دانلودتحقیق درباره ی بررسی رابطه جو سازمانی با سلامت روانی کارکنان بیمارستانهای دولتی شهرستان ایذه

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 8

بررسی رابطه جو سازمانی با سلامت روانی کارکنان بیمارستانهای دولتی شهرستان ایذه

حسین فرهادی *

تاریخ دریافت:8/7/85 تاریخ پذیرش:5/1/86

واژه های کلیدی: جو سازمانی ، سلامت روان ، بیمارستان

مقدمه

بی شک دنیای امروز، دنیای انسانهاست و متولیان سازمانهای مختلف انسانها هستند. سازمانها بدون وجود انسان، نه تنها مفهومی نخواهد داشت بلکه اداره آنها نیز میسر نخواهد بود. از سوی دیگر زندگی اجتماعی انسانها مستلزم همکاری، همیاری و برآوردن نیازهای متقابل است. این امر منجر به تقسیم کار و توسعه تخصص‌ها و مهارتهای مختلف شده و بر پیشرفت کمی، کیفی و آثار و نتایج آن افزوده است و روابط اجتماعی و سازمان یافته او را در قالب نهادها، موسسات و واحدهای کم و بیش تخصصی گسترش داده است ، بدیهی است که بخش زیادی از زندگی بزرگسالان صرف کار می شود و به نظر می رسد که فعالیت کاری از نظر سلامت روانی شخص، فعالیتی مهم به حساب می آید.کار صرف نظر از تأمین مالی می تواند برخی از نیازهای اساسی آدمی نظیر، تحرک روانی و بدنی، تماس اجتماعی، احساسات خود ارزشمندی ، اعتماد و توانمندی را ارضاء کند (3).

از آنجایی که جامعـه یک جامعه سازمانی است، فعالیتهایی که در زمینه تولد، تحصیل، کار، تفریح، رشد معنوی و مرگ در جامعه صورت می گیرد، بطور مکرر تحت تأثیر محیط یا جوسازمان قرار دارد. بیمارستان‌ها، مدارس، محل کار و ورزشگاهها، اماکنی هستند که اکثر ما ممکن است بخش قابل ملاحظه ای از زندگی خود را در آن جو بگذرانیم (9).

طبق تعریف هوی و میسکل، جوسازمانی به ادراک کارکنان از محیط عمومی کار در سازمان اطلاق شده و متاثر از سازمان رسمـی، غیررسمـی، شخصیت افراد و رهبری سازمانی است (10).

در این پژوهش منظور از جو سازمانی، نمره ای است که کارکنان در پرسشنامه جو سازمانی کسب می کنند. این نمره به عنوان شاخص عددی جوسازمانی محسوب می شود.

جوسازمانی مناسب می‌تواند در ایجاد انگیزش برای کارکنان، بهبود روحیه کارکنان، مشارکت افراد در تصمیم گیری هاو در ازدیاد خلاقیت و نوآوری موثر باشد و به عنوان بک منبع مهم در تأمین سلامت روانی کارکنان به حساب آید و بالعکس. بنابراین تغییر در هر بخش از جو سازمانی منجر به تغییر فوری و عمیق در نحوه انجام کار و عملکرد کارکنان می‌گردد (4).

در این ارتباط فرنچ و کاپلان2 (1973) نشان داده اندکه هرچه مشارکت در سازمان کمتر باشد خشنودی شغلی پایین و احتمال مبتلا شدن فرد به بیماری جسمی و روانی بیشتر می شود (12).

نتیجه تحقیقی که از 60 بیمارستان خصوصی و عمومی در تهران به دست آمد نشان داد که نحوه سرپرستی مدیران در سلامت روانی پرستاران نقش قابل توجهی ایفاء می‌کند (7).

همچنین نشان داده شده است که تفــــاوت میان میزان های استرس کلی برحسب جـو سـازمـان معنی‌دار بوده و دبیرستان‌های دارای جو بسته (میزان مشارکت پایین اعضاء در تصمیم گیری های سازمان) نسبت به جو باز (میزان مشارکت بالای اعضاء در تصمیم‌گیری‌های سازمان) استرس زیادتری را گزارش کرده‌اند (5).

