نقش فیزیک در پزشکی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 11

نقش فیزیک در پزشکی

پزشکان براى تشخیص بیمارى ها از انواع وسایل ساده مانند دماسنج و فشارسنج، گوشى طبى (استتوسکوپ) تا دستگاه هاى بسیار پیچیده مانند میکروسکوپ الکترونى، لیزر و هولوگراف که همه براساس قانون هاى فیزیک طراحى و ساخته شده استفاده مى کنند. در این قسمت به ساختمان و طرز کار برخى از آنها مى پردازیم.

رادیوگرافى و رادیوسکوپى

رادیوگرافى عکسبردارى از بدن با پرتوهاى ایکس و رادیوسکوپى مشاهده مستقیم بدن با آن پرتوها است. در عکاسى معمولى از نورى که از چیزها بازتابش مى شود و بر فیلم عکاسى اثر مى کند استفاده مى شوند در صورتى که در رادیوگرافى پرتوهایى را که از بدن مى گذرند به کار مى برند.

پرتوهاى ایکس را نخستین بار در سال ۱۸۹۵ میلادى، ویلهلم کنراد رنتیگن استاد فیزیک دانشگاه ورتسبورگ آلمان کشف کرد. این کشف بسیار شگفت انگیز بود و خبر آن با سرعت در روزنامه هاى جهان منتشر شد. جالب است که رنتیگن بر روى پرتوهاى کاتدى کار مى کرد و به طور اتفاقى متوجه شد که وقتى این پرتوها، که همان الکترون هاى سریع هستند به مواد سخت و فلزات سنگین برخورد مى کنند پرتوهاى ناشناخته اى تولید مى شود او این پرتوها را پرتو ایکس به معنى مجهول نامید.

پرتوهاى ایکس قدرت نفوذ و عبور بسیار زیاد دارند. به آسانى از کاغذ، مقوا، چوب، گوشت و حتى فلزهاى سبک مانند آلومینیوم مى گذرند، لیکن فلزهاى سنگین مانند سرب مانع عبور آنها مى شود. اشعه ایکس از استخوان هاى بدن که از مواد سنگین تشکیل شده اند عبور نمى کنند در صورتى که از گوشت بدن به آسانى مى گذرند. همین خاصیت سبب شده که آن را براى عکسبردارى از استخوان هاى بدن به کار برند و محل شکستگى استخوان ها را مشخص کنند. براى عکسبردارى از روده و معده هم از پرتوهاى ایکس استفاده مى شود لیکن براى این کار ابتدا به شخص مایعاتى مانند سولفات باریم مى خورانند تا پوشش کدرى اطراف روده و معده را بپوشاند و سپس رادیوگرافى صورت مى دهند. کشف پرتوهاى ایکس که به وسیله رنتیگن عملى شد سرآغاز فعالیت هاى دانشمندانى مانند تامسون، بور، رادرفورد، مارى کورى، پیرکورى، بارکلا و بسیارى دیگر شد به طورى که نه فقط چگونگى تولید، تابش و اثرهاى پرتو ایکس و گاما و نور شناخته شد بلکه خود اشعه ایکس یکى از ابزارهاى شناخت درون ماده شد و انسان را با جهان بى نهایت کوچک ها آشنا کرد و انرژى عظیم اتمى را در اختیار بشر قرار داد. پرتوهاى ایکس در پزشکى و بهداشت براى پیشگیرى، تشخیص و درمان به کار مى رود به طورى که در فناورى هاى مربوطه یکى از ابزارهاى اساسى است.

سونوگرافىسونوگرافى عکسبردارى با امواج فراصوت است. فراصوت امواج مکانیکى مانند صوت ۲ است که بسامد آن بیش از ۲۰ هزار هرتز است. این امواج را مى توان با استفاده از نوسانگر پتروالکتریک یا نوسانگر مغناطیسى تولید کرد.

