تحقیق در مورد ارزیابی آسیب پذیری سفره های آبی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 12 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

ارزیابی آسیب پذیری سفره های آبی با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و GIS برای حوزه آبریز بالا دست PALAR

چکیده

آبهای زیرزمینی به طور ذاتی در معرض آلودگیهای ناشی از فعالیتهای انسانی در طبیعت قرار دارند و جبران خسارتهای آن بسیار گران و اغلب غیر عملی است. از این رو، پیشگیری از آلودگی، در مدیریت کارآمد آبهای زیرزمینی نقش مهمی دارد. هدف از ارزیابی آسیب پذیری سفره های آبی، شناسایی مناطقی است که بیش از دیگر مناطق، در معرض آلودگیهای ناشی از فعالیتهای انسانی در مجاورت سطح زمین قرار دارند. به محض شناسایی این گونه مناطق، باید جزو زمینهای ممنوع برای استفاده قرار گیرند و با توجه زیاد به جلوگیری از آلودگی منابع آبهای زیر زمینی آنها شود. حوزه آبریز بالادست PALAR در ناحیه Tamil Nadu در هند، در معرض آلودگی توده ای از صنایع چرم در شهرهای Vaniyambadi , Ambur قرار دارد. خروجی فاضلاب این صنایع، منجر به آلودگی سفره های آبی بالا دست PALAR می شود که مواد تشکیل دهنده آن عبارتند از گنیس (نوعی سنگ دگرگون شده)، Charnockite (نوعی سنگ آذرین) و رسوبات اخیر دوران اخیر زمین شناسی . در این مقاله، تلاش می شود با استفاده از مدل DRASTIC ارزیابی آسیب پذیری سفره های آبی حوزه آبریز بالادست PALAR انجام گیرد. مدل DRATIC از هفت نقشه موضوعی به شرح زیر استفاده می نماید: عمق آب، (حوضچه) تغذیه، رسانه های سفره های آبی، رسانه های خاک، توپوگرافی، اثر آبهای موجود در قشر زمین و رسانایی هیدرولیک. استفاده از زمین و نقشه خاک با استفاده از تصاویر رمز شده ماهواره IRS-1C تهیه شده اند. لایه توپوگرافی با استفاده از نقشه های توپوگرافیک هند با مقیاس 1:50,000 ایجاد شده است. داده های زمین مرتبط با سطح آب در چاههای کنترلی، از سنجش کاربری تهیه شده و برای محاسبه عمق آب تغییر شکل داده شده اند. نقشه خاک که توسط سازمان کاربری اراضی و تحقیقات خاک تهیه شده است به عنوان نقشه اصلی برای آماده سازی نقشه های خاک و اثر آبهای موجود در قشر زمین به کار رفته است. مقادیر رسانایی هیدرولیک با استفاده از جزئیات آزمایش پمپ روی زمین به دست آمده اند و برای نواحی خاص که جزئیات آزمایش پمپ موجود نبود، مقادیر نمادین برای آنها به کار رفته است. لایه حوضچه تغذیه، با استفاده از نقشه خاک و کاربری اراضی بدست آمد و این هفت لایه، با استفاده از نرم افزار ArcView GIS یکپارچه شدند.

روش AHP برای رسیدن به وزن و رتبه معیارها و گزینه های این هفت لایه مورد استفاده قرار گرفته است. یک نرم افزار AHP به زبان Visual Basic برای محاسبه وزنها و رتبه های لایه های مزبور بر مبنای ورودیهای وزنهای مربوطه نوشته شده است. خروجی AHP یک بانک اطلاعاتی به زبان MS Access برای این لایه ها تولید می کند که با نرم افزار Arcview از طریق Arenue codes در ارتباط است. در این مقاله هدف این است که یک نرم افزار آسان به زبان VB تولید شود که با GIS در ارتباط بوده و برای تخمین وزنها و رتبه های لایه های مربوطه برای ارزیابی آسیب پذیری سفره های آبی بکار رفته و نتایج آنها را ارائه نماید.

مقدمه

یک پنجم کل آبهای شیرین جهان در نواحی زیر سطحی خاکهای اشباع شده قرار دارند (1978, Leopold,Dunne) و بنابراین باید در برابر آلودگی محافظت شوند. این منابع آبی وقتی مهمترند که در نواحی قرار داشته باشند که آبهای سطحی کمیاب هستند. حوزه آبریز بالادست PALAR از این قبیل مناطقی است که تقاضای آب شیرین غالباً از منابع زیرزمینی است. در این ناحیه مطالعاتی، کیفیت آب نقش مهمی ایفا می کند، زیرا مواجه با یک تهدید جدی از فاضلابهای صنایع چرم و کودهای شیمیایی و آفت کشهای مورد استفاده در مزارع کشاورزی و زمینهای حاصلخیز است. تصفیه آبهای زیرزمینی نیز بسیار پرهیز است و از این رو پیشگیری از آلودگی، راه حل کلیدی این مسأله است. بنابراین در این مقاله تلاش می شود تا آسیب پذیری آبهای زیرزمینی ارزیابی شده و استفاده از نواحی آسیب پذیر دارای محدودیت شوند.

