مقاله درمورد جنبه های هشت گانه در کودکان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 19

مقدمه

کودکان اغلب دارای همه جنبه های هشت گانه هستند و نمی توانند تا سطوح بالایی از توانمندی آنها را رشد دهند . اما چنانچه هواردگاردنر متذکر می شود ‏، کودکان از سنین اولیه رشد در بعضی جنبه های هوش دارای گرایش ها و رشد بیشتری هستند . زمانی که کودک مدرسه را آغاز میکند . روش های یادگیری او بر جنبه های قوی تر هوش او منطبق می شود . در این مبحث درباره روش های توصیف هوش های دانش آموزان مطالبی ارایه می شود تا بتوان یادگیری بیشتری را در مدرسه از راه مشخص شدن جنبه های هوشی آنها ایجاد کرد .

جدول 1. خلاصه ای از توانمندی های کودکان را در جنبه های از هوش تر می شوند نشان می دهد . باید به خاطر داشت که اغلب دانش آموزان در حیطه های متعددی قوی هستند . بنابراین نباید کودک را در یک رده ی هوشی خاص طبقه بندی کرد . احتمالاَ هر دانش آموز دست کم در دو یا سه نوع هوش ‏، شاخص و بر جسته است .

جدول 1- هشت روش یادگیری

کودکانی که برجسته هستند در هوش :

تفکر

تمایل

نیاز

زبانی ( کلامی)

با کلمه ها

خواندن ، نوشتن داستان سرایی، بازی با کلمه ها

کتاب ها ، نوار شنیداری ابزار نوشتن کاغذ دفتر خاطرات گفت و گو بحث و مجادله داستان

منطقی /ریاضی

با استدلال

آزمایشکردن ، سوال کردن ، حل معماهای منطقیمحاسبه کردن

موادی که با آن آزمایشکنند ، مواد علمی کارهای مهارتی بازدید از مراکز مجادله داستان

فضایی

با تصویر ها و عکس ها

طراحی ، ترسیم ، تصویر سازی ، خط خطی کردن

هنر لگوها ، ودیو سینما ، اسلاید بازی های خیالی ، مارپیچ ،معما کتاب های مصور بازدید از موزه های هنری

بدنی / جنبشی

با احساس های بدنی

رقصیدن ، دویدن ، پریدن ، ساختن ، لمس کردن ، حالت های حرمتی

ایفای نقش اجرای نمایش تحرک وسیله برای ساختن بازی های ورزشی و بدنی ، آزمایش های لمس کردنی یادگیری کارهای دستی

موسیقیایی

باریتم ها و نغمه ها

آواز خواندن، سوت زدن ، زمزمه کردن ، ضرب گفتن با دست و پا ،گوش کردن

آواز خواندن به مدتطوانی رفتن با کنسرت ها نواختن موسیقی در خانه و مدرسه ابزارهای موسیقی

جمعی

با زیر تاثیر قرار دادن آراء و عقاید دیگران

رهبری ، سازمان دهی ، برقرای ارتباط ، هدایت میانجی گری ، هم گروه شدن

دوستان ، بازیهای گروهی جلسه های اجتماعی رویدادهای جمعی باشگاهها روابط مرید و مرادی

انفرادی

با هماهنگی نیاز ها ، احساس ها و هدف ها

تعیین هدف ها ، میانجیگری ، خیالبافی ، برنامه ریزی ، تفکر و تامل کردن

مکان های سری ( مخفی ) زمان هایی به تنهایی سر کردن اجرای طرح های انفرادی ، حق انتخاب

طبیعت گرا

با طبیعت و شکل های طبیعی

بازی با حیوانات خانگی ، باغبانی ،گردش و مطالعه در طبعت ، پرورش حیوانات ، مراقبت از محیط زیست

دسترسی به طبیعت فرصت هایی برای تعامل با حیوانات ابزارهایی برای مطالعه در طبیعت مانند عدسی یا دوربین های دو چشمی

