لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 9
از گذشته های دور کشاورزی یکی از مهمترین راه های تأمین غذای انسان بوده است. زراعت در ابتدا بستگی زیادی به مقدار بارش برف و باران داشت و اگر در یک سال به اندازه کافی بارندگی نمی شد، محصول خوبی هم بدست نمی آنمد، بنابر این، نیاکان ما به فکر افتادند تا از آبهایی که در طبیعت به صورت رودخانه، چشمه، چاه و قنات وجود داشت، برای آبیاری زمینهای خود استفاده کنند. به این ترتیب بود که روش زراعت دیم به زراعت آبی تبدیل شد.
از بین رفتن خاک کشاورزی، دشواریهای فراوان آبیاری و صرف وقت و هزینه زیاد، انسان را به فکر انداخت تا راه جدیدی برای آسان تر شدن آبیاری مزارع خود پیدا کند. سرانجام با الهام از ریزش باران در طبیعت «آبپاش» اختراع شد. ولی چون از این وسیله نمی توانستند برای زمینهای بزرگ استفاده کنند، روش تازه ای برای آبیاری باغها و مزارع پیدا کرده، آن را « آبیاری تحت فشار » نامیدند.
در این روش آب به وسیله پمپ یا ختلاف ارتباع تحت فشار قرار گرفته و به صورت باران یا قطره و یا روشهای مناسب دیگر، در اختیار گیاه قرار می گیرد.
آبیری تحت فشار، روش ها و دستگاه های مختلفی دارد که یکی از آنها روش آبیاری «قطره ای» است.
روش آبیاری قطره ای
آبیاری قطره ای روشی است که در آن آب به وسیله فشاری که توسط پمپ و یا اختلاف ارتفاع به وجود می آید وارد لوله های اصلی و فرعی شده و با استفاده از قطره چکان ها به صورت قطره در پای درخت یا بوته چکیده و آب مورد نیاز آن را تأمین می کند. برای جلوگیری از ورود اجسام به داخل لوله ها، ابتدا آب از صافی های مخصوص گذشته و سپس وارد لوله ها می شود. در صورتیکه نیاز به دادن سموم و عناصر غذایی به گیاه باشد، می توان این مواد را با روشهایی که گفته خواهد شد به آب اضافه نموده و در اختیار گیاه قرار داد.
با انجام آزمایش های گوناگون، مقدار آب مورد نیاز هر گیاه قبلا معین شده است و با قرار دادن تعداد معینی قطره چکان در اطراف هر گیاه، مقدار آب مورد نیاز آن در اختیارش قرار می گیرد.
این روش، بازدهی بسیار بالایی دارد و می توان از آن برای آبیاری باغهای مختلف و بسیاری از گیاهان جالیزی در خاکهای مختلف با زمینهای دارای پستی و بلندی استفاده کرد.
درصورت وجود مزارع و باغهای بزرگ، بهتر است آن ها را به قطعه های کوچکتر تقسیم نموده و به نوبت آبیاری کرد.
قسمتهای مختلف روش آبیاری قطره ای
تجهیزات آبیاری قطره ای از سه قسمت اصلی تشکیل شده است که عبارتند از:
قسمت تأمین فشار و کنترل مرکزی
لوله ها(لوله های انتقال آب و لوله های داخل مزرعه)
قطره چکان
قسمت تأمین فشار و کنترل مرکزی
برای اینکه بتوان از روش آبیاری قطره ای استفاده کرد باید اول آب را تحت فشار قرار داد. این کار در قسمت تأمین فشار و کنترل مرکزی انجام می شود.
در قسمت تأمین فشار و کنترل مرکزی کارهای زیادی انجام می وشد که شامل تحت فشار قرار دادن آب، تصفیه آب، تعیین مدت زمان آبیاری، اضافه نمودن کود و مواد شیمیایی لازم به آب می باشد. اجزای تشکیل دهنده این قسمت عبارتند از:
پمپ- شیر تنظیم فشار-شیر یکطرفه-سیکلون-فیلترهای شنی و توری-مخزن کود و مواد شیمیایی- کنتور آب- دستگاه برنامه ریز-شیر برقی- فشار سنج- تابلوهای کنترل برق.