خاصیت پیزوالکتریک عبارت است از ایجاد اختلاف پتانسیل الکتریکى در دو طرف یک بلور هنگامى که آن بلور تحت فشار یا کشش قرار گیرد و نیز انبساط و انقباض آن بلور هنگامى که تحت تاثیر یک میدان الکتریکى واقع شود. بنابراین هرگاه از یک بلور کوارتز تیغه متوازى السطوحى عمود بر یکى از محورهاى بلور تهیه کنیم و این تیغه را میان دو صفحه نازک فولادى قرار دهیم و آن دو صفحه را به اختلاف پتانسیل متناوبى وصل کنیم، تیغه کوارتز با همان بسامد جریان منبسط و منقبض مى شود و به ارتعاش درمى آید و در نتیجه امواج فراصوت تولید مى کند. پدیده پیزوالکتریک در سال ۱۸۸۰ به وسیله پیرکورى کشف شد و از آن علاوه بر تولید امواج فراصوتى، در میکروفن هاى کریستالى و فندک استفاده مى شود. امواج فراصوتى داراى انرژى بسیار زیاد است و مى تواند سبب بالا رفتن دماى بافت هاى بدن انسان، سوختگى و تخریب سلول ها شود. از این امواج در دریانوردى، صنعت و پزشکى استفاده مى شود.

در پزشکى براى تشخیص، درمان و تحقیقات این امواج را به کار مى برند. دستگاهى که براى عکسبردارى به کار مى رود اکوسکوپ۳ یا سونوسکوپ۴ است. اساس کار عکسبردارى با امواج فراصوت بازتابش امواج است در این عمل دستگاه گیرنده و فرستنده موجود است و از بسامدهاى میان یک میلیون تا پانزده میلیون هرتز استفاده مى کنند. دستگاه مولد ضربه هاى موجى در زمان هاى بسیار کوتاه یک تا پنج میلیونیم ثانیه را در حدود ۲۰۰ ضربه در ثانیه مى فرستد و این ضربه ها در بدن نفوذ مى کند و چنانچه به محیطى برخورد کند که غلظت آن با محیط قبلى متفاوت باشد پدیده بازتابش روى مى دهد و با توجه به غلظت نسبى دو محیط مقدارى از انرژى ضربه هاى فراصوت بازتابش مى شود. دستگاه گیرنده این امواج را دریافت مى کند و به کمک دستگاه الکترونى و یک اسیلوسکوپ آن را به نقطه یا نقاط نورانى به تصویر تبدیل مى کند. عکسبردارى با فراصوت را براى تشخیص بیمارى هاى قلب، چشم، اعصاب، پستان، کبد و لگن انجام مى دهند.

تحقیق در مورد فیزیک پزشکی 24 ص با فرمت ورد

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 33

معرفی رشته های فیزیک پزشکی ومهندسی پزشکی در دانشگاه ABERDEEN

فیزیک پزشکی کاربرد فیزیک ، الکترونیک و محاسبات در کارهای پزشکی است شماری از تخصص ها مثل پزشکی هسته ای که از مواد پرتوزا برای تشخیص و درمان بیماریها استفاده می کنند. رادیو تراپی که برای نابودی بافتهای سرطا نی از شتابدهنده های خطی سود می بردو نگاره برداری تشدید مغناطیسی نمونه هایی از فعالیت های فیزیک پزشکی است .

مهندسی زیستی کاربرد مهندسی در توسعه و ساخت ابزار جهت توانبخشی و همچنین مواد جدید است .

دپارتمان های اصلی موجود دردانشگاه عبارتند از :

فیزیک پزشکی ، نگاره برداری پزشکی ، فن آوری رسانه ها یا اطلا عات و مهندسی زیستی .

هررشته میتواند بصورت تحصیلا ت تکمیلی برای دیپلم post graduate diploma (PgDip) یا کارشناسی ارشد در علوم M.Sc بر گزار شود دوره کارشناسی ارشد دوازده ماه به طول می انجامد وجهت ورود به آن دانشجو باید حداقل معدل (2) دررشته فیزیک یا سایررشته های وابسته داشته باشد . برای مدرک (PgDip) معدل کمتری نیز جهت ورود قابل قبول است ، امادوره فقط دوترم ، یعنی هشت ماه ودانشجو ترم پایانی راکه یک پروژه کوتاه تحقیقاتی است طی نمی کند . ولی توانایی علمی آنها معادل چیزی است که برای درجهM.Sc انتظار می رودو ممکن است درپایان ترم دوم اجازه داد ه شود تا به دوره کارشناسی ارشد راه یابند .

