تحقیق درباره بررسی شاخص‌های فرهنگ و تفکر بسیج در اقشار بسیجی و مطالعه آسیب شناسی آن

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 178

فصل اول: کلیات‏‏،تعاریف و مفاهیم

مقدمه

موضوع پژوهش

دستاوردهای نظری و عملی پژوهش

تعاریف و مفاهیم

مفهوم فرهنگ

تعریف لغوی

تعریف اصطلاحی

عوامل فرهنگ

جنبه های مادی

جنبه های معنوی

اصول چهارگانه فرهنگ

اصل اول :تعقل سلیم و احساسات تصعید شده

اصل دوم:تکامل انسان

اصل سوم:شایستگی و بایستگی

اصل چهارم :فرهنگ حقیقتی است در دوبعد خاص و عام

مفهوم تفکر

تعاریف لغوی

تعاریف اصطلاحی

مفهوم بسیج

تعاریف لغوی

تعاریف اصطلاحی

تعریف بسیج در انقلاب اسلامی

تعریف فرهنگ و تفکر بسیج

فصل دوم: رویکردها و ویژگی ها

فرهنگ و تفکر بسیج در متون اسلامی

هدف و فلسفه بسیج

ویژگی ها

تجهیز مادی و معنوی

شهادت طلبی

صبر و استقامت

شجاعت

انضباط و هماهنگی

رضای حضرت حق تعالی

عدم سازش با کفار

اتکال به ذات حق تعالی

تولی و تبری

داشتن روحیه و جنگ روانی

فرمانبرداری و جنگ طلبی

فرهنگ و تفکر بسیج در وصایای شهیدان

ظهور تجلی ولایت و محبت به ائمه اطهار(ع)

رشد فضایل و محو رذایل اخلاقی

عشق و علاقه به امام امت (قدس سره)و اطاعت از ایشان

عرفان و معنویت

افتخار به امام حسین (ع)

زهد،ایثار و از خود گذشتگی

اتحاد و وحدت کلمه

رشد اعتقادات اسلامی

آگاهی و ایمان به حقانیت انقلاب و شهادت

فرهنگ و تفکر بسیج در جبهه ها

آداب امر به معروف و نهی از منکر

حفظ شرایط وجوب

اعزام انفرادی وم امر به معروف و نهی از منکر

آداب برادری و تعاون

طرز آشنایی

آداب بیماری و مداوا

حکمت های کتمان بیماری

عیادت و پرستاری

آداب فرماندهی و فرمانبری

اخلاق فرماندهی

عشق و علاقه متقابل

آداب قرآن

آداب مهمانی و معاشرت

دید و بازدید

سر سفره نشستن

شهرداری یا خادم الحسین

ادعیه قبل و بعد از طعام

آداب دعا و مناجات

جبهه به عشق دعا

آداب سخن سکوت

راستی و درستی در سخن

نسبت نیکو دادن به هم

تکیه کلامها

زبان سکوت

قسم یاد نکردن

ذکر خوش صلوات

ماندن و مقاومت کردن

آداب عبادت

آذان

وضو

نماز

شهادت طلبی

آداب رفتار با عراقی

فرهنگ و تفکر بسیجی از نگاه جامعه شناسی

فرهنگ و تفکر بسیج از دیدگاه حضرت امام (قدس سره)

فرهنگ و تفکر بسیج از دیدگاه حضرت آیت ا…خامنه ای (ظله)

فصل سوم:خاستگاه و ریشه

خاستگاه فرهنگ وتفکر بسیج

خاستگاه جامعه شناسی

رویکرد جامعه شناسی پزوتیویسمی از بسیج

شرایط تشکیل بسیج

شرایط اجتماعی بسیج

شرایط اقتصادی

شرایط سیاسی

نقد مبانی بسیج شناسی در جهان معاصر

ملاک های از قبل تعریف شده

محور قرار گرفتن انسان مادی در علوم اجتماعی غرب

عدم توجه به اراده الهی در تحقق پدیده های اجتماعی

دانلودتحقیق درباره ی بررسی تطبیقی خانواده در استعمار فرانوین و تفکر دینی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 10

