مقاله درباره wimax

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 21

وایمکس، اینترنت درون متروی شهری WiMAX, Metropolitan Internet

 چکیده

نیاز به ارتباط با جهان اطلاعات و همچنین بی نیاز کردن کاربران از محدودیتهای مکانی و زمانی سالهاست مد نظر کارشناسان علم کامپیوتر و بخصوص مهندسین اینترنت است.استاندارد 802.16 برای شبکه های شهری را می توان آخرین راه حل برای پاسخگویی به این نیازها دانست.

 کلمات کلیدی: وایمکس، خط دید مستقیم (LOS)، خط دید غیر مستقیم(NLOS)

 مقدمه

در جهان امروز شاید کمتر کسی را بتوان یافت که از اینترنت اطلاعی نداشته باشد و یا حداقل نامی از کامپیوتر نشنیده باشد.حال برای آن عده ای که کامپیوتر را چند بار دیده اند ! و یا لمس کرده اند!!! و بیشتر برای آن دسته افرادی که با اینترنت سر و کار دارند این مقاله می تواند جالب و خواندنی باشد.

 تاریخچه

راههای زیادی برای دستیابی به اینترنت وجود دارد که عموماً به ســه دسته تقسیم می شوند.

 دسته ی اوّل - دسترسی شماره گیری ( Dial-up )

این روش با استفاده از یک مودم آنالوگ و یک خط تلفن قابل پیاده سازی است و حداکثر می تواند دارای پهنای باند 56 kbps باشد .

 دسته ی دوّم - دسترسی باند پهن ( Broadband)

این روش مبتنی بر کابل و دارای پهنای باند گسترده برای کاربران است و میتوان ازDSL و خطوط T1 و E1 به عنوان نمونه های این نوع دستیابی نام برد.

 دسته ی سوّم - دسترسی بی سیم ( Wireless )

این روش در حال حاضر تنها بصورت Wi-Fi و Bluetooth وجود دارد و با استفاده از امواج الکترو مغناطیس کار میکند و میتواند اتصالات را در محدوده ی یک خانه ، رستوران و یا کتابخانه از تجهیزات سیمی و کابلی بی نیاز کند.

 از میان سه روش ذکر شده ، اینترنت مبتنی بر خطوط باند پهن دارای هزینه های زیاد و محدودیتهای جغرافیایی از نظر راه اندازی و ارائه سرویس است . مشکل روش بیسیم نیز (Wi-Fi) محدوده ی کم تحت پوشش است که به صد و نهایتاً چهار صد متر محدود می شود. در این بین کارشناسان IEEE با آگاهی از مشکلات فوق در صدد پیاده سازی استانداردی برآمدند که علاوه بر بیسیم بودن – سهولت نصب و عدم نیاز به زیر ساخت های مخابراتی – دارای پهنای باند بالا و سرعت انتقال بهینه باشد نهایتاً این تلاشها منجر به تولد استاندارد 802.16 شد که برای شبکه های بزرگ بیسیم شهری یا اصطلاحاً WMAN بهینه شده بود. در این زمینه شرکت اینتل با ایجاد سازمانی به نام " انجمن کار بین جهانی برای دسترسی مایکروویو " - Access Forum The Worldwide Interoperability for Microwave - یا به اختصاراً Wimax Forum گامی بلند در جهت هماهنگ و همگرا کردن فعالیتها و همچنین ساخت تجهیزات مورد نیاز در زمینه استاندارد802.16 برداشت. این عمل اینتل در واقع منجر به انتخاب نام تجاری Wimax ( Worldwide Interoperability of Microwave Access ) برای این استاندارد گردید.

  نسخه های وایمکس

  وایمکس در دو نسخه ی ثابت ( Fixed ) و سیار ( Mobile ) استاندارد سازی شده است که نسخه ی 802.16a تا 802.16d برای وایمکس ثابت و نسخه ی 802.16e که اخیراً پیاده سازی شده است برای مصارف سیار حتی تا سرعتهای 120 km/h در نظر گرفته شده است

 سرویس های وایمکس

 ــ سرویس با دید مستقیم LOS (Line Of Sight )

شرح

استاندارد 

Fixed / Mobile

Bit Rate

فرکانس

Fixed (NLoS)

32-134 Mbps

2-11 GHz 

802.16a 

Fixed (NLoS)

32-134 Mbps

5 ، 6 GHz

802.16b 

Fixed (LoS)

32-134 Mbps

66 -10 GHz

802.16c

Fixed (NLoS)

Up to 75 Mbps

2-11 GHz

802.16d

Mobile (NLoS)

Up to 15 Mbps

< STRONG>

802.16e

 این سرویس تنها امکان تبادل اطلاعات برای ایستگاههایی را فراهم می آورد که اولاً ثابت بوده ثانیاً در دید مستقیم با ایستگاه و آنتن وایمکس قرار داشته باشند.محدوده ی تحت پوشش این سرویس تا شعاع 50 کیلومتر است که مسافتی در حدود 9300 کیلومتر مربع را شامل می شود .فرکانس قابل استفاده در این سرویس 10 تا 66 گیگاهرتز است که امکان ارسال اطلاعات را با توان بالا ایجاد میکند .

ــ سرویس بدون دید مستقیم NLOS (Non Line Of Sight )

 این سرویس بر خلاف LOS برای مصارف درون شهری طراحی شده و محدوده ای در حدود 6 تا 9 کیلومتر را تحت پوشش خود قرار می دهد. مشکل عمده ی شبکه های بی سیم شهری وجود موانع بسیار بر سر راه امواج ارسالی و دریافتی است که در این سرویس با به کار گیری امواج در فرکانس 2 تا 11 گیگا هرتز این مشکل به راحتی رفع شده است. فرکانسهای بالای 10 گیگاهرتز از موانع سخت عبور نمیکنند. وایمکس همچنین دارای دو نوع معماری مختلف است.نقطه به نقطه (Point to Point ) که بیشتر در سرویس LOS استفاده می شود و نقطه به چند نقطه ( point to Multipoint ) که برای سرویس NLOS طراحی شده است.

 وایمکس همچنین پهنای باند میانگین 70 Mbps و در بهترین حالت 286 Mbps را پشتیبانی میکند که پهنای باندی معادل برای 60 مرکز تجاری با ارتباط E1 و بیش از 1000 منزل مسکونی با ارتباط DSL است .لازم به ذکر است تمامی ارقام بالا بستگی مستقیم با ارتفاع دکل و توان ارسالی دارد و همچنین در بهترین حالت جوی قابل دستیابی است به عنوان

محاسبات مربوط به فرکانس مدار الکتریکی

تعریف تربیت

تربیت عبارتست از فراهم کردن زمینه‌ها و عوامل برای به فعالیت رساندن و شکوفا نمودن استعدادهای انسان در جهت مطلوب.

در این تعریف نکات مهم زیر قابل توجه است :

تعریف فوق حاکی از این مطلب است که انسان دارای استعدادهای نهفته‌ای است که تا تربیت صحیح نباشد این استعدادها مورد بهره‌برداری قرار نمی‌گیرند. پیامبر گرامی اسلام (ص) فرمود : اَلنّاسُ مَعادِنِ کَمَعادِنِ الذَّهَبِ و الْفِضَّهِ « مردم معدن‌هائی هستند همچون معادن طلا و نقره » تربیت صحیح می‌تواند این معادن گران‌قیمت را مورد بهره‌برداری قرار دهد و استعدادهای نهفتة انسان را شکوفا سازد.عبارت « فراهم کردن زمینه‌ها و عوامل »، حاکی از این است که مربی فقط زمینة شکوفائی استعدادهی متربی را فراهم می‌کند و این متربی است که باید فعالانه در جهت مطلوب حرکت نماید.

آگاهی از عمل باغبان، ما را به حقیقت تربیت آشنا می‌سازد. او هرگز در نهال و درخت، ایجاد قابلیت و شایستگی نمی‌کند؛ نهال خشکیده‌ای که فاقد استعداد و لیاقت باشد، از حوزة کار وی خارج است. کار باغبان جز فراهم ساختن زمینه‌های گوناگون برای زشد و نمو درخت، چیز دیگری نیست!

کلمة « انسان » نشان می‌دهد که موضوع تربیت، انسان است و نه حیوان. گرچه حیوان هم قابل تربیت است، ولی علم تعلیم و تربیت ربطی به آموزش و پرورش درخت یا حیوان ندارد. البته ممکن است کسی تعلیم و تربیت وسیعی را بنیان نهد که شامل حیوانات هم بشود، اما آنچه که امروزه به عنوان تعلیم و تربیت مورد بحث است، غیر از آن است.متربی یا اثر پذیر در تعریف فوق، فقط « انسان » است، اما مربی و اثر گذار می‌تواند خداوند متعال، انسان و یا ... باشد.عبارت « در جهت مطلوب » نشان می‌دهد که اولاً تربیت دارای قصد و هدف است و یک عمل غیر عمدی و تصادفی نیست. ثانیاً اگر ما هدف مطلوب را مشخص می‌کردیم، مثلاً می‌گفتیم قرب به خداوند متعال مطلوب است، هر تعلیم و تربیتی که این هدف را در بر نداشت، از دایره تعلیم و تربیت خارج می‌شد، در حالی که ما می‌خواهیم یک تعریف کلی ارائه دهیم، این است که اجمالاً می‌گوئیم « در جهت مطلوب ».در ابتدای تعریف « تربیت »، عبارت « شناخت استعدادها » ذکر نشده است. زیرا با اینکه شناخت استعدادها و قابلیت‌های متربی برای تعلیم و تربیت لازم است، اما این شناخت متن تربیت نیست بلکه مقدمة آن است که از آن در علوم دیگری از قبیل روانشناسی و غیره بحث می‌شود.