به طور کلی، آسیب پذیری آبهای زیرزمینی عبارت است از استعداد یا احتمال رسیدن آلاینده ها به مکانی مشخص درون سیستم آبهای زیرزمینی پس از ایجاد در نواحی بالاتر سفره های آب. بنابراین، آسیب پذیری آبهای زیرزمینی را می توان بصورت خاص و بیواسطه طبقه بندی کرد که این طبقه بندی بر این اساس است که آیا می خواهیم ارزیابی آسیب پذیری شامل ریسک آلودگی آبهای زیر زمینی باشد یا خیر.

روش شناسی

روشهای بسیاری برای ارزیابی آسیب پذیری سفره های آب وجود دارند که می توان همه آنها را به سه دسته عمده طبقه بندی کرد :

روشهای جایگزینی و شاخص گذاری، روشهای مبتنی بر فرآیند و روشهای آماری (Anthong et.al.1998)

در این مقاله، از مدل DRASTIC که جزو روشهای جایگزینی و شاخص گذاری می باشد، استفاده می گردد. مدل DRASTIC برای ارزیابی آسیب پذیری سفره های آب زیرزمینی توسط EPA در آمریکا ارائه شد (Aller et.al 1987) و یک سیستم استاندارد شده برای ارزیابی پتانسیل قرارگیری هیدروژئولوژیک آلودگی آبهای زیرزمینی می باشد. این مدل یک مقدار عددی بنام شاخص DRASTIC تولید می کند که مشتق از رتبه بندیهای و وزنهای تخصیص داده شده به پارامترهای مورد استفاده در این مدل است. واژه DRASTIC مخفف نام هفت نقشه موضوعی بکار رفته در این مدل است . این هفت نقشه موضوعی عبارتند از :

عمق آب : هر چه عمق آب بیشتر باشد، احتمال رسیدن آلاینده ها به آن، کمتر از آبهای کم عمق می باشد. D=Depth to water

تحقیق در مورد ارزیابی آسیب پذیری سفره های آبی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 12 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

ارزیابی آسیب پذیری سفره های آبی با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و GIS برای حوزه آبریز بالا دست PALAR

چکیده

آبهای زیرزمینی به طور ذاتی در معرض آلودگیهای ناشی از فعالیتهای انسانی در طبیعت قرار دارند و جبران خسارتهای آن بسیار گران و اغلب غیر عملی است. از این رو، پیشگیری از آلودگی، در مدیریت کارآمد آبهای زیرزمینی نقش مهمی دارد. هدف از ارزیابی آسیب پذیری سفره های آبی، شناسایی مناطقی است که بیش از دیگر مناطق، در معرض آلودگیهای ناشی از فعالیتهای انسانی در مجاورت سطح زمین قرار دارند. به محض شناسایی این گونه مناطق، باید جزو زمینهای ممنوع برای استفاده قرار گیرند و با توجه زیاد به جلوگیری از آلودگی منابع آبهای زیر زمینی آنها شود. حوزه آبریز بالادست PALAR در ناحیه Tamil Nadu در هند، در معرض آلودگی توده ای از صنایع چرم در شهرهای Vaniyambadi , Ambur قرار دارد. خروجی فاضلاب این صنایع، منجر به آلودگی سفره های آبی بالا دست PALAR می شود که مواد تشکیل دهنده آن عبارتند از گنیس (نوعی سنگ دگرگون شده)، Charnockite (نوعی سنگ آذرین) و رسوبات اخیر دوران اخیر زمین شناسی . در این مقاله، تلاش می شود با استفاده از مدل DRASTIC ارزیابی آسیب پذیری سفره های آبی حوزه آبریز بالادست PALAR انجام گیرد. مدل DRATIC از هفت نقشه موضوعی به شرح زیر استفاده می نماید: عمق آب، (حوضچه) تغذیه، رسانه های سفره های آبی، رسانه های خاک، توپوگرافی، اثر آبهای موجود در قشر زمین و رسانایی هیدرولیک. استفاده از زمین و نقشه خاک با استفاده از تصاویر رمز شده ماهواره IRS-1C تهیه شده اند. لایه توپوگرافی با استفاده از نقشه های توپوگرافیک هند با مقیاس 1:50,000 ایجاد شده است. داده های زمین مرتبط با سطح آب در چاههای کنترلی، از سنجش کاربری تهیه شده و برای محاسبه عمق آب تغییر شکل داده شده اند. نقشه خاک که توسط سازمان کاربری اراضی و تحقیقات خاک تهیه شده است به عنوان نقشه اصلی برای آماده سازی نقشه های خاک و اثر آبهای موجود در قشر زمین به کار رفته است. مقادیر رسانایی هیدرولیک با استفاده از جزئیات آزمایش پمپ روی زمین به دست آمده اند و برای نواحی خاص که جزئیات آزمایش پمپ موجود نبود، مقادیر نمادین برای آنها به کار رفته است. لایه حوضچه تغذیه، با استفاده از نقشه خاک و کاربری اراضی بدست آمد و این هفت لایه، با استفاده از نرم افزار ArcView GIS یکپارچه شدند.