نتیجه گیری

با بازی می توان همه چیز را به کودک یاد بدهیم ‏، مثل استقلال ( فکری ، علمی ، بیان ) . احترام به نظرات دیگران حق جویی ، آشنا کردن به حق خود و یافتن آن ، حمایت از دیگران به هر طریق مشارکت و تصمیم گیری و ورود بع فعالیت های گروهی ، بهداشت و رعایت تندرستی خود و دیگران ، پاسخ دادن به نیازهای اساسی و ایجاد رضایتمندی روانی . مراقبت و پاسداری از خود و دیگران در هر حا و مکان و بالاخره شادی و ایجاد تفریح بی خطر اما لذت بخش از راه بازیهای فردی ، گروهی ، نمایشی و ….

با شیوه های بازی محوری می توان در نسلهای پس از خودمان تغییرات مطلوبی به وجود آوریم که زندگی سازیهای دلپسند تری داشته باشیم .

بازی و ریاضی

فعالیت های بدنی در یادگیری عملیات و مفاهیم ریاضی مفید است و کودکانی که از جهت اعصاب حسی انگشتان ناتوانی دارند به کاربردن آنها در یادگیری و شمارش و سایر اعمال پیچیده تر ریاضی به مشکل روبرو می شوند .

روشهای جدیدتر در آموزش ریاضی مجموعه اهدافی را پیشنهاد می کند که فعالیت و کارهای علمی در آنها لحاظ شود . بازیهای ریاضی در دهه های گذشته نیز معمول بوده ، مثلاَ (( مار یا مونته سوری )) کودکان را به دسته های مختلف تقسیم بندی می کرد.

و از کودک دیگری می خواست که دسته های مختلف را بشمارد و با هم ترکیب کند و عدد مورد نظر را بگوید او از کودکان به عنوان واحد های ریاضی در بازی استفاده می کرد . البته بازیهای ریاضی به منظور تکمیل درس ریاضی است نه جانشین کردن در کلاس درس .

مقاله درمورد تاثیر فیلم بر کودکان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 24

مقدمه

خانواده بیشترین نقش را در زندگی فرزندان ایفا می کند ولی تلویزیون هم بی تاثیر نیست. تلویزیون به فرزندان ما آگاهی داده، آنها را سرگرم کـرده و به آنها آموزش می دهد. اما آیا آنچه را که تلویزیون یاد می دهد آن چیزی است که ما دوست داریم فرزندمان یاد بگیرند؟ برنامه ها و آگهی های تلویزیونی اغلب دارای محتوی زیان باری هستند که برای فرزندان و نوجوانان مناسب نیست. مطالعات نشان می دهد که تماشای تلویزیون فرزندان ما را به سوی رفتارهای پرخاشگرانه سوق داده و باعث کاهش فعالیت های بدنی آنها می شود. اگر بدانیم که تلویزیون چگونه می تواند روی فرزندان ما تاثیرگذار باشد و با محدود کردن تماشای آن می توانیم به فرزندان خود کمک کنیم که نه تنها از تماشای تلویزیون لذت ببرند بلکه به سلامتی آنها نیز کمک کند.

کودکان و خشونت در تلویزیون

تلویزیون می تواند عامل مؤثری در رشد و تحول سیستمهای ارزشی و شکل دهنده رفتار باشد، ولی متاسفانه بسیاری از برنامه های تلویزیون مروج خشونت هستند.

با تحقیق در مورد تاثیر برنامه های خشونت آمیز تلویزیون بر کودکان و نوجوانان، معلوم شده است که آنها ترس از خشونت ندارند، به تدریج می پذیرند که خشونت راهی برای حل مشکل است، به تقلید خشونت می پردازند و ناخودآگاه با شخصیت های خاصی چه قربانیان و چه قربانی کنندگان همانند سازی می کنند.

لازم به ذکر است که همانند سازی، ناآگاهانه و بسیار خطرناک است ولی الگو برداری آگاهانه است . مشاهده خشونت در برنامه های تلویزیونی باعث پرخاشگری در کودکان می شود.