لازم به ذکر است که در بازدید انجام شده از تمام موارد زیر استفاده نمی شد، بعنوان مثال به دلیل وجود حوضچه ذخیره دیگر سیکلون درکار نبود.
حال به عمل هر کدام از قسمتهای بالا می پردازم:
پمپ
این وسیله وظیفه تامین فشار را به عهده داشته و آب را با فشار، از جایی به جای دیگر منتقل می کند.
به محلی که پمپها، لوله مکش، لوله رانش، لوله ای که آب را از پمپ خارج می کند) در آن قرار دارد «ایستگاه پمپاژ» گفته می شود.
سیکلون
اولین مخزنی است که بعد از پمپ قرار داشته و آب وارد آن شده و تصفیه اولیه انجام می شود. سیکلون یک محفظه مخروطی مانند است که آب از بالا وارد شده و با سرعت زیاد در آن می چرخد و بعد از ته نشین شدن مواد جامد به فیلتر شنی وارد می گردد. بعد از اینکه آب از بالا وارد شد و به پایین مخزن رسید و سرعت آن کاهش یافت، از قسمت وسط استوانه به طرف بالا حرکت کرده،وارد لوله خروجی می شود. در قسمت پایین سیکلون، محفظه ای به نام «مخزن رسوبات» قرار دارد که ذرات شن جدا شده در آن جمع آوری می شوند.
اگر ذرات شن و سیار مواد خروجی در آب زیاد باشد باید در هر نوبت آبیاری، این مخزن را تمیز کرد. برای این کار کافی است در مخزن رسوبات را باز نموده و رسوبات را از آن خارج کرده و دوباره در آن را بست.
فیلتر شنی
آب، پس از عبود از سیکلون وارد فیلتر شنی شده و مواد ریز و معلق آن توسط ذرات شن گرفته می شود. این مخزن از سه لایه شن تشکیل شده است. اندازه ذرات شن در هر لایه با لایه دیگر فرق دارد. این فیلتر از ورود مواد ریز و معلق در آب به قطره چکان جلوگیری می کند. ذرات ریز معلق آب توسط شن گرفته می شود.
برای تمیز کردن فیلتر های شنی، کافی است که جریان آب در این مخزن را برعکس کنیم. این کار به وسیله شیر فلکه های نصب شده بر روی مخزن انجام می شود.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 59
آبیاری سطحی
توضیح :
آبیاری سطحی که گروه بزرگی از روشهای آبیاری که آب بوسیله نیروی ثقل برزمین توزیع میشود وابسته است. آب بطور کلی در نقطه بالایی یا درلبه بالایی مزرعه وجود دارد اجازه داده میشود که توسط جریان بالادست سطح مزرعه را بپوشاند.
تأثیر یکنواختی آب آبیاری که به یکنواختی خاک بالا دست، کیفیت تسطیح، توپوگرافی زمین ، و کنترل اندازههای بین جوژیچه ها نفوذیری خاک و مدت زمانی کارایی ،بستگی دارد.
یک تعریف ار روش آبیاری سطحی این است که خاک به عنوان یک عامل انتقال دهنده برخلاف (یک لوله یا مسبر هوا در آبیاری بارانی ) می باشد. خاک همچنین عمق نفوذ در زمان را کنترل میکند. (برخلاف میزان کارایی که توسط قطرهچکان با آبپاش کنترل شده است) با وجود این، نفوذپری و خصوصیات پیشروی مزرعه آبیاری شده سطحی با زمان تغییر میکند، و آن را برای پیشبینی و پیشنهاد مدیریتها غیرممکن می سازد.) آبیاری که توسط مدیریت مزرعه کنترل می شود ، برای آبیاری سطحی نسبت به سیستمهای مکانیزه که با مدیریتهای پیچیده تجهیز و طراحی شده اند بسیار مهم تر است.
