تحقیق درباره امر به معروف و نهی از منکر

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 10

معنى معروف و منکر و اقسام و مراحل آن

واژه معروف در اصل هر کار نیکى است، که علاوه بر نیکى، انجام دهنده اش آن را به این وصف بشناسد، یا توسط دیگرى به این عنوان شناسانده شود. بعضى گفته اند: «معروف یعنى شناخته شده، چرا که فطرت پاک انسانى با آن آشنا است، و ضد آن منکر است که به معنى ناشناخته مى باشد. بهترین راه براى شناخت معروف و نیکى، مراجعه به شرع مقدس است، که همان عقل خارجى است. چنان که عقل در نهاد انسان، شرع داخلى است، بنابراین، هر چیزى را که شارع مقدس اسلام به آن امر کرد، و مسلمانان را به انجام آن ترغیب نمود، همان معروف است. روى این حساب ما در شناخت معروف، باید به دستورهاى واجب یا مستحب دین اسلام مراجعه کنیم. ونیکى آن را از نظر دین احراز نماییم. و در قرآن و روایات صدها و هزارها مصداق معروف ذکر شده است، مانند: ایمان، تلاوت قرآن، تفکر و اندیشیدن، توکل و اعتماد بر خدا، صبر و شکیبایى، پرهیزکارى، پیروى از خدا و رسول، پیشى گرفتن براى تحصیل علم و کارهاى نیک، انفاق، فرو بردن خشم، عفو و بخشش، احسان و نیکى، اطمینان به صحت وعده ها، توبه، سیر در زمین و توجه و عبرت گیرى، جهاد و پیکار، شهادت در راه خدا، عدالت، شکر خدا، دعا کردن، استقامت وایستادگى، بردبارى، خوش اخلاقى، مشورت، آموزش قرآن ودانش، صراحت و قاطعیت در بیان حق، تحمل آسیب ها و گرفتارى ها، ذکر خدا، نماز، روزه، حج، هجرت، استقامت در راه حق، مرابطه و مرزدارى، صدقه و راستى، امانت دارى، تقیه در موارد خود، دوستى با دوستان خدا، و دشمنى با دشمنان خدا، وفاى به عهد، عفت، شجاعت، سخاوت، دوستى و اتحاد با شایستگان، قیام و انقلاب براى تحقق آرمان هاى مقدس، عمل صالح، یارى دین، آمادگى براى دفاع از حق، استفاده بهینه از وقت، دعا و مناجات، رازدارى، حساب گرى، خشنودى به رضاى خدا، آشکار ساختن حق، گمان نیک، دفاع از مظلوم، صله رحم، نیکى به پدر و مادر، نیکى به همسایه، ادب در برابر استاد، حق شناسى، تدبر در قرآن، اخلاص، یاد مرگ و معاد، تلاوت قرآن، قرض الحسنه دادن، یارى کردن مؤمن، وساطت براى تحقق ازدواج بین زن و مرد و... اما واژه منکر، در اصل به معنى کار بدى است که همان کار، حرام یا زشت و مکروه مى باشد، که از نظر فطرت، ناشناخته، و غریب و ناهماهنگ است. بنابراین نهى ازمنکر بر دو گونه است: نهى از منکر واجب، نسبت به کارهاى حرام، و نهى از منکر مستحب نسبت به کارهاى مکروه. امر به معروف نیز بر دو گونه است: امر به معروف واجب نسبت به واجبات، و امر به معروف مستحب نسبت به مستحبات. حضرت امام خمینى قدس سره الشریف در این راستا مى فرماید: «آنچه عقلا یا شرعا واجب است، امر به آن واجب است و آنچه از نظر عقل زشت است و از نظر شرع حرام است، نهى از آن، واجب است، و آنچه مستحب است، امر به آن مستحب بوده، و آنچه مکروه است، نهى از آن، مستحب مى باشد.» (2) مصداق هاى منکر بسیار است، مانند: کفر، قتل نفس، گناه، جهل و نادانى، دوستى با نااهلان، ضعف اراده، اصرار بر گناه، سستى و بى حالى، اندوه بیجا، ظلم و ستم، اطاعت از کافران، کشمکش و نزاع با مؤمنان، توجه به تبلیغات باطل، راضى شدن به ظلم، کتمان حق، فروختن دین و حق به دنیا، حب تعریف بدون عمل، گمان بد، دروغ، خیانت، غیبت، عهدشکنى، انکار غیب، نمامى، زخم زبان، تهمت، ترس از کفار و منافقان، سازش با بیگانگان سلطه گر، انفاق در راه باطل، تقویت و امضاى ناحق، فتنه جویى، بدعت گذارى، حسد، تکبر، حرص، تبهکارى، بازداشت مردم از راه حق، قطع رحم، بى احترامى به پدر و مادر، ترسو بودن، عدم تدبر در قرآن، مخالفت با پیامبر (ص)، ریاکارى، پشت به دین کردن و... براساس دلایل شرعى، از قرآن و سنت و اجماع و عقل در موارد عادى، وجوب امر به معروف و نهى از منکر، بستگى به چهار شرط دارد که عبارتند از: دانستن معروف و منکر، به این که از نظر شرع، نیک و مورد پسند، یا بد و ناپسند است، 2- احتمال تاثیر 3- اصرار طرف مقابل در ترک معروف و انجام گناه 4- امر به معروف و نهى از منکر موجب ضرر جانى یا ناموسى به امر به معروف ونهى از منکر کننده یا مؤمن دیگر نشود. ولى در مواردى که اساس اسلام در خطر است، در آنجا وجوب امر به معروف و نهى از منکر نیاز به این شرایط ندارد، و باید به آن اقدام کرد، گرچه باعث کشتن و یا زیان هاى خطرناک دیگر مى شود، مانند امر به معروف ونهى از منکر حضرت امام حسین (ع) که منجر به ماجراى کربلا و شهادت او و یارانش، واسارت عزیزانش گردید. مساله مهم دیگر که در کتب فقهى به طور مبسوط بیان شده، مراحل امر به معروف و نهى از منکر است، که باید آن را دانست، و براساس آن عمل کرد، مانند: امر به معروف و نهى از منکر با قلب، سپس با زبان، سپس با عمل، و هر کدام از این مراحل داراى درجاتى، و تا هدف به وسیله درجه پایین تر محقق مى شود، نوبت به درجه بعدى نمى رسد. بر همین اساس امر به معروف و نهى از منکر، داراى شکل هاى گوناگون از نرمش، خشونت، استدلال، مجادله نیک، و برخوردهاى مختلف دیگر مى باشد، باید روش هاى بهتر و اثر بخش تر را شناخت، و با همان روش ها امر به معروف و نهى از منکر کرد، تا نتیجه بخش گردد. نگاهى به آیات قرآن و روایات