پرفسور « برودی » استاد تعلیم و تربیت دانشگاه ایلینویز در کتاب بنای یک فلسفة تعلیم و تربیت، تعلیم و تربیت را به عنوان کنترل یادگیری مورد بحث قرار می‌دهد. ابتدا آنچه را که از مفهوم تعلیم و تربیت خارج است مانند اموری که در جریان رشد و تکامل خود بخود ظاهر می‌گردند و مربوط به وقایع بدنی می‌باشند، ذکر می‌کند و سپس رابطة تعلیم و تربیت را با یادگیری بررسی می‌نماید. به نظر پرفسور برودی تعلیم و تربیت با یادگیری یکسان نیست. به عنوان مثال یادیگریهایی که از طریق ایجاد عکس‌العمل مشروط صورت می‌گیرد و فرد در جریان یادگیری خود بخود و بدون آگاهی یا به عبارت درست‌تر بدون دارا شدن فهم صحیح، امری را می‌آموزد، به هیچ وجه جنبة تربیتی ندارد، از طرف دیگر، تعلیم و تربیت جنبة ایده‌آلی دارد و مربی می‌خواهد آنچه را که فرد باید بیاموزد در وی رشد دهد، بنابراین آن دسته از یادگیریها که تحت کنترل قرار دارد مورد بحث تربیتی است و با تعلیم و تربیت مربوط می‌باشد.

تعداد صفحات:3صفحه

تحقیق در مورد تاثیر شبکه ی اینترنت بر فعالیت های علمی و پژوهشی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 3

  تاثیر شبکه ی اینترنت بر فعالیت های علمی و پژوهشی 

پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است. چهارپنجم جامعه ی آماری بیشتر به منظور انجام کارهای علمی و پژوهشی از شبکه ی اینترنت استفاده می کنند.  چنانکه 34 درصد برای انجام کارهای آموزشی و پژوهشی و 31/6 درصد برای دسترسی به منابع و روزآمدکردن اطلاعات بوده است. تولید و ارائه آثار علمی و پژوهشی جامعه مورد پژوهش بیشتر به شکل مقاله بوده است که بهره مندی از شبکه ی اینترنت در تهیه مقاله با 56/7 درصد و کتاب 8/9 درصد است. مقایسه استفاده از اینترنت در تهیه و تولید آثار علمی و تخصصی نشان می دهد که از 36 درصد کل مقاله ها، 15/7 درصد، از 5/5 درصد کتاب ها،3 درصد، از 16/2 درصد طرح ها، 5/8 درصد و از 14 درصد همایش ها، 4 درصد با بهره گیری از خدمات شبکه ی اینترنت صورت گرفته است "بسیاری از متخصصان و صاحبنظران حوزه های علوم مختلف اینترنت را شبکه ی جهانی شبکه ها تعریف کرده اند. شبکه ی که امکان ارتباط با یک دیگر و دسترسی به منابع اطلاعاتی را در سطح جهانی فراهم می کند. پژوهش گران و نویسندگان زیادی معتقد به تاثیر بالقوه و واقعی شبکه ای الکترونیکی بر جنبه های مختلف رفتار و کردار انسان عصر حاضر می باشند (آصفی زاده، علم الکترونیک و کامپیوتر، 15)در سال های اخیر با رشد تصاعدی اینترنت، فرصتی کم نظیر برای محققان و پژوه شگران برای جمع آوری سریع و گسترده اطلاعات در زمینه های گوناگون فراهم آمده است. هم اکنون این وسیله ی ارتباطی،  به خاطر افزایش استفاده و دسترسی تعداد زیادی از کاربران بالقوه در امر پژوهش امکانات و تسهیلات خاصی برای محققان و پژوهش گران فراهم کرده است. بنابراین به نظر می رسد هرچه تعداد بیشتری از اعضای هیئت علمی و پژوهش گران به اینترنت دسترسی داشته باشند، اهمیت آن در راستای اجرای امر تحقیق و پژوهش افزایش می یابد. در صورت استفاده صحیح  مقتضی، اینترنت تامین کننده ی  یک مکانیسم سریع، مقرون به صرفه و کارا  برای جمع آوری اطلاعات است.شبکه ی اینترنت را می توان یکی از مهمترین منبع و ابزار برای انجام فعالیت های پژوهشی و علمی به شمار آورد، در واقع در شرایط کنونی پژوهش گران هر حوزه می بایست به خوبی از شبکه ی اینترنت در حوزه تخصصی خود، از دامنه و کاربرد آن آگاهی داشته باشند. عدم آشنایی و استفاده از شبکه ی اینترنت به معنای نادیده گرفتن پیشینه ی پژوهشی و احتمالا دوباره کاری در فرایند پژوهش است. اهمیت این موضوع به اندازهی است که برخی پایگاه های اطلاعاتی کاربردی و مهم نظیرMEDLINE ، چکیده پایان نامه های دانشگاهی، پروانه ی ثبت اختراع آمریکا و اروپا، پایگاه  اطلاعاتیERIC  و غیره هم  اکنون از طریق شبکه جهانی وب قابل دسترس می باشند.به نظر می رسد هدف اصلی دسترسی رایگان چنین پایگاه های اطلاعاتی از سوی عرضه کنندگان و تولیدکنندگان آن، کمک به ارتقا سطح تحقیقات و نیز جلوگیری از دوباره کاری در فرایند فعالیت های علمی و پژوهشی در سراسر جهان می باشد (پژوهش نامه اطلاع رسانی، 1380، 10).امروزه شبکه ی جهانی وب، یکی از مهمترین  اطلاعاتی برای دسترسی به پایگاه های  اطلاعاتی رایگان و غیر رایگان به شمار می آید. تقریبا کلیه ناشران برجسته پایگاه اطلاعاتی نظیرplatter Silver وBowker  که در گذشته محصولات خود را بر روی دیسک فشرده عرضه می کردند، هماینک محیط وب را به منزله ی بهترین بستر برای ارائهی پایگاه های اطلاعاتی خود مورد توجه قرار داده اند (پژوهش نامه اطلاع رسانی، 1380، 2). هدف از انجام چنین مطالعه ای تاثیر آن بر  علمی و پژوهشی اعضای هیئت علمی و پژوهش گران موسسه آموزش عالی علمی کاربردی و مرکز آموزش عالی امام خمینی (ره) شهر تهران است.  تحولات بزرگی در هزاره ی سوم در دستیابی به دانش و اطلاعات فراهم آمده است، سهولت ارتباط، دسترسی گسترده و نسبتا ارزان و همگانی شدن استفاده از اطلاعات، منجر به تغییرات اساسی در اندیشه ها   و عملکردها شده است. این تحولات، تاثیر عمیقی در آموزش عالی بر دانشگاه ها، موسسه ها و مراکز علمی و فرهنگی و بر تمامی اجزای آن چون اعضای هیئت علمی، پژوهش گران، دانشجویان و نیز روشهای یادگیری، آموزش، پژوهش، کتابخانه ها و منابع اطلاعاتی گذاشته است. تکنولوژی، ارتباطات را ساده تر و گسترده تر ساخته است. و "اینترت به منزله ی یکی از بزرگترین شبکه ها، ارتباط بین دانشمندان و محققین را بدون توجه به بعد زمان و مکان فراهم کرده است" (گرالا، 1996، 139). با توجه به قابلیت های خاص این شبکه و با استفاده مناسب از آن، میت وان به برخی موانع موجود بر سر راه ارتباطات و اشاعه ی اطلاعات غلبه کرد و در  هزینه، وقت و نیروی انسانی صرفه جویی نمود. در این تحقیق سعی شده است تا مشخص شود که نظر اعضای هیئت علمی و پژوهش گرا موسسه آموزش عالی علمی کاربردی و مرکز آموزش عالی امام خمینی (ره) در باره ی نقش، اهمیت و تاثیر اینترنت بر فعالیت های علمی و پژوهشی آن ها تا چه اندازه بوده است. اهمیت یافته های پژوهش حاضر این است که می تواند تا حد زیادی گرایش های اعضای هیئت علمی و پژوهش گران دو مرکز مورد پژوهش را در خط مشی ها و برنامه ریزی های آینده مشخص و هدایت کند.هدف اصلی پژوهش تاثیر آن بر فعالیت های علمی و پژوهشی اعضای هیئت علمی و پژوهش گران  موسسه آموزش عالی علمی کاربردی و مرکزآموزش عالی امام خمینی (ره) جهاد کشاورزی شهر تهران است.1.  تعیین وضعیت فعالیت های علمی و پژوهشی جامعه ی مورد مطالعه 2. تعیین نقش و تاثیر اینترنت بر فعالیت های علمی و پژوهشی جامعه ی مورد مطالعه از دیدگاه خود  آنها.      بررسی و تحقیق در باره ی نظر اعضای هیئت علمی و پژوهش گران بر چگونگی تاثیرگذاری شبکه ی اینترنت بر روند فعالیت های علمی و پژوهشی آنان. نتیجه ی پژوهش علاوه بر تعیین سیاست گذاری مناسب اطلاع رسانی مراکز مورد پژوهش، نمونه ای است که می توان آنرا در تصمیم گیری ها، برنامه ریزی ها و پیاده  کردن  الگوهای مناسب اطلاع رسانی در دیگر موسسه ها و مراکز آموزشی و پژوهشی کشور تعمیم داد. 1. وضعیت فعالیت های علمی و پژوهشی جامعه ی مورد مطالعه چگونه است.2. از نظر جامعه ی مورد مطالعه نقش، تاثیر و اهمیت اینترنت بر فعالیت های علمی و پژوهشی آنان  چگونه است. در این پژوهش شبکه ی جهانی اینترنت، متغیر مستقل و تاثیر آن بر فعالیت های علمی و پژوهشی کاربران، متغیر وابسته است.       روش پژوهش و ابزار گردآوری داده ها این پژوهش به روش پیمایشی صورت گرفته است. با استفاده از پرسش نامه، پرسش هایی در باره ی فعالیت های علمی و پژوهشی جامعه مورد مطالعه و نظر آنان مبنی بر اینکه شبکه ی اینترنت بر فعالیت های علمی و پژوهشی تا چه حد تاثیر داشته است تاکید دارد. جامعه مورد مطالعه کلیه ی اعضای هیئت علمی و پژوهش گران موسسه آموزش عالی علمی کاربردی و مرکز آموزش عالی امام خمینی (ره) بودند که پرسشنامه ها میان تمامی آن ها توزیع شد و پرسشنامه ها  پس از تکمیل، جمع آوری گردید. تجزیه و تحلیل این پژوهش بر اساس پاسخ به نامه های دریافتی در میان دارندگان مدرک کارشناسی ارشد، دانشجوی دوره ی دکترا و دکترا صورت گرفته است.  پیشینه ی پژوهش در ایران روش پژوهش پیمایشی تحلیلی و با استفاده از سه نوع پرسش نامه بر اساس جامعه ی آماری بوده است. استخراج اطلاعات پرسشنامه ها به کمک نرم افزارSPSS   با استفاده از مجذور کای تجزیه و تحلیل شده است. یافته ها نشان میدهد که 82/8 درصد مسئولان مراکز و 77/1 درصد کاربران شبکه، تعداد مراکز متصل به شبکه ی اینترنت را کافی نمی دانند. 45/4 درصد کاربران هزینه استفاده از شبکه را بسیار سنگین می د انند. 26/7 درصد کتابداران و 44/8 درصد مسئولان با نحوه ی ذخیره و بازیابی اطلاعات از اینترنت تا حد زیادی آشنایی دارند. 48/6 درصد کاربران میزان قابلیت دسترسی به اطلاعات شبکه را در داخل کشور در حد کم می دانند و تنها 6/2 درصد آنها این میزان را در حد زیاد ذکر می کنند.  31/8 درصد کاربران با کاربردHTML  وHTTP  آشنایی ندارند. 46/6 درصد مسئولان و 57/8 درصد کتابداران استفاده از شبکه مشکل خطوط را در حد زیاد می دانند. 47 درصد مسئولان و 62 درصد کتابداران استفاده از شبکه رابرای رفع مشکلات اطلاع رسانی تا حد زیاد می دانند. 61/6 درصد کاربران از پست الکترونیک، 44/1 درصد از وب جهانی و 30/4 درصد از بانک های اطلاعاتی استفاده می کنندمحمد گلابیان (1379) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان "بررسی تاثیر پست الکترونیکی بر فعالیت های علمی اعضای هیئت علمی دانشگاه های ایران" پرداخته است. این تحقیق به روش پیمایشی انجام شده و برای گردآوری داده ها، از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه ی مورد بررسی شامل تمامی اعضای هیئت علمی دانشگاه های زیر پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بوده است. یافته های پژوهش نشان می دهد نیمی از کاربران از پست الکترونیکی استفاده می کنند. 70 درصد استفاده کنندگان دارای درجه ی دکترا و فارغ التحصیل خارج هستند. کاربران پست الکترونیکی را وسیله تازه ای برای کسب اطلاعات علمی می دانند و آنها که از پست الکترونیکی استفاده می کنند، آثار علمی بیشتری را منتشر کرده اند .