روشهای آبیاری سطحی به 2 گروه کلی تقسیم میشوند:
آب حرکتی و دریاچهای(pond)و غرقابی
آب حرکتی احتیاج به مقدار رواناب برای اطمینان از کفایت نفوذ د رانتهای پایینی مزرعه دارد. سیستمهای جریان برگشتی آب اضافی که اغلب مورد نیاز هستند، توسط قانون در مقابل رواناب از مزرعه ها ممنوع شدهاند.
آنها همچنین لوازم باارزشی برای کاهش کارگران و افزایش یکنواختی فراهم میآورند در صورتی که به درستی طراحی شده باشند . جد.ول 1-3 لیستی از روشهای آبیاری سطحی که دراین فصل شرح داده میشود را توضیح داده است.
انواع روشهای آبیاری سطحی
کرت:
آبیاری کرتی یک نوع روش غرقاب آبیاری است که آب را در زمینهای مسطح که توسط دیوارههایی محصور شده است بکار می برد (شکل 1-3) . سطح خاک همیشه غرقاب نگه داشته می شود. . روانابی وجود ندارد زیرا آب در سطح آنقدر نگه داشته می شود که نفود کند. مناطقی که بارندگی دارند باید توسط زهکشیهایی که آب اضافی را خارج می کنند مود حمایت قرار گیرند.
آبیاری کرتی با نامهای مختلفی شناخته می شوند، مانند level border , chech flaod- chech basin , check irr –dead - level irrو level – basin irr این روش از آبیاری می تواند برای محصولات ردیفی و زراعی استفاده شود، که اغلب قابل عوض شدن هستند، بابسته صاف و پهن . همچنین برای درختان و باغ مو نیز استفاده می شود. میزان نفوذ در خاک باید با هرکرت یکسان باشد همانگونه که یکنواختی نفوذ بسیار حساس به تغییرات میزان نفوذ است که تنها لازم نیست که مستطیلی یا مستقیم باشند و دیوارهها لازم نیست که دائمی باشند ، تحت یک مدیریت خوب، حجم قابل تعیینی از آب می تواند به سرعت به کرت تخلیه شود.
1-3 tabale
تغییرات این روش شامل بستر گیاهی و صاف کرت می باشد. (جویچهها و کانالها) محصولاتی که با موفقیت رشد کردهاند کرتهای تسطیح شده، تقریبا نامحدودند بجز مواردی که به خاک بستگی دارد. بستر کرتها بطور معمول برای محصولات ردیفی که حتما باید از آب گرفتگی اجتناب شود، استفاده می شود، با زمانی که عملکرد پایین برای شرایط بحرانی مورد نیاز است. بسترهای باریک و سخت یا بسترهای پهن اغلب برای محصولاتی چون سبزیجات ، خربزه ، پنبه، غلات، سیبزمینی، چغندرقند و بسیاری دیگر از محصولات ردیفی استفاده می شود.
کرتهای صاف مناسب ترین برای زراعت و محصولات ردیفی که به آب رفتگی برای مدت کم حساس نیستند ، می باشد. محصولات زراعی مانند یونجه ، گندم، نورگوم، پنبه و ... معمولا با این روش آبیاری می شوند. این گیاهان به خذف عناصر نمک و مشکلات شوری و سادگی کاربرد آبیاری سنگین کمک می کنند. محصولات باغی و باغستان مو، می تواند روی بسترها کشف شود. بستر کرت آبیاری بندی محصولات ردیفی که نیاز به کنترل رطوبت در داخل بسترها دارد مناسب است. برای مثال، بسترهای تسطیح شده به راحتی می توانند بطور یکنواخت مرطوب شوند و جوانه بزنند که ممکن است با روش جویچه ها بسیار سخت باشند. با وجود این اگر کرتها بسیار بزرگ باشند. میزان جریان زیادی در فاز پیشروی باید وارد شود که ممکن است ، باعث آبرفتگی محصولات و یا دانه ها شود.