در مطالعه حاضر سعی شده است ضمن بررسی و تجزیه و تحلیل مشکلات سازمانی و ادراک کارکنان از جو سازمانی موجود و تأثیر آن بر سلامت روانی آنان، امکان ریشه یابی بیشتر و توان ترکیب نظرات و دیدگاه های کارکنان فراهم گردیده و پشتیبانی‌های لازم برای آموزش و بهسازی منابع انسانی ایجاد گردد.

مواد و روش‌ها

این تحقیق به روش توصیفی – مقطعی در سال 1381 انجام گرفت . جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارکنان در رسته های(درمانی– اداری– خدماتی) شاغل در بیمارستان‌های دولتی به تعداد 886 نفرتشکیل می دهدکه از میان آنها با استفاده ازروش نمونه گیری تصادفی – طبقه‌ای، تعداد 176 نفر بعنوان حجم نمونه مورد مطالعه برگزیده شدند.

جهت گرد آوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد جو سازمانی و پرسشنامه سلامت روان (SCL-90-R) استفاده شد.

پرسشنامه جو سازمانی که توسط لیل ساسمن و سام دیپ در سال 1989 ساخته شده است پنج بعد: وضوح و توافق هدف، وضوح و توافق نقشها، رضایت از پاداش، رضایت و توافق بر روی رویه ها و اثر بخشی ارتباطات را می سنجد و هر بعد شامل 4 سوال اختصاصی است و جمعاً این پرسشنامه شامل 20 سوال توصیفی می باشد. پاسخ دهندگان به هریک از عبارتهای کوتاه پاسخی به طیف کاملاً موافق تا کاملاً مخالف می دهند که هر بعد ممکن است بین 0 تا 16 امتیاز کسب نماید و کسب نمره بالا در آزمون به منزله رضایت فرد از جو سازمانی کلی باشد.

پرسشنامه سلامت روان (CL- 90 – R) مشتمل بر 90 سوال 9 بعدی است که عبارتند از: اضطراب، پرخاشگری، افسردگی، حساسیت در روابط بین فردی، شکایتهای جسمانی، وسواس – اجبار، ترس مرضی، روان پریشی و پارانویید است. همچنین در این پرسشنامه7 سوال اضافی وجود دارد که تحت هیچ یک از ابعاد نه گانه فوق دسته بندی نشده است و از نظر بالینی دارای اهمیت بوده و به شاخص های کلی آزمون کمک می کنند. امتیاز بندی این پرسشنامه 90 سوالی شامل پنج درجه (هیچ، کمی، تاحدی، زیاد، خیلی زیاد) می باشد که هیچ امتیاز صفر و خیلی زیاد امتیاز 4 می‌گیرد و کسب میانگین بالای فرد در هر اختلال (3 یا بیشتر)، نشانگر مشکل جدی فرد در ارتباط با آن اختلال است.

همچنین نتایج محاسبه پایایی پرسشنامه سلامت روان (SCL-90-) در این پژوهش بر پایه روشهای تنصیف 91/0، گاتمن 91/0و روش آلفای کرونباخ 97/0 می باشد. با توجه به نتایج پژوهشهای دراگوتیس، ریکلزوراک (1976) 73/0 ، رضا پور (1376) 72/0 و یار احمدی (1376) 56/0 که همگی دال بر اعتبار بالای فهرست تجدیدنظر شده علائم روانی می باشد . در پژوهش حاضر لزومی به محاسبه مجدد اعتبار این آزمون تشخیص داده نشد.

اعتبار پرسشنامه جو سازمانی نیز از طریق همبستگی بین نمره های حاصل از اجرای این پرسشنامه و پرسشنامه شاخص توصیف شغل به میزان 43/ = r بدست آمد که در سطح 000/0>p معنی‌دار مـی‌باشد. همچنین میـزان پایای پرسشنامه جو سازمانی از سه روش تنصیف، گاتمن وآلفای کرونباخ محاسبه گردید که این میزان به ترتیب 73/ 0 و 80/0 و 89/0 مشاهده گردید.

به منظور تحقق اهداف پژوهش، پس از جمع آوری پرسشنامه ها وبا استفاده از نسخه پنجم نرم افزار SPSS-PC، تجزیه و تحلیل های آماری از قبیل محاسبه میانگین، انحراف معیار، T- test، کروسکال و آلیس و ضریب همبستگی پیرسون انجام گرفت. ضمناً به منظور آزمون فرضیه ها سطح معنی‌دار 05/0= α در نظر گرفته شد.