تحقیق درمورد مطالعه پدیده استفاده‌ اعتیادی از اینترنت در بین نوجوانان و جوانان (25 15 سال) شهر تهران

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 10

مطالعه پدیده استفاده‌ اعتیادی از اینترنت در بین نوجوانان و جوانان (25-15 سال) شهر تهران

چکیده :

مقاله حاضر به مطالعه پدیده اعتیاد به اینترنت به عنوان یکی از مسائل اجتماعی در عصر ارتباطات میپردازد.  پدیده اعتیاد به اینترنت مدتی است که در کشورهای توسعهیافته بعنوان یکی از پیامدهای توسعه روزافزون شبکه ارتباطات الکترونیکی مطرح شده و کژکارکردهای بسیاری برای فرد، خانواده و جامعه به همراه داشته است.  این مقاله برگرفته از تحقیقی پیمایشی در سال 1385 شمسی درباره وضعیت این پدیده در ایران است.  جامعه آماری را نوجوانان و جوانان 25-15 ساله شهر تهران که به اینترنت دسترسی دارند تشکیل می‏دهد.  حجم نمونه نیز برابر با 800 نفر است.  نتایج حاکی از آن است که پدیده استفاده اعتیادی از اینترنت در ایران نیز وجود دارد هرچند استفاده اکثر نوجوانان و جوانان از اینترنت بنظر طبیعی می‏رسد.  همچنین، براساس نتایج این مطالعه، استفاده اعتیادی از اینترنت در بین برخی از نوجوانان و جوانان، با مسائلی مانند عدممسئولیتپذیری اجتماعی، انزوای اجتماعی، فقدان حمایت اجتماعی، ناکارآمدی تحصیلی و کاری ارتباط مستقیم و با احساس خودارزشی ارتباط معکوس دارد.

کلید واژه ها :اعتیاد اینترنتی، مسئولیتپذیری اجتماعی، انزوای اجتماعی، حمایت اجتماعی، ناکارآمدی تحصیلی و کاری، احساس خودارزشی

مقدمهدسترسی به اینترنت، پدیده‏ای رو به گسترش است و هر روز تعداد بیشتری از افراد در زمره استفاده کنندگان اینترنت قرار می‏گیرند.  اینترنت در همه جا حضور دارد: در خانه، مدرسه، و حتی در مراکز خرید.  طبق برآورد صورت گرفته، در سال 1981، 66 میلیون نفر از مردم آمریکا به اینترنت دسترسی داشته که در سال 1999 شمار آنها به 83 میلیون بالغ گردیده است (بیگز، 2000: 1) .  در بین کاربران اینترنت، جوانان بیشترین استفاده را از آن دارند.  نتایج تحقیقات انجام شده در ایالات متحده نشانگر آن است که استفاده از اینترنت در میان جوانان، بیش از هر گروه سنی دیگری است (بولن و هاره، 2000: 5) .  کودکان نیز گروه سنی دیگری هستند که استفاده وسیعی از اینترنت دارند.  در سال 2005، بیش از 77 میلیون کودک وارد فضای سایبر شده‌اند (غمامی، 1384: 45).  همزمان با دسترسی روزافزون و گسترده افراد به اینترنت، شاهد نوع جدیدی از اعتیاد یعنی اعتیاد اینترنتی هستیم که موضوع رو به رشد عصر اطلاعات است.  همانند تمامی انواع دیگر اعتیاد‌، اعتیاد به اینترنت نیز با علائمی همراه است همچون، اضطراب، افسردگی، کجخلقی، بی‌قراری، تفکرهای وسواسی، کناره‌گیری، اختلالات عاطفی، و ازهم‌گسیختگی روابط اجتماعی.  از طرفی، در عین حال که روابط افراد (به ویژه کودکان و نوجوانان) در جهان مجازی افزایش می‌یابد، در مقابل از دامنه روابط آنان در جهان واقعی کاسته می‌شود و احتمال افت عملکرد آموزشی آنان نیز می‌رود (سامسون، 2005: 2) . اعتیاد اینترنتی، انسانها را به افرادی رهاشده‌ تبدیل کرده و بر روابط اجتماعی آنان تأثیر می‌گذارد.  در نتیجه استفاده بیش از حد از اینترنت، بهره‌وری و بازده کاری کاربران اینترنت، پایین می‏آید.  آنان با تأخیر به محل کار می‌روند و دچار کم‌کاری می‌شوند.  عدم‌تحرک جسمی و چاقی به همراه علائمی چون درد کمر، پشت و ماهیچه، از دیگر تبعات این مسئله‌اند.  این کاربران حتی در صورت کناره‌گیری از اینترنت، دچار علائم اختلال می‌شوند (سز، 2003: 1) .   به هر حال، پدیده اعتیاد اینترنتی، همزمان با افزایش دسترسی روزانه مردم به منابع آن‌لاین شایع‌تر می‌شود.  وب، اطلاع‌دهنده، مفید، دارای منابع غنی و سرگرم‌کننده است.  اما برای بسیاری از مردمی که به آن معتادند، این منافع، در حال تبدیل شدن به آسیب‌ها و نابهنجاریهای روانی و رفتاری است (فریس، 2002: 1) .    مطالعات نشان داده است که 14 درصد از کاربران اینترنت، جزو کاربران آسیب‌شناسانه اینترنت هستند که دچار علائم رفتارهای وسواسی، حالت روان‌شیدایی، افسردگی و جز این‌ها هستند (زاهنیسر، 2000: 1) .   این مقاله درصدد پاسخگویی به این سوالات اساسی است که 1- آیا پدیده استفاده‌ی اعتیادی از اینترنت در ایران وجود دارد؟ 2- استفاده اعتیادآمیز از اینترنت، چه تبعاتی برای افراد (به ویژه کودکان و نوجوانان) در زمینههای مختلف اجتماعی, فرهنگی و آموزشی دارد؟

دیدگاه‏ها و نظریه‏ها در تبیین اعتیاد اینترنتی و پیامدهای آنعلل گرایش به اینترنت چیست و چرا برخی از افراد بهره‏مند از آن، دچار مشکل می‌شوند و در معرض خطر ازدست ‌دادن شغل، ازهم‌گسیختگی روابط اجتماعی، و یا زیانهای مالی قرار می‏گیرند؟ در پاسخ به این سوال، دیدگاههای متعددی مطرح شده است.  اعتیاد به اینترنت یک موضوع بین‌رشته‏ای است و علوم مختلفی چون پزشکی، ارتباطات، جامعه‏شناسی، حقوق، اخلاق و روانشناسی هر یک از زوایای مختلف علل و پیامدهای این پدیده را مورد مطالعه قرار داده‏اند.  ما در این قسمت بیشتر به ابعاد روانشناختی و اجتماعی آن توجه نموده‏ایم.  اهم نظریه‌ها درباره دلایل گرایش اعتیادی افراد به اینترنت عبارتند از:

1ـ نظریه پویایی روانی و شخصیت

این نظریه ریشه‌های اعتیاد فرد به اینترنت را مرتبط با شوک‌های روحی یا کمبودهای عاطفی دوران کودکی، ویژگیهای شخصیتی و یا سایر اختلالات، و خلق‌وخوها یا شرایط روحی موروثی می‏داند.  طبق این دیدگاه، بسته به حوادث دوران کودکی و یا ویژگیهای شخصیتی مکتسب در سن بلوغ، فرد برای توسعه یک رفتار اعتیادآمیز و یا هر رفتار دیگری مستعد می‌شود.  در این حالت، آنچه که اهمیت دارد، موضوع یا فعالیت نیست، بلکه فرد و مبنایی است که وی تحت آن، معتاد می‌شود (دوران، 2003: 2)

نظریه کنترل اجتماعیبراساس نظریه کنترل اجتماعی هیرشی، ابعاد اصلی پیوند اجتماعی عبارتند از: 1- دلبستگی و علاقه به دیگران، 2- تعهد به خانواده، شغل، دوستان، 3- مشغولیت و مشارکت مداوم در فعالیت‌های زندگی، کار و خانوادگی و 4- اعتقاد به ارزشها و اصول اخلاقی گروه یا جامعه.  ضعف هر یک از این چهار بعد پیوند اجتماعی در فرد می‏تواند موجب بروز رفتارهای انحرافی در او شود (امیدوار و صارمی، 1381: 56).  اگر اعتیاد به اینترنت را نیز در زمره رفتارهای انحرافی در نظر گیریم، می‏توان در تحلیل این پدیده، از نظریه کنترل اجتماعی هیرشی نیز استفاده کرد. 3ـ تبیین رفتاریاین تبیین‌ بر پایه مطالعات بی.  اف.  اسکینر راجع به شرطی‌شدن عامل یا کنشگر می‌باشد.  براساس این دیدگاه، فرد برای دریافت پاداش وارد اینترنت می‌شود.  پاداش‌هایی که وی از این رفتار می‌گیرد، فرار از واقعیت، رسیدن به عشق و سرگرمیهای زیاد می‌باشد و چنانچه فرد در زمانهای آتی نیز به این پاداش‌ها احساس نیاز کند، احتمالاً به اینترنت روی خواهد آورد و در نتیجه، این روند تقویت شده و چرخه همچنان ادامه پیدا می‌کند (دوران، 2003: 2).

4ـ تبیین بیوپزشکیبر پایه تبیین‌ بیوپزشکی، عوامل ارثی و مادرزادی و یا اختلالات شیمیایی در مغز و فرارسان‌ها، دلایل اصلی روی‌آوردن فرد به اعتیاد می‌باشند.  از نظر این دیدگاه، وجود برخی کروموزومها، هورمونها، و مواد زائد و یا فقدان مواد شیمیایی لازم و مشخص و فرارسان‌هایی که فعالیت مغز و سایر عناصر دستگاه عصبی را تنظیم می‌کنند، در بروز اعتیاد در فرد موثرند (فریس، 2002: 3-2).  از این دیدگاه، روش‌های چندی وجود دارد که طی آن، استفاده از اینترنت احتمالاً باعث تحریک این فرایند عصبی ـ بیولوژیکی می‌شود.  روشهای مورد نظر عبارتند از: 1ـ تجربه بالقوه شدید قدرت، هیجان، خوشحالی، تحریک، تحقق اهداف و رضایت، که در نتیجه آن، فرد قادر خواهد بود در یک آن به منبع گسترده اطلاعات و جهان لایتناهی منابع راجع به هر چیزی، متصل شود.  2ـ احساس مخاطره‌جویی و ریسک‌پذیری همراه با ناشناخته‌ماندن چیزی که ممکن است در اتصال بعدی به اینترنت بتوان آن را مشخص کرد.  این امر ناشناخته ممکن است کسب اطلاعات جدید و جالب و یا فرصتهای تعاملی همچون ارتباط صرف با یک دوست، رفتن به اتاق‌های چت، هرزه‌نگاری، سکس‌ سایبر، خرید آن‌لاین و جز این‌ها باشد.   3ـ اثر خویشتن‏داری رضایت‌بخشی که گمنامی کاربر در نت به وی می‌دهد.  این امر هم باعث تسریع روند صمیمیت و پیوند اجتماعی می‌شود که ظاهراً صداقت آن از ارتباط شفاهی بیشتر است و هم موجب می‌شود که فرد دچار رویا و خواب و خیال شود و یا یک هویت کلی جدیدی برای خود ایجاد کند که ممکن است بسیار لذت بخش هم باشد.   4ـ اثر هیپنوتیزم‌آور حرکات تصاویر بر روی صفحه مانیتور رایانه (یا تلویزیون).  5ـ جذابیت چندرسانه‌ای همانند رنگ، صدای موزیک یا استریو، سرعت و گرافیکهای فلاش‌دار (شرکت قانوندانان مراقب قانوندانان، 2005: 2-4).

5- تبیین شناختیهمانند دیدگاه روان‌کاوی، دیدگاه شناختی متوجه فرایندهای درونی است.  البته این دیدگاه بیش از آنکه بر امیال، نیازها، و انگیز‌ش‌ها تأکید کند، بر اینکه افراد چگونه اطلاعات را کسب کرده و تفسیر می‌کنند و آنها را در حل مشکلات بکار می‌گیرند، تأکید دارد.  اصولاً دیدگاه شناختی بیشتر به افکار کنونی و شیوه‌های حل مسأله توجه دارد تا تاریخچه شخصی. در این دیدگاه، اعتیاد به اینترنت برآمده از شناخت‌های معیوب و یا پردازش معیوب شناختی است و درمان آن مبتنی بر تصحیح فرایند شناخت‌های معیوب است (امیدوار و صارمی، 1381: 52).

6- تبیین شناختی ـ رفتاریرشد اعتیاد به اینترنت با شرایط روان‌شناختی قبلی به وجود می‌آید.  در اکثر مواقع، این آسیب‌شناسی شامل افسردگی، اضطراب اجتماعی و انواع روان‌پریشی‌ها است.  وقتی فرد در معرض استفاده از اینترنت قرار می‌گیرد، فرایند کاربرد مشکل‌زای اینترنت شروع می‌شود.  این آسیب‌شناسی زمینه‌ای، نوعی آمادگی و تمایل است و موجب شروع استرس می‏شود.  البته چندین عامل دیگر نیز در ایجاد و یا حفظ اختلال دخالت دارند: اولاً، بعضی از تقویت‌کننده‌های رفتاری وجود دارند که به عنوان عامل شرطی عمل می‌کنند.  اتاق، صندلی، دست‌زدن به صفحه کلید، موس، صدای شروع رایانه، بوق یا صدای زنگ آن از این عوامل هستند.  ثانیاً، بدکاری شناختی نیز در اینجا عمل می‌کند.  زیرا شناخت غیرسازشی در زمینه خود و دنیا، شاخص‌های اولیه این اختلال هستند.  باورهایی همچون این موضوع که فرد فقط در اینترنت قدرت کنترل دارد، فقط در آنجا برای خود کسی است و فقط در آنجا قابل احترام است و مانند آن، افکار شناختی مشکل‌زا در زمینه «خود» هستند.   باورهایی مانند هیچکس در بیرون از اینترنت از من خوشش نمی‌آید، یا اینترنت تنها جایی است که واقعاً می‌شود مردم را شناخت، و هر کسی به نوعی به اینترنت آلوده است و مانند آن افکار شناختی مشکل‌زا در زمینه «دنیا» هستند.  ثالثاً، بیان کیفی کاربری اینترنت بستگی به شبکه حمایتی اجتماعی فرد دارد.  اگر تمام عوامل در فرد وجود داشته باشد و حمایت اجتماعی نشود، احتمال دارد به اعتیاد اینترنتی عمومی روی بیاورد که با رفتارهای جلب توجه اجتماعی، غیرشخصی و غفلت کاری مشخص می‌شود.  اما اگر جهات اجتماعی داشته باشد، اعتیاد به اینترنت ویژه در او ایجاد خواهد شد که فقط در بخش ویژه‌ای از تکنولوژی مانند بازی یا هرزه‌نگاری جنسی است. از دیدگاه رفتاری ـ شناختی، نشانه‌های اختلال شامل افکار وسواسی درباره اینترنت، کنترل تکانه ضعیف، ناتوانی در متوقف‌کردن استفاده از اینترنت و مهم‌تر از همه، این باور که اینترنت تنها دوست فرد است.  علاوه بر این، در موقعی که تماس برقرار نیست، به فکر اینترنت بودن پیش‌بینی‌ تماس‌ بعدی با آن و صرف مخارج زیاد درباره اینترنت و کارهای مربوط به آن نیز نشانه‌های دیگر این اختلال هستند.  مشکل عمده دیگر، جدا‌کردن فرد از دوستان خود به نفع دوستان اینترنتی است و در نهایت نوعی احساس گناه درباره استفاده از اینترنت و دروغ‌گفتن به دوستان درباره وقت صرف‌شده و به صورت سری‌ نگهداشتن آن،‌ نشانه‌های دیگر این اختلال هستند.  این افراد درحالی که می‌دانند کارشان از نظر اجتماعی مورد پسند نیست، نمی‌توانند آن را متوقف کنند.  چرا که به خودارزشی کمتر و در نتیجه نشانه‌های بیشتر می‌انجامد (امیدوار و صارمی، 1381: 52).