محصولات در اثر آبگرفتگی آسیب می بینند، با استفاده از تسطیح خوب زیانشان کمتر می شود، آب باران و بارندگی اضافی بطور یکنواخت باعث ویران شدن کل منطقه می شوند و باعث زیان به محصول می گردد. با این وجود اگر رواناب نباشد، آب اضافی یا باران اضافی باعث آسیب به گیاه می شود. د رمناطقی که بارندگی زیاد است و نقوذ پذیری خاک کم می باشد سیستم سطحی باید مورد بررسی قرار گیرد.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 20
بسمه تعالی
آب و آبیاری در کشاورزی
مقدمه : آب یکی از عوامل مهم در توسعه اقتصادی و پیشرفت ملتها بشمار می رود و اثرات آن نه تنها در مناطق خشک بلکه در مناطق مرطوب نیز رل موثری را در این توسعه ایفا می نماید . بدون شک طی سالهای اخیر با ایجاد سد های بزرگ و کوچک ، احداث شبکه های آبیاری ، کنترل آب در مزارع ، افزایش بهره وری از منابع آبی توسط سیستم های آبیاری ، پیشرفتهای زیادی در بخش کشاورزی در زمینه استفاده از آب بعمل آمده است ، که تا حدودی مشکلات ناشی از کمبود آب را بر طرف کرده است . لیکن بعلت شرایط خاص جغرافیایی کشور ما هنوز راه درازی در پیش است و برای رسیدن به هدف بایستی توجه و سرمایه گذاری بیشتری را انجام داد
موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی
کشور ایران در 25 تا 40 درجه عرض جغرافیایی قرار گرفته و دارای مساحتی حدود 165 ملیون هکتار است . اغلب مناطق کشاورزی ایران در جلگه هایی که به وسیله کوههای بلند محدود گردیده اند ، قرار گرفته و از نظر شرایط اقلیمی اکثر مناطق کشور خشک یا نیمه خشک با متوسط بارندگی در حدود 250 میلیمتر در سال بوده که اکثر بارندگی ها در فصل زمستان صورت می گیرد .
جدول زیر مساحت نقاط کم باران کشور را نشان می دهد :
میزان بارندگی
مساحت بر حسب ملیون هکتار
درصد مساحت نسبت به سطح کل
کمتر لز 100 میلیمتر
22
13%
100 تا 250 میلیمتر
4/100
61%
250 تا 500 میلیمتر
28
17%
500 تا 1000میلیمتر
13
8%
بیش از 1000 میلیمتر
6/1
1%
جدول فوق نشان می دهد که میزان بارندگی در 90 درصد اراضی کشور کافی نبوده و با در نظر گرفتن میزان تبخیر سالانه در بعضی از مناطق بالغ بر 2000 میلیمتر است ، اهمیت بررسی مسائل آبیاری و میزان خشکی در کشور روشن می شود . مهمترین این مسائل بالابردن راندمان های آبیاری ، مدیریت صحیح آب در مزارع و انتخاب روشهای جدید آبیاری است . (نقشه شماره 1 توزیع مجموع بارندگی در سال زراعی 80 در جدول شماره 2 درصد بارندگی نسبت به میانگین سی ساله در همان سال نشان میدهد .)
بازدهی آبیاری
به مقدار آبی که لازم است به زمینی داده شود تا جایگزین تلفات ناشی از تبخیر و تفرق گردد ، نیاز آبی یا آب مصرفی می گویند .
اما مقدار آبی که عملا به زمین داده می شود به مراتب بیشتر از نیاز آبی است . زیرا تلفاتی که در حین انتقال ، صورت و مصرف آب صورت گرفته یا مقداری که به اعمال زیر ریشه گیاه نفوذ می کند نیز در نظر گرفته می شود .
بنابراین به مقدار کل آبی که با در نظر گرفتن تمام تلفات فوق به زمین داده می شود تا نیاز آبی گیاه را برطرف سازد « نیاز آبیاری » می گویند و نسبت بین نیاز آبی را راندمان یا بازدهی آبیاری می نامند .