گاهی اوقات حتی دیدن یک برنامه خشونت آمیز می تواند پرخاشگری را افزایش دهد. کودکانی که مکرراً نمایش هایی پر از خشونت را تماشا می کنند و ازاین کار منع هم نمی شوند، به احتمال زیاد، به تقلید آنچه می بینند می پردازند.

اثر خشونت تلویزیونی ممکن است فوراً در رفتار یا گفتار کودک نمودار شود و یا سالها بعد خود را نشان دهد. البته خشونت تلویزیونی تنها علت پرخاشگری یا رفتار خشونت آمیز نیست ولی از عوامل مهم تلقی می شود.

والدین می توانند با استفاده از راه های پیشنهاد شده زیر کودکان خود را از خشونت مفرط تلویزیونی محافظت کنند.

1 - به برنامه هایی که کودکان می بینند توجه کنید و بعضی از آنها را همراه کودک خود ببینید. چنانچه کودک خود را به هنگام تماشای برنامه های خاص تلویزیونی همراهی کنید، می توانید سؤالهای او را بهتر برایش توضیح دهید و جلوی کج فهمی او را بگیرید.

2 - زمان تماشای برنامه های تلویزیونی را محدود کنید. توجه داشته باشید که تلویزیون را نباید دراتاق خواب بچه ها قرار دهید.

با این عمل خود باعث می شوید که کودک با اثرات منفی برنامه های خشونت آمیز تلویزیونی، به خواب نرود؛ همچنین نظم ساعت خواب و بیداری او مختل نمی شود.

3 - به کودکان خود تذکر بدهید که اگر چه هنرپیشه در واقعیت مجروح نشده یا به قتل نرسیده است، لکن اینگونه خشونتها در دنیای واقعی یا بسیار دردناک است یا منجر به مرگ می شود.

4 - هنگامی که برنامه های خشونت آمیز پخش می شود، کانال را عوض و یا تلویزیون را خاموش کنید.

توضیح دهید که مشکل آن برنامه چیست و به گونه ای با منطق درخور فهم کودک، آسیب و ضرر موجود در آن برنامه را توضیح دهید تا میل کودک یا اصرار او برای تماشای اینگونه برنامه ها کاهش یابد.

5 - در حضور بچه ها صحنه های خشونت آمیز را تایید نکنید و بگویید که بدترین شیوه برای حل یک مشکل، روش خشونت آمیز است.

6 - تاثیر همسن و سالان و دوستان و همکلاسی ها باید به حداقل برسد. به این منظور با والدین بچه های دیگر تماس بگیرید و در مورد نوع برنامه ها تلویزیون و مدت زمان مناسب برای تماشای تلویزیون توافق کنید.

والد ین با استفاده از این روشها می توانند اثر مخرب تلویزیون را در دیگر حیطه های زندگی از قبیل شکل گیری ها و قالب پذیری های جنسیتی یا نژادی پیشگیری کنند.

مدت تماشای تلویزیون توسط کودکان، جدا ازمحتوای آن باید کم شود چون کودکان را از پرداختن به فعالیت های مفید دیگر از قبیل مطالعه، بازی با دوستان و رشد و پرورش علائق خود باز می دارد.

اگر والدین در امر محدود کردن کودکان خود مشکل دارند یا نگرانی هایی در باب چگونگی رفتار خود در مقابل واکنش های کودک نسبت به برنامه های تلویزیونی دارند، باید با یک روان شناس کودک و نوجوان مشاوره کنند و از رهنمودها و تجارب او برخوردار شوند.

تأثیر فیلم و سینما بر کودکان

مقاله درمورد بازی کودکان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 32

مقدمه

زندگی بازی است و ما با زندگی بازی می کنیم . به هر یک از شیوه های زندگی انسانها که وارد شویم می بینیم هر انسانی به نوعی یک یا چند نوع بازی را انتخاب کرده است . برخی بازی هنری را انتخاب کرده اند مانند نقاشان ، مجسمه سازان ، و یا شاعران ونویسندگان که با کلمات بازی می کنند معماران با بازی به ساختن پرداخته و نتایج بازی آثار باستانی و مدرن ملل مختلف است . امروزه کامپیوتر سازان بازیها را پیشینه خود کرده اند . پیامبران نیز در سخنان الهی خود ، در هر جا درباره بازیهای زندگی نمونه هایی آورده اند .