تحقیقات پیشینگروهول در توضیح این مسئله که چرا مردم به گونه‌ای اعتیادآور از اینترنت استفاده می‌کنند، معتقد است که علت گرایش افراد به استفاده اعتیادآور از اینترنت، تمایل آنها به دوری‌گزیدن از مشکلاتی است که در زندگی شخصی با آنها مواجه‌اند.  به عبارتی، افراد برای اینکه از دست مشکلات زندگی فرار کنند، به اینترنت روی می‌آورند.  معتادان اغلب یک "زندگی دوم" و یا مفری را برای "فراموش‌کردن مشکلات‌شان در هنگام آن‌لاین بودن ایجاد می‌کنند، درست مانند احساس کرختی و مستی که افراد معتاد به الکل در هنگام نوشیدن الکل گزارش می‌دهند" (مرکز منابع آموزش جنسی، 2003: 3). کرات در تحقیق خود در سال 1999 بدین نتیجه رسید که نوجوانانی که از تماس‌های اجتماعی کناره‌گیری می‌کنند، از اینترنت بعنوان ابزاری برای فرار از واقعیت استفاده می‌کنند (لیم و همکاران، 2004: 2).تحقیقات دیگر نیز نشان دادهاند یکی از آثار وابستگی به اینترنت این است که افراد وابسته، زمان کمتری را با خانواده خود می‌گذرانند.  از علائم این وابستگی، گوشه‌گیری، اختلال در الگوی خواب، احساس نیاز به تنها بودن و فراموش ‌کردن مسؤولیت‌های خانوادگی است.  از سوی دیگر، باید به این امر اذعان داشت که همین عامل انزوای اجتماعی باعث تشدید اعتیاد اینترنتی در بین افراد میگردد.  یونگ (1996) نیز در تحقیقات خود دریافت 58 درصد دانش‌آموزان پس از استفاده زیاد از حد اینترنت در عادت‌های مطالعه خود دچار افت شدید شدند و نمرات آنها بطور قابل‌ملاحظه‌ای کاهش و میزان غیبت‌های این دانش‌آموزان افزایش یافت.  اگر چه به دلیل قابلیت‌های زیاد، اینترنت به عنوان یک ابزار ایده‌آل آموزشی شناخته شده است، اما متاسفانه دانش‌آموزان بجای انجام فعالیت خلاقانه، اغلب در سایتهای نامربوط، اتاق‌های گپ، سرویس‌های دوستی اینترنتی به گشت و گذار می‌پردازند و با نرم‌افزارهای بازی اینترنتی سروکار دارند.  همچنین، بردی (1996) در تحقیقاتش به این نتیجه رسید که استفاده بیش از حد و تا دیر وقت از خطوط اینترنت دانشگاه، دانشجویان را با خطرات استفاده نامناسب از اینترنت و مشکلات تحصیلی و عدممشارکت در برنامه‌های درسی مواجه ساخته است.  که به تدریج همین امر باعث تشدید اعتیاد اینترنتی بین این افراد میگردد.  اورزاک طی مطالعه‌ای که به سال 1999 انجام داد، دریافت که افرادی که اعتیاد اینترنتی دارند، کسانی هستند که به سادگی خسته و ملول می‌شوند، تنها، کمرو، خجالتی، افسرده و دچار سایر انواع اعتیاد هستند (چبی و همکاران، 2000: 1). ست نیز در تحقیق خود اظهار می‏دارد که اعتیاد اینترنتی، انسانها را به افرادی متروک و رهاشده‌ تبدیل کرده و بر روابط اجتماعی آنان با دیگران تأثیر می‌گذارد.  بهره‌وری و بازدهی کاری‌ کسانی که استفاده بیش از حد از اینترنت می‏کنند پایین می‏آید، این افراد، با تأخیر به محل کار می‌آیند و دچار کم‌کاری می‌شوند.  همچنین، افرادی که معتاد به گپ‏زدن اینترنتی می‌شوند، معمولاً بیش از حد درگیر روابط مجازی می‌شوند و احتمال اینکه به مسائل غیراخلاقی نیز آلوده گردند، بالا است.  دوستی اینترنتی خیلی سریع اهمیت و جایگاه روابط خانوادگی و دوستان قدیمی را می‌گیرد.  این اعتیاد در اکثر موارد منجر به شکست در ازدواج و بی‌ثباتی در روابط خانوادگی نیز می‏شود (فنیچل، 2003).در مجموع، بر اساس مطالعات پیشین، سایر پیامدهای اعتیاد اینترنتی عبارتند از: سستی در روابط اجتماعی فرد با دیگران و اختلال در مهارتهای زندگی واقعی (کینگ، 1996: 7)، اختلال در زندگی کاری و شغلی فرد (دوران، 2003: 3) ، فقدان کنترل بر رفتارها، تحریف زمان و کاهش حجب و حیا (دی آنجلیس، 2000: 1-2)، بریدن از زندگی واقعی (بولن و هاره، 2000: 3-11) . همچنین، بر اساس مطالعات پیشین، مهمترین دلایل استفاده اعتیادی از اینترنت، عبارتند از: تغییر شدید در وضع روحی و روانی و خلق و خوی فرد (دی آنجلیس، 2000: 1-2)، نارضایتی از زندگی زناشویی، فشار کاری، مشکلات مالی، عدم امنیت، اضطراب و دعواهای خانوادگی (چبی و همکاران، 2000: 1-2) ، فرار از واقعیت و کناره‏گیری از تماس‏های با دیگران در جامعه (لیم و همکاران، 2004: 2).

چارچوب نظری تحقیقچارچوب نظری این تحقیق، تلفیقی از برخی دیدگاههای مذکور و مطالعات پیشین است.  در مطالعه ارتباط متغیرهای عدم مسؤلیتپذیری اجتماعی و اعتیاد به اینترنت، از نظریه کنترل اجتماعی هیرشی، استفاده شده است.  بر این اساس، هر چه فرد تعهد کمتری نسبت به دیگران داشته باشد، گرایش و رفتار انحرافی او از جمله رفتار اعتیادی وی به اینترنت بیشتر میشود. برای مطالعه ارتباط متغیرهای احساس خودارزشی و اعتیاد به اینترنت، از تبیین شناختی_ رفتاری استفاده شده است.  اعتقاد فرد به اینکه فقط در اینترنت از قدرت برخوردار است و برای خود کسی است و فقط در آنجا قابل احترام است، باعث گرایش اعتیادی فرد به اینترنت میشوند. در مطالعه ارتباط متغیرهای فقدان حمایت اجتماعی و اعتیاد به اینترنت نیز از تبیین شناختی- رفتاری استفاده شده است.  اعتقاد فرد به اینکه هیچکس در بیرون از اینترنت از او خوشش نمی‏آید و به لحاظ اجتماعی مورد حمایت قرار نمی‏گیرد، باعث گرایش اعتیادی فرد به اینترنت میشوند. در مطالعه ارتباط متغیرهای احساس انزوای اجتماعی و اعتیاد به اینترنت نیز از تبیین شناختی- رفتاری استفاده شده است. اعتقاد فرد به اینکه اینترنت تنها دوست مخصوص و صمیمی اوست، موجب افزایش علاقه به دوستان مجازی و کاهش گرایش وی به دوستان واقعی و انزوای اجتماعی میشود. همانطورکه در شکل زیر نشان داده میشود پدیده استفاده اعتیادی از اینترنت رابطه دو سویهای با هر یک از متغیرهای احساس خود ارزشی، فقدان حمایت اجتماعی، انزوای اجتماعی، ناکامی تحصیلی و کاری و عدم مسؤلیتپذیری اجتماعی دارد.  در واقع، این متغیرها ضمن آن که بر پدیده اعتیاد اینترنتی اثر می‏گذارند، در عین حال به عنوان پیامدهای اعتیاد اینترنتی نیز شناخته میشوند.  در نظریهها و پیشینه تجربی تحقیق نیز این رابطه دو سویة ملاحظه می‏شود. با عنایت به این چارچوب نظری، مدل مورد استفاده در این تحقیق جهت تبیین پدیده استفاده اعتیادی از اینترنت به شکل زیر میباشد:

فرضیههای تحقیقبا توجه به مدل نظری مذکور، فرضیههای تحقیق عبارتند از:1- بین اعتیاد به اینترنت و مسئولیت‌پذیری اجتماعی رابطه وجود دارد.  2- بین اعتیاد به اینترنت و انزوای اجتماعی رابطه وجود دارد. 3- بین اعتیاد به اینترنت و ناکامی تحصیلی و کاری رابطه وجود دارد. 4- بین اعتیاد به اینترنت و فقدان حمایت اجتماعی رابطه وجود دارد. 5- بین اعتیاد به اینترنت و احساس خودارزشی رابطه وجود دارد.

روش تحقیقدر این تحقیق از روش پیمایشی استفاده شده است.  جامعه ‏آماری این پژوهش شامل نوجوانان و جوانان در فاصله سنی  25-15 سال شهر تهران است که به اینترنت دسترسی دارند.  از میان آنان، نمونه‌ای به حجم 800 نفر در نظر گرفته شده است.  روش نمونه‌گیری به دو شکل بوده است.  در روش اول، با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای ، درمجموع 600 نفر در گروه سنی مزبور از طریق مراجعه به خانوار انتخاب شده‏اند. در روش دوم، از بین کافینت‌های سطح شهر تهران تعداد 200 نفر کاربر در گروه سنی مزبور به شیوه تصادفی انتخاب و با آنان مصاحبه شده و پرسشنامه تکمیل شده است.  ابزار سنجش در این پژوهش پرسشنامه بوده است.  برای سنجش میزان و ابعاد اعتیاد اینترنتی، ترکیبی از مقیاس دیویس (شامل 20 سؤال) و پرسشنامه کاپلان (شامل 28 سؤال)، با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی ایران استفاده شده است و پس از تهیه پرسشنامه اولیه، به منظور اطمینان از روایی گویه‌های مطرح‌شده، با انجام یک پیش‌آزمون  با نمونه 50 نفر، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است که نتایج آن برای هر یک از مفاهیم و شاخصهای ترکیبی بالاتر از 70 درصد می‌باشد.  همچنین، جهت تعیین میزان اعتبارابزار اندازه‌گیری، از اعتبار صوری (محتوایی) استفاده شده است که در این روش از مشاوره و مصاحبه با اساتید و صاحبنظران موضوعی بهره گرفته شد.

یافتههای تحقیقبخش اول: نتایج توصیفییافتههای توصیفی تحقیق در سه بخش ارائه شده است: الف) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب استفاده از اینترنت ، ب) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب اعتیاد به اینترنت، و ج) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب متغیرهای تأثیرگذار و پیامدی استفاده از اینترنت.