روش AHP برای رسیدن به وزن و رتبه معیارها و گزینه های این هفت لایه مورد استفاده قرار گرفته است. یک نرم افزار AHP به زبان Visual Basic برای محاسبه وزنها و رتبه های لایه های مزبور بر مبنای ورودیهای وزنهای مربوطه نوشته شده است. خروجی AHP یک بانک اطلاعاتی به زبان MS Access برای این لایه ها تولید می کند که با نرم افزار Arcview از طریق Arenue codes در ارتباط است. در این مقاله هدف این است که یک نرم افزار آسان به زبان VB تولید شود که با GIS در ارتباط بوده و برای تخمین وزنها و رتبه های لایه های مربوطه برای ارزیابی آسیب پذیری سفره های آبی بکار رفته و نتایج آنها را ارائه نماید.

مقدمه

یک پنجم کل آبهای شیرین جهان در نواحی زیر سطحی خاکهای اشباع شده قرار دارند (1978, Leopold,Dunne) و بنابراین باید در برابر آلودگی محافظت شوند. این منابع آبی وقتی مهمترند که در نواحی قرار داشته باشند که آبهای سطحی کمیاب هستند. حوزه آبریز بالادست PALAR از این قبیل مناطقی است که تقاضای آب شیرین غالباً از منابع زیرزمینی است. در این ناحیه مطالعاتی، کیفیت آب نقش مهمی ایفا می کند، زیرا مواجه با یک تهدید جدی از فاضلابهای صنایع چرم و کودهای شیمیایی و آفت کشهای مورد استفاده در مزارع کشاورزی و زمینهای حاصلخیز است. تصفیه آبهای زیرزمینی نیز بسیار پرهیز است و از این رو پیشگیری از آلودگی، راه حل کلیدی این مسأله است. بنابراین در این مقاله تلاش می شود تا آسیب پذیری آبهای زیرزمینی ارزیابی شده و استفاده از نواحی آسیب پذیر دارای محدودیت شوند.

به طور کلی، آسیب پذیری آبهای زیرزمینی عبارت است از استعداد یا احتمال رسیدن آلاینده ها به مکانی مشخص درون سیستم آبهای زیرزمینی پس از ایجاد در نواحی بالاتر سفره های آب. بنابراین، آسیب پذیری آبهای زیرزمینی را می توان بصورت خاص و بیواسطه طبقه بندی کرد که این طبقه بندی بر این اساس است که آیا می خواهیم ارزیابی آسیب پذیری شامل ریسک آلودگی آبهای زیر زمینی باشد یا خیر.

روش شناسی

روشهای بسیاری برای ارزیابی آسیب پذیری سفره های آب وجود دارند که می توان همه آنها را به سه دسته عمده طبقه بندی کرد :

روشهای جایگزینی و شاخص گذاری، روشهای مبتنی بر فرآیند و روشهای آماری (Anthong et.al.1998)

در این مقاله، از مدل DRASTIC که جزو روشهای جایگزینی و شاخص گذاری می باشد، استفاده می گردد. مدل DRASTIC برای ارزیابی آسیب پذیری سفره های آب زیرزمینی توسط EPA در آمریکا ارائه شد (Aller et.al 1987) و یک سیستم استاندارد شده برای ارزیابی پتانسیل قرارگیری هیدروژئولوژیک آلودگی آبهای زیرزمینی می باشد. این مدل یک مقدار عددی بنام شاخص DRASTIC تولید می کند که مشتق از رتبه بندیهای و وزنهای تخصیص داده شده به پارامترهای مورد استفاده در این مدل است. واژه DRASTIC مخفف نام هفت نقشه موضوعی بکار رفته در این مدل است . این هفت نقشه موضوعی عبارتند از :

عمق آب : هر چه عمق آب بیشتر باشد، احتمال رسیدن آلاینده ها به آن، کمتر از آبهای کم عمق می باشد. D=Depth to water

ارائه مدل ارزیابی فنی ـ اقتصادی احداث و بهره‌برداری از آزادراه‌ها و بزرگراه ها 24 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 24