از جمله :

- همانا زندگی دنیا : بازیچه و سر گرمی است سوره محمد / آیه 36

- بدانید که همانا بازیچه سر گرمی است سوره حدید / آیه 20

- و زندگی دنیا جز بازیچه و سرگرمی نیست سوره انعام /آیه 32

بهترین راه یاد دادن بازی کردن با آموزه هاست .

(( ویگوتسکی )) فیلسوف و روان شناس روسی بیان کرده : توانایی های کودکان ضمن بازی رشد می کند و دامنه تخیل آنها وسعت می یابد. انسانها را بازیها به خود شناسی می پردازند که خود شناسی همان زندگی شناسی است . پس بازی بهترین راه شناخت زندگی است ، هر کس همان قدر زندکی را می شناسد که خودش را شناخته است .

چکیده

بازی شیوه برخورد با زندگی است بنابراین با هر چه در اختیار داریم میتوانیم بازی کنیم ‏ گفتگو کردن ‏ کار کردن خلق یک اثر هنری ‏، فکر کردن ، تجربه کردن ، کنجکاوی ، درس دادن ، یاد دادن نیز بازی است .

وقتی که با بچه ها بازی میکنیم برنده شدن برای آنها شور آفرین است . در بزرگترها و هم هر کس به تناسب شغلی که دارد به نوعی بازی میکند و از اینکه به هدف خود می رسد احساس لذت به او دست می دهد و میل پیدا می کند که به خود آفرین بگوید . برنده : شدن و رسیدن به هدف ‏، میل به زندگی می آفریند .

هر مطلبی را میتوان در قالب بازی ریخت و با آن بازی کرد . با چه چیزهایی بازی کنیم؟

روش انجام کار :

کودکتان را به یک تپه سر سبز ببرید و راه های مختلفی را که او می تواند بالا برود و پایین بیاید را بررسی کنید.

سعی کنید این کار را به صورت راه رفتم حیواناتی مثل پرنده ها ، ملخ ، فیل ،کرم ، ومیمون ، و … انجام دهید . کودک در بالا رفتن مثل یک حیوان بالا برود و مثل یک حیوان دیگر ، پایین بیاید یا این که سعی کنید با سرعت بالا بروید و به آهستگی به پایین بر گردید . شیوه ها و طرق دیگری از بالا رفتن یا پایین آمدن از سرازیری ، را پیدا کنید که با انجام آنها ، هم شما وهم کودکتان لذت بیشتری ببرید .

نواختن موسیقی با لیوان های شیشه ای

وسایل مورد نیاز :

10 تا 12 عدد لیوان بطری شیشه ای

میله ای چوبی

یک پارچ آب

رنگ خوراکی ( در صورت تمایل)

روش انجام کار :

لیوان ها یا بطری ها را روی محل نسبتاَ بلندی مانند میز اتو بکذارید . در داخل بطریها به مقادیر مختلف آب بریزید . داخل هر کدام از بطری ها ، چند قطره رنگ خوراکی بریزید . کودک را تشویق کنید تا با زدن چوب شیشه ها ‏، صدای مختلفی تولید کند و سعی کند آهنگی بنوازد .

طبل

وسایل مورد نیاز :

قوطی خالی شیریئی یا کیک

20 عدد گیره کاغذ

مقوا

چسب نواری

روش انجام کار :

مقاله درمورد تغذیه در کودکان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 14

مقدمه :

حفظ تعادل مواد غذایی در کودکان به آسانی میسر نیست زیرا نیازهای غذایی آنها با رشدشان تغییر می‌کند علاوه بر این که سلیقه و عادات غذایی و میزان فعالیت‌شان نیز متغیر است. نیازهای غذایی یک کودک براساس سن ، سایز و متابولیسم بدن، شرایط سلامت آنها و سایر عوامل عوض می‌شود.نوزادان همه نیازهای غذایی‌شان را از طریق شیر مادر یا شیر خشک تامین می‌کنند.سنی که در آن کودک می‌تواند غذای جامد دریافت کند متفاوت است. تغذیه کودکان بالای دو سال به استثنای میزان کالری مورد نیازشان مانند بزرگسالان است.به طوری که آنان نیز نیازمند طبقه‌بندی مناسب مواد مغذی، ویتامین‌ها (مانند ویتامین C) و املاح معدنی (مانند کلسیم، آهن) برای رشد، تکامل و عملکرد بدنشان هستند.