در عملیات کشاورزی بازدهی آبیاری صد در صد وجود ندارد به غیر از برخی تلفات که وقوع آنها معمولا اجتناب ناپذیر است ، دیگر تلفات بستگی به روش های آبیاری دارد . عدم توزیع یکنواخت آب در سطح زمین ، نفوذ عمقی ، نشست آب در بدنه نهرها ، چکه کردن آب از شیرها ، لوله ، اتصالات و غیره همگی از عوامل تلفات آب هستند که باعث پایین آوردن بازده آبیاری می شوند . بازدهی آبیاری در سطح جهان بطور کلی بسیار کم و در حدود 30 درصد می باشد . دلیل آن عدم وجود شبکه های صحیح آبیاری ، نبودن تکنولوژی خوب و عدم توزیع صحیح آب است .
مدیریت آبیاری
در استفاده از آب و کارایی مصرف آن در دو مسئله مهم حائز اهمیت است :
الف : برنامه ریزی صحیح زمان آبیاری و تعیین دقیق مقدار آبی که در هر نوبت باید به زمین داده شود .
ب: انتخاب مناسبترین روش آبیاری در رابطه با شرایط مزرعه و اقلیم
در حال حاضر خوشبختانه به علت افزایش سطح اطلاعات کشاورزان و وجود امکاناتی آزمایشگاهی برای تعیین ساختمان نوع خاک آزمایشگاههای فنی برای مشخص کردن میزان ترکیبات آب و غیره ، زارعین اطلاعات مفیدی را می توانند از متخصصین کشاورزی دریافت نمایند . حتی برای هر منطقه می توان شرایط اقلیمی را شخص و در اختیار کشاورزان قرار داد . بنابراین مزارعین می توانند بر حسب نوع خاک مزرعه میزان کیفیت آب مورد استفاده و شرایط اقلیمی موجود
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 25
سیستم آبیاری قطره ای
چنانکه که مشاهده می شود این سیستم شامل سه قسمت عمده است :
خط اصلی : مشتمل بر پمپ برای تامین فشار در سیستم انژکتور کود های شیمیایی برای تزریق کود به داخل سیستم ، فیلتر اولیه برای جدا کردن مواد معلق درشت از آب ، فشار سنج در دو طرف فیلتر برای پی بردن به زمان شست و شوی آن از روی مقدار افت فشار ، شیر کنترل جریان و دپی سنج آخرین جزء خط اصلی است .
قسمت نیمه اصلی
شامل فیلتر ثانوی برای جدا کردن مواد معلق ریز ، شیرهای سلو نوئید از نظر کمک به خود کار کردن سیستم ، تنظیم کننده فشار ، فشار سنج ، شیر کنترل جریان و در انتهای قسمت نیمه اصلی شیر تخلیه نصب است تا هر چند یک بار مواد جمع شده در لوله تخلیه گردد .
لوله های جانبی
لوله هایی هستند که از قسمت نیمه اصلی منشعب شده ، آب را به کمک گسیلنده ها در سطح زمین پخش می نمایند .
قسمتهای اصلی سیستم آبیاری قطره ای شامل قطعات زیر می باشند :
گسیلنده ها
در آبیاری قطره ای آب به فواصل بین ردیفهای کشت انتقال می یابد و در نزدیکی گیاه توزیع می گردد . حسب اینکه انتقال و توزیع آب با دو وسیله متفاوت صورت پذیرد یا بر عکس هر دو وظیفه را در یک واحد عهده دار باشد ، دو تیپ آبیاری از هم قابل تشخیص و تفکیک می باشد
حالت اول :
انتقال ای با شبکه و لوله های آبیاری که از جنس پلاستیک است و گسیانده ها بر روی آن به فواصل ثابت و مشخصی نصب می گردد . انواع گسیانده ها شامل : قطره چکانها ، گسیلنده قابل تنظیم و گسیلنده خیلی ریز هستند .
حالت دوم :
انتقال و توزیع آب با یک وسیله انجام می شود و آنها معمولاً شامل لوله های سوراخ دار و لوله های غلاف دار هستند .
الف ) انواع قطره چکانها : قطره چکانها ره به دو صورت دسته بندی می کنند.