بررسی تطبیقی خانواده در استعمار فرانوین و تفکر دینی

مقاله –مریم معین الاسلام

مقدمه

خانواده، واحد بنیادین جامعه، کانون اصلی رشد و تعالی انسان و مؤثرترین عامل در انتقال فرهنگ اسلامی است که در شرایط مختلف در تأثیر و تأثر متقابل با فرهنگ و عوامل اجتماعی است. انسان در خانواده به هویت و رشد شخصیت دست می یابد و در خانواده های سالم و رشید به تکامل معنوی و اخلاقی نائل می شوند.

از این رو، خانواده نه تنها عامل کمال یابی و سکونت و آرامش و بالندگی اعضای خویش است، بلکه در تحولات اساسی جوامع نقش عمده ای ایفا می کند و مذهب و آموزش و حکومت نیز از عملکرد خانواده متأثرمی شود و این تأثیر به صورت متقابل باعث ایجاد تغییرات اساسی می گردد.

اگر خانواده محیط سالم و سازنده ای داشته باشد و به نقش کلیدی و جایگاه زن در تحکیم و تقویت خود خانواده آگاه باشد، مسلماً پر برکت و ماندگار خواهد بود و بهره های فراوانی نصیب اجتماع خواهد کرد.

بالاخره نظر به کارکرد بسیار محوری و فردی و اجتماعی خانواده در حفظ و انتقال ارزش ها و همچنین حفظ سلامت فردی و اجتماعی، همواره مهاجمان فرهنگی درصد تضعیف خانواده وانحلال آن می باشند. همان طور که « الوین تافلر» در کتاب « موج سوم » خود بیان می کند جز از طریق به نابودی کشاندن خانواده و تضعیف این نهاد، فرهنگ سازی صورت نمی پذیرد، از این رو کلیه تلاش دشمن مصروف به از هم پاشیدن نظام خانواده است و جا دارد که متولیان و صاحبنظران به این مسئله توجه داشته باشند و جهت مقابله اصولی با تهاجم فرهنگی به تقویت و استحکام نظام خانواده بپردازد و صاحب نظران در این عرصه با تنویر افکار، رسواگر توطئه های شوم دشمن شوند.

از این روبه نظر می رسد که پرداختن به مسأله خانواده و تلاش جهت استحکام بنیان های این نهاد مقدس، مؤثرترین گام جهت حفظ فرهنگ ملی و ارزش های مذهبی است.

با اولویت ترین رسالت مسئولان ذیر بط می باشند، چرا که بستر رشد و تعالی و توسعه جامعه خانواده است و بدون برخورداری از جامعه سالم امکان دسترسی به رشد و توسعه وجود ندارد.

جایگاه رفیع خانواده

بخش قابل توجهی از شکل گیری شخصیت، تبلور رفتارهای اجتماعی، تعاملات بین فردی و مسئولیت پذیری انسانها حاصل چگونگی بازخوردها، بینش ها و تجارب فرد در زندگی خانوادگی است.

برای کودک، پدر و مادر کامل ترین و خوشایندترین موجود هستی و کامل ترین الگو برای همانند سازی است.

ارضای عاطفی، اجتماعی کودک در خانواده صورت می پذیرد، بسیاری از تخلفات، پرخاشگری ها کجروی ها و بزهکاری ها از مشکلات خانواده نشأت می گیرد. فقر عاطفی در خانواده زمینه ساز تبهکاری ها است. رمز پیشرفت تحصیلی، سلامت روانی اجتماعی و رشد و تعالی یک یک اعضای جامعه، نقش بنیادین دارد.