نظر به این که امر به معروف و نهى از منکر، اهمیت به سزایى در به سازى و پاک سازى جامعه و فرد دارد، قرآن که یک کتاب کامل انسان سازى است، به آن اهمیت فراوان داده، و پیروانش را به توجه نظرى و عملى به این دو فریضه بزرگ و سرنوشت ساز فراخوانده است. در قرآن گاهى به آن تشویق و ترغیب شده، وگاهى به سرنوشت شوم ترک آن پرداخته شده، و در موردى، آن را براى واجدین شرایط الزامى نموده و از ویژگى لازم مؤمنان برشمرده است و... در قرآن بیش از ده مورد سخن از امر به معروف و نهى از منکر به میان آمده (3) و باید توجه داشت که دو فریضه امر به معروف و نهى از منکر، همچون نماز بر زن و مرد واجب است، و در این جهت فرقى بین زن و مرد نیست. (4) در روایات اسلامى نیز به مساله امر به معروف و نهى از منکر، اهمیت فراوان داده شده، و آن را از مهم ترین دستورهاى الهى برشمرده است. این روایات را مى توان به پنج گروه تقسیم کرد: 1- روایاتى که بیانگر وجوب و لزوم امر به معروف و نهى از منکر است و بر آن تاکید شدید نموده 2- روایاتى که حاکى از هشدار شدید بر ترک کننده آن است 3- روایاتى که به اهمیت فوق العاده آن اشاره مى کند 4- روایاتى که مراحل آن را بیان مى نماید 5- روایاتى که آثار درخشان آن را تبیین مى کند، که در اینجا براى هر کدام، از این پنج گروه، در میان ده ها حدیث به ذکر یک روایت مى پردازیم: امام باقر (ع) فرمود: «ویل لقوم لا یدینون الله