ارائه مدل ارزیابی فنی ـ اقتصادی احداث و بهره‌برداری از آزادراه‌ها و بزرگراه ها

چکیده

انتخاب بهینه مسیرهای مختلف راهی به ویژه آزادراه‌ها و بزرگراه‌ها که به عنوان شریانهای اصلی از دیدگاه کارشناسان نگریسته می‌شوند و علاوه بر این هزینه‌ های هنگفت ناشی از ساخت پروژه‌های راهسازی، این سؤال پراهمیت را که کدام یک از گزینه‌های آزادراه و یا بزرگراه سازی اقتصادی ترند، مطرح می‌کنند. در این مقاله به صورت نظری الگویی را اجزای مربوط به زمان سفر، تصادفات، عوارض و مصرف سوخت ارائه خواهد شد. منافع حاصل از احداث و بهره‌برداری از این دو گزینه (آزاد راه و بزرگراه) به صورت جداگانه در مقایسه با جاده دوخط سنجیده می‌شوند و سپس نتایج به دست آمده از تحلیل منفعت به هزینه (CBA)، بهترین گزینه را از نظر اقتصادی تعیین کنید. برای نیل به این هدف، الگوی فوق به کمک نرم افزار اکسل (Excel) تهیه گردیده است که خروجی‌های آن در قالب یک مثال موردی به طور خلاصه ارائه خواهند شد. بررسی تأخیر در زمان ساخت پروژه‌ها، تغییرات سالیانه رشد ترافیک، تفاوت در هزینه‌های ساخت و مدت اجرای پروژه و نقش آن در اقتصادی بودن طرح از جمله ویژگی‌های این الگوست.

واژه‌های کلیدی: تحلیل سود به هزینه، آزادراه، بزرگراه، توابع هزینه، ارزیابی فنی ـ اقتصادی

1. مقدمه

شبکه های حمل و نقل، به ویژه حمل و نقل جاده‌ای اتصال دهنده مراکز مختلف بوده و عامل مهم توسعه، تجارت و ارتباط بین کشورهای منطقه و جهان می‌باشند. یک شبکه حمل و نقل جاده‌ای کارآمد می‌باید از مزایای چون ارزانی، روانی، سرعت، امکان رسیدن به موقع و همخوانی با توسعه پایدار برخوردار باشد. گزینه نهایی با توجه به شرایط زمین، توپوگرافی، محدودیت‌های ترافیکی و زیست محیطی انتخاب می‌شود. در صورتی که بتوان ارزش پولی هزینه های مربوط به یک گزینه را تعیین کرد، معیار اصلی در انتخاب آن گزینه می‌تواند اقتصادی بودن باشد. رشد ترافیک همیشه عامل مهمی در ارتقاء کیفیت راهها بوده است. بهبود کیفیت راهها به ویژه راههای اصلی دو خطه به دو صورت امکان‌پذیر است. در حالت اول توسعه راه اصلی موجود به صورت دو سواره‌رو (جدا کردن خطوط رفت و برگشت) در محورهای شریانی خاص و حالت دوم حفظ راه موجود با شرایط فعلی آن و احداث یک آزادراه جدید حداقل چهارخطه است. این مقاله بر آن است تا الگویی برای انتخاب بهینه یکی از حالت های ذکر شده فوق مبنی بر مشخصات فنی و اقتصادی ارائه کند.

2. ادبیات موضوع

محدودیت منابع در دسترس ایجاب می‌کند که انسان برای بهره‌برداری از آنها روش مناسبی انتخاب گرده و از امکانات موجود با برنامه‌ریزی صحیح استفاده بهینه نماید. یکی از مهم‌ترین فرایندهای برنامه ریزی، ارزیابی چند گزینه انتخاب شده و سایر گزینه‌های کنار گذاشته می‌شوند. هر چه ارزش ریالی اجرای طرح ها افزایش یابد اهمیت ارزیابی اقتصادی آنها نیز بیشتر می‌شود. بر حسب تحقیقات وینفری، سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه در پاریس OECD و رایت هزینه های اصلی حمل و نقل در طبقه‌بندی‌های مختلف تقسیم می‌شوند که به طور خلاصه در جدول 1 توضیح داده می‌شود.