سوء تغذیه کودکان در 3 سال اول زندگی، غیر قابل جبران است

نماینده یونیسف در ایران با اشاره به شیوع 5/5 درصدی سوء تغذیه در بین کودکان ایرانی گفت: 80 درصد ظرفیت مغز انسان در سه سال اول زندگی شکل می‌گیرد بنابراین سوء تغذیه در این مدت غیر قابل جبران است.

کریستین سالازار، نماینده صندوق کودکان سازمان ملل متحد در ایران امروز در نشست خبری در آستانه هفته سلامت در دفتر سازمان ملل، افزود: صندوق کودکان سازمان ملل از سال 1949 برای رسیدگی به بهداشت و سلامت کودکان فعالیت می‌کند و ایران و پاکستان جزء اولین کشورهایی هستند که همکاری با یونیسف را آغاز کردند. یکی از مسائل مهم مرتبط با سلامت کودکان سوء تغذیه آنهاست، در ایران 5/5 درصد کودکان سوء تغذیه دارند اما سوء تغذیه در برخی مناطق ایران مانند سیستان و بلوچستان و کرمان و برخی شهرهای دیگر به مراتب وضعیت وخیمتری دارد، استانهایی که وضعیت سوء تغذیه کودکان در آنها نگران کننده و زیر استاندارد است و این خلاء و عدم توازن باید حل شود. نیمی از مشکلات کودکان مربوط به سوء تغذیه در زمان خردسالی است و باید با دید توسعه نگر وضع تغذیه کودکان را در ایران بهبود بخشید زیرا 80 درصد ظرفیت مغز انسان در سه سال اول شکل می‌گیرد و اگر در این سالها کودک با سوء تغدیه مواجه باشد در سالهای بعد با مشکلات غیر قابل جبرانی مواجه می‌شود. در پاسخ به پرسش خبرنگار فارس در مورد رتبه ایران از نظر شاخصهای بهداشتی می توان گفت: آمارهای بین المللی نشان می‌دهد که ایران از نظر بسیاری از شاخصهای بهداشتی درحد کشورهایی مثل نیکاراگوئه، اکوادور و اندونزی است البته قضاوت در این زمینه نیازمند تحقیق دقیقتر است. ایران آمارهای ملی خوبی از نظر شاخصهای سلامت دارد اما نمی‌توانیم بگوئیم این شاخصها در کل کشور یکنواخت است و خلاء هایی از این نظر وجود دارد، دسترسی به خدمات بهداشتی در سراسر کشور یکنواخت نیست و تفاوتهای بسیاری وجود دارد. مسئله مهم دیگری که سلامت ایرانیان را متاثر می‌کند ضعف هماهنگی های بین بخشی و آموزش اصول سلامت به مردم است و البته وضعیت بهداشت آب آشامیدنی و بهداشت کودکان نیز در این مورد بسیار موثر است. بیماری ایدز در ایران:

ایران با شیوع پایین بیماری ایدز مواجه است و تلاشهایی که دولت ایران در این زمینه انجام داده است موثر بوده است این بیماری هنوز بیش از همه از طریق سرنگهای آلوده معتادان تزریقی منتقل می‌شود و این گروه خیلی خوب تحت مراقبت هستند اما خانواده های این معتادان تحت خطر هستند. مسئله مهم خطر اپیدمی این بیماری از طریق مقاربت جنسی است که بیشتر گروه جوانان را در معرض خطر قرار می‌دهد البته ایران برای کنترل این خطر برنامه استراتژیک و ملی کنترل ایدز را طراحی کرده است که با هماهنگی سازمان ملل بوده است و قرار است یک نظام آموزشی قوی در مورد ایدز با توجه به اصول اسلامی در ایران برقرار شود. متاسفانه هنوز آگاهی جوانان ایران در مورد ایدز کافی نیست و باید در زمینه روابط دختر و پسر در ایران بیشتر با جوانان صحبت شود و این فقط وظیفه وزارت بهداشت نیست بلکه آموزش و پرورش، رسانه‌ها و NGO ها نیز باید در این زمینه فعال شوند.