الف) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب استفاده از اینترنت

1- اکثریت پاسخگویان (8/94 درصد) اظهار داشته‌اند که درمنزل خود کامپیوتر دارند. 2- بیش از یک سوم (8/39 درصد) پاسخگویان اظهار داشته‌اند که بین 4 تا 6 سال کامپیوتر در اختیار دارند؛ 37 درصد از افراد نیز بر داشتن کامپیوتر در مدت کمتر از 3 سال اشاره داشته‌اند.  در مجموع، متجاوز از سه چهارم (8/76 درصد) از پاسخگویان به مدت کمتر از 6 است که از کامپیوتر استفاده میکنند. 3- نزدیک به دو سوم پاسخگویان (6/61 درصد) اظهار داشته‌اند که کمتر از 3 سال است که به اینترنت دسترسی دارند.  5/30 درصد از آنها به مدت 4 تا 7 سال و 3/5 درصد از آنها نیز به مدت 8 سال از زمان دسترسی خود به اینترنت اشاره کردهاند.  4- بیش از دو سوم پاسخگویان (1/68 درصد) کمتر از 10 ساعت در هفته به اینترنت دسترسی دارند. 5- نزدیک به سه پنجم پاسخگویان (5/72 درصد) اظهار داشته‌اند که کمتر از 2 ساعت در هر ارتباط به اینترنت متصل می‌شوند.  

تحقیق درمورد مطالعه پدیده استفاده‌ اعتیادی از اینترنت در بین نوجوانان و جوانان (25 15 سال) شهر تهران

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 10

مطالعه پدیده استفاده‌ اعتیادی از اینترنت در بین نوجوانان و جوانان (25-15 سال) شهر تهران

چکیده :

مقاله حاضر به مطالعه پدیده اعتیاد به اینترنت به عنوان یکی از مسائل اجتماعی در عصر ارتباطات میپردازد.  پدیده اعتیاد به اینترنت مدتی است که در کشورهای توسعهیافته بعنوان یکی از پیامدهای توسعه روزافزون شبکه ارتباطات الکترونیکی مطرح شده و کژکارکردهای بسیاری برای فرد، خانواده و جامعه به همراه داشته است.  این مقاله برگرفته از تحقیقی پیمایشی در سال 1385 شمسی درباره وضعیت این پدیده در ایران است.  جامعه آماری را نوجوانان و جوانان 25-15 ساله شهر تهران که به اینترنت دسترسی دارند تشکیل می‏دهد.  حجم نمونه نیز برابر با 800 نفر است.  نتایج حاکی از آن است که پدیده استفاده اعتیادی از اینترنت در ایران نیز وجود دارد هرچند استفاده اکثر نوجوانان و جوانان از اینترنت بنظر طبیعی می‏رسد.  همچنین، براساس نتایج این مطالعه، استفاده اعتیادی از اینترنت در بین برخی از نوجوانان و جوانان، با مسائلی مانند عدممسئولیتپذیری اجتماعی، انزوای اجتماعی، فقدان حمایت اجتماعی، ناکارآمدی تحصیلی و کاری ارتباط مستقیم و با احساس خودارزشی ارتباط معکوس دارد.

کلید واژه ها :اعتیاد اینترنتی، مسئولیتپذیری اجتماعی، انزوای اجتماعی، حمایت اجتماعی، ناکارآمدی تحصیلی و کاری، احساس خودارزشی

مقدمهدسترسی به اینترنت، پدیده‏ای رو به گسترش است و هر روز تعداد بیشتری از افراد در زمره استفاده کنندگان اینترنت قرار می‏گیرند.  اینترنت در همه جا حضور دارد: در خانه، مدرسه، و حتی در مراکز خرید.  طبق برآورد صورت گرفته، در سال 1981، 66 میلیون نفر از مردم آمریکا به اینترنت دسترسی داشته که در سال 1999 شمار آنها به 83 میلیون بالغ گردیده است (بیگز، 2000: 1) .  در بین کاربران اینترنت، جوانان بیشترین استفاده را از آن دارند.  نتایج تحقیقات انجام شده در ایالات متحده نشانگر آن است که استفاده از اینترنت در میان جوانان، بیش از هر گروه سنی دیگری است (بولن و هاره، 2000: 5) .  کودکان نیز گروه سنی دیگری هستند که استفاده وسیعی از اینترنت دارند.  در سال 2005، بیش از 77 میلیون کودک وارد فضای سایبر شده‌اند (غمامی، 1384: 45).  همزمان با دسترسی روزافزون و گسترده افراد به اینترنت، شاهد نوع جدیدی از اعتیاد یعنی اعتیاد اینترنتی هستیم که موضوع رو به رشد عصر اطلاعات است.  همانند تمامی انواع دیگر اعتیاد‌، اعتیاد به اینترنت نیز با علائمی همراه است همچون، اضطراب، افسردگی، کجخلقی، بی‌قراری، تفکرهای وسواسی، کناره‌گیری، اختلالات عاطفی، و ازهم‌گسیختگی روابط اجتماعی.  از طرفی، در عین حال که روابط افراد (به ویژه کودکان و نوجوانان) در جهان مجازی افزایش می‌یابد، در مقابل از دامنه روابط آنان در جهان واقعی کاسته می‌شود و احتمال افت عملکرد آموزشی آنان نیز می‌رود (سامسون، 2005: 2) . اعتیاد اینترنتی، انسانها را به افرادی رهاشده‌ تبدیل کرده و بر روابط اجتماعی آنان تأثیر می‌گذارد.  در نتیجه استفاده بیش از حد از اینترنت، بهره‌وری و بازده کاری کاربران اینترنت، پایین می‏آید.  آنان با تأخیر به محل کار می‌روند و دچار کم‌کاری می‌شوند.  عدم‌تحرک جسمی و چاقی به همراه علائمی چون درد کمر، پشت و ماهیچه، از دیگر تبعات این مسئله‌اند.  این کاربران حتی در صورت کناره‌گیری از اینترنت، دچار علائم اختلال می‌شوند (سز، 2003: 1) .   به هر حال، پدیده اعتیاد اینترنتی، همزمان با افزایش دسترسی روزانه مردم به منابع آن‌لاین شایع‌تر می‌شود.  وب، اطلاع‌دهنده، مفید، دارای منابع غنی و سرگرم‌کننده است.  اما برای بسیاری از مردمی که به آن معتادند، این منافع، در حال تبدیل شدن به آسیب‌ها و نابهنجاریهای روانی و رفتاری است (فریس، 2002: 1) .    مطالعات نشان داده است که 14 درصد از کاربران اینترنت، جزو کاربران آسیب‌شناسانه اینترنت هستند که دچار علائم رفتارهای وسواسی، حالت روان‌شیدایی، افسردگی و جز این‌ها هستند (زاهنیسر، 2000: 1) .   این مقاله درصدد پاسخگویی به این سوالات اساسی است که 1- آیا پدیده استفاده‌ی اعتیادی از اینترنت در ایران وجود دارد؟ 2- استفاده اعتیادآمیز از اینترنت، چه تبعاتی برای افراد (به ویژه کودکان و نوجوانان) در زمینههای مختلف اجتماعی, فرهنگی و آموزشی دارد؟

دیدگاه‏ها و نظریه‏ها در تبیین اعتیاد اینترنتی و پیامدهای آنعلل گرایش به اینترنت چیست و چرا برخی از افراد بهره‏مند از آن، دچار مشکل می‌شوند و در معرض خطر ازدست ‌دادن شغل، ازهم‌گسیختگی روابط اجتماعی، و یا زیانهای مالی قرار می‏گیرند؟ در پاسخ به این سوال، دیدگاههای متعددی مطرح شده است.  اعتیاد به اینترنت یک موضوع بین‌رشته‏ای است و علوم مختلفی چون پزشکی، ارتباطات، جامعه‏شناسی، حقوق، اخلاق و روانشناسی هر یک از زوایای مختلف علل و پیامدهای این پدیده را مورد مطالعه قرار داده‏اند.  ما در این قسمت بیشتر به ابعاد روانشناختی و اجتماعی آن توجه نموده‏ایم.  اهم نظریه‌ها درباره دلایل گرایش اعتیادی افراد به اینترنت عبارتند از:

1ـ نظریه پویایی روانی و شخصیت

این نظریه ریشه‌های اعتیاد فرد به اینترنت را مرتبط با شوک‌های روحی یا کمبودهای عاطفی دوران کودکی، ویژگیهای شخصیتی و یا سایر اختلالات، و خلق‌وخوها یا شرایط روحی موروثی می‏داند.  طبق این دیدگاه، بسته به حوادث دوران کودکی و یا ویژگیهای شخصیتی مکتسب در سن بلوغ، فرد برای توسعه یک رفتار اعتیادآمیز و یا هر رفتار دیگری مستعد می‌شود.  در این حالت، آنچه که اهمیت دارد، موضوع یا فعالیت نیست، بلکه فرد و مبنایی است که وی تحت آن، معتاد می‌شود (دوران، 2003: 2)

نظریه کنترل اجتماعیبراساس نظریه کنترل اجتماعی هیرشی، ابعاد اصلی پیوند اجتماعی عبارتند از: 1- دلبستگی و علاقه به دیگران، 2- تعهد به خانواده، شغل، دوستان، 3- مشغولیت و مشارکت مداوم در فعالیت‌های زندگی، کار و خانوادگی و 4- اعتقاد به ارزشها و اصول اخلاقی گروه یا جامعه.  ضعف هر یک از این چهار بعد پیوند اجتماعی در فرد می‏تواند موجب بروز رفتارهای انحرافی در او شود (امیدوار و صارمی، 1381: 56).  اگر اعتیاد به اینترنت را نیز در زمره رفتارهای انحرافی در نظر گیریم، می‏توان در تحلیل این پدیده، از نظریه کنترل اجتماعی هیرشی نیز استفاده کرد. 3ـ تبیین رفتاریاین تبیین‌ بر پایه مطالعات بی.  اف.  اسکینر راجع به شرطی‌شدن عامل یا کنشگر می‌باشد.  براساس این دیدگاه، فرد برای دریافت پاداش وارد اینترنت می‌شود.  پاداش‌هایی که وی از این رفتار می‌گیرد، فرار از واقعیت، رسیدن به عشق و سرگرمیهای زیاد می‌باشد و چنانچه فرد در زمانهای آتی نیز به این پاداش‌ها احساس نیاز کند، احتمالاً به اینترنت روی خواهد آورد و در نتیجه، این روند تقویت شده و چرخه همچنان ادامه پیدا می‌کند (دوران، 2003: 2).