جدول 1. رده‌بندی هزینه‌ راهها

طبقه‌بندی

مثال

هزینه برنامه‌ریزی، طراحی و اداری

هزینه مشاوره و نظارت

هزینه تعمیرات و عملکرد

عملیات خاکی، روسازی و حریم راه

هزینه کاربری

هزینه سازه‌ای

روسازی، جاروکشی و روشنایی

هزینه عملکرد وسایل

سوخت لاستیک، استهلاک وسیله

هزینه زمان سفر

وسیله ساعت سفر کرده در واحد زمان

هزینه تصادفات

نرخ تصادفات بر واحد هزینه

هزینه محیطی، اجتماعی

صدا، آلودگی هوا، خسارت لغزندگی جاده

ارزیابی اقتصادی گزینه‌های مختلف احداث راه همواره برای پروژه‌های مختلف در کشورهای گوناگون اهمیت داشته است. در مطالعه موردی Wisconsin هدف انتخاب چهار گزینه آزادراه، آزادراه ـ بزرگراه نوع 1 و 2 و راه چهار خطه مورد ارزیابی قرار گرفت. افزایش سود اقتصادی در این مطالعه شامل کاهش زمان سفر و هزینه‌های حمل و نقل کاهش تصادفات بوده است. در این مطالعه موردی ارزش زمان 7 دلار در یک ساعت برای وسیله نقلیه شخصی و کاهش تصادفات مبتنی بر مطالعات انجام شده در اداره راههای آمریکا برآورد شده‌اند. نتایج منافع مربوط به خودروها نشان می‌دهند که آزادراه بیشترین منافع را به علت کاهش زمان سفر و کاهش تصادفات درمقایسه با گزینه های دیگر در بر دارد. مقایسه منافع و هزینه ها برای گزینه های مختلف این مطالعه موردی در جدول 2 انجام شده است.

جدول 2. مقایسه نتایج ارزیابی اقتصادی گزینه‌های مختلف (میلیون دلار)

حالت (الف)

حالت (ب)

حالت (پ)

حالت (ت)

ارزش فعلی خالص کل

846

732

737

481

ارزش فعلی خالص هزینه ها

550

447

334

225

نسبت سود به هزینه‌ها

5/1

6/1

2/2

1/2

سود خالص

296

285

403

256

همان طور که در حدول 2 دیده می‌شود، حالت (پ) با نسبت سود به هزینه بیشتر در اولویت تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد.

یک کار تحقیقاتی در کشور هند برای محاسبه زمان، در راهها انجام شده است. ارزش زمان معمولاً پرهزینه‌ترین عامل در تعیین ارزیابی اقتصادی یک پروژه به شمار می‌آید.

در این کار تحقیقاتی، ارزش زمان برای مسافران و خدمه در دو بخش اقتصادی برای شاغلین و افراد بیکار مورد بررسی قرار گرفته است. ارزش زمان سفر برای یک سواری 5/41 و برای یک اتوبوس 9/538 روپیه در ساعت در نظر گرفته شده است.

همچنین برای کامیونت و کامیون این مبالغ 5/67 و 70 روپیه در ساعت محاسبه شده‌اند.

روشهای بسیاری در ارزیابی اقتصادی پروژه های راهسازی در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند، که مهم ترین آنها عبارتند از:

1. روش سود به هزینه

2. روش هزینه واقعی

3. روش ارزیابی چند ضابطه ای

4. روش خطرپذیری ـ سود

5. روش ارزیابی اثرات محیطی

برای ارزیابی فنی و اقتصادی احداث و بهره‌برداری از آزادراهها و بزرگراهها توجه به شاخص فنی ـ اقتصادی از اهم موارد بوده و لذا برای بررسی این شاخص که در تصمیم‌گیری نهایی مهم‌ترین عامل است، انتخاب روشی مناسب برای ارزیابی مورد نیاز است. در این مقاله با استفاده از روش سود و هزینه، الگویی برای ارزیابی فنی ـ اقتصادی احداث و بهره‌برداری از آزادراهها و بزرگراهها ارائه شده است.

3. ساختار الگو

اهدافی که از ساخت پروژه‌های راهسازی انتظار می‌روند و ملاک انتخاب بین گزینه های مختلف هستند، به سه بخش زیر تقسیم می‌شوند.

الف: کمینه بودن هزینه های راهسازی

ب: افزایش مشخصات عملکردی و بهره‌برداری

ج: افزایش نتایج حاصل از سرمایه گذاری اقتصادی

لذا می‌توان نمودار (الگوریتم) نشان داده شده در شکل 1 را به عنوان اهداف مورد نظر تشکیل داد.

ارائه مدل ارزیابی فنی ـ اقتصادی احداث و بهره‌برداری از آزادراه‌ها و بزرگراه ها 24 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 24

ارائه مدل ارزیابی فنی ـ اقتصادی احداث و بهره‌برداری از آزادراه‌ها و بزرگراه ها

چکیده

انتخاب بهینه مسیرهای مختلف راهی به ویژه آزادراه‌ها و بزرگراه‌ها که به عنوان شریانهای اصلی از دیدگاه کارشناسان نگریسته می‌شوند و علاوه بر این هزینه‌ های هنگفت ناشی از ساخت پروژه‌های راهسازی، این سؤال پراهمیت را که کدام یک از گزینه‌های آزادراه و یا بزرگراه سازی اقتصادی ترند، مطرح می‌کنند. در این مقاله به صورت نظری الگویی را اجزای مربوط به زمان سفر، تصادفات، عوارض و مصرف سوخت ارائه خواهد شد. منافع حاصل از احداث و بهره‌برداری از این دو گزینه (آزاد راه و بزرگراه) به صورت جداگانه در مقایسه با جاده دوخط سنجیده می‌شوند و سپس نتایج به دست آمده از تحلیل منفعت به هزینه (CBA)، بهترین گزینه را از نظر اقتصادی تعیین کنید. برای نیل به این هدف، الگوی فوق به کمک نرم افزار اکسل (Excel) تهیه گردیده است که خروجی‌های آن در قالب یک مثال موردی به طور خلاصه ارائه خواهند شد. بررسی تأخیر در زمان ساخت پروژه‌ها، تغییرات سالیانه رشد ترافیک، تفاوت در هزینه‌های ساخت و مدت اجرای پروژه و نقش آن در اقتصادی بودن طرح از جمله ویژگی‌های این الگوست.