تلاش در جهت استحکام خانواده و استوارسازی روابط درون این سیستم، زمینه را برای سلامت اخلاقی و سعادت عموم مردم یک جامعه فراهم می سازد. گروهی از کارشناسان خانواده و مسایل اجتماعی به سرپرستی بری ( bray ) در آمریکا در سال 1988 پس از یک مطالعه طولانی سیستماتیک طی 9 سال به این نتیجه رسیدند که بحرانهای اجتماعی و روانی در جهان معاصر به جهت تضعیف و تزلزل و در نهایت سقوط خانواده می باشد. بحرانهایی چون، استرس رو به تزاید در زمینه های تحصیلی و شغلی، ناشی از زندگی ماشینی و پیشرفت تکنولوژی، تغییر بنیادین در الگوهای تولید، تغییرات در شیوه های زندگی افراد، تورم و بحرانهای شدید اقتصادی، کاهش یا سقوط ارزش های مذهبی و اخلاقی، از جمله بحرانهای ناشی از تزلزل خانواده در جهان معاصر است.

نهاد خانواده به خودی خود یک جامعه کوچک است و هر گونه تغییر مثبت یا منفی در آن، در جامعه بزرگ انسانها تأثیر مستقیم و مؤثر دارد.ثبات یا بی ثباتی خانواده مستقیماً بر ثبات و بی ثباتی جامعه تأثیر گذار است. جوامعی که برخوردار از خانواده متزلزل است، ارزشهای اخلاقی در سطح کلان سقوط می کند.

کنفوسیوس می گوید :

«وقتی زناشوئی با عشق و علاقه باشد، هماهنگی در خانه و خانواده به وجود می آید و هنگامی در خانه مستقر باشد، رضایت در جامعه حاصل می شود و وقتی خشنودی در جامعه حاصل باشد، آبادانی و رفاه در آن جامعه موجود خواهد بود و بالاخره هنگامی که رفاه وآبادانی در جوامع فراهم باشد صلح جهانی بیشتر تأمین خواهد شد.»

خانواده نخستین بستر، فعلیت یافتن استعدادهای بشر است و اصلی ترین پایگاه رشد و شکوفایی شخصیت و پرورش مهارت های اجتماعی کودکان و نوجوانان میباشد . و اساسی ترین سهم را در سلامت و سعادت و تعالی جوامع بشری به عهده دارد.

زیانهای فروپاشی خانواده

تضعیف بنیانهای خانواده و فروپاشی آن، خسارت های زیادی را برای جامعه بشری به ارمغان می آورد که در این بخش از نوشتار به برخی از آنها به صورت اجمالی پرداخته می شود.

1-اختلال در جامعه

نخستین اختلالی که در زندگی اجتماعی با فروپاشی خانواده ایجاد می شود، اختلال در جمعیت است. رشد جمعیت مختل می شود.

2- فقدان عواطف

جامعه ای که خانواده نداشته باشد از کانون اصلی پیدایش محبت و عاطفه بی بهره است.

« و من آیاته أن خلق لکم من انفسکم ازواجاً و جعل بینکم موده و رحمته »؛ مودت یعنی محبت شدید مربوط به اوایل زندگی و رحمت برای زن و شوهر سالخورده .

3- از بین رفتن آداب و سنن

خانواده یک بستر و جویبار طبیعی است برای انتقال تدریجی سنت ها، ارزشها و آداب و رسوم و فرهنگ از نسلی به نسل دیگر، و اگر این جویبار قطع شود، فرهنگ نیز منتقل نمی شود و جامعه دچار مشکل هویت می گردد. فرهنگ برای جامعه در حکم حافظه است برای فرد، جامعه ای که فرهنگ خود را از دست بدهد حافظه جمعی تاریخی خود را از دست داده است و دچار بحران شدید می شود.

با توجه به جایگاه بلند خانواده و کارکرد بسیار محوری و مؤثر آن در جوامع بشری جا دارد که به بررسی تطبیقی بین نگاه استعمار فرانوین نسبت به خانواده و جایگاه آن و مقایسه آن با دیدگاه اسلام بپردازیم.