چه چیزهائی رادراین دوره ها یاد خواهند گرفت ؟کل دوره شامل سه ترم ، هرکدام به مدت چهارماه است .

ترم اول : مقدمه عمو می برای همه شاخه های فیزیک پزشکی و مهندسی زیستی است . واحدهای ارائه شده شامل تشخیص پرتوی ، پزشکی هسته ای ، رادیوتراپی، حفاظت در برابرپرتو، الکترونیک ، محاسبات ، MRI ، و مهندسی زیستی است . افزون واحدهایی در فیزیولوژی و بیوشیمی سلولی وجوددارد . درسهای تئوری همراه باکارعملی وبالینی تکمیل می شود .

ترم دوم : در این مرحله دانشجویان در شماری از موضوعات به بررسی ژرف تری می پردازند. این موضوعات چنین هستند:

رادیوتراپی ( پرتودرمانی ) ، بیومکانیک ومهندسی ، توانبخشی ، پزشکی هسته ای ، بیومتریال ، نگاره برداری تشدید مغناطیسی ، توموگرافی تابش پوزیترون ، معماری کامپیوتروالگوریتم ، الکترونیک پزشکی وتجهیزات ، سیستم های کامپیوتری وروشها ، فراصوت ، حفاظت دربرابرپرتو ، تابش‌های غیریونیزان درپزشکی، ساختار کامپیو تر ، طراحی کامپیوترو الگو ریتم ،مواد درسی بصورت درس ، سمینار وعملی ارائه میشود .

ترم سوم : این ترم تنها برای دانشجویان M.Scاست و در بر گیرنده یک پروژه پژوهشی است که بصورت یک پا یان نامه برای امتحان بوسیله ممتحن خارجی داده می شود.پروژه های اخیر در بر گیرنده موارد ذیل هستند:

- آزمون MRI فعالیت مغز

- بکار گیری اطلاعات بدست آمده حاصل ضرب دز -سطح

- بهینه سازی نگاره برداری رزو نانس دو گانه الکترون -پروتون

- بررسی های تفکیک پذیری د رماموگرافی دیجیتالی وبرروی فیلم

- افزایش کیفیت تصویربرداری تشدید دوگانه پروتون - الکترون

- بهینه سازی گردآوری اطلاعات PET و بازسازی پارامتر های آن

کاربرد علم فیزیک در ورزش

کاربرد علم فیزیک و علوم وابسته علم مکانیک و مکانیک زیستی “ بیومکانیک ” در تکنیک و مهارتهای ورزشی :

حدودا از سال 1914 میلادی اهمیت استفاده از قوانین علم فیزیک و رشته های وابسته آن خصوصا علم مکانیک در فعالیتهای روزمره و ورزشی مورد توجه قرار گرفت . خانم واتز “ WATTS ” درهیمن سال با بکارگیری وسایل تحقیقاتی ساده ، اهمیت درک و کاربرد صحیح اصول علم مکانیک را در فعالیتهای روزانه و ورزشی گوشزد نمود و گفت :

زمانیکه این اصول کاملا تفهیم شد ، آنوقت ما مجاز به استفاده از آنها نه تنها برای تمرینهای بخصوص ، بلکه در تمام رشته های ورزشی و فعالیتهای عادی روزمره هستیم .

