دانشکده
دانلود فایل ها و تحقیقات دانشگاهی ,جزوات آموزشیدانشکده
دانلود فایل ها و تحقیقات دانشگاهی ,جزوات آموزشیتحقیق درباره قنات
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 36
قنات ، روشی برای
«قنات مظهر زندگی ایران است. هر چه دارد تقدیم می‌کند اما در ظلمات محض ، آرام آرام از اعماق زمین می‌جوشد و کشان کشان خود را به حاشیه آبادی می‌رساند تا به رگهای تشنه کشتزارها خود تازه بریزد. مثل رودخانه‌ای کوهستانی ، پر سروصدا و کم مایه نیست . پیکر خود را در انظار برهنه نمی‌کند تا نشان دهد که در راه خدمت به مردم نحیف و ناتوان شده است. خاموش و پنهان راه می‌سپرد و می‌کوشد تا استمرار و مداومت او سرچشمه امید به زندگی باشد. همیشه درگوشه دور افتاده‌ای از روستاها .درکنار پلی یا زیر درخت کهنسالی یا در جوار دیواری یا در صحن مسجدی خود را به آفتاب می‌رساند تاخلایق از وجودش برخودار شوند»
آب و منابع آبی در شکل گیری تمدن بشری نقش حیاتی دارد؛ چنانچه ،بزرگترین تمدنهای بشری در کنار منابع آبی شکل گرفته‌اند. کمبود آب و نزولات جوی در مناطق کویری ایران که قسمت عمده‌ای از فلات مرکزی کشور را شامل می‌شود باعث بوجود آمدن مشکلاتی برای مردم این ناحیه شده است. برای مقابله با این مساله مردمان این سرزمین به راه حل‌های گوناگونی متوسل شده‌اند. استقرار در کنار چشمه‌ها ، استحصال آب از منابع پر آب زیر زمینی و انتقال آن به نواحی کویری و دشتها و ساخت سازه‌هایی جهت ذخیره، توزیع وانتقال آب ، نمونه‌هایی از این راه حل‌هاست، از جمله می‌توان به ابداع قنات توسط ایرانیان و انتشار آن در سراسر دنیا اشاره کرد.
مشخص کردن تاریخ پیدایش دقیق قنات بسیار مشکل می‌باشد. برخی از باستان شناسان چون گیر شمن واشتاین از وجود کاریز یا قنات در دوران قبل ازتاریخ یاد می‌کنند . بر طبق اسناد و مدارک تاریخی موجود ، قنات به عنوان کانال زیر زمینی آبرسانی به احتمال زیاد نخستین بار در هزاره اول پیش از میلاد در قلمرو دولت اورارتو یعنی شمال غرب ایران ، شرق ترکیه و ارمنستان ساخته شده است.
اهمیت قنات و نقش آن درشکل‌گیری استقرار‌های بشری در طول تاریخ ایران وحمایتهای مادی و معنوی گنجینه ملی آب ایران در چارچوب اهداف آن موسسه ،نگارنده را بر آن داشت تا تحقیقات خود را به این سازه ، به خصوص در استان یزد که نتیجه ان بصورت پروژه‌های تحقیقاتی در آرشیو موسسه گنجینه ملی آب ایران موجو است، نماید. مقاله حاضر نگاهی دارد به خصوصیات فنی و فرهنگی قنات که در زیر بدان پرداخته خواهد شد.