خانواده در منظر استعمار نوین

انسان معاصر در پناه برنامه های استعمار فرانوین که منجر به فروپاشی نهاد خانواده شد، دچار سردرگمی و مشکلات زیادی شده است. استعمار فرانوین

دانلودتحقیق درباره ی بررسی تأثیر تفکر مثبت در موفقیت

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 4

موضوع تحقیق:تأثیر تفکر مثبت در موفقیت

بیان مسئله:چرا بعضی مردم موفق و بعضی ناموفق هستند؟

علت انتخاب این موضوع این است که عده بسیاری برای رسیدن به موفقیت خوب فکر نمی کنند.زندگی از افکاری ساخته می شود که در طول روز ذهن انسان را به خود مشغول می کند.افکار ما سرنوشت ما را رقم می زنند. ما می توانیم شیوۀ تفکر خود را تغییر دهیم. هیچ چیز مثل افکار کوچک موفقیت انسان را محدود نمی کند. تفکر خود را تغییر دهید تا زندگی تان تغییر کند.

اهمیت و ضرورت تحقیق:

تغییر و تحول فقط زاینده تفکر است.تفکری ناب و بخردانه،تفکر چون صدفی است که پس از تجزیه و تحلیل های خود درّی را بوجود می آورد.که آن درّ همان موفقیت است چرا که خداوند متعال آفرینش را بر پایه ی تغییر و تحول بنا نهاد.افکار می گوید که ما چه هستیم و که هستیم.می خواهیم یاد بگیریم چگونه تفکر رایج را زیر سؤال ببریم و قدرت تفکر راهبردی را آزاد کنیم.و اینکه بدانیم تغییر شیوه ی تفکر اهمیت و ارزش وقت گذاشتن دارد.

اهداف تحقیق:

1ـ هدف کلی:تأثیر تفکر مثبت در موفقیت جوانان

2ـ اهداف جزیی:بررسی نوع تفکری که احتمال موفقیت افراد را افزایش می دهد.

1ـ تفکر جزءنگر یا کل نگر؟

2ـ تفکر خیال پردازانه یا واقع بینانه؟

3ـ تفکر امیدوارانه یا نتیجه نگر؟

متغیرهای تحقیق:

در این پژوهش تفکر مثبت بعنوان متغیر مستقل و موفقیت بعنوان متغیر وابسته و تأثیرپذیر مورد بررسی قرار می گیرد.

فرضیه تحقیق:

1ـ بین تفکر جزءنگر با موفقیت رابطه وجود دارد.

2ـ بین تفکر خیال پردازانه با کاهش موفقیت رابطه وجود دارد.

3ـ بین تفکر امیدوارانه با موفقیت رابطه وجود دارد.

ادبیات یا تاریخچه تحقیق:

جان سی مکسول در کتاب هنراندیشیدن که در سال 1386 منتشر شد،می گوید تا زمانی که فکر با هدف پیوند نخورد،هیچ دستاورد هوشمندانه ای حاصل نمی شود.همچنین می گوید رویاپردازان منجیان جهان هستندـ چیزهایی را که باید روی آنها تمرکز داشته باشید جلوی چشم خود قرار دهید.

استاد دانشگاه ایالتی جورجیا،دیوید شوارتز می گوید:

در زمینه ی موفقیت افراد با مقیاس متر،کیلوگرم و مدارک دانشگاهی و سابقه خانوادگی سنجیده نمی شوند بلکه با اندازه افکارشان مورد سنجش قرار می گیرند.

لئوتولستوی نویسنده گفته است:همه در فکر تغییر جهان هستند اما کسی به فکر تغییر دادن خود نیست.

جیمز آلن فیلسوف روح انسان،در کتاب آن گونه که انسان می اندیشد می نویسد:افکار و اعمال خوب هرگز نمی تواند به نتایج بدی منجر شود.اعمال و افکار بد نیز هرگز نمی تواند به نتایج خوبی منجر شود مانند این است که بگوییم از ذرت جز ذرت نمی روید و از علف هرز جز علف هرز به بار نمی آید.اگر می خواهید به موفقیت برسید،بذر خوب فکر کردن را بکارید.

اچ ال منکن نویسنده مشهور گفته است:من حدس می زنم بیش از 80 درصد افراد بشر بدون حتی یک فکر از خود،زندگی را به پایان می رسانند.

دنیس ویتلی در کتاب خود که در سال 1386 منتشر شد در صفحه 43 می گوید:اگر ذهن خود را به روی تفکر امکان گرا باز کنید خود را در معرض کارهای ممکن زیادی قرار می دهید.

نتیجه درست = زمان مناسب + محیط مناسب + افراد مناسب + فکر درست

فیلسوف فرانسوی هندی ـ لویی برگسون که جایزه ی نوبل ادبیات را در سال 1927 برده گفته است:که انسان باید «همچون مرد عمل فکر کند و مانند مردی متفکر عمل کند.فکری که هیچ کاربردی نداشته باشد چه فایده ای دارد؟ تفکری که از عمل فاصله بگیرد بهره ور نیست.»

مارک فیشر در کتاب خود در صفحه 60 که در سال 1386 منتشر شده است می گوید:موفقیت به کسانی رومی آورد که کوهستان کاملی از افکار طلایی دارند و مدام آن را حفاری می کنند.توانایی تمرکز طولانی مدت،برای رسیدن به موفقیت های دشوار ضروری است.

در دهه 1930، از تعدادی راهبه خواسته شد در مورد زندگی شخصی خود چند خطی بنویسند. آنها به توصیف خاطرات دوران کودکی، مدارسی که در آن درس خوانده بودند، تجارب مذهبی و مسائلی که باعث شد به صومعه روی آورند، پرداختند. در ابتدا این یادداشت‌ها برای بررسی آینده شغلی راهبه‌ها به‌کار گرفته شد، اما نهایتاً به‌ طور کامل فراموش شدند.

پس از حدود 60 سال، آن یادداشت‌ها مجدداً مورد توجه قرار گرفتند. به این ترتیب که سه روان‌شناس برای انجام تحقیقی آنها را از بایگانی بیرون کشیدند. در این تحقیق جدید، هر یک از این یادداشت‌ها بر اساس میزان حضور احساس‌های مثبت در آن نمره‌گذاری شد. نتیجه‌ی این بررسی بسیار جالب بود: راهبه‌هایی که به احساس‌های مثبت بیشتری در گزارش خود اشاره کرده بودند، تا 10 سال بیشتر از آنهایی که احساس‌های مثبت کمتری داشتند، عمر کردند.

نتایج این تحقیق و تحقیقات مشابه، دانشمندان را متقاعد کرد که افرادی که احساس‌های مثبت زیادتری را تجربه می‌کنند عمر طولانی‌تری دارند. در فرهنگ خودمان نیز ضرب‌المثل‌ها و گفته‌هایی وجود دارد که احساس‌های مثبت را با عمر طولانی و بهتر شدن کیفیت زندگی در ارتباط می‌داند؛ مانند ضرب‌المثل‌های رایج در مورد خنده و سهل گرفتن دنیا.

روش انجام تحقیق:

با توجه به اینکه در این پژوهش هدف،بررسی تأثیر تفکر مثبت با موفقیت است،لذا روش مناسب روش تحقیق همبستگی است تا از این طریق رابطه بین متغیر موفقیت بعنوان متغیر وابسته و تفکر مثبت بعنوان متغیر مستقل بررسی و مطالعه شود.

ابزار گردآوری داده ها:

ابزار اصلی گردآوری داده ها در این پژوهش،پرسشنامه محقق است.علاوه بر پرسشنامه ها از نظریات و گفته های نویسنده ها و افراد صاحب نام نیز استفاده شده است.

جامعه آماری:

جامعه آماری ما جوانان 20 تا 30 سال هستند . تعداد 100 نفر از جوانان را از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب کرده که در این فاصله سنی هستند و پرسشنامه هایی به انها داده شده و آنها را تکمیل کرده اند.

روش تجزیه و تحلیل داده ها:

چون روش تحقیق همبستگی است از آزمون ضریب همبستگی استفاده می شود.

تحقیق در مورد حافظه و تفکر

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 39 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

حافظه و تفکر

فهرست

مقدمه

فصل اول

حافظه

کاربرد حافظه

فصل دوم

تفکر

اصول کلی

مقدمه

مطالب و مباحث این تحقیق در زمینه حافظه و تفکر می باشد که مطالب این تحقیق نخست بصورت پراکنده در کتابهای مختلف از استادان نویسندگان و روانشناسان بزرگ و مشهور وجود داشت. تنظیم این مطالب و مباحث و تدوین آنها به صورت یک تحقیق جامع به فرصتی کافی نیاز داشت. مسئولیت های مختلف درسی و مشکلات مختلف چنین فرصتی را محدود می ساخت و این مسئولیت نیز چنان نبود که بتوان از زیر بار آن شانه خالی کرد. پس ما این تحقیق را پذیرفتیم و شروع به گردآوری و تدوین مطالب نمودیم . مندرجات این تحقیق اختصاص به حافظه و تفکر دارد و برای تسهیل در امر مطالعه سعی شد تا از مطالب ساده و تقریبا آشنا استفاده شود. بدیهی است که ما تنها گردآورندگان این تحقیق بودیم و کار اصلی و مهم را نویسندگان و پژوهشگران که نقش اصلی را در پیشبرد علم دارند انجام داده اند.

امید است که این تحقیق و کار کوچک مورد پسند خواننده عزیر قرار گیرد.

مریم موسوی

نسیم ولی خلفی

آذر ماه 1375

حافظه و تفکر

فصل 1

حافظه

ساختار روان

تا مدتها مطالعه سازمانیافتگی قشر مغزی حافظه یکی از رشته های فیزیولوژی روانی بود که کمتر از سایر رشته ها در آن تحقیق شده بود و تنها در دهه اخیر است که توجه قابل ملاحظه دست اندرکاران را به خود جلب کرده است. مع ذلک علی رغم این مطلب سازمان یافتگی قشر مغزی اشکال پیچیده فعالیت حافظه ای هنوز فصل جدید و عمدتا گشوده ناشده ای از علم عصب – روان شناسی است.

علل این وضع نظرات بیش از حد ساده شده اکثریت فیزیولوژیست ها درباره حافظه و قصور کامل در ارزشیابی ساختار پیچیده فرایندهای روانی است که تنها در اواخر دهه بیست یا در دهه سی قرن حاضر توسط روانشناسان مطالعه شده است .مطالبی که در آغاز این قرن درباره ماهیت وبنیان مادی حافظه جمع شده نشان می دهد که این دانسته ها از چه ارزش علمی ناچیزی برخوردار بوده است. از یک سو دیدگاه ریچارد سمون و کارل اوارد هرینگ قرار داشت که حافظه یا توانایی حفظ اثرات را خاصیت عمومی ماده می دانستند.

مطلبی که صحت آن را نمی توان انکار کرد اما بسیار کلی است و چیزی به دانش ما نمی افزاید از طرف دیگر نظرات بسیار معروف هنری برگسون قرار داشت که معتقد بود دو نوع حافظه حافظه جسمانی و حافظه ذهنی وجود دارد.

او معتقد بود که در حالی که حافظه نوع اول پدیده ای طبیعی است و از همان نوعی است که سمون و هرینگ درباره اش نوشته اند حافظه نوع دوم را باید تجلی اراده آزاد دانست که می تواند از طریق تلاش ذهنی اراده اثرات منفرد تجربه گذشته را فرا خواند.

طی چهار دهه نخست قرن حاضر مطالعات ریخت شناسی و فیزیولوژیکی به شناخت ماهیت و بنیان فیزیولوژیکی حافظه کمک چندانی نکرد. حاصل

تحقیق در مورد تفکر خلاق 17 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 17 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

تفکر خلاق

شاید عمده ترین تفکر ویژه آدمی «تفکر خلاق» باشد که نوع و سطح عالی تفکر و خالق فلسفه،‌علم، هنر و صنعت است.

تفکر خلاق نوعی از تفکّر است که در آن ذهن به طوری عمیق با یک مسأله درگیر می شود؛ به تجسم و واضح سازی آن می پردازد و به منظور تنظیم کردن نتیجه تفکّر یا دریافت مفاهیم جدید، مبادرت به جرح و تعدیل آن می کند.

آن چه تفکّر خلّاق را از تفکّر عادی جدا می کند، مربوط به اصالت و تازگی نظر یا فرضیه ای است که فرد مبتکر عرضه می دارد. در تفکّر عادی، فرد معمولاً از تجربیات قبلی خود استفاده می کند؛ آن ها را در زمینه و طرح جدیدی قرار می دهد و با تغییر شکل و سازمان آن ها در حل مسائل، از آن ها استفاده می کند.

در تفکّر خلّاق، راه های غیر عادی و معمولی،‌نظر فرد را به خود طلب می کند. ممکن است فرد، مسأله تازه ای را مطرح کند یا فرضیه های کاملاً غیر عادی که بالنسبه مورد قبول دیگران است ارائه نماید.

معمولاً افرادی که در رشته های مختلف دانش بشری، مسأله تازه ای طرح می کنند و فکر و اندیشه تازه ای به وجود می آورند یا طریق جدیدی برای حل مسأله آن رشته ارائه می شوند. ممکن است یا آهنگ ساز آهنگ جدیدی اخترع کند.یک نویسنده، سبک خاصی به وجود آورد. و یا یک ریاضی دان یا فیزیک دان در رشته خود کشف تازه ای بنماید. هر کدام این ها در رشته خود خلّاق و مبتکر هستند، اگر چه تأثیر اختراع آن ها در پیشرفت بشری متفاوت باشد.

تفاوت خلّاقیت، نوآوری و کارآفرینی

خلّاقیت، نوآوری و کارآفرینی ضمن این که در ارتباط نزدیک با هم هستند در عین حال تفاوتهایی نیز دارند. افراد خلّاق افرادی افرادی هستند که می توانند پدیده های جدیدی را کشف یا خلق کنند،‌ اما نمی توانند یا علاقه ندارند اکتشافات یا اختراعات خود را به محصول یا خدمتی تبدیل کنند؛ در حالی که افراد نوآور علاوه بر این که قادرند پدیده های نویی را خلق یا کشف کنند،‌ توانایی آن را دارند که اختراعات یا اکتشافات خود را به محصول یا خدمت تبدیل و آن را بازار عرضه کنند تا در ازای آن سودی به سمت به دست آورند؛ اما افراد کارآفرین افرادی هستند که قادرند هم ایده ها،‌ اختراعات یا اکتشافات خود را به کالا یا خدمات و سپس آن ها را به ارزش تبدیل کنند و هم ایده ها یا اختراعات و اکتشافات و حتی نوآوری های دیگران را به ارزش مبدل کنند.

یک مخترع با ایده ها و مفاهیم کار می کند و می کوشد آن ها را به نمونه واقعی تبدیل کند. نوآور با روش ها و برنامه ها و سیستم ها کار می کند و می کوشد نمونه را به محصول یا خدمتی تجارتی تبدیل کند. کارآفرین نیز با فرصت ها،‌ ریسک ها و ارزش ها کار می کند و می کوشد بازار بالقوه ای برای ایده ها یا محصولات شناسایی، کشف یا خلق کند (احمد پور داریانی و عزیزی،‌1383). جدول زیر بیانگر تفاوت افراد ایده پرداز، مخترع، نوآور و کارآفرین است.

مؤلفه های خلّاقیت

وقتی از مؤلفه های خلّاقیت سخن به میان می آید، منظور عناصری است که خلّاقیت را می سازد. خلّاقیت دارای عناصر و اجزایی است که با هم خلّاقیت را می سازند و بین آن ها تعامل و ارتباط برقرار است.

آمابلی (نقل از قاسم زاده و عظیمی، 1377) خلّاقیت را متشکل از سه عنصر: مهارت های مربوط به قلمرو یا موضوع، مهارت های مربوط به خلّاقیت و انگیزه می داند.

الف- مهارت های مربوط به موضوع: این مهارت ها عبارتن از، دانش و شناخت ما نسبت به موضوع،‌ حقایق،‌ اصول و نظریات و انگاره های نهفته در آن موضوع. این مهارت ها به منزله مواد اولیه استعداد،‌ تجربه و آموزش در یک زمینه خاص به شمار می روند. بدیهی است تنها در صورتی در رشته ای (برای مثال فیزیک هسته ای یا شیمی) امکان خلّاقیت داریم که آن اطلاعاتی داشته باشیم.

ب- مهارت های مربوط به خلّاقیت: مهارت های خلّاقیت با شکستن قالب ها،‌ مهارت های موضوعی را در راه جدیدی به کار می گیرد. مهارت های خلّاقیت با ارزش های فکری،‌ شکستن عادت، تفاوت دیدن مسائل، وسعت فکری،‌ به تعویق انداختن قضاوت و ارزیابی،‌ درک پیچیدگی و درگیر شدن با آن و غیره همراه است.

ج- انگیزه: یکی از عناصر اساسی و شاید مهم ترین اجزاء خلّاقیت،‌ انگیزه است انسان بدون انگیزه درونی و بیرونی نمی تواند کار خلّاقانه ای انجام دهد،. تحقیقات تجربی حاکی از آن است که انگیزه درونی نقش سازنده تری در تحقق خلّاقیت داشته اند. به زغم آمابیل برای پرورش خلّاقیت باید به افراد کمک کنیم تا نقاطی را که انگیزه یا علایق و مهارت های آن ها را با یک دیگر منطبق می شوند یعنی محل تقاطع خلّاقیت خود را تشخیص دهند. این محل ترکیب پرقدرتی است زیرا در این نقطه امکان خلّاقیت فراهم می شود. شکل (1-1) محل تقاطع خلّاقیت را نشان می دهد.

با توجه به مطالعات انجام شده مشخص می شود که هر یک از صاحب نظران با توجه به دیدگاه خود خلّاقیت را شامل اجزاء و عناصر خاصی دانسته اند. در رویکردی تطبیقی و جامع عناصر اساسی خلّاقیت را می توان به شرح ذیل دانست:

انگیزه: خلّاقیت ارتباط بسیار نزدیکی با انگیزه دارد. انگیزه را می توان نیروی محرک فعالیت های انسانی و قوه جریان خلّاقیت او دانست. انگیزه را به موتور و فرمان خودرو تشبیه کرده اند. در این مقایسه نیروی ذهن انسان و تعیین جهت آن، مفاهیم عمده انگیزه هستند. زندگی افراد بسیار خلّاق این نکته را تأکید می کند که آن ها برای عرضه کارهای اصیل، انگیزه های عالی دارند. افراد خلّاق در همه حرفه ها دارای این گرایش هستند که کار بیشتری بیافرینند و نسبت به هم سن های خود دوره طولانی تری به عرضه کار ادامه می دهند.