تحقیق در مورد معرفی رشته مهندسی پزشکی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 56 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

دانشکده مهندسی پزشکی

دانشگاه صنعتی امیرکبیر

موضوع سمینار:

معرفی رشته مهندسی پزشکی

استاد درس:

دکتر توحیدخواه

دانشجویان:

لاله کاردر 84133066

عطیه بامدادیان 84133068

ریحانه سپهر 84133006

پگاه طیرانیان حسینی 84133009

اردیبهشت 85

چکیده

در قرن بیستم نوآوری‌های تکنولوژی با چنان سرعتی در حال پیشرفت ‌است که تقریباً در هر زمینه‌ای در زندگی انسان نفوذ کرده است. پیشرفت در مراقبت‌های پزشکی نیز بسیار چشم‌گیر بوده است که از جمله علل اصلی آن پیوند بین دو فضای علمی مهندسی و پزشکی را می‌توان برشمرد.این ترکیب موجب ایجاد رشته‌ای به نام مهندسی پزشکی گشته است. مهندسی پزشکی را به طور دقیق چنین تعریف کرده‌اند: بکارگیری علوم مهندسی (برق، مکانیک، شیمی و ...) برای درک، تغییر، کنترل و مشاهده عملکرد سیستم‌های زنده. در کل مهندسی پزشکی رشته‌ای است که در آن در زمینه‌ی علوم مهندسی، زیستی و پزشکی تحقیق و فعالیت می‌شود تا از طریق روش‌های تحلیلی و تجربی مبتنی بر علوم مهندسی سلامت جامعه انسانی بهبود یابد.

در این سمینار ابتدا به بررسی تاریخچه علم پزشکی و سپس مهندسی پزشکی پرداخته و در مورد گرایش‌های مختلف آن به تفصیل بحث می‌کنیم. در آخر مرور کوتاهی بر آمادگی شغلی و زمینه‌های کاری آن خواهیم پرداخت.

فهرست مطالب

مقدمه 4

تاریخچه علم پزشکی 6

1-1- سیستم درمانی قدیم 6

1-2- سیستم درمانی مدرن 13

2- مهندس پزشک کیست؟ 16

3- زمینه‌های کار در مهندسی پزشکی 20 3-1- فعالیت های ویژه 23

4- حوزه‌های تخصصی مهندسی پزشکی 26

4-1- تقسیم بندی کلاسیک 26

4-1-1- بیوالکتریک 26

4-1-2- بیومکانیک 30

4-1-3- بیومتریال 33

4-2- حوزه‌های تخصصی جدید 34

4-2-1- بیواینسترومنت( ابزار دقیق) 35

4-2-2- بیوسیستم‌ها 35

4-2-3- فیزیولوژی سیستمها 38

4-2-4- مهندسی کلینیکی 38

4-2-5- مهندسی ارتوپدی و توانبخشی 39 4-2-6- بیولوژی محاسباتی 41

4-2-7- مهندسی سلولی و ملکولی 42

4-2-8- مهندسی سلول و بافت 43

4-3- رابطه متقابل میان حوزه‌های تخصصی 44

5- مهندسان پزشکی کجا کار می‌کنند؟ 45

5-1- آمادگی شغلی 46

5-2- موارد کاربردی در برنامه‌های آینده مهندسی پزشکی 46 5-3- جوامع پیشرفته 47

5-3-1- موسسه مهندسی پزشکی و بیولوژیکی آمریکا 47

5-3-2- جامعه مهندسی بیولوژی و پزشکی در IEEE‌(EMBS) 47

5-3-3- فدراسیون بین‌المللی مهندسی پزشکی و بیولوژی 48

5-4- مهندسی پزشکی در ایران 48

5-4-1- بیوالکتریک در دانشگا‌ه‌های ایران 48

5-4-2- بیومکانیک در دانشگاه‌های ایران 49

5-4-3- بیومتریال در دانشگاه‌های ایران 50

5-5- ماهنامه مهندسی پزشکی 54

ضمیمه1) سیلابس درسی کارشناسی مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک

ضمیمه2) سیلابس درسی کارشناسی مهندسی پزشکی گرایش بیومکانیک

ضمیمه3) سیلابس درسی کارشناسی مهندسی پزشکی گرایش بیومواد

منابع

تحقیق در مورد کرم شناسی پزشکی 55 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 56 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

کرم شناسی پزشکی

MEDICAL HELMINTHOLOGY

مقدمه:روابط بین موجودات زنده دارای انواعی می باشد.