بر حسب مقدار دبی :
فشار سیستم به طور متداول یک اتمسفر است و دبی قطره چکانها بین 1 تا 8 لیتر در ساعت متغیر می باشد ولی بده آبی که در عمل بیشترین کاربرد را دارد عبارت است از :
2 لیتر در ساعت برای صیفیحات گلخانه ای و زیر پلاستیک
4 لیتر در ساعت برا ی گیاهان چند ساله ، درختان میوه و تاکستان
قطره چکانها را بنا به نحوه استهلاک فشار می توان به چند دسته تقسیم نمود :
قطره چکان با مدار و مسیر طولانی
در این نوع قطره چکانها برا ی اینکه فشار موجود در داخل لوله ها به شکل افت انرژی مستهلک گردد ، اب مسیر نسبتاً طولانی در حدود 1-1/0 متر ار طی می کند . این نوع قطره چکانها به دو صورت طولانی یکنواخت و مسیر طولانی غیر یکنواخت تقسیم بندی می شوند . ( شکلهای 2-7 و 3-7 )
قطره چکان با مدار و مسیر کوتاه :
در این نوع ، آب از یک مجرا و سوراخ ریز به گونه ای عبور می کند که فشار حاصله در داخل لوله آبیاری تبدیل به سرعت می گردد و آب با طول پرتاب خیلی کم و ضعیفی خارج می شود . البته در حال حاضر این نوع قطره چکانها به دلیل حساسیت زیاد نسبت به انسداد ، دارای تنوع و تعداد کمتری می باشند ( شکل 4-7 )
قطره چکانهای چند دهانه ای :
در باغها و گیاهان چند ساله ة سیستم ریشه های گیاه گسترش می یابد و مصرف روزانه آب در آنها نسبتاً زیاد می شود . در چنین مواردی بهتر است برای هر گیاه نقاط آبیاری زیاد تری در نظر گرفته شود . برای آبیاری این محصولات استفاده از قطره چکانهایی که چند نقطه خروجی دارند رایج است . این عمل را با استفاده از لوله های موبینی که با طول معین انتخاب می شوند نیز می توان انجام داد ( شکل 5-7 )
گسیلنده قابل تنظیم :
این نوع گسیلنده ها مجهز به یک سوراخ کالیبره و قابل تنظیم است ( قطر بین 2/1 تا 2/2 میلیمتر متغیر است ) که روی لوله آبیاری به فواصل منظم ( 5/2 تا 5/6 ) نصب می شوند و با یک پوشش و کلاهک ، آب را به شکل پودری قطره ای به بیرون هدایت می نمایند . آب خروجی در داخل نهر های حوضچه ای شکل و کوچک که گسیلنده در کف آن قرار دارد ریخته می شود . دبی آن بین 35 تا 100 لیتر در ساعت است . ( شکل 6-7 )
گسیلنده خیلی ریز :
این نوع گسیلنده مانند آبپاشهای آبیاری بارانی عمل می کنند . در حدود 3/0 تا 5/0 متر بالای سطح خاک قرار گرفته ، آب را به شکل پودری و بارانی به سطح زمین می پاشد به گونه ای که در نزدیکی گیاه لکه های مرطوب آن تشکیل می گردد . طول پرتاب این نوع گسیلنده ها بین یک تا دو متغیر است و فرم سطح مورد آبیاری نیز بر حسب نوع کلاهکی به کار می رود متغیر می باشد . ( شکل 7-7 )
لوله های غلاف دار
لوله های غلاف دار ، لوله های پلاستیکی ساخته می شوند که ضمن هدایت و انتقال آب نقش توزیع آن را در سر زمینن نیز بر عهده دارند . دو غلاف بهم چسبیده یکی دارای مقطع بزرگتر که نقش آن انتقال آب در طول لوله است و با سوراخهایی آب را به داخل غلاف منتقل می نماید و دیگری با مقطعی کوچکتر آب را به بیرون برای تغذیه گیاه هدایت می کند ( شکل 8-7 )
لوله های روزنه دار:
این نوع گسیلنده ها عبارتند از : از یک سری لوله های کم قطر و مشبک که آب در سر تا سر آن به بیرون نشت می کند . این لوله ها معمولاً در عمق 20 تا 50 سانتیمتر در دل خاک تعبیه می شوند .