دانستنی‌های تغذیه در کودکان

مواد غذایی عبارتند از:- کربوهیدرات‌ها: این ترکیبات منبع اصلی کالری مورد نیاز بدن انسان هستند.توصیه متخصصان تغذیه این است که بین 50 تا 60 درصد کالری روزانه یک فرد از کربوهیدرات‌ها به ویژه نوع مرکب تامین شود.- پروتئین: این مواد در گوشت، مرغ، ماهی، حبوبات، آجیل، تخم‌مرغ و محصولات لبنی یافت می‌شوند.پروتئین‌ها برای ساختن و ترمیم اکثر بافت‌های بدن (مانند عضلات، پوست، اندام‌ها و سیستم ایمنی) ضروری هستند. به طور کلی توصیه می‌شود حدود 10 تا 20 درصد کالری روزانه یک فرد از پروتئین‌ها تامین شود.- چربی‌ها: این ترکیبات که لیپید هم نامیده می‌شوند، در مقدار مناسب برای سلامت حیاتی‌اند. چربی بخشی از غشاء همه سلول‌ها و پوشش اعصاب است که برای عملکرد رسانایی اعصاب اهمیت دارد. توصیه می‌شود بیش از 35 درصد کالری روزانه در رژیم غذایی کودکان بالای دو سال، نوجوانان یا بزرگسالان از چربی تامین نشود.- فیبر: یک ماده غذایی پرکننده است که به حرکت غذا در طول دستگاه هاضمه کمک کرده از یبوست جلوگیری می‌کند. غلات سبوس‌دار، میوه‌ها و سبزیجات تازه منابع خوبی از فیبر هستند.آکادمی طب کودکان امریکا (AAP) توصیه می‌کند مراقبین بهداشتی برای اطمینان از دریافت همه مواد مغذی، ویتامین‌ها و املاح معدنی مورد نیاز، هرم غذایی را به عنوان یک مرجع در نظر گیرند.این هرم غذایی شامل شش پلکان به رنگ‌های مختلف است که هر یک نشانگر یک گروه غذایی خاص شامل دانه‌ها، سبزیجات، میوه‌ها، محصولات لبنی، منابع پروتئینی (مانند گوشت، ماهی، حبوبات، آجیل) و چربی‌ها و روغن‌ها است.همراهی تغذیه مناسب و ورزش به حفظ سلامت و تناسب بدنی کمک می‌کند. تغذیه ضعیف و بی‌تحرکی می‌توانند مشکلات متعددی شامل چاقی، سوءتغذیه و کم‌خونی فقر آهن را در پی داشته باشند.

مقاله درباره پیامبر و کودکان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 25

مقدمه :

مدت یک قرن است که غرب تحقیقات دامنه دار و عمیقى پیرامون روان شناسى کودک به انجام رسانده است که به واقع, نتایج چشمگیرى از آن پژوهش ها به دست آمده است; هرچند به بسیارى از پژوهش هاى آنان نمى توان به دیده اطمینان کامل نگریست. تا این زمان همچنان پیروان ژان پیاژه (زیست شناس, فیلسوف و روان شناس سوئیسى, متوفاى 1980 م.), اسکینر, باندورا, کلارک هال, اریکسون و هاینزوانر, با یکدیگر نسبت به عقاید استادان خود اختلاف عقیده دارند. جمعى کودک را بزرگسالى کوچک (به تعبیر آنان: مینیاتور بزرگسال) و بعضى او را کاملا متمایز با بزرگسال تعریف مى کنند. عده اى او را متمایل به بدى, و برخى او را پاک سرشت مى دانند.(1)