این روابط در صورتی که بین دو موجود همنوع باشد بنام oppulation و در صورتی که بین دو موجود غیر همنوع باشدبنام symbiosisیاهمزیستی نامیده می‌شود.)واژه symbiont به معنای همزیست می‌باشد(.oppulationمانند انسانها یاحشراتی که باهم زندگی می کنند.Symbiosisممکن است متابولیکی یا غیر متابولیکی باشد.در نوع متابولیکی دو موجود رابطه سوخت و سازی دارند ولی در نوع غیرمتابولیکی دو جانور فاقد رابطه سوخت و سازی هستندمثل خزه هایی که برروی لاک لاک پشت زندگی می کنند.

Symbiosis متابولیکی بردونوع است یک طرفه یا دو طرفه.اگر در همزیستی یک طرف سود ببرد و برای طرف دیگر تفاوتی وجود نداشته باشد، symbiosis یک طرفه یاcommensalism یا همسفرگی یا eat at the same tableنام دارد مانند رابطه همسفرگی بین انسان و E.coli .در symbiosis دوطرفه یا mutualism یاهمکاری ،دو حالت وجود دارد:

هر دو موجود از رابطه به وجود آمده سودمی برند و بدون یکدیگر قادر به زندگی نمی باشند مانندهمکاری بین خرچنگ و شقایق دریایی.(یابعضی تک یاختگان دستگاه گوارش نشخوارکنندگان که ویتامین سازی برای میزبان کرده ومیزبان هم برای ادامه حیات انهانقش حیاتی دارد.

یک موجود سودبرده و موجود دیگر زیان می کند که به این حالت parasitism گویند.

پس:

parasitism یک رابطه متابولیکی دوطرفه است که درآن یکی نفع و دیگری زیان می‌برد.

Parasite انگل : به موجود زنده‌ای اطلاق می‌شود که غذا و مسکن خود را از موجودزنده وتکامل یافته تر دیگری تامین کرده و از وجود این رابطه سود می‌برد.

Parasitology انگل شناسی : علم پرداختن به موجود زنده‌ای است که برای به دست آوردن غذا و مسکن خودش به طور دائم یا موقّت درون یا بیرون بدن موجود زنده دیگری به نام میزبان (host) زندگی می‌کند. این علم همچنین به بررسی روابط بین انگل و میزبان‌هایش می‌پردازد.

انواع انگل:

Endoparasite انگل داخلی: انگلی است که درون بدن میزبان زندگی می‌کند.مثل کرم اسکاریس(الودگی به این انگلهارا infection گویند).

Ectoparasite انگل خارجی: انگلی است که بیرون بدن میزبان زندگی می‌کند.مثل شپش ها(الودگی به این انگلها راinfestationگویند).

Obligatory parasite انگل اجباری:این نوع انگل به طور دائم ساکن بدن میزبان بوده و کاملاً به‌آن وابسته است مانند آسکاریس.

Facultative parasite انگل اختیاری:این نوع انگل هم قادر به زندگی انگلی و هم قادر به زندگی آزاد است مانند استرونژیلوئیدس.یاامیب های ازادمولدمننگوانسفالیت اولیه(P.A.M).

Incidental parasiteانگل تصادفی یااتفاقی: انگلی است که در میزبانی غیر از میزبان معمول خودش زندگی می‌کند.مثل لارواسکاریس سگ وگربه دربدن انسان.

Temporary parasite انگل موقّت: انگلی است که بخشی از زندگی خودش را به صورت آزاد زندگی می‌کند و برای تهیه غذا وارد بدن یک میزبان می‌شود.مانندبعضی از مگس های خونخوار.

Permanent parasite انگل دائم : انگلی است که تمام مراحل زندگی خود را از ابتدا تا انتها در خارج یا داخل بدن میزبان طی می‌کند.ادامه حیات این انگلهابدون میزبان ممکن نیست مانندکرمک یاعامل جرب انسان.

Aberrent parasite انگل گمراه: انگلی است که اشتباهاً وارد یک عضو دیگر شده است.مثل وجود فاسیولا درریه.

‍Pseudo parasite انگل کاذب: موجودی است که اشتباهاً به عنوان انگل در نظر گرفته می‌شود.

Coprozoic parasite انگل دفعی :انگلی است که از دستگاه گوارش عبور می‌کند و بدون آسیب رساندن به عضوی دفع می‌شود.

Opportunistic parasite انگل فرصت طلب:انگلی که در شرایط طبیعی قادر به ایجادبیماری در میزبان نبوده و به صورت ازادزندگی می کنداما زمانیکه سیستم ایمنی میزبان تضعیف شودبه شدت بیماریزاخواهد شد.

Reinfection آلودگی مجدد: به حالتی گفته می‌شود که فردی به یک انگل آلوده شود و پس از درمان مجدداً به آن انگل آلوده شود.

Autoinfection خودآلودگی: اگر فردی به یک انگل آلوده شود و به وسیله انگل درون بدن خودش مجدداً به آن انگل آلوده شود مانند Entrobios vermicularis(کرمک).

انواع میزبان:

Definitive host میزبان نهایی : میزبانی است که انگل مرحله بالغ خود را درآن طی می‌کند یا میزبانی است که سیکل جنسی انگل در آن انجام می‌شود.

Intermediate host میزبان واسطه: میزبانی است که انگل مرحله لاروی خود را درآن طی می‌کند یا میزبانی است که سیکل غیر جنسی انگل در آن انجام می‌شود.

Paratenic host میزبان انتقالی: میزبانی است که مرحله رشد توقف یافته انگل را حمل و نقل می‌کند.(به آن transport host نیز گفته می‌شود.)

Reserviour host یامیزبان ذخیره یا مخزن: حیواناتی هستند که انگل رابه عنوان منبعی جهت انتقال در خودنگه میدارند.

Carrier hostیا میزبان حامل:میزبانی است که حامل عامل اصلی بیماری ومنشأپراکندگی ان است.

Vector ناقل:به بندپایانی که نقش نقل و انتقال انگل را بر عهده دارندگفته می شود و بر دو نوع مکانیکی و غیرمکانیکی(بیولوژیکی) است.

ناقل غیرمکانیکی(بیولوژیکی) به 3 دسته زیر تقسیم می‌شود:

1-تکثیری: ناقلی است که انگل در بدنش تکثیر و تولید مثل می‌کند مانندکک xenopsylla cheopsis برای عامل بیماری طاعون (yersinia pestis) که کک برای آن یک ناقل تکثیری است.

2-تمایزی: اگر انگل در بدن ناقل تمایز و تغییر شکل یابد مانند onchocerca volvolus که در بدن پشه LoaLoa تمایز می‌یابد.

3-تکثیری-تمایزی: انگل در بدن میزبان هم تکثیر و هم تمایز می‌یابد.مانند plasmodium که در بدن پشه آنوفل هم تکثیر و هم تمایز می‌یابد و یا Leishmania که در بدن پشه خاکیphlebotomous تکثیر و تمایز می‌یابد.

ناقل مکانیکی تنها در نقل و انتقال فیزیکی انگل نقش دارد و در سیر تغییرات فیزیولوژیکی آن بی‌تاثیر است مانند مگس خانگیmusca demostica یاسوسک اشپزخانه.

سیکل مستقیم و غیر مستقیم:

اگر یک انگل جهت انتقال از بدن یک میزبان به میزبانی دیگر نیاز به موجودی واسطه نداشته باشد سیکل مستقیم است مانند آسکاریس.و چنانچه نیاز به موجودی واسطه داشته باشد سیکل غیرمستقیم است مانند پلاسمودیوم.

میزبان بن بست Dead end host : اگر یک انگل فقط در حیوانات منتقل شود و به طور تصادفی وارد بدن انسان گردد ، دیگر قادر به خروج از بدن انسان وانتقال نیست وانسان برای ان انگل میزبان بن بست خواهد بود. مانند کیست هیداتیک که در بدن سگ و گوسفند می‌باشد و به طور تصادفی ممکن است وارد بدن انسان شود.