مقاله درباره شرائط وجوب امر به معروف ونهی از منکر

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 16

شرائط وجوب امر به معروف ونهی از منکر

س1077- اگر امر به معروف ونهی از منکر مستلزم بی آبروئی کسی که واجب را ترک کرده و یا فعل حرام را به جا آورده باشد ، و موجب کاسته شدن احترام او در برابر مردم گردد ، چه حکمی دارد ؟

ج: اگر در امر به معروف ونهی از منکر ، شرائط وآداب آن رعایت شود و از حدود آن تجاوز نشود ، اشکال ندارد.

س1078- بنا بر اینکه وظیفه مردم در امر به معروف ونهی از منکر درنظام جمهوری اسلامی ،اکتفا به امر به معروف ونهی ازمنکر زبانی است ومراتب دیگر آن بر عهده مسئولین است ، آیا این نظریه ، حکم از طرف دولت است یا فتوی؟

ج : فتوای فقهی است.

س1079 – آیا درمواردی که راه جلوگیری از وقوع منکر منحصر به ایجاد مانع بین فعل حرام وفاعل آن ، و آن هم متوقف بر کتک زدن وی و یا زندانی کردن وسخت گرفتن بر او و یا تصرف در اموال وی هر چند با تلف کردن آن باشد ، می توان بدون کسب اجازه از حاکم ، اقدام به آن از باب نهی از منکر نمود؟

ج: این موضوع حالات وموارد مختلفی دراد ، بطور کلی مراتب امر به معروف و نهی ازمنکر اگر متوقف بر تصرف در نفس یا مال کسی که فعل حرام را به جا آورده نباشد ، احتیاج به کسب اجازه از کسی ندارد ، بلکه این مقدار بر همه مکلفین واجب است .ولی مورادی که امر به معروف ونهی ازمنکر متوقف بر چیزی بیشتر از امر ونهی زبانی باشد ، اگر در سرزمینی باشد که دارای نظام وحکومت اسلامی است وبه این فریضه اسلامی اهمیت می دهد ، احتیاج به اذن حاکم ومسئولین ذیربط و پلیس محلی ودادگاههای صالح دارد.

س1080 – اگر نهی از منکر درامور بسیار مهم مانند حفظ نفس محترمه ، متوقف بر کتک زدنی که منجر به زخمی شدن مهاجم واحیاناً قتل او باشد ، آیا در این موارد هم اذن حاکم شرط است؟

ج: اگر حفظ نفس محترمه وجلوگیری از وقوع قتل مستلزم دخالت فوری ومستقیم باشد ، جائز بلکه شرعاً از باب وجوب حفظ جان نفس محترمه واجب است واز جهت ثبوتی متوقف بر کسب اجازه ازحاکم ویا وجود امربه آن نیست ،مگر آنکه دفاع از نفس محترمه متوقف بر قتل مهاجم باشد که صورتهای متعددی دارد که احکام آنها هم ممکن است متفاوت باشد.

س1081- آیا کسی که می خواهد شخصی را امر به معروف ونهی از منکر نماید ، باید قدرت بر آن داشته باشد ؟ و در چه زمانی امر به معروف ونهی از منکر بر او واجب می شود؟

ج : آمر به معروف ونهی از کننده ازمنکر باید عالم به معروف ومنکر باشد ، وهمچنین بداند که فاعل منکر هم به آن علم دارد و در عین حال عمداً و بدون عذر شرعی مرتکب آن می شود ، و زمانی اقدام به امر ونهی واجب می شود که احتمال تأثیر امر به معروف ونهی از منکر در مورد آن شخص داده شود ، و ضرری برای خود او نداشته باشد ، و در این مورد باید تناسب بین ضرر احتمالی و اهمیت معروفی که به آن امر می نماید یا منکری که از آن نهی می کند را ملاحظه نماید . در غیر این صورت امر به معروف ونهی ازمنکر بر او واجب نیست.