واژه‌های کلیدی: تحلیل سود به هزینه، آزادراه، بزرگراه، توابع هزینه، ارزیابی فنی ـ اقتصادی

1. مقدمه

شبکه های حمل و نقل، به ویژه حمل و نقل جاده‌ای اتصال دهنده مراکز مختلف بوده و عامل مهم توسعه، تجارت و ارتباط بین کشورهای منطقه و جهان می‌باشند. یک شبکه حمل و نقل جاده‌ای کارآمد می‌باید از مزایای چون ارزانی، روانی، سرعت، امکان رسیدن به موقع و همخوانی با توسعه پایدار برخوردار باشد. گزینه نهایی با توجه به شرایط زمین، توپوگرافی، محدودیت‌های ترافیکی و زیست محیطی انتخاب می‌شود. در صورتی که بتوان ارزش پولی هزینه های مربوط به یک گزینه را تعیین کرد، معیار اصلی در انتخاب آن گزینه می‌تواند اقتصادی بودن باشد. رشد ترافیک همیشه عامل مهمی در ارتقاء کیفیت راهها بوده است. بهبود کیفیت راهها به ویژه راههای اصلی دو خطه به دو صورت امکان‌پذیر است. در حالت اول توسعه راه اصلی موجود به صورت دو سواره‌رو (جدا کردن خطوط رفت و برگشت) در محورهای شریانی خاص و حالت دوم حفظ راه موجود با شرایط فعلی آن و احداث یک آزادراه جدید حداقل چهارخطه است. این مقاله بر آن است تا الگویی برای انتخاب بهینه یکی از حالت های ذکر شده فوق مبنی بر مشخصات فنی و اقتصادی ارائه کند.

2. ادبیات موضوع

محدودیت منابع در دسترس ایجاب می‌کند که انسان برای بهره‌برداری از آنها روش مناسبی انتخاب گرده و از امکانات موجود با برنامه‌ریزی صحیح استفاده بهینه نماید. یکی از مهم‌ترین فرایندهای برنامه ریزی، ارزیابی چند گزینه انتخاب شده و سایر گزینه‌های کنار گذاشته می‌شوند. هر چه ارزش ریالی اجرای طرح ها افزایش یابد اهمیت ارزیابی اقتصادی آنها نیز بیشتر می‌شود. بر حسب تحقیقات وینفری، سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه در پاریس OECD و رایت هزینه های اصلی حمل و نقل در طبقه‌بندی‌های مختلف تقسیم می‌شوند که به طور خلاصه در جدول 1 توضیح داده می‌شود.

جدول 1. رده‌بندی هزینه‌ راهها

طبقه‌بندی

مثال

هزینه برنامه‌ریزی، طراحی و اداری

هزینه مشاوره و نظارت

هزینه تعمیرات و عملکرد

عملیات خاکی، روسازی و حریم راه

هزینه کاربری

هزینه سازه‌ای

روسازی، جاروکشی و روشنایی

هزینه عملکرد وسایل

سوخت لاستیک، استهلاک وسیله

هزینه زمان سفر

وسیله ساعت سفر کرده در واحد زمان

هزینه تصادفات

نرخ تصادفات بر واحد هزینه

هزینه محیطی، اجتماعی

صدا، آلودگی هوا، خسارت لغزندگی جاده

ارزیابی اقتصادی گزینه‌های مختلف احداث راه همواره برای پروژه‌های مختلف در کشورهای گوناگون اهمیت داشته است. در مطالعه موردی Wisconsin هدف انتخاب چهار گزینه آزادراه، آزادراه ـ بزرگراه نوع 1 و 2 و راه چهار خطه مورد ارزیابی قرار گرفت. افزایش سود اقتصادی در این مطالعه شامل کاهش زمان سفر و هزینه‌های حمل و نقل کاهش تصادفات بوده است. در این مطالعه موردی ارزش زمان 7 دلار در یک ساعت برای وسیله نقلیه شخصی و کاهش تصادفات مبتنی بر مطالعات انجام شده در اداره راههای آمریکا برآورد شده‌اند. نتایج منافع مربوط به خودروها نشان می‌دهند که آزادراه بیشترین منافع را به علت کاهش زمان سفر و کاهش تصادفات درمقایسه با گزینه های دیگر در بر دارد. مقایسه منافع و هزینه ها برای گزینه های مختلف این مطالعه موردی در جدول 2 انجام شده است.