نحوه اتصال گسیلنده ها به لوله جانبی
گسیلنده ها ممکن است داخل خط لوله آبده و یا خارج از آن قرار گیرند و نوع داخل خط یا داخل لوله ای از دو طرف به لوله جانبی متصل می شود بنابراین لازم است لوله جانبی به قطعات
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 22
آبیاری تحت فشار را توسعه دهیم
بهازاء هر هکتار آبیاری تحتفشار، امکان اشتغال دائم ۷۸/۰ نفر فراهم میگردد، لذا با توجه به افزایش جمعیت جویای کار که با نگرشی جدید از زاویه اشتغالزائی به مقوله توسعه آبیاری تحتفشار میتواند ضرورت اجراء این روش بهعنوان عزمملی در دستور کار قرار گیرد که تا حدودی بتواند بحران بیکاری را جبران کرده و توجیه مناسبی برای الزام سرمایهگذاری دولتی در این بخش باشد.
با عنایت به برنامهریزیهای بهعمل آمده تا سال ۱۴۰۰، جمعیت کشور به ۱۲۰میلیون نفر خواهد رسید که نیاز غذائی این جمعیت حداقل ۱۲۰ میلیون تن در سال را شامل میشود و اگر بخواهیم با توجه به وضعیت فعلی استفاده ار آب، این حجم را تأمین کنیم، حداقل به ۱۶۵ میلیارد مترمکعب آب نیاز داریم که با توجه به پتانسیل آب قابل استحصال کشور که حداکثر ۱۳۰ میلیارد مکعب را شامل میشود، عملاً غیرقابل دسترس است.
با توجه به آمار ارائه شده، امکان بروز بحران و خطر شیوع فقر غذائی و وابستگی غذائی به کشورهای دیگر اجتناب ناپذیر خواهد بود، لذا تنها روش قابل حصول، بهرهبرداری بهینه از آب موجود است و با عنایت به اینکه بیش از ۹۰ درصد آب استحصال شده در بخش کشاورزی مصرف میشود، کاراترین روش، بالا بردن راندمان کارائی و کاربردی آب در این بخش میباشد؛ بنابراین بایستی زمینههای سرمایهگذاری را به سمتی سوق دهیم که از هر واحد آب، حداکثر محصول را تولید کنیم که این ممکن نیست، مگر اینکه در کنار فعالیتهای زراعی، راندمان آبیاری را از حد فعلی بهحد قابلقبول با استفاده از توسعه روشهای آبیاری تحتفشار ارتقاء بخشیم و این نیز نیازمند سرمایهگذاری است؛ لذا بایستی بخشی از این سرمایهگذاری را دولت متقل شود تا بتواند از این بحران فراگیر و زودهنگام، کشور را رهائی دهد، چون راهی بهجزء این، برای حصول امنیت غذائی و فرار از فقر غذائی و استقلال کشور امکانپذیر نیست.
● اشتغالزائی
برآوردههای انجام شده نشان میدهد بهازاء هر هکتار آبیاری تحتفشار، امکان اشتغال دائم ۷۸/۰ نفر فراهم میگردد، لذا با توجه به افزایش جمعیت جویای کار که با نگرشی جدید از زاویه اشتغالزائی به مقوله توسعه آبیاری تحتفشار میتواند ضرورت اجراء این روش بهعنوان عزمملی در دستور کار قرار گیرد که تا حدودی بتواند بحران بیکاری را جبران کرده و توجیه مناسبی برای الزام سرمایهگذاری دولتی در این بخش باشد.