درباره تربیت, تغذیه, رشد, عادت ها و رفتارهاى کودک نیز نظریات متفاوت و متناقض بسیارى میان پژوهشگران وجود دارد که به واقع آدمى گاه در انتخاب نظریه درست میان آنان سرگردان مى شود. انبوه نتایج علمى که امروزیان بدان دست یافته اند در سایه آزمایش هاى سالیان متمادى, استفاده از فن آورى و استمداد از تجربیات گذشتگان است; با این حال پیوسته طرح ها و نظریات جدیدى به دست مىآید که گاه به طور کامل, ناقض نظریات گذشته است. اما در صدها سال پیش که هیچ یک از این زمینه ها و امکانات پژوهشى وجود نداشته است, از سوى حضرت محمد امین(ص) نسبت به کودکان, گفتارها و رفتارهایى مشاهده شده است که امروزیان در ژرفاى آن درمانده شده اند و فهم عمیقى از آن به دست نیاورده اند. معجزه حضرت محمد امین(ص) تنها آیات قرآن نبود. گفتار و رفتارش, همه معجزه بود. چه آن که معجزه پدیده اى است که بشر از ارائه نمونه آن ناتوان باشد.

در عقاید امروزیان متمدن و متفکر[؟] چنین آمده است که: اگر کودکان, وحشى و پرخاشگرند باید آنان را رام و مطیع گردانید. زیرا آنان ماهیت حیوانى دارند و غرایز نقش اساسى در انگیزش رفتارشان دارد.(2)

این در حالى است که ما بارها این جمله را از سخنان رسول اکرم(ص) شنیده یا خوانده ایم که: پنج چیز است که تا آستان مرگ آن ها را ترک نمى کنم; یکى از آنها سلام کردن به کودکان است.(3)

به راستى, ژرفاى مفهوم این جمله را کدام متفکر روان شناس درک مى کند؟ در افکار خردسالان چه مى گذرد که حضرت امام صادق(ع) در پى نقل آنچه از رسول خدا(ص) فرا گرفته, مى فرماید: احبوا الصبیان و ارحموهم و اذا وعدتموهم ففولهم فانهم لایرون الا انکم ترزقونهم; به کودکان محبت بورزید و مورد شفقت شان قرار دهید و هرگاه به آنان وعده اى دادید, وفا کنید. زیرا آن ها شما را روزى دهنده خود مى دانند.(4) در این رفتار رسول خدا(ص) چه حکمتى نهفته بوده است که همه روزه که صبحگاه از خواب بر مى خاست, دست محبت به سر فرزندان خود مى کشید!(5)

در این نوشتار به طور گزیده به تشریح پاره اى از گفتارها و رفتارهاى حضرت محمد(ص) درباره کودکان مى پردازیم.

نامطمئن بودن نظریات رایج کنونى و سرمشق بودن رفتار پیامبر(ص) براى ماـ به تصریح آیه قرآن ـ(6) ما را بر آن مى دارد که به فرموده ها و کردار حضرت رسول اکرم(ص) عمیق تر بنگریم و به واقع اعتقاد داشته باشیم که آنچه او به جاى آورده ـ به فرض درستى روایت ـ فراتر از اکتشافات علمى امروزیان است. کوچک ترین عمل او در پى ارائه معیارى است که براى معاصران وى ناشناخته ماند و برخى تا این زمان نیز ناشناخته باقى مانده است. از آن نمونه, در جمله اى ساده از آن بزرگوار مى خوانیم:

((اکرموا اولادکم و احسنوا آدابکم;(7) فرزندانتان را گرامى بدارید و با آداب و روش پسندیده با آنان رفتار کنید.))

در نظر سطحى, این فرموده تنها سفارش به احترام کودکان و رفتار صحیح با آنان است. اما این که چه رفتارى در شإن کودک نیست تا از آن پرهیز شود, و چه روشى نادرست است تا نسبت به وى انجام نگیرد جاى گفتگو است. آیا والدین و مربیان براى یافتن پاسخ صحیح این دو پرسش, خود نباید پیش تر پیرامون تربیت کودک آگاهى هایى به دست آورند؟ پدر و مادرى که با آداب و روش صحیح زندگى ناآشنایند چگونه مى توانند فرزندشان را با آداب درست تربیت کنند؟! آیا بوسیدن کودکان ـ دختر یا پسرـ تا چه سنى روا است؟ آیا بلند شدن در برابر بچه هاى کم سن بجا است یا نابجا؟ آیا تنبیه و کتک آنان تا چه میزان سفارش مى شود؟ تفاوت گذارى میان آنان تا چه اندازه صحیح یا ناصحیح است؟ بازى کودک و ((بازى با کودک)) چه لزوم و فایده اى دارد؟

بنابراین, سفارش به گرامیداشت کودک, تإکید بر تإسیس بنیادى است که به خانواده ها آموزش دهد چگونه با فرزندانشان رفتار کنند. خانواده و مجالس خانوادگى, آموزش و پرورش, صدا و سیما و مراکز فرهنگى, هر یک بنیادى است که باید بدین مهم توجه کند.

از طرف دیگر باید مشخص شود که بى احترامى به کودک و ترک آموزش وى چه پیامدهایى دارد! اگر اطرافیانش با آداب و روش درست با او برخورد نکنند چه پیش خواهد آمد؟ کودک در هر حال بزرگ خواهد شد. اگر او در بزرگسالى دریابد که بسیارى از رفتارهاى بزرگسالان با وى در کودکى, ناصحیح بوده است, نسبت به آنان چگونه خواهد اندیشید؟ آیا والدین چنین کودکى اکنون در بزرگسالى این کودک مى توانند امیدوار باشند که وى آراى امروز آنان را بپذیرد و بدان عمل کند؟ چگونه بسیارى از والدین بدین امر توجه ندارند که یکى از علت هاى تمرد نوجوانان و جوانان, پى بردن آنان به اشتباه روش پدر و مادر در کودکى ایشان است!

به هر تحلیل, توجه رسول خدا(ص) به دنیاى کودکان را در چندین جنبه مى توان جستجو کرد:

1. کوشش براى تولد فرزندان سالم

برخلاف عقیده بسیارى از نظریه پردازان که تربیت کودک را از شش ماهگى یا دو سالگى به بعد نتیجه بخش مى دانند, تعالیم رسول خدا(ص) زمانى پیشتر از این را در تربیت کودک موثر یاد مى کند. نوزاد بیشتر صفات خوب و بد را از طریق ژن از پدر و مادر به ارث مى برد. بنابراین, تربیت او نه از دوران حمل که پیش از ازدواج آغاز مى شود. دختر و پسرى که پیش از ازدواج به اصول اخلاقى و دینى پایبند نباشند بسیار دشوار مى توان امید داشت که فرزند آنان درستکار تربیت شود. البته سهم محیط تربیتى و عوامل و استثنائات روزگار را نادیده نمى انگاریم.

اگر تربیت کودک از شش ماهگى یا دو سالگى آغاز مى شود, این دستور رسول اکرم(ص) چه مفهومى مى یابد که مى فرماید: هر کس صاحب فرزندى شد در گوش راست کودکش اذان و در گوش چپ او اقامه بگوید تا از شر شیطان در امان باشد. امیرمومنان على(ع) مى فرماید: زمانى که دو پسرم حسن و حسین[ (علیهماالسلام]( تولد یافتند, آن حضرت همین عمل را انجام داد و دستور فرمود تا در گوش آن ها سوره حمد و آیه الکرسى و آیه هاى سوره حشر و سوره اخلاص و ناس و فلق را بخوانند.(8)

اگر کودک دو ماهه استعداد تربیت و پذیرش ندارد و مشاهدات و شنیده هاى او در درونش تإثیر نمى نهد به چه سبب رسول خدا(ص) مى فرماید: هرگز مبادا که کودکى در گهواره نظاره گر رفتار زناشویى زن و مرد باشد.(9) اگر در چنین موقعیت صداى زن و مرد را بشنود به راه رستگارى[ و پاکى و خیر] قدم نمى نهد.(10)