جدول 2. مقایسه نتایج ارزیابی اقتصادی گزینه‌های مختلف (میلیون دلار)

حالت (الف)

حالت (ب)

حالت (پ)

حالت (ت)

ارزش فعلی خالص کل

846

732

737

481

ارزش فعلی خالص هزینه ها

550

447

334

225

نسبت سود به هزینه‌ها

5/1

6/1

2/2

1/2

سود خالص

296

285

403

256

همان طور که در حدول 2 دیده می‌شود، حالت (پ) با نسبت سود به هزینه بیشتر در اولویت تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد.

یک کار تحقیقاتی در کشور هند برای محاسبه زمان، در راهها انجام شده است. ارزش زمان معمولاً پرهزینه‌ترین عامل در تعیین ارزیابی اقتصادی یک پروژه به شمار می‌آید.

در این کار تحقیقاتی، ارزش زمان برای مسافران و خدمه در دو بخش اقتصادی برای شاغلین و افراد بیکار مورد بررسی قرار گرفته است. ارزش زمان سفر برای یک سواری 5/41 و برای یک اتوبوس 9/538 روپیه در ساعت در نظر گرفته شده است.

همچنین برای کامیونت و کامیون این مبالغ 5/67 و 70 روپیه در ساعت محاسبه شده‌اند.

روشهای بسیاری در ارزیابی اقتصادی پروژه های راهسازی در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند، که مهم ترین آنها عبارتند از:

1. روش سود به هزینه

2. روش هزینه واقعی

3. روش ارزیابی چند ضابطه ای

4. روش خطرپذیری ـ سود

5. روش ارزیابی اثرات محیطی

برای ارزیابی فنی و اقتصادی احداث و بهره‌برداری از آزادراهها و بزرگراهها توجه به شاخص فنی ـ اقتصادی از اهم موارد بوده و لذا برای بررسی این شاخص که در تصمیم‌گیری نهایی مهم‌ترین عامل است، انتخاب روشی مناسب برای ارزیابی مورد نیاز است. در این مقاله با استفاده از روش سود و هزینه، الگویی برای ارزیابی فنی ـ اقتصادی احداث و بهره‌برداری از آزادراهها و بزرگراهها ارائه شده است.

3. ساختار الگو

اهدافی که از ساخت پروژه‌های راهسازی انتظار می‌روند و ملاک انتخاب بین گزینه های مختلف هستند، به سه بخش زیر تقسیم می‌شوند.

الف: کمینه بودن هزینه های راهسازی

ب: افزایش مشخصات عملکردی و بهره‌برداری

ج: افزایش نتایج حاصل از سرمایه گذاری اقتصادی

لذا می‌توان نمودار (الگوریتم) نشان داده شده در شکل 1 را به عنوان اهداف مورد نظر تشکیل داد.

ارزیابی پدیده ستون کوتاه و شکست آن در زلزله و روشهای مقابله با آن 10 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 10

ارزیابی پدیده ستون کوتاه و شکست آن در زلزله و روشهای مقابله با آن

چکیده:

پدیده ستون کوتاه در طول زلزله‌های گذشته خسارات زیادی را متوجه ساختمانها نموده است. این پدیده بعلت قرار گرفتن ساختمان در یک سطح شیبدار و یا محدود شدن ستون و یا دیوار با عناصر غیرسازه‌ای نظیر دیوارهای آجری و بازشوها و یا در اثر اختلاف سختی در یک تراز معین (بعلت وجود عواملی نظیر اختلاف تراز از طبقه، پله و تیر نیم طبقه) ایجاد می‌گردد. در ساختمانها قابلهای باربر توسط دیوارهایی با مصالح بنایی پر می‌شوند. این امر باعث افزایش سختی قاب شده و اگر توزیع سختی بصورت متقارن باشد به بهبود رفتار سازه منجر می‌گردد. اما در عین حال در بعضی از دهانه‌ها بخصوص در قسمتهای بیرونی ساختمان، بعلت وجود بازشوها دیوارهای کوتاه در مجاور ستونها ایجاد می‌شوند. این مسأله باعث کوتاه شدن طول موثر ستون و افزایش سختی آن می‌گردد. در نتیجه ستون کوتاه به علت سختی بیشتر نیروی زلزله بیشتری را جذب نموده و به خرابی آن منجر می‌گردد. پس نیاز به رعایت جزییات اجرایی مناسب جهت مقابله با این نیروی بزرگ و مخرب الزامی جلوه می‌کند. در این مقاله با تأثیر وجود میانقاب کامل و رفتار ستون کوتاه و آثار مخرب آن در زلزله‌های گذشته بررسی شده و روشهای جدید مقابله با پدیده ستون کوتاه ارائه گردیده است.