یافته های پژوهش

نتایج نشان داد که از مجموع 176 نفر افراد مورد مطالعه 61/4 درصد مذکر ، 6/38 درصد مونث ، 7/22 درصد مجرد و 77/3 درصد متاهل بودند. اکثریت افراد مورد مطالعه (37 درصد) متعلق به دامنه سنی 34-30 سال بودند. کمترین میزان را (8/6 درصد) افراد با سطح تحصیلات دکتری و بیشترین میزان را افراد با سطح تحصیلات لیسانس (5/29) به خود اختصاص دادند.

بالاترین میزان در آمد یعنی بیش از 149 هزار تومان به 1/1 درصد افراد و پایین ترین میزان در آمد یعنی 85-65 هزار تومان به 4/57 درصد افراد تعلق داشت .

بیشترین درصد کارکنان (5/ 45 درصد) سابقه کاری بین 7- 1 سال داشته و تنها (4/3 درصد) سابقه کار 28-22 سال را به خود اختصاص دادند.

در این بررسی بین جو سازمانی با سلامت روانی کلی (اختلالات روانـی) کارکنان رابطه معنادار وجـود داشت (03/0>P) ( جدول شماره 1) .

از میان ابعاد نه گانه سلامت روانی ، پنج بعد آن از جمله: اختلال وسواس – اجبار (04/0>P)، افسردگی (04/0>P)، اضطراب (01/0>P)، ترس مرضی (01/0>P) و روان پریشی (01/0> P) با جو سازمانی همبستگی منفی معنادار نشان داد یعنی هر چه کیفیت جو سازمانی افراد مورد مطالعه بیشتر باشد، اختلالهای فوق الذکر کمتر در میان آنها وجود دارد و بالعکس.

بنابراین فرضیه های مورد نظر به ترتیب ذیل در سطح 05/0= α تایید می گردد.

- بین جو سازمانی با اختلال وسواس – اجبار کارکنان بیمارستانهای دولتی شهرستان ایذه همبستگی معنادار وجود دارد.

- بین جو سازمانی با افسردگی- کارکنان بیمارستانهای دولتی شهرستان ایذه همبستگی معنادار وجود دارد.

- بین جو سازمانی با اضطراب- کارکنان بیمارستانهای دولتی شهرستان ایذه همبستگی معنادار وجود دارد.

- بین جــو سازمانی با ترس مـرضی- کارکنان بیمارستانهای دولتی شهرستان ایذه همبستگی معنادار وجود دارد.

شاخص آماری متغیر وابسته

متغیر مستقل

سلامت روان

N

R

P

جو سازمانی

176

16 /0 -

03 /0

ابعاد 9 گانه سلامت روانی

شکایتهای

جسمانی

وسواس

و اجبار

افسردگی

حساسیت‌ در

روابط‌ بین فردی

اضطراب

پرخاشگری

ترس‌ مرضی

افکار

پارانوییدی

روان‌ پریشی

شاخص آماری

38/0=r

27/0=P

15/0- =r

04/0=P

15/0- =r

04/0=P

11/0- =r

16/0=P

16/0- =r

01/0=P

11/0- =r

16/0=P

21/0- =r

01/0=P

14/0- =r

7/0=P

19/0- =r

01/0=P

- بین جـو سازمـانی با روان پریشی- کارکنان بیمارستانهای دولتی شهرستان ایذه همبستگی معنادار وجود دارد.

در حالیکه در چهار بعد دیگر آن شامل: شکایتهای جسمانی(27/0= p )، حسـاسیت در روابـط بین فـردی (16/0=p)، پرخاشگـری )16/0=p) و افکـار پارانوییدی (07/0=p) با جو سازمانی همبستگی معناداری مشاهده نگردید ، یعنی کیفیت جوسازمانی افراد مورد مطالعه تاثیری در اختلالهای فوق الذکر ندارد.

از جمله یافته های جانبی این پژوهش، ارتباط بین جنسیت، سن، سابقه کار با جوسازمانی است که درسطح (5 0/0= α) تفاوت معناداری وجود نداشت. در حالیکه بین میزان در آمد آزمودنی‌ها با جوسازمانی رابطه معنی‌داری دیده شد (2 00/0 >P (جداول شماره3 و4 ).

همچنین بین جنسیت، سن سابقه کارومیزان درآمد کارکنان با سلامت روانی کلی آنان رابطه معنی‌داری مشاهده نگردید (جداول شماره 6 ، 5).