س1082- اگر یکی از اقوام انسان مبادرت به ارتکاب معصیت کند و نسبت به آن لاابالی باشد ، تکلیف مانسبت به رابطه با او چیست؟

ج : اگر احتمال بدهید که ترک معاشرت با او موقتاً موجب خودداری او از ارتکاب معصیت می شود به عنوان امر به معرف ونهی ازمنکر واجب است ، و در غیر این صورت قطع رحم جایز نیست.

س1083- آیا ترک امر به معروف ونهی ازمنکر بر اثر ترس از اخراج از کار ، جایز است؟ مثلاً با اینکه می بیند مسئول یکی از مراکز آموزشی که با طبقه جوان در دانشگاه ارتباط دارد ، مرتکب اعمال خلاف شرع می شود و یا زمینه ارتکاب گناه در آن مکان را فراهم می آورد . اگر او را نهی از منکر نماید ترس آن دارد که از طرف مسئول مقدمات اخراج او از کار فراهم شود.

ج : بطور کلی اگر خوف دارد که در صورت اقدام به امر به معروف ونهی ازمنکر ضرر قابل توجهی متوجه خود او شود ،انجام آن واجب نیست.

س1084 – اگر در بعضی از محیطهای دانشگاهی معروف ترک شود و معصیت رواج پیدا کند و شرائط امر به معروف ونهی ازمنکر هم وجود داشته باشد و امر کننده به معروف ونهی ازکننده از منکر شخصی مجرد باشد که هنوز ازدواج نکرده است آیا بخاطر مجرد بودن،امر به معروف ونهی از منکر از اوساقط می شود یا خیر ؟

ج : امر به معروف ونهی ازمنکر اگر موضوع وشرائط آن محقق باشد، تکلیف شرعی و وظیفه واجب اجتماعی وانسانی همه مکلفین است، وحالت های مختلف مکلف مانند مجرد یا متاهل بودن در آن تاثیر ندارد ، وبه صرف اینکه مکلف مجرد است ، تکلیف از او ساقط نمی شود.

س1085- اگر شخصی دارای نفوذ و موقعیت اجتماعی خاصی باشد که اگر بخواهد می تواند بر معترضین به خود ضرر وارد سازد ، و شواهدی هم دلالت کند بر اینکه وی مرتکب گناه وکارهای خلاف و دروغگوئی می شود . ولی از قدرت ونفوذ او می ترسیم،. آیا جایز است امر به معروف ونهی از منکر را در مورد او ترک کنیم یا اینکه با وجود ترس از ضرر رساندن او ، واجب است او را امر به معروف ونهی ازمنکر کنیم؟

ج: اگر ترس از ضرر منشاء عقلائی داشته باشد ،مبادرت به امر به معروف ونهی ازمنکر واجب نیست بلکه تکلیف از شما ساقط می شود . ولی سزاوار نیست کسی به مجرد ملاحظه مقام کسی که واجب را ترک کرده و یا مرتکب فعل حرام شده و یا به مجرد احتمال وارد شدن ضرر کمی از طرف او ، تذکر و موعظه به برادر مومن خود را ترک کند.

س1086- گاهی در اثنای امر به معروف ونهی از منکر مواردی پیش می آید که شخص گناهکار بر اثر عدم آگاهی از واجبات واحکام اسلامی ، با نهی از منکر ، نسبت به اسلام بدبین می شود. واگر هم او را به حال خود رها کنیم ، زمینه فساد و ارتکاب گناه توسط دیگران را فراهم می کند، تکلیف ما در این موارد چیست؟

ج: امر به معروف ونهی ازمنکر با رعایت شرائط آن یک تکلیف شرعی عمومی برای حفظ احکام اسلام وسلامت جامعه است، ومجرد توهم اینکه موجب بدبینی فاعل منکر یا بعضی از مردم نسبت به اسلام می گردد ، باعث نمی شود که این وظیفه بسیار مهم ترک شود.

س1087- اگر مامورانی که از طرف دولت وظیفه جلوگیری از فساد را بر عهده دارند ، در انجام وظیفه خود کوتاهی کنند. آیا خود مردم می توانند اقدام به این کار کنند؟