیست محیطی و اقتصادی ناشی از تردد کشتی ها و انتقال آب توازن آنها قرار دارد . در حال حاضر اگرچه خطرات بیساری محیط زیست دریای خزر را تهدید می کند اما آلودگی حاصل از حمل و نقل مواد نفتی از بقیه تاثیرگذارتر است. به گونه ای که باعث نگرانی های جدی دراین زمینه شده است . امروزه بخش حمل ونقل نیز به عنوان یکی از آلوده کننده ترین بخش های اقتصادی می باشد که آثار و تبعات زیان آور آن در بخش های مختلف به اقتصاد ملی زیان وارد می کند . ورود نفت به دریا می تواند از طریق تراوش های طبیعی نفت و گاز و جریان رودخانه ها و یا توسط انسان از طریق فعالیت های کشتیرانی و حفاری صورت گیرد . از میان تمامی منابع آلودگی نفتی ، حوادث مربوط به نفتکشها و یا انفجار چاه های نفت ، از جمله خطرناک ترین آنها می باشد که در مدت زمان کوتاهی باعث فاجعه می شوند . در این میان نفتکشها و لوله های انتقال نفت و گاز مهم ترین و متداول ترین روشهای انتقال منابع هیدروکربن می باشند . انجام عملیات با اندکی سهل انگاری و نیز ناآگاهی یا آگاهی نادرست از شرایط اقلیمی ، تهدیدات زیان بار زیست محیطی وجبران ناپذیری به همراه خواهد داشت . توجه به ویژگی های منحصر به فرد هر محیط آبی ، پیش از انجام عملیات لوله گذاری در بستر دریا ، آگاهی از شرایط فیزیکی وشیمیایی ، زمین شناسی ، اقلیمی و زیست محیطی مناطق مورد نظر لازم و ضروری است . خوردگی لوله های نفت و گاز در بستر دریا ، فرسودگی آن و از بین رفتن پوشش های حفاظ لوله های فلزی در محیط دریایی می تواند باعث نشت نفت و گاز در اکوسیستم های آبی شود .

2- اهمیت دریای خزر و حفظ محیط زیست آن

دریای خزر به لحاظ تاثیر بر شرایط آب و هوای مناطق هم جوار و با برخورداری از جزایر ، تالاب ها ، خلیج ها و مصب رودخانه های مختلف و زیست گاهی منحصر به فرد ، اهمیت بوم شناختی (اکولوژیک) به سزایی دارد ]5[

در اهمیت این دریاچه همین بس که از نظر اقتصادی دارای دو نوع طلای سیاه نفت و خاویار می باشد . منابع آبزیان این دریا برای کشورهای مجاور آن اهمیت حیاتی دارد . متوسط صید آبزیان سالانه حدود 600 هزار تن است که یک موقعیت ممتاز محسوب می شود . ]7[ . به علاوه این دریا محل طبیعی با ارزش ترین آبزیان یعنی ماهی خاویاری است که اهمیت خاصی در سطح جهان دارد . 90 درصد خاویار جهان یعنی سالانه بیش از 700 تن از این دریا استحصال می گردد.]3[ فلات قاره دریای خزر همچنین حاوی مقادیر عظیمی ذخایر انرژی ( نفت و گاز) می باشد که در قسمت بعد امار و ارقام مربوط به آن آورده شده است .

اقلیم حیاتی حوزه خزر سبب گردیده که در بخش هایی از آن به ویژه سواحل جنوبی ، جنگل های مطلوب و منحصر به فرد ایجاد شود و کشاورزی رونق داشته باشد و زمینه اشتغال و بهره گیری اقتصادی ساحل نشینان از این اراضی فراهم آید . همچنین دریای خزر به عنوان یک آبراه مشترک میان 5 کشور ساحلی ، معبری مناسب برای حمل ونقل دریایی و کسب در آمد از طریق تجارت کالاست و در عین حال زمینه لازم را برای انجام سفرهای تفریحی و بهره برداری از سواحل آن برای گردشگری در اختیار کشورهای واقع در حاشیه قرا رداده است .]5[

دریای خزر 5 کشور همسایه دارد که عبارتند از : ایران ، روسیه ، آذربایجان ، قزاقستان و ترکمنستان . جمهوری اسلامی ایران که ساحل جنوبی دریای خزر را در اختیار دارد ، نسبت به سایر کوشرها از لحاظ محصولات کشاورزی ، ماهیگیری و گردشگیری و نیز منابع جنگلی تا حد زیادی متاثر از حیط زیست خزر است . اگر چه دیگر کشورهای ساحلی بیشتر در پی بهره برداری از منابع زیر بستر دریا و افزایش درآمد ارزی خود هستند اما برای ایران حفظ محیط زیست دریا از اولویت بالایی برخوردار است .

3- منابع نفت دریای خزر

تاریخچه بهره برداری از منابع دریای خزر به قدمت تاریخی استحصال نفت است . منطقه دریای خزر دارای ذخایر تایید شده نفت با براورد 17 تا 33 میلیارد بشکه است که در حد پایین قابل قیاس با قطر و درحد بالا قابل قیاس با ایالات متحده است . در سال 2002 تولید نفت منطقه به حدود 6/1 میلیون بشکه تولید در سال 2010 به3 تا 9/4 میلیون بشکه در روز برسد که بیش از تولید سالیانه ونزوئلا ، بزرگ ترین تولید کننده آمریکای لاتین می باشد . برای اطلاعات بیشتر دراین زمینه جدول شماره 1 را مشاهده کنید . رشد تولید نفت از 1992 به این سود با افزایش بیش از 70 درصد ، در درجه نخست در کشورهای آذربایجان و قزاقستان صورت گرفته است ]7[ و ]8[ .

جدول شماره 1 : میزان ذخایر و تولید نفت کشورهای دریای خزر ]7[و ]8[

ذخایر (میلیارد بشکه )

کشور

ذخایر تایید شده نفت

بالقوه

کل

کمترین

بیشترین

کمترین

بیشترین

آذربایجان

7

5/12

32

39

5/44

ایران

1/0

15

1/15

قزاقستان

9

6/17

92

101

6/109

روسیه

3/0

7

3/7

ترکمنستان

5/0

17

38

5/38

7/29

کل

2/17

8/32

186

2/302

8/217

تولید

(هزار بشکه

دانلود مقاله کامل درباره آمار و ارقامی از خسارت های ناشی از خوردگی 13 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 13

آمار و ارقامی از خسارت های ناشی از خوردگی

یکی از مشکلاتی که تمامی صنایع کم و بیش با آن روبهرو هستند، مسئله خوردگی است. آمار و ارقامی که از خسارتهای ناشی از خوردگی گزارش شده است، تلاش جدی برای مقابله با این پدیده نامطلوب را ضروری می سازد.

خوردگی نه تنها باعث اتلاف ماده و انرژی میگردد و بنابراین سبب وارد نمودن ضرر و زیان اقتصادی میشود، بلکه با وارد نمودن آسیبهای انسانی و حتی جانی و یا زیستمحیطی، اثرات تخریبی خود را چند برابر میکند.

مطلب زیر که از کتاب "خوردگی میکروبی" نوشته "مهندس رضا جواهر دشتی" میباشد، به ذکر نمونههایی از هر کدام از موارد فوق الذکر میپردازد:

اتلاف ماده و انرژی:

بر اساس آمارهای بینالمللی در هر 90 ثانیه یک تن فولاد در اثر خوردگی ازبین میرود. همانطور که میدانیم یکی از مسائلی که در طراحی در نظر گرفته میشود، اندیشیدن و به کارگیری فاکتورهای اضافی در طراحی میباشد مثلاً ضخیمتر گرفتن بدنه کشتیها و یا لولهها نمونهای از آن است. اگر لولهای به قطر 8 اینچ فولاد به اندازه مسافت تقریبی تهران- همدان در مقابل خوردگی محافظت شود، ضخامت آن به جای 332/0 اینچ میتواند به 25/0 اینچ تقلیل یابد و این یعنی صرفهجویی 3700 تن فولاد و افزایش ظرفیت داخلی لوله به میزان 5 درصد.

زیانهای اقتصادی:

در سال 1995 میلادی، شرکت معروف شل (shell)اعلام نمود: خوردگی، ضرر و زیانی معادل چهارصد میلیون دلار برای آن شرکت بوجود آورده نیز خوردگی را علت هدر رفتن 6 درصد کل (BP) است. شرکت نفت انگلیس ارزش دارایی خالص خود میداند. علاوه بر این طبق آمار منتشر شده از خوردگی، علت 55 طرف مؤسسه تحقیقات صنعت برق آمریکا (ERPI)، درصد خاموشیهای ناگهانی و افزایش بیش از 10 درصد هزینههای سالانة خانگی شناخته شده است.

طبق آمارها، ضرر و زیان مستقیم اقتصادی خوردگی (یعنی هزینههای ناشی از تعویض قطعات و دستگاهها، اعمال روش حفاظتی از قبیل مخارج رنگ، نصب سیستمهای حفاظت کاتدی و غیره) در صنایع ایالات متحده آمریکا در سال 1994 میلادی، 300 میلیارد دلار و در همان سال در آلمان117 میلیارد مارک بوده است. متأسفانه تا به حال در ایران کار جامعی برای ارایة آمارهای مربوط به خوردگی در صنایع انجام نشده است. از این رو در این مورد باید به تخمین و حدس اکتفا نمود. با در نظر گرفتن این حقیقت که تولید ناخالص ملی زیانهای حاصل از خوردگی معمولاً چهار درصد GNP یک کشور را در برمیگیرند، رقم قابل توجهی بدست میآید.

زیانهای زیست محیطی:

خسارات ناشی از نشت مواد مضر (در اثر خوردگی) به محیط زیست را میتوان در رده زیانهای زیستمحیطی خوردگی ارزیابی کرد. خسارتهای ناشی از نشت نفت و آتشسوزی حاصل از آن و یا فروریختن سقفهای حتی بتنی و آمار منتشر شدة آنها (که ذکر آنها دراین مجال نمیگنجد) قابل توجه بوده است.

خوردگی، زیان‌ها و روش‌های کنترل آن

یکی از مهمترین عوامل تخریب تجهیزات صنعتی، پدیدة خوردگی است که به عنوان یکی از زیانبارترین آفت‌های صنایع مطرح می‌گردد. این زیان‌ها به حدی اهمیت دارد که تحقیق در حوزه‌های مربوط به فناوری‌های کنترل خوردگی، بخش عظیمی از پژوهش‌ها و تحقیقات کشورهای پیشرفته را به خود اختصاص داده است. این مطالعات به تدوین استراتژی‌ها, قوانین، آییننامهها و روشهای مؤثری در زمینة پیشگیری و رفع اثرات خوردگی منجر شده که تحت عنوان "مدیریت خوردگی مورد مطالعه قرار می‌گیرند. در کشور ما نیز به دلیل جایگیری صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، در مناطق مستعد پدیدة خوردگی, بررسی این پدیده و مدیریت آن، ازاهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار می‌باشد .

خوردگی، فرآیندی طبیعی است که فلزات را مورد حمله قرار می‌دهد. از آنجایی‌ که فلزات، مصرف گسترده‌ای در جهان امروزی دارند، خوردگی تبدیل به پدیده‌ای شده که اطراف ما را احاطه کرده است. وسایل خانه، اتومبیل، تجهیزات صنعتی و لوله‌های نفت و گاز مورد حمله خوردگی قرار می‌گیرند و این پدیده ضررهای مالی فراوانی را موجب می‌گردد.

به عنوان مثال, مسالة خوردگی در کشور کانادا در فاصله زمانی 1977 تا 1996، 10 بار باعث نشتی خطوط لوله و 12 بار باعث انفجار گردیده که از جهاتی اهمیت این موضوع را تا حدی آشکار می‌سازد. گزارشات خرابی‌های حاصل از خوردگی نشان می‌دهد که علل وقوع این پدیده عمدتاً بر اثر کوتاهی‌های مصیبت‌‌بار در لوله‌کشی‌ها و ساخت و نصب تجهیزات می‌باشد که منجر به انفجار، آتش‌گرفتن و منتشرشدن مواد سمی در محیط زیست می‌گردد. علاوه بر آن مخارجی نظیر، جایگزین‌کردن تجهیزات خورده شده، تعطیلی و خاموشی واحدها به‌دلیل جایگزینی تجهیزات خورده شده، ایجاد اختلال در فرآیندها به‌دلیل خوردگی تجهیزات و عدم خلوص محصولات فرایندی به دلیل نشت ناشی از خوردگی در اتلاف محصولات مخزن‌هایی که مورد حمله خوردگی قرار می‌گیرند، از مهمترین هزینه‌ها و زیان‌های حاصل از خوردگی می‌باشد.

ضرر سالانة اثرات خوردگی در ایالات متحده و اروپا حدود 3.1 درصد تولید ناخالص داخلی برآورد می‌گردد که طبق آمار، خسارت خوردگی که طی 22 سال گذشته در صنایع آمریکا رخ داده ، چیزی حدود 380 میلیارد دلار می باشد . میانگین سالانه این خسارت ها حدود 17 میلیارد دلار است که از کل هزینه سوانح طبیعی از قبیل زلزله ، سیل ، و آتش سوزی در این کشور بیشتر می باشد.

از هزینه‌های فوق‌الذکر (380 میلیارد دلار)، 7 میلیارد دلار سهم لوله‌های انتقال مایعات و گازها، 9.47 میلیارد دلار هزینة خوردگی در واحدهای فراورش و 6.8 .میلیارد دلار متعلق به صنایع پالایشگاهی و مجتمع‌های گاز و پتروشیمی می‌باشد.

همچنین بنابر آمار ارائه شده 15 تا 20 درصد از نشتی‌ها در تاسیسات صنعت نفت به‌دلیل خوردگی می‌باشد.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد با رعایت ضوابط و اصول مربوطه می‌توان از 70 درصد این خسارت‌ها جلوگیری کرد. طبق گزارش انستیتو باتل با اعمال سادة دانش و .تکنولوژی موجود، از یک سوم هزینه‌های خوردگی‌ صنایع جلوگیری به عمل می‌آید .

نکتة دیگری که غالباً مورد غفلت قرار می‌گیرد این است که خسارات غیرمستقیم خوردگی در برخی موارد به مراتب بیشتر از خسارات مستقیم آن می‌باشد. به‌عنوان نمونه، تعویض پروانة پمپ سانتریفوژ نه تنها هزینه‌ای برای تعمیر خود قطعه ایجاد می‌کند، بلکه قطع جریان در فرآیند، باز و بسته‌شدن پمپ و هزینه دستمزد را نیز به‌دنبال دارد .