ساخت قنات
شرایط لازم
برای آوردن آب زیرزمینی به سطح زمین و استفاده از آن در امر آبرسانی سرزمین‌های بدون آب از سیستم قنات که کانالهای زیر زمینی آب می‌باشد استفاده می‌شود. قنات از قسمتهای مختلفی تشکیل می‌گردد و ساخت آن بسیار مشکل و طاقت‌فرسا می‌باشد. تکنیکی که برای ساخت قنات مورد استفاده قرار می‌گیرد با تونلها و آبروهای زیرزمینی انتقال آب بسیار متفاوت و یک حرفه تخصصی است. ساخت این سیستم آبرسانی در مرحله اول به یکسری عوامل و شرایط اساسی بستگی دارد که بدون در نظر گرفتن این شرایط ساخت قنات با مشکلات فراوان روبرو گشته و در مواردی امکان پذیر نمی‌گردد. بطور کلی این عوامل در موارد زیر خلاصه می‌گردند:
تحقیق درباره قنات
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 36
قنات ، روشی برای
«قنات مظهر زندگی ایران است. هر چه دارد تقدیم می‌کند اما در ظلمات محض ، آرام آرام از اعماق زمین می‌جوشد و کشان کشان خود را به حاشیه آبادی می‌رساند تا به رگهای تشنه کشتزارها خود تازه بریزد. مثل رودخانه‌ای کوهستانی ، پر سروصدا و کم مایه نیست . پیکر خود را در انظار برهنه نمی‌کند تا نشان دهد که در راه خدمت به مردم نحیف و ناتوان شده است. خاموش و پنهان راه می‌سپرد و می‌کوشد تا استمرار و مداومت او سرچشمه امید به زندگی باشد. همیشه درگوشه دور افتاده‌ای از روستاها .درکنار پلی یا زیر درخت کهنسالی یا در جوار دیواری یا در صحن مسجدی خود را به آفتاب می‌رساند تاخلایق از وجودش برخودار شوند»
آب و منابع آبی در شکل گیری تمدن بشری نقش حیاتی دارد؛ چنانچه ،بزرگترین تمدنهای بشری در کنار منابع آبی شکل گرفته‌اند. کمبود آب و نزولات جوی در مناطق کویری ایران که قسمت عمده‌ای از فلات مرکزی کشور را شامل می‌شود باعث بوجود آمدن مشکلاتی برای مردم این ناحیه شده است. برای مقابله با این مساله مردمان این سرزمین به راه حل‌های گوناگونی متوسل شده‌اند. استقرار در کنار چشمه‌ها ، استحصال آب از منابع پر آب زیر زمینی و انتقال آن به نواحی کویری و دشتها و ساخت سازه‌هایی جهت ذخیره، توزیع وانتقال آب ، نمونه‌هایی از این راه حل‌هاست، از جمله می‌توان به ابداع قنات توسط ایرانیان و انتشار آن در سراسر دنیا اشاره کرد.
مشخص کردن تاریخ پیدایش دقیق قنات بسیار مشکل می‌باشد. برخی از باستان شناسان چون گیر شمن واشتاین از وجود کاریز یا قنات در دوران قبل ازتاریخ یاد می‌کنند . بر طبق اسناد و مدارک تاریخی موجود ، قنات به عنوان کانال زیر زمینی آبرسانی به احتمال زیاد نخستین بار در هزاره اول پیش از میلاد در قلمرو دولت اورارتو یعنی شمال غرب ایران ، شرق ترکیه و ارمنستان ساخته شده است.
اهمیت قنات و نقش آن درشکل‌گیری استقرار‌های بشری در طول تاریخ ایران وحمایتهای مادی و معنوی گنجینه ملی آب ایران در چارچوب اهداف آن موسسه ،نگارنده را بر آن داشت تا تحقیقات خود را به این سازه ، به خصوص در استان یزد که نتیجه ان بصورت پروژه‌های تحقیقاتی در آرشیو موسسه گنجینه ملی آب ایران موجو است، نماید. مقاله حاضر نگاهی دارد به خصوصیات فنی و فرهنگی قنات که در زیر بدان پرداخته خواهد شد.