تحقیق در مورد زمین شناسی پزشکی 19 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 19 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

زمین شناسی پزشکی

چکیده

زمین شناسی پزشکی به بررسی تاثیر فاکتورهای زمین شناسی بر سلامتی و پراکندگی بیماریها می پردازد. به این ترتیب در این گزارش مهمترین بیماریی های که از سراسر دنیا گزارش شده اند و منشا آنها فاکتورهای زمین شناسی است معرفی شده است. بیماری های فلورزیس ، گواتر، کرتینیسم، بلک فوت، کشان، کاشین بک، سرطان ریه، آسیب دیدگی های سیستم عصبی و ناهنجاری در حیوانات با آلودگی ناشی از عناصر در ارتباط بوده اند که به تفصیل مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعه بیماری ها امکان ارائه راه حل های مناسب برای پیشگیری یا درمان آنها را فراهم می کند. بر این اساس پس از بررسی ارتباط بیماری ها و عناصر، روش های نوینی که برای تعیین پراکندگی عناصر در برخی کشورها بکار می رود معرفی شده است.

تلاش های علمی هماهنگ بین علوم زمین، زندگی و بهداشت می تواند به عنوان یکی از بهترین روش های ارتقاء سلامت جوامع در حال و آینده باشد. نمونه های جهانی مستندی از تاثیرات آرسنیک، زغال سنگ ، آب های اسیدی، گرد و خاک بر سلامتی یافت شده است. این نمونه ها چگونگی ارتباط مخاطرات ژئوشیمیایی و فرایندهای طبیعی را توضیح می دهند و به این نکته می پردازند که ممکن است تغییرات صورت گرفته به دست انسان به جای چاره سازی، منجر به بیماری شود.

راه حل های موثر برای مبارزه با مخاطرات زیست محیطی و جلوگیری از تکرار چنین اشتباهاتی هنگامی ایجاد می شود که بسیاری از افراد صاحب نظر هنگام تصمیم گیری های مهم ، روابط متقابل انسان با محیط و ضرورت فعالیت های جهانی و جامع علوم زمین و بهداشت را کاملا درک کنند.

به علت اهمیت تاثیر فاکتورهای زمین شناسی و پراکندگی جغرافیایی بر بیماری ها و سلامت در سال 1996 کنگره زیست محیطی تصمیم گرفت که گروه کاری بین المللی را در ارتباط با زمین شناسی پزشکی به وجود آورد با این هدف که اهمیت این موضوع را میان دانشمندان، متخصصصین امور پزشکی و عموم مردم ارتقا دهد.

1-1- معرفی

محیط زیست را می توان به عنوان خاستگاه اثرات متقابل زمین شناسی و زیست شناسی در نظر گرفت. مشکلات، چالش ها و مسائل زیست محیطی در حال گسترش هستند. عناصر اصلی و غیر اصلی سنگ بستر یا خاک ممکن است تحت شرایط خاصی به تهدیدی مستقیم برای سلامتی انسان ها یا حیوانات تبدیل شوند و دلیل اساسی ناهنجاری ارگانیسم ها و مسمومیت ها باشند.

از زمان ظهور علم پزشکی معلوم شده است که بعضی از بیماری های خاص انسان مربوط به نواحی جغرافیایی مشخصی است. بقراط حدود 2400 سال پیش نمونه هایی را در این خصوص مطرح کرده بود. مطالعات درباره بیماری های خاص حیوانات نیز از سالها پیش صورت گرفته است. حتی در متن های پزشکی چینی قرن سوم قبل از میلاد چنین روابطی یافت می شود اگرچه بیشتر مشاهدات مکتوب نشده و از دست رفته اند. همراه با پیشرفت علم بسیاری از روابط ناشناخته میان زمین شناسی و سلامتی کشف شد و باعث به وجود آمدن رشته علمی جدیدی به نام زمین شناسی پزشکی (Medical Geology) گردید.

زمین شناسی پزشکی به عنوان علمی شناخته می شود که به بررسی ارتباط بین فاکتورهای زمین شناسی و سلامتی، و شناخت تأثیر عوامل زیست محیطی بر پراکندگی بیماری ها می پردازد.

بنابراین زمین شناسی پزشکی موضوعی گسترده و پیچیده است که برای شناخت، کاهش یا حل مشکلات موجود نیاز به ارتباط با رشته های مختلف علمی(interdisciplinary science) دارد.