واژه‌های کلیدی: ستون کوتاه، میانقاب آجری، افزایش سختی، تحلیل خرابی، روشهای مقابله

1- مقدمه

در ساختمان‌ها معمولا برای اینکه داخل ساختمان را از فضای بیرون جدا کنند از دیوارهای با مصالح بنایی استفاده می‌کنند که در داخل قاب قرار می‌گیرند.

اگر چه وجود میانقاب باعث افزایش سختی کل سازه می‌شود اما این اثر همواره جنبه مثبت ندارد. این تغییر در سختی سازه باعث تغییرات قابل ملاحظه‌ای در رفتار آن می‌شود. یک حالت نامناسب، وجود دیوارهای کوتاهی است که تا قسمتی از ارتفاع طبقه ادامه یافته‌اند. در این صورت قسمتی از ستون که مجاور دیوار است، تقریبا به طور یکپارچه با دیوار عمل نموده، ارتفاع مؤثر ستون کاهش و سختی آن بسیار افزایش می‌یابد. به تناسب این افزایش سختی، ستون متحمل نیروهای شدیدتری می‌شود. ]1[ در اغلب سازه‌های بتنی ستون‌ها بعلت ناکارآمدی در شکل‌پذیری خمش و ضعف مقاومت برش یا خمش در مقاطع بحرانی (عمدتا ناشی از کمبود فولاد عرضی و یا طول وصله فولاد طولی) آسیب‌پذیرترین اعضاء بوده‌اند. ]2و4[ تجربه نشان داده است که یکی از دلایل مهم خرابی سازه‌های دارای میانقاب، پدیده ستون کوتاه می‌باشد. در زلزله‌های گذشته در ساختمان‌های بتنی که دارای ستون‌هایی با ارتفاع‌های مختلف هستند خسارات وارده به ستون‌های کوتاه‌تر بیشتر از ستون‌های بلندتر بوده است. (شکل 1و2و2و) ]3[

ستون‌های کوتاه بطور وسیعی در ساختمان‌های شهری بوجود می‌آیند. تراز پارکینگ‌ها، قرارگیری ساختمان در شیب‌های تند، ستون‌های واقع در نیم طبقه‌ها و ستون‌های حدفاصل پنجره‌های بزرگ از جمله مهمترین محل‌های تشکیل ستون‌های کوتاه هستند. ]4[ دو نمونه از ساختمان‌های با ستون کوتاه شامل ساختمان‌هایی که بر روی زمین شیب‌دار قرار گرفته‌اند و ساختمان‌هایی که دارای نیم طبقه می‌باشند در شکل 4 نشان داده شده است.

در شکل 5 پدیده ستون کوتاه در ساختمان‌های با اختلاف تراز مشاهده می‌گردد.

رفتار ضعیف ستون‌های کوتاه بنا به این حقیقت است که در زلزله، یک ستون بلند و یک ستون کوتاه با مقطع عرضی یکسان، با تغییر مکان یکسان حرکتی افقی می‌نمایند. (شکل 6)

با این حال، ستون کوتاه در مقایسه با ستون بلند سخت‌تر است و نیروی زلزله بیشتری جذب می‌نماید، با توجه به رابطه سختی چنانچه طول ستون نصف گردد، سختی ستون و در نتیجه جذب نیروی زلزله 8 برابر می‌شود. سختی یک ستون به معنای مقاومت در برابر تغییر شکل می‌باشد. هر چه سختی بیشتر باشد، نیروی بیشتری برای تغییر شکل آن لازم می‌باشد. اگر یک ستون کوتاه به طور مناسب برای چنین نیروی بزرگی طراحی نشود، می‌تواند خسارت مهمی را در طول زلزله متحمل شود، این رفتار «اثر ستون کوتاه‌» نامیده می‌شود. ]3[ با توجه به ابعاد سطح مقطع ستون و بر حسب ارتفاع بخش ستون کوتاه، مکانیزم‌های گوناگونی برای شکست آن وجود دارد. اگر ارتفاع ستون کوتاه، بسیار کم باشد (در مقایسه با ابعاد مقطع ستون)، شکست برشی رخ می‌دهد که به ترک‌های قطری و یا خردشدگی شدید بتن منجر می‌گردد (تصویر 7).

اما اگر ستون باریک باشد و یا ارتفاع دیوار زیاد نباشد، شکست ایجاد شده در ستون به صورت خمشی خواهد بود (تصویر 8). خرد شدگی بتن بر اثر نیروهای شدید برشی در حضور نیروی فشاری زیاد در تصویر 9 نشان داده شده است. نیروی فشاری به همراه نیروی برشی باعث کمانش میلگردهای طولی شده است.]1[