در ذیل بهصورت خلاصه پارامترهای مؤثری که توسعه آبیاری تحتفشار در اشتغالزائی اثر مستقیم دارند، اشاره میشود:
الف. برای اجراء روشهای آبیاری تحتفشار نیاز به لوازم و تجهیزاتی میباشد که با توجه به برنامهریزیهای بهعمل آمده تقریباً امکان تولید کیفی ۹۵ درصد از لوازم تجهیزات موردنیاز در این بخش در کشور فراهم شده است که در صورت توسعه این روشها صنعتگرانی که در اینبخش در قالب کارخانههای بزرگ و کوچک مشغول فعالیت هستند، میتوانند بهکار خود ادامه دهند که هم اشتغالزاست و هم موجب ایجاد ارزش افزوده میشود.
ب. برای اجراء روشهای آبیاری تحتفشار تشکلهای خدماتی مهندسی در بخش خصوصی با بهکارگیری کارشناسان تحصیلکرده در رشتههای مرتبط تشکیل شده است که با توسعه آن میتوان از این پتانسیل ایجاد شده بهنحو احسن بهرهگیری کرد بهطوریکه علاوه بر اثرگذاری در اشتغالزائی، تزریق نیروهای متخصص در بخش کشاورزی را نیز بهدنبال دارد.
ج. توسعه روشهای آبیاری تحتفشار علاوه بر افزایش راندمان سبب افزایش سطح زیرکشت آبی نیز خواهد شد، در اشتغالزائی و امنیت غذائی بسیار مؤثر میباشد.
● ارزش افزوده
با توجه به پتانسیلهای موجود در روشهای آبیاری تحتفشار منجمله آبیاری بهموقع و به اندازه، این ثمره را بهدنبال دارد که بدون اینکه در دیگر پارامترهای مؤثر در عملیات کاشت، داشت و برداشت محصول زراعی تغییری حاصل شود، خودبهخود انکارناپذیری بر کمیت و کیفیت محصول در واحد سطح داشته باشد.
با توجه به گزارشهای دریافت شده از سراسر کشور، با بهکارگیری روشهای آبیاری تحت فشار، میتوان انتظار حداقل ۶۰ تا ۷۰ درصد افزایش کمیت و ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش کیفیت محصول را داشت که این ارزش افزوده میتواند تا حدود بسیاری در امر امنیت غذائی که از دغدغههای مسئولین اساسی کشور است، مؤثر واقع گردد. این ممکن نیست مگر اینکه حمایتهای مؤثر دولت در امر برنامهریزی و سرمایهگذاری را بهدنبال داشته باشد.
● افزایش سطح زیرکشت آبی
الف. سالانه مقدار متنابهی آب از رودخانههای مرزی به خارج از کشور و همچنین آب رودخانههای سیلابی به تالابها، دریاچههای مرکزی، دریاچه ارومیه و دریاچه خزر میریزد و از دسترس خارج میشود. با توجه به اینکه اراضی حاشیه این رودخانهها دارای پستی بلندی بسیار و عمق خاک زراعی کم میباشد، امکان بهرهگیری از آنها با روشهای معمول آبیاری امکانپذیر نمیباشد، از اینرو در صورتیکه بخواهیم از این منابع خدادادی که هرساله از کشور کمآبی چون ایران بههدر میرود، بهصورت اصولی و بهینه استفاده کنیم، میتوانیم با احداث ایستگاههای پمپاژ کوچک و کمهزینه و اجراء انواع روشهای آبیاری تحتفشار به توسعه اراضی آبی کشور پرداخته و از این رهگذر علاوه بر تولید میلیونها تن محصولات کشاورزی، به اشتغالزائی نیز کمک مؤثری شود.
ب. همانطوریکه اشاره شد، با استفاده از روشهای آبیاری تحتفشار و افزایش راندمان آبیاری با استفاده از آب ذخیره شده میتوان به توسعه اراضی آبی کشور پرداخت و با توجه به آمار موجود، حداقل بهازاء هر هکتار اراضی که به روشهای آبیاری تحتفشار تجهیز میشود، حداقل برای یک هکتار از اراضی دیم آب ذخیره میگردد که در صورت مهیا بودن شرایط، میتوان به توسعه اراضی آبی کشور پرداخت که با این استفاده از این پتانسیل میتوان علاوه بر اشتغالزائی، در جهت امنیت غذائی و افزایش تولیدات کشاورزی گامی مؤثر