1-2- چرا زمین شناسی برای سلامتی مهم است؟

فلزات و غیرفلزاتی که به طور طبیعی ایجاد شده اند اگر به مقادیر زیاد و غیرعادی وارد بدن شوند برای سلامتی زیان آورند. فلزات همیشه وجود داشته اند و برای همیشه هم وجود خواهند داشت، گریزی از این حقیقت نیست که فلزات بر انسانها و جانواران تأثیر می گذارند. برخی از فلزات برای سلامتی ما سودمند و بعضی دیگر مضرند. فعالیت های انسانی از هر نوع باعث می شود که فلزات از ساختگاه هایی که در آنها نسبتا بی ضررند به مکانهایی که در آنجا برای انسانها و جانوران زیان آورند، منتقل شوند. این مشکل در مکان هایی که بارش های اسیدی و اسید سازی زیاد است، تشدید می شود. باران های اسیدی و اسیدسازی این فرآیند را تسریع می کنند و فلزات سنگینی به وجود می آورند (مانند جیوه) که به راحتی در دسترس اند و در چرخه غذایی جذب می شوند. همچنین اسید سازی باعث می شود که برخی از عناصر کم مقدار مانند سلنیم در موجودات زنده یافت نشوند.

وجود عناصر سمی در خاک و سنگ، چه بر اثر واکنش های ژئوشیمیایی طبیعی چه بر اثر فعالیت های انسانی، معمولا به طور غیرمستقیم بر سلامتی انسان اثر می گذارد؛ در واقع این عناصر از طریق غذا یا نوشیدنی وارد بدن می شوند. اگرچه بسیاری از اماکن تنها غذاهای محلی تولید می کنند ولی مصرف غذا در جوامع صنعتی مدرن متنوع تر است و شامل غذاهایی است که در مناطق جغرافیایی مختلف تولید می شود. آب آشامیدنی معمولا به طور محلی تأمین شده و به ژئوشیمی محلی وابسته است. نمونه هایی از مشکلاتی که به دلیل وجود ترکیبات غیرآلی در آب آشامیدنی ایجاد شده است عبارتند از : فلوراید در آفریقا و هند؛ آرسنیک در نقاط خاصی از آرژانتین، شیلی و تایوان؛ سلنیم در مناطق سلنیم دار ایالات متحده، ونزوئلا و چین؛ و نیترات در مناطق کشاورزی با مصرف بالای کود شیمیایی.

فلزات سنگین تنها عناصر مورد توجه زمین شناسی پزشکی نیستند. از بیماریهای جهانی و شناخته شده مربوط به زمین شناسی پزشکی می توان به گواتر (کمبود ید) و بیماریهای مربوط به فزونی یا کمبود عناصری خاص مانند فلورین یا سلنیم اشاره کرد. رابطه بیماریهای قلبی-عروقی با سختی آب نیز یکی دیگر از موضوعات زمین شناسی پزشکی است.

انواع بسیاری از سنگ ها اورانیوم بالایی دارند. این سنگ ها شامل شیل های زاجی، گرانیت های خاص و پگماتیت ها هستند. تنفس یا بلع مقادیر غیرعادی رادون- گاز رادیواکتیو که از منابع طبیعی رادیواکتیو در چنین سنگ هایی ایجاد می شود-در سالهای اخیر خطری برای سلامت عموم شناخته شده است. سرطان های ریه ناشی از رادون رو به افزایش است و باعث شده که رادون به عنوان خطری جدی برای سلامتی در بسیاری از کشورها محسوب شود . شکل زیر نشان دهنده خط سیری می باشد که از طریق آن عناصر وارد بدن می شوند.

سیاره زمین، منبع نهایی همه فلزات است. فلزات در همه جای لیتوسفر به طور ناهمگن و به فرم های شیمیایی مختلف پراکنده اند. کانسارها صرفا مواد طبیعی انباشته شده ای هستند که از لحاظ اقتصادی قابل بهره برداری اند. در حالیکه چنین تجمع های غیرعادی، مرکز اکتشافات معدنی می