ساخت قنات
شرایط لازم
برای آوردن آب زیرزمینی به سطح زمین و استفاده از آن در امر آبرسانی سرزمین‌های بدون آب از سیستم قنات که کانالهای زیر زمینی آب می‌باشد استفاده می‌شود. قنات از قسمتهای مختلفی تشکیل می‌گردد و ساخت آن بسیار مشکل و طاقت‌فرسا می‌باشد. تکنیکی که برای ساخت قنات مورد استفاده قرار می‌گیرد با تونلها و آبروهای زیرزمینی انتقال آب بسیار متفاوت و یک حرفه تخصصی است. ساخت این سیستم آبرسانی در مرحله اول به یکسری عوامل و شرایط اساسی بستگی دارد که بدون در نظر گرفتن این شرایط ساخت قنات با مشکلات فراوان روبرو گشته و در مواردی امکان پذیر نمی‌گردد. بطور کلی این عوامل در موارد زیر خلاصه می‌گردند:
تحقیق درمورد قنات
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 2
قنات یا کاریز «کهریز» به راهی که در زیر زمین کنند تا آب از آن جریان یابد می‌گویند. قنات کانالی است که از دیر باز برای مدیریت آب در زمین می‌ساخته‌اند. رشته چاهی است که از «چاه مادر» سرچشمه می‌گیرد و احیاناً هزارها متر به طول می‌انجامد که سرانجام آب این قناتها برای شرب و کشت و کار به سطح زمین می‌رساند ودر جای معینی به روی زمین می‌آید.
قنات یا قنوات
جمع «قنات» را « قنوات » گویند.طولانی ترین قنات جهان و عمیق ترین مادرچاه در شهرستان گناباد قرار دارد که تاریخ کندن آن به دوره هخامنشی و یا قبل از آن می‌رسد. قنات یا کاریز «کهریز» به راهی که در زیر زمین می‌کنند تا آب از آن جریان یابد می‌گویند. قنات کانالی است که از دیر باز برای مدیریت آب در زمین می‌ساخته‌اند. رشته چاهی است که از «چاه مادر» سرچشمه می‌گیرد و احیاناً هزارها متر به طول می‌انجامد که سرانجام آب این قناتها برای شرب و کشت و کار به سطح زمین می‌رساند ودر جای معینی به روی زمین می‌آید. ایرانیان باستان در چندین هزار سال قبل دست به این ابتکار جدید زده و آن را قنات یا کهریز نام نهادند. با این اختراع که در نوع خود در جهان تاکنون بی‌نظیر است، می‌توان مقدار قابل توجهی از آبهای زیرزمینی را جمع آوری کرد و به سطح زمین رساند، که همانند چشمه‌های طبیعی ، آب آن در تمام طول سال بدون هیچ کمکی از درون زمین به سطح آن جاری گردد. قنات که توسط مقنیان ایرانی اختراع شده ، هزاران سال قدمت دارد. قدمت بسیاری لازم قناتهای ایران ، از پنج یا شش هزار سال متجاوز است و عمری برابر با تاریخ کهن ایران دارد. با وجود این که چندبن هزار سال از اختراع آن می‌گذرد، مع هذا هنوز هم این روش استفاده از آب ، در قسمت مهمی از روستاها و مناطق مسکونی و کشاورزی و دامداری کشور معمول و متداول است و حتی یکی از ارکان اصلی کشت و زرع در نواحی خشک را تشکیل می‌دهد. این اختراع که امروزه شهرت جهانی پیدا کرده ، بعدها از ایران به بسیاری از کشورهای جهان انتقال یافته و مورد استفاده مردم در دیگر نقاط دنیا قرار گرفته‌است. طولانی ترین قنات جهان و عمیق ترین مادرچاه در شهرستان گناباد قرار دارد که تاریخ کندن آن به دوره هخامنشی و یا قبل از آن می‌رسد. گوبلو معتقد است که قنات، ابتدا یک فن آبیاری نبوده، بلکه به طور کامل از تکنیک معدن نشأت گرفته و منظور از احداث آن جمع‌آوری آبهای زیرزمینی مزاحم (زه آبها) به هنگام حفر معادن بوده‌است.... تردیدی نیست که در گستره فرهنگی ایران، از معادن «مس» و احتمالاً «رویِ» موجود در کوههای زاگرس، در جریان هزاره دوم قبل از میلاد مسیح بهره‌برداری شده‌است.