4ـ تبیین بیوپزشکیبر پایه تبیین‌ بیوپزشکی، عوامل ارثی و مادرزادی و یا اختلالات شیمیایی در مغز و فرارسان‌ها، دلایل اصلی روی‌آوردن فرد به اعتیاد می‌باشند.  از نظر این دیدگاه، وجود برخی کروموزومها، هورمونها، و مواد زائد و یا فقدان مواد شیمیایی لازم و مشخص و فرارسان‌هایی که فعالیت مغز و سایر عناصر دستگاه عصبی را تنظیم می‌کنند، در بروز اعتیاد در فرد موثرند (فریس، 2002: 3-2).  از این دیدگاه، روش‌های چندی وجود دارد که طی آن، استفاده از اینترنت احتمالاً باعث تحریک این فرایند عصبی ـ بیولوژیکی می‌شود.  روشهای مورد نظر عبارتند از: 1ـ تجربه بالقوه شدید قدرت، هیجان، خوشحالی، تحریک، تحقق اهداف و رضایت، که در نتیجه آن، فرد قادر خواهد بود در یک آن به منبع گسترده اطلاعات و جهان لایتناهی منابع راجع به هر چیزی، متصل شود.  2ـ احساس مخاطره‌جویی و ریسک‌پذیری همراه با ناشناخته‌ماندن چیزی که ممکن است در اتصال بعدی به اینترنت بتوان آن را مشخص کرد.  این امر ناشناخته ممکن است کسب اطلاعات جدید و جالب و یا فرصتهای تعاملی همچون ارتباط صرف با یک دوست، رفتن به اتاق‌های چت، هرزه‌نگاری، سکس‌ سایبر، خرید آن‌لاین و جز این‌ها باشد.   3ـ اثر خویشتن‏داری رضایت‌بخشی که گمنامی کاربر در نت به وی می‌دهد.  این امر هم باعث تسریع روند صمیمیت و پیوند اجتماعی می‌شود که ظاهراً صداقت آن از ارتباط شفاهی بیشتر است و هم موجب می‌شود که فرد دچار رویا و خواب و خیال شود و یا یک هویت کلی جدیدی برای خود ایجاد کند که ممکن است بسیار لذت بخش هم باشد.   4ـ اثر هیپنوتیزم‌آور حرکات تصاویر بر روی صفحه مانیتور رایانه (یا تلویزیون).  5ـ جذابیت چندرسانه‌ای همانند رنگ، صدای موزیک یا استریو، سرعت و گرافیکهای فلاش‌دار (شرکت قانوندانان مراقب قانوندانان، 2005: 2-4).

5- تبیین شناختیهمانند دیدگاه روان‌کاوی، دیدگاه شناختی متوجه فرایندهای درونی است.  البته این دیدگاه بیش از آنکه بر امیال، نیازها، و انگیز‌ش‌ها تأکید کند، بر اینکه افراد چگونه اطلاعات را کسب کرده و تفسیر می‌کنند و آنها را در حل مشکلات بکار می‌گیرند، تأکید دارد.  اصولاً دیدگاه شناختی بیشتر به افکار کنونی و شیوه‌های حل مسأله توجه دارد تا تاریخچه شخصی. در این دیدگاه، اعتیاد به اینترنت برآمده از شناخت‌های معیوب و یا پردازش معیوب شناختی است و درمان آن مبتنی بر تصحیح فرایند شناخت‌های معیوب است (امیدوار و صارمی، 1381: 52).

6- تبیین شناختی ـ رفتاریرشد اعتیاد به اینترنت با شرایط روان‌شناختی قبلی به وجود می‌آید.  در اکثر مواقع، این آسیب‌شناسی شامل افسردگی، اضطراب اجتماعی و انواع روان‌پریشی‌ها است.  وقتی فرد در معرض استفاده از اینترنت قرار می‌گیرد، فرایند کاربرد مشکل‌زای اینترنت شروع می‌شود.  این آسیب‌شناسی زمینه‌ای، نوعی آمادگی و تمایل است و موجب شروع استرس می‏شود.  البته چندین عامل دیگر نیز در ایجاد و یا حفظ اختلال دخالت دارند: اولاً، بعضی از تقویت‌کننده‌های رفتاری وجود دارند که به عنوان عامل شرطی عمل می‌کنند.  اتاق، صندلی، دست‌زدن به صفحه کلید، موس، صدای شروع رایانه، بوق یا صدای زنگ آن از این عوامل هستند.  ثانیاً، بدکاری شناختی نیز در اینجا عمل می‌کند.  زیرا شناخت غیرسازشی در زمینه خود و دنیا، شاخص‌های اولیه این اختلال هستند.  باورهایی همچون این موضوع که فرد فقط در اینترنت قدرت کنترل دارد، فقط در آنجا برای خود کسی است و فقط در آنجا قابل احترام است و مانند آن، افکار شناختی مشکل‌زا در زمینه «خود» هستند.   باورهایی مانند هیچکس در بیرون از اینترنت از من خوشش نمی‌آید، یا اینترنت تنها جایی است که واقعاً می‌شود مردم را شناخت، و هر کسی به نوعی به اینترنت آلوده است و مانند آن افکار شناختی مشکل‌زا در زمینه «دنیا» هستند.  ثالثاً، بیان کیفی کاربری اینترنت بستگی به شبکه حمایتی اجتماعی فرد دارد.  اگر تمام عوامل در فرد وجود داشته باشد و حمایت اجتماعی نشود، احتمال دارد به اعتیاد اینترنتی عمومی روی بیاورد که با رفتارهای جلب توجه اجتماعی، غیرشخصی و غفلت کاری مشخص می‌شود.  اما اگر جهات اجتماعی داشته باشد، اعتیاد به اینترنت ویژه در او ایجاد خواهد شد که فقط در بخش ویژه‌ای از تکنولوژی مانند بازی یا هرزه‌نگاری جنسی است. از دیدگاه رفتاری ـ شناختی، نشانه‌های اختلال شامل افکار وسواسی درباره اینترنت، کنترل تکانه ضعیف، ناتوانی در متوقف‌کردن استفاده از اینترنت و مهم‌تر از همه، این باور که اینترنت تنها دوست فرد است.  علاوه بر این، در موقعی که تماس برقرار نیست، به فکر اینترنت بودن پیش‌بینی‌ تماس‌ بعدی با آن و صرف مخارج زیاد درباره اینترنت و کارهای مربوط به آن نیز نشانه‌های دیگر این اختلال هستند.  مشکل عمده دیگر، جدا‌کردن فرد از دوستان خود به نفع دوستان اینترنتی است و در نهایت نوعی احساس گناه درباره استفاده از اینترنت و دروغ‌گفتن به دوستان درباره وقت صرف‌شده و به صورت سری‌ نگهداشتن آن،‌ نشانه‌های دیگر این اختلال هستند.  این افراد درحالی که می‌دانند کارشان از نظر اجتماعی مورد پسند نیست، نمی‌توانند آن را متوقف کنند.  چرا که به خودارزشی کمتر و در نتیجه نشانه‌های بیشتر می‌انجامد (امیدوار و صارمی، 1381: 52).

تحقیقات پیشینگروهول در توضیح این مسئله که چرا مردم به گونه‌ای اعتیادآور از اینترنت استفاده می‌کنند، معتقد است که علت گرایش افراد به استفاده اعتیادآور از اینترنت، تمایل آنها به دوری‌گزیدن از مشکلاتی است که در زندگی شخصی با آنها مواجه‌اند.  به عبارتی، افراد برای اینکه از دست مشکلات زندگی فرار کنند، به اینترنت روی می‌آورند.  معتادان اغلب یک "زندگی دوم" و یا مفری را برای "فراموش‌کردن مشکلات‌شان در هنگام آن‌لاین بودن ایجاد می‌کنند، درست مانند احساس کرختی و مستی که افراد معتاد به الکل در هنگام نوشیدن الکل گزارش می‌دهند" (مرکز منابع آموزش جنسی، 2003: 3). کرات در تحقیق خود در سال 1999 بدین نتیجه رسید که نوجوانانی که از تماس‌های اجتماعی کناره‌گیری می‌کنند، از اینترنت بعنوان ابزاری برای فرار از واقعیت استفاده می‌کنند (لیم و همکاران، 2004: 2).تحقیقات دیگر نیز نشان دادهاند یکی از آثار وابستگی به اینترنت این است که افراد وابسته، زمان کمتری را با خانواده خود می‌گذرانند.  از علائم این وابستگی، گوشه‌گیری، اختلال در الگوی خواب، احساس نیاز به تنها بودن و فراموش ‌کردن مسؤولیت‌های خانوادگی است.  از سوی دیگر، باید به این امر اذعان داشت که همین عامل انزوای اجتماعی باعث تشدید اعتیاد اینترنتی در بین افراد میگردد.  یونگ (1996) نیز در تحقیقات خود دریافت 58 درصد دانش‌آموزان پس از استفاده زیاد از حد اینترنت در عادت‌های مطالعه خود دچار افت شدید شدند و نمرات آنها بطور قابل‌ملاحظه‌ای کاهش و میزان غیبت‌های این دانش‌آموزان افزایش یافت.  اگر چه به دلیل قابلیت‌های زیاد، اینترنت به عنوان یک ابزار ایده‌آل آموزشی شناخته شده است، اما متاسفانه دانش‌آموزان بجای انجام فعالیت خلاقانه، اغلب در سایتهای نامربوط، اتاق‌های گپ، سرویس‌های دوستی اینترنتی به گشت و گذار می‌پردازند و با نرم‌افزارهای بازی اینترنتی سروکار دارند.  همچنین، بردی (1996) در تحقیقاتش به این نتیجه رسید که استفاده بیش از حد و تا دیر وقت از خطوط اینترنت دانشگاه، دانشجویان را با خطرات استفاده نامناسب از اینترنت و مشکلات تحصیلی و عدممشارکت در برنامه‌های درسی مواجه ساخته است.  که به تدریج همین امر باعث تشدید اعتیاد اینترنتی بین این افراد میگردد.  اورزاک طی مطالعه‌ای که به سال 1999 انجام داد، دریافت که افرادی که اعتیاد اینترنتی دارند، کسانی هستند که به سادگی خسته و ملول می‌شوند، تنها، کمرو، خجالتی، افسرده و دچار سایر انواع اعتیاد هستند (چبی و همکاران، 2000: 1). ست نیز در تحقیق خود اظهار می‏دارد که اعتیاد اینترنتی، انسانها را به افرادی متروک و رهاشده‌ تبدیل کرده و بر روابط اجتماعی آنان با دیگران تأثیر می‌گذارد.  بهره‌وری و بازدهی کاری‌ کسانی که استفاده بیش از حد از اینترنت می‏کنند پایین می‏آید، این افراد، با تأخیر به محل کار می‌آیند و دچار کم‌کاری می‌شوند.  همچنین، افرادی که معتاد به گپ‏زدن اینترنتی می‌شوند، معمولاً بیش از حد درگیر روابط مجازی می‌شوند و احتمال اینکه به مسائل غیراخلاقی نیز آلوده گردند، بالا است.  دوستی اینترنتی خیلی سریع اهمیت و جایگاه روابط خانوادگی و دوستان قدیمی را می‌گیرد.  این اعتیاد در اکثر موارد منجر به شکست در ازدواج و بی‌ثباتی در روابط خانوادگی نیز می‏شود (فنیچل، 2003).در مجموع، بر اساس مطالعات پیشین، سایر پیامدهای اعتیاد اینترنتی عبارتند از: سستی در روابط اجتماعی فرد با دیگران و اختلال در مهارتهای زندگی واقعی (کینگ، 1996: 7)، اختلال در زندگی کاری و شغلی فرد (دوران، 2003: 3) ، فقدان کنترل بر رفتارها، تحریف زمان و کاهش حجب و حیا (دی آنجلیس، 2000: 1-2)، بریدن از زندگی واقعی (بولن و هاره، 2000: 3-11) . همچنین، بر اساس مطالعات پیشین، مهمترین دلایل استفاده اعتیادی از اینترنت، عبارتند از: تغییر شدید در وضع روحی و روانی و خلق و خوی فرد (دی آنجلیس، 2000: 1-2)، نارضایتی از زندگی زناشویی، فشار کاری، مشکلات مالی، عدم امنیت، اضطراب و دعواهای خانوادگی (چبی و همکاران، 2000: 1-2) ، فرار از واقعیت و کناره‏گیری از تماس‏های با دیگران در جامعه (لیم و همکاران، 2004: 2).

چارچوب نظری تحقیقچارچوب نظری این تحقیق، تلفیقی از برخی دیدگاههای مذکور و مطالعات پیشین است.  در مطالعه ارتباط متغیرهای عدم مسؤلیتپذیری اجتماعی و اعتیاد به اینترنت، از نظریه کنترل اجتماعی هیرشی، استفاده شده است.  بر این اساس، هر چه فرد تعهد کمتری نسبت به دیگران داشته باشد، گرایش و رفتار انحرافی او از جمله رفتار اعتیادی وی به اینترنت بیشتر میشود. برای مطالعه ارتباط متغیرهای احساس خودارزشی و اعتیاد به اینترنت، از تبیین شناختی_ رفتاری استفاده شده است.  اعتقاد فرد به اینکه فقط در اینترنت از قدرت برخوردار است و برای خود کسی است و فقط در آنجا قابل احترام است، باعث گرایش اعتیادی فرد به اینترنت میشوند. در مطالعه ارتباط متغیرهای فقدان حمایت اجتماعی و اعتیاد به اینترنت نیز از تبیین شناختی- رفتاری استفاده شده است.  اعتقاد فرد به اینکه هیچکس در بیرون از اینترنت از او خوشش نمی‏آید و به لحاظ اجتماعی مورد حمایت قرار نمی‏گیرد، باعث گرایش اعتیادی فرد به اینترنت میشوند. در مطالعه ارتباط متغیرهای احساس انزوای اجتماعی و اعتیاد به اینترنت نیز از تبیین شناختی- رفتاری استفاده شده است. اعتقاد فرد به اینکه اینترنت تنها دوست مخصوص و صمیمی اوست، موجب افزایش علاقه به دوستان مجازی و کاهش گرایش وی به دوستان واقعی و انزوای اجتماعی میشود. همانطورکه در شکل زیر نشان داده میشود پدیده استفاده اعتیادی از اینترنت رابطه دو سویهای با هر یک از متغیرهای احساس خود ارزشی، فقدان حمایت اجتماعی، انزوای اجتماعی، ناکامی تحصیلی و کاری و عدم مسؤلیتپذیری اجتماعی دارد.  در واقع، این متغیرها ضمن آن که بر پدیده اعتیاد اینترنتی اثر می‏گذارند، در عین حال به عنوان پیامدهای اعتیاد اینترنتی نیز شناخته میشوند.  در نظریهها و پیشینه تجربی تحقیق نیز این رابطه دو سویة ملاحظه می‏شود. با عنایت به این چارچوب نظری، مدل مورد استفاده در این تحقیق جهت تبیین پدیده استفاده اعتیادی از اینترنت به شکل زیر میباشد:

فرضیههای تحقیقبا توجه به مدل نظری مذکور، فرضیههای تحقیق عبارتند از:1- بین اعتیاد به اینترنت و مسئولیت‌پذیری اجتماعی رابطه وجود دارد.  2- بین اعتیاد به اینترنت و انزوای اجتماعی رابطه وجود دارد. 3- بین اعتیاد به اینترنت و ناکامی تحصیلی و کاری رابطه وجود دارد. 4- بین اعتیاد به اینترنت و فقدان حمایت اجتماعی رابطه وجود دارد. 5- بین اعتیاد به اینترنت و احساس خودارزشی رابطه وجود دارد.

روش تحقیقدر این تحقیق از روش پیمایشی استفاده شده است.  جامعه ‏آماری این پژوهش شامل نوجوانان و جوانان در فاصله سنی  25-15 سال شهر تهران است که به اینترنت دسترسی دارند.  از میان آنان، نمونه‌ای به حجم 800 نفر در نظر گرفته شده است.  روش نمونه‌گیری به دو شکل بوده است.  در روش اول، با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای ، درمجموع 600 نفر در گروه سنی مزبور از طریق مراجعه به خانوار انتخاب شده‏اند. در روش دوم، از بین کافینت‌های سطح شهر تهران تعداد 200 نفر کاربر در گروه سنی مزبور به شیوه تصادفی انتخاب و با آنان مصاحبه شده و پرسشنامه تکمیل شده است.  ابزار سنجش در این پژوهش پرسشنامه بوده است.  برای سنجش میزان و ابعاد اعتیاد اینترنتی، ترکیبی از مقیاس دیویس (شامل 20 سؤال) و پرسشنامه کاپلان (شامل 28 سؤال)، با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی ایران استفاده شده است و پس از تهیه پرسشنامه اولیه، به منظور اطمینان از روایی گویه‌های مطرح‌شده، با انجام یک پیش‌آزمون  با نمونه 50 نفر، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است که نتایج آن برای هر یک از مفاهیم و شاخصهای ترکیبی بالاتر از 70 درصد می‌باشد.  همچنین، جهت تعیین میزان اعتبارابزار اندازه‌گیری، از اعتبار صوری (محتوایی) استفاده شده است که در این روش از مشاوره و مصاحبه با اساتید و صاحبنظران موضوعی بهره گرفته شد.

یافتههای تحقیقبخش اول: نتایج توصیفییافتههای توصیفی تحقیق در سه بخش ارائه شده است: الف) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب استفاده از اینترنت ، ب) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب اعتیاد به اینترنت، و ج) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب متغیرهای تأثیرگذار و پیامدی استفاده از اینترنت.

الف) توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب استفاده از اینترنت

1- اکثریت پاسخگویان (8/94 درصد) اظهار داشته‌اند که درمنزل خود کامپیوتر دارند. 2- بیش از یک سوم (8/39 درصد) پاسخگویان اظهار داشته‌اند که بین 4 تا 6 سال کامپیوتر در اختیار دارند؛ 37 درصد از افراد نیز بر داشتن کامپیوتر در مدت کمتر از 3 سال اشاره داشته‌اند.  در مجموع، متجاوز از سه چهارم (8/76 درصد) از پاسخگویان به مدت کمتر از 6 است که از کامپیوتر استفاده میکنند. 3- نزدیک به دو سوم پاسخگویان (6/61 درصد) اظهار داشته‌اند که کمتر از 3 سال است که به اینترنت دسترسی دارند.  5/30 درصد از آنها به مدت 4 تا 7 سال و 3/5 درصد از آنها نیز به مدت 8 سال از زمان دسترسی خود به اینترنت اشاره کردهاند.  4- بیش از دو سوم پاسخگویان (1/68 درصد) کمتر از 10 ساعت در هفته به اینترنت دسترسی دارند. 5- نزدیک به سه پنجم پاسخگویان (5/72 درصد) اظهار داشته‌اند که کمتر از 2 ساعت در هر ارتباط به اینترنت متصل می‌شوند.