قنات یا کاریز «کهریز» به راهی که در زیر زمین می‌کنند تا آب از آن جریان یابد می‌گویند. قنات کانالی است که از دیر باز برای مدیریت آب در زمین می‌ساخته‌اند. رشته چاهی است که از «چاه مادر» سرچشمه می‌گیرد و احیاناً هزارها متر به طول می‌انجامد که سرانجام آب این قناتها برای شرب و کشت و کار به سطح زمین می‌رساند ودر جای معینی به روی زمین می‌آید. ایرانیان باستان در چندین هزار سال قبل دست به این ابتکار جدید زده و آن را قنات یا کهریز نام نهادند. با این اختراع که در نوع خود در جهان تاکنون بی‌نظیر است، می‌توان مقدار قابل توجهی از آبهای زیرزمینی را جمع آوری کرد و به سطح زمین رساند، که همانند چشمه‌های طبیعی ، آب آن در تمام طول سال بدون هیچ کمکی از درون زمین به سطح آن جاری گردد. قنات که توسط مقنیان ایرانی اختراع شده ، هزاران سال قدمت دارد. قدمت بسیاری لازم قناتهای ایران ، از پنج یا شش هزار سال متجاوز است و عمری برابر با تاریخ کهن ایران دارد. با وجود این که چندبن هزار سال از اختراع آن می‌گذرد، مع هذا هنوز هم این روش استفاده از آب ، در قسمت مهمی از روستاها و مناطق مسکونی و کشاورزی و دامداری کشور معمول و متداول است و حتی یکی از ارکان اصلی کشت و زرع در نواحی خشک را تشکیل می‌دهد. این اختراع که امروزه شهرت جهانی پیدا کرده ، بعدها از ایران به بسیاری از کشورهای جهان انتقال یافته و مورد استفاده مردم در دیگر نقاط دنیا قرار گرفته‌است. طولانی ترین قنات جهان و عمیق ترین مادرچاه در شهرستان گناباد قرار دارد که تاریخ کندن آن به دوره هخامنشی و یا قبل از آن می‌رسد. گوبلو معتقد است که قنات، ابتدا یک فن آبیاری نبوده، بلکه به طور کامل از تکنیک معدن نشأت گرفته و منظور از احداث آن جمع‌آوری آبهای زیرزمینی مزاحم (زه آبها) به هنگام حفر معادن بوده‌است.... تردیدی نیست که در گستره فرهنگی ایران، از معادن «مس» و احتمالاً «رویِ» موجود در کوههای زاگرس، در جریان هزاره دوم قبل از میلاد مسیح بهره‌برداری شده‌است.
مشخصات قنات
قنات ، تشکیل شده از یک دهانه یا هرنج که روباز است و یک مجرای تونل مانند زیرزمینی و چندین چاه عمودی که مجرا یا کوره زیر زمینی را در فواصل مشخص با سطح زمین مرتبط می‌سازد. چاهها که به آنها در موقع حفر ، میله هم گفته می‌شود، علاوه بر مجاری انتقال مواد حفاری شده به خارج ، عمل تهویه کانال زیرزمینی را نیز انجام می‌دهد و راه ارتباطی برای لای‌روبی ، تعمیر و بازدید از داخل قنات نیز به شمار می‌رود.
آغاز قنات
آغاز قنات همان دهانه قنات است که مظهر قنات نامیده می‌شود. مظهر قنات جایی است که آب از دل قنات بیرون می‌آید و ظاهر می‌شود و می‌تواند برای آبیاری و دیگر مصارف مورد استفاده قرار بگیرد. قسمت انتهایی قنات ، پیشکار قنات نامیده می‌شود که در آخرین قسمت آن ، مادر چاه قنات قرار گرفته‌است. قسمتهایی از قنات که با حفر آنها هنوز آب بیرون نمی‌آید «خشکه کار» و قسمتی که آبدار است (قسمت انتهایی) قسمت «آبده قنات» نامیده می‌شود.
حفر قنات
حفر قنات معمولا از مظهر ان که همان سطح زمین است و خشک می‌باشد، شروع و به مناطق آبده مادر چاه ، ختم می‌شود. بنابراین ، اول دهانه قنات یا هرنج که خشک است و بعد اولین چاهها یا میله‌ها که اینها هم خشک است و آب ندارد و به اصطلاح قسمت خشک کار قنات نامیده می‌شود، حفر می‌شود. بعد کار به طرف قسمت بالا دست که همان قسمتهای آبده و بیشتر آبده زمین باشد، ادامه پیدا می‌کند.
طول و عمق قنات
طول یک رشته قنات که در میزان آبدهی آن نیز موثر است، نسبت به شرایط طبیعی میزان متفاوت است. این شرایط بستگی به شیب زمین وعمیق ما در چاه دارد. از طرف دیگر هرچه سطح آب زیرزمینی پایینتر باشد، عمق مادر چاه بیشتر می‌شود. طویلترین قناتی که تاکنون در ایران حفر شده ، در حوالی گناباد از توابع خراسان است که ۷۰ کیلومتر طول آن است و عمیقترین مادر چاه قناتهای ایران به روایتی ۴۰۰ متر و به روایت دیگر ۳۵۰ متر عمق دارد و آن مربوط به قنات «قصبه» گناباد است. مهمترین عاملی که طول قنات را مشخص می‌کند، شیب زمین می‌باشد. هرچه شیب زمین کمتر باشد طول قنات بیشتر و هرچه شیب بیشتر باشد طول قنات کمتر خواهد بود.
ویژگیهای قنات
سیستم استخراج در قنات طوری است که آب بدون کمک و صرف هزینه فقط با استفاده از نیروی ثقل از زمین خارج می‌گردد. با توجه به چاهها و قناتهای موجود ، آب قنات در مقابل آبی که از چاه استخراج می‌شود، ارزانتر تمام می‌شود. آب قنات دائمی است و در مواقع اضطراری کشت و احتیاج زراعت در مواقع حساس به آب ، قطع نمی‌شود. منابع آب زیر زمینی توسط قنات دیر تمام می‌شود و استفاده طولانی دارد، هر چند بطور دائم چه مصرف شود و چه شود، خارج می‌گردد. قنات دارای مزایای بسیاری زیادی است که در اینجا فقط به تعداد محدود از آنها اشاره شد.
معایب قنات
در زمینهای هموار و نواحی که آب زیرزمینی شیب کافی ندارد و نیز زمینهای خیلی سست و ماسه‌ای امکان حفر قنات نیست. آب قنات ، بطور دائم جریان دارد و قابل کنترل نیست. روی این اصل ، مدام باعث تخلیه آب زیرزمینی می‌شود. در فصولی که به آب احتیاج نیست و یا احتیاج به آن خیلی کم است، امکان جلوگیری از جریان و یا کنترل آن وجود ندارد.
قنات به خاطر این که در سفره‌های آب زیرزمینی کم عمق استفاده می‌شود و این منابع هم غنی نیست و دارای نوسان زیاد است، لذا قنات نسبت به تغییرات سطح آب زیر زمینی خیلی حساسیت دارد. در فصول گرم که گیاه به آب بیشتری نیاز دارد و نیز در فصول و سالهای خشک ، آب قنات کم می‌شود. قنات نسبت به چاه در مقابل سیل و زلزله و امثال اینها آسیب پذیر است و خرابی در قناتها بعضی مواقع طوری است که احیا مجدد آنها یا ممکن نمی‌باشد و یا از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست.