لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 27 صفحه
قسمتی از متن .doc :
معرفی روش شش سیگما
مقدمه
در اواسط دههی 1980، شرکت موتورولا (Motorola) تلاشی گسترده برای بهبود کیفیت را آغاز کرد. هدف این شرکت دستیابی به نقص صفر در تولیدات و خدمات بود. این عملکرد را کیفیت شش سیگما معرفی کرد و با ایجاد یک سیستم ارزیابی عملکرد را به سوی کسب رضایت مشتری به عنوان هدف اصلی سوق میداد. در واقع شرکت موتورولا در دهه 80 نوعی از مهندسی را در مدیریت کیفیت جامع به کار گرفت که به طرح روششناسی شش سیگما منجر شد.
موتورولا، مفهوم شش سیگما را به عنوان هدف اصلی کیفیت در واسط دهه 1980 برگزید. اما این مفهوم و برنامه شش سیگمای ابداعی شرکت موتورولا، در سال 1989 یعنی زمانی که موتورولا اعلام کرد که تعداد عیوب تولیدات یا خدمات ارائه شده نباید بیش از 4/3 قطعه در میلیون طی 5 سال باشد. به رسمیت شناخته شد.
ضرورتی که موتورولا را به سمت ابداع روش شش سیگما کشانید قبول این واقعیت بود که در فضای رقابتی کسب و کار امروز دیگر نمیتوان صرفاَ با تفکر خطای صفر و برخی راهکارهای عملیاتی به موقعیت رسید. در سال 1998، شرکت موتورولا موفق به دریافت جایزهای کیفی مالکولم بالدریچ ،
(Malcolm Baldrige National Quality Award) شد. هدف از اهدای این جایزه، شناخت شرکتهایی است که فرضیه با ارزشی را برای سایر شرکتها در زمینههای مختلف کاری، مطابق مدل معینی درآورند. نوآوری خاص موتورولا که بیشترین توجه را به خود جلب کرد، برنامه شش سیگما بود. آنچه در این برنامه مورد توجه قرار گرفت این نکته بود که با توجه به تکنولوژی بسیار پیچیدهی امروز، ایدههای قدیمی درباره پذیرش سطوح کیفی قابلیت لازم را ندارند.
در اوایل دههی 1990، برنامه شش سیگما در موتورولا ادامه پیدا کرد و به آرامی در سازمانهای دیگر نیز راه یافت. مدتی بعد، غولهای اقتصادی ایالات متحده مثل زیراکس، بوئینگ، جنرال الکتریک، کداک، الاید سیگنال و غیره از روش شرکت موتورولا پیروی کردند.
برنامهی شش سیگما سبب شد تا طی سالهای گذشته اکثر شرکتهای ایالات متحده منافع مشترکی را کسب کنند. با اجرای این برنامه شرکت الاید سیگنال در سال 1995 ، 175 میلیون دلار و در سال 1997 تقریباَ دو برابر آن مبلغ را صرفهجویی کرد. عملکرد جنرالالکتریک(GE) نیز با تمرکز برروی اجرای برنامه شش سیگما از 200پروژه در سال 1995، به 6000 پروژه در سال 1997 بسط یافت. جنرال الکتریک اعلام کرد به سبب اجرای این برنامه در سال 1997، 500 میلیون دلار، و در سال 1998، بالغ بر 72 بیلیون دلار، صرفهجویی داشته است.
موارد فوق نمایانگر حرکت سازمانها به طرف سطوح کاربردی شش سیگما برای صرفهجوییهای میلیارد دلاری از یک طرف و کمک به بالا رفتن ارزش سهامشان از طرف دیگر است. به هر حال، صرفهجویی در مبالغ دلاری، کمک میکند تا پتانسیل این اصل کیفیت بارز شود.
از دیگر ویژگیهای برنامه شش سیگمای موتورولا این بود که فقط شامل متغیرها (ویژگیهای کمی) نبود، بلکه ویژگیهای وصفی را نیز در بر میگرفت.
دانستن این نکته نیز حائز اهمیت است که اجرای برنامه 6 سیگما تنها محدود به بخشهای تولیدی نمیشود. این برنامه میتواند برای هر نوع کسب و کار براساس فرآیندی حتی اگر با یک توزیع نرمال توصیف نشده باشد به کاررود.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 17 صفحه
قسمتی از متن .doc :
معرفی روشهای نوین مدیریت
آنچه می خوانید متن فیلمی آموزشی با عنوان ( پرواز بوفالوها) می باشد که در آن آقای جیمز پلاسکو به معرفی روش های نوین مدیریت پرداخته است. لازم به توضیح است که به دلیل پاره ای ملاحظات نوشتاری متن فیلم با اندک تصرف و تلخیص از نظر گرامیتان خواهد گذشت. می خواهم در مورد تغییرات دنیا کنونی که به شکل چشمگیری بر روش کسب و کار تاثیر گذارده است و روش برخوردی که برای باقی ماندن و ادامه بقا در قرن بیستم و یکم به آن نیازمندیم ، سخن بگویم . من چهل و سه سال است که در بازار کار هستم و سی سال اول آن را دقیقا می دانستم که چه باید بکنم. وظیفه من به عنوان رهبر شرکت و عنوان مدیر سازمان بسیار روشن بود می بایست برنامه ریزی ، سازماندهی و کنترل با هم می کردم و مطمئن می شدم که امور به همان شکل که انتظار می رفت انجام شده است . تصمیم گیری در سازمان با هم بود اگر کار خاصی در سازمان می بایست انجام می پذیرفت ، من باید مطمئن می شدم که فرد مناسب اقدام صحیحی را در زمان مناسب انجام داده است.
این روش در سی سال اول زندگی کار من کما بیش جواب داد. سپس حادثه ای رخ داد که سبب شد در روش هدایت و پیشبرد شرکت و همچنین عملکردم در کلاس هایی که تدریس می کردم و نظرات مشورتی که به افراد می دادم ، تجدید نظر کنم.
مرگ یکی از دوستان همکارم موجب شد تا پرسش هایی را با خود مطرح کنم. به خود گفتم که چرا با این شدت کار می کنم ؟ چرا این میزان از وقتم را صرف کار می کنم ؟ آیا من با این سخت کوشی در صدد ایجاد کار بزرگی هستم ؟ یا تلاش من برای ایجاد یک مجلس ختم بزرگ است؟ بنابر این هیچ گاه از این تلاش ها لذتی نخواهم برد. آیا من با این شدت تلاش می کنم تا خودم لذت ببرم ؟ یا تلاش می کنم زمینه خوبی برای بازماندگانم به وجود بیاورم؟
بنابر این تصمیم گرفتم که اوضاع را عوض کنم و این سوال بسیار مشکل را با خود مطرح ساختم : چند شرکت در جهان در یک دوره ده ساله ضریب بازدهی سهامشان حداقل بیست درصد یا بیشتر بوده است؟ در سراسر جهان تنها 24 شرکت را یافتم که به چنین شاخص مالی سخت و بلند مرتبه ای دست یافته بودند. من اخیرا با مدیران این شرکت ها و دو موضوع را کشف نمودم : نخست آن که نوع صنعت و کار فرقی نمی کند و موضوع محصول مطرح نیست ، چرا که این 24 شرکت یکی در کار صنایع پزشکی بود، یکی در کار صنایع پزشکی بود ، یکی خدمات نظافتی انجام می داد و برخلاف انتظار یکی شرکت کامپیوتری بود و دیگری دکل های حفاری نفت اجاره می داد. بنابر این نوع کار و محصول مهم نیست ، آن چه که بیش از همه مهم است نوع رهبری مدیریتی است . زیرا اساسا این 24 مدیر و رهبر شرکت های یاد شده بودند که با بقیه مدیران تفاوت داشتند.
دوم آن که این 24 مدیر در حالی که در مقایسه با دیگران متفاوت هستند در بین خود آنها نیز تفاوت وجود دارد. برخی از اینها شخصیت هایی کاریزمانیک هستند . یعنی هنگامی که به مکانی وارد می شوند فضای موجود را مسخر خود می کنند. حال آنکه سایرین دارای شخصیت هایی قابل توجه نیستند. برخی از آنها استراتژیست هایی با درایت و ارزشمند بودند و برخی دیگر حتی به سختی می توانستند یک کلمه حرف بزنند.
بدین ترتیب هیچ روش واحدی به عنوان روش رهبری مدیریتی وجود نداشت. هیچ کس قابل مشابه سازی نبود. هیچ نبود که همانند او باشم. من می بایست روش خود را می یافتم. در نتیجه طی سیزده سال گذشته در چنین سیر وسفری بودم من در این سفر در جستجوی عوامل پیدایش رهبری مدیریتی حقیقتا تاثیر گذار بودم.
بی شک آن چه سبب می گردد که رهبری مدیریتی یک تشکیلات بسیار موفق باشد، رهبری برای یک فصل یا یک سال نیست بلکه رهبری برای یک دهه و بیش از آن است. یک مدیر موفق باید بدون مستهلک کردن خود کارهای بزرگ انجام دهد و سازمانی را بنیان گذارد که مدیر و تمام کارکنان آن به خاطر کار زندگی نمی کنند بلکه به خاطر زندگی کار می کنند. آنها از بازی فوتبال و مسابقات فوتبال ، مراسم فارغ التحصیلی ، جشن تولد و تمامی مراسم جزئی که سبب می گردد که این کار ارزشمند باشد ، لذت می برند ، البته من در این سیر و سفر ، سه حقیقت تلخ را نیز کشف کردم ، سه حقیقتی که به طرز اجتناب ناپذیری راهگشا هستند.
نخستین حقیقت این است که : موفقیت دائم حق انسان است ، اگر چه موفقیت مرا به جائی که هم اینک هستم رسانده است اما مرا به آن جائی که می خواهم باشم ، نمی رساند . قبرستان شرکت ها پر است از استخوان های سازمان هایی که این حقیقت را درک نکرده اند و یا اگر درک کرده اند بسیار دیر متوجه شده اند. به عنوان نمونه ای مهم شرکت ibm را در نظر بگیرید . در اوایل دهه 80 این شرکت به عنوان شرکتی با بهترین مدیریت در سطح جهانی شناخته می شد این شرکت بیش از هر شخص یا شرکت دیگری در جهان سود برد. اما حقیقت این است که همان چیزهائی که آن را به بهترین تبدیل کرده و سبب کمالش شد – مثل بهترین طراحی ، بهترین ساخت ، فروش وسیع سیستم های بزرگ – عامل شکستش شد. زیرا تغییری در این عوامل ایجاد نگردید در نتیجه چیزهایی که در دهه 70 و 80 به موفقیت شرکت منجر گردید ، خود عامل شکست آن در دهه 90 شد.
من می توانم نمونه هایی بسیاری را یکی پس از دیگری ارائه کنم وحقیقت این است که از میان 100 شرکتی که بزرگ ترین در سطح جهان محسوب می شوند، 76 شرکت درطی 10 سال گذشته نتوانستند هزینه های سرمایه خود را نیز تامین کنند . این است آن چیزی که ما را به این جا رسانده است اما ما را به جائی که می خواهیم برویم نمی رساند . آن چه را در مورد شرکت ها صدق می کند در مورد افراد نیز صادق است . شما شاهد هستید که آن چه در شرایط دیروز کارا بوده و به موفقیت دیروز منجر شد.
موفقیت دیروز نیز این امکان را به ما می دهد که امروز هم تلاش کنیم. اما دنیای امروز اساسا با دنیای دیروز متفاوت است ، اگر همچنان به شیوه گذشته عمل کنیم ، در دنیای امروز قطعا بامشکل مواجه خواهیم شد. بی شک فردا نیز دنیای متفاوتی در پیش خواهد بود، اگر همچنان به شیوه های گذشته پایبند باشیم با توجه به تغییر دنیا فردا شکست قطعی است.
در این جا به دومین حقیقت تلخ می رسیم . من در طول زندگی ، دیگران را مسئول مشکلات می دانستم هنگامی که امور بر وفق مراد نبودند – که این نیز بسیار اتفاقی افتاد – شخص دیگری مقصر آن محسوب می شد . در نگاه من این دیگران خطاکار بودند . به سهولت و آسانی می گفتم که این مقررات دولتی ، لعنتی هستند که اصلا مناسب و کامل نیستند، مقرراتی که ناظران و مجریان آن به نظر من مشتی بوروکرات هستند که اساسا ما را درک نمی کنند. مقصر مشتریان بودند که ارزش محصولات و خدمات ارائه شده توسط مرا درک نمی کردند. مقصر رقبایی بودند که محصولات خود را بهایی پایین تر از قیمت تمام شده عرضه می کردند تا بازار راقبضه کنند. مقصر کارکنان بودند که نمی دانستند کار را چگونه انجام دهند و اساسی کار نمی کردند و مدعی بودند که به وظایف خود عمل می کنند ، بله همواره مقصر آنها بودند . این شیوه بسیار ساده ، آسان و موثر بود ، البته تا زمانی که دریافتم مشکل اساسی سازمان خود من هستم واقعیت آن است که مجموعه ای از رویدادها به روشنی این موضوع را تایید می کنند من بسیار خوب ، عادی و محسوس می دانم که چه کار باید بکنم اما نمی توانم انجام آن را شاهد باشم . بنابر این مشکل اصلی سازمان خودمن هستم ، دیگران مشکل و مسئله نیستند.
اوائل خواستار آن بودم که گله ای از بوفالوها داشته باشم . بوفالوها حیوانات جالبی هستند ، همگی وفادار به یک پیشرو هستند و آن چه را که به آنها گفته می شود، دقیقا انجام می دهند آیا این جالب نیست که لحظه ای به این بیاندیشید شما افرادی دارید که به شما وفادارند ، آیا وفاداری جالب نیست؟ افرادی داریم که دقیقا آن چه به آنها گفته شده است انجام می دهند ، آیا این چیزی نیست که ما خواستاریم؟
بوفالوها بسیار بزرگ و عظیم الجثه هستند. وقتی آنها به منطقه ای کوچ می کنند، تمامی منطقه را اشغال می کنند رئیس بوفالوها بودن بسیار خوشایند است هرچند با پاره ای از ناملایمات نیز همراه است. بوفالوها پرسش نمی کنند آنها فقط دنباله روی می کنند.
کافی است که بوفالوی جلودار را شناسایی نموده و به سمت پرتگاه هدایت کند. چه اتفاقی خواهد افتاد؟ تمامی گله در پی او حرکت خواهد کرد بوفالوها تا زمانی که چیزی به آنها نگفته شده است، حرکتی نخواهند کرد. تا وقتی که به آنها گفته نشود که چه کار بکنند، در گوشه ای می ایستد و انتظار می کشند، آنها منتظر دستورات هستند، در بسیاری از سازمان ها هم افراد بسیاری را دیده ام که با بی عملی منتظر دریافت
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 18 صفحه
قسمتی از متن .doc :
کلیات
الف) تعریف برخی از واژه ها و اصطلاحات
1 . گروه آزمایشی
بر اساس تقسیم بندیهای انجام شده ، مجموعة رشته های مختلف تحصیلات دانشگاهی، بر حسب مواد امتحانی آزمون سراسری که توسط سازمان سنجش آموزش کشور انجام می پذیرد ، به چهار گروه آزمایشی : (1) علوم ریاضی و فنی (2) علوم تجربی (3) علوم انسانی (4) هنر تقسیم می شود.
2 . رشته
رشته ، زیر مجموعه ای از یک گروه آزمایشی است که دانشجویان پذیرفته شده در آن ، در یک موضوع خاص علمی که متمایز از سایر موضوعهاست ، به تحصیل پرداخته و با توجه به مقطع تحصیلی مربوط ، کارآیی و مهارت لازم را در آن موضوع کسب می نمایند ؛ نظیر رشته های : کامپیوتر و کتابداری .
در آزمون سراسری ، هر شته با کدی خاص از سایر رشته ها متمایز می گردد .
3 . گرایش
رشته های مختلف علمی ، در نهایت به تخصصهای فرعی تر به نام گرایش منتهی می شوند . این تقسیم بندی در پاره ای از رشته ها در مقطع کارشناسی ( نظیر رشته کامپیوتر ، گرایش نرم افزار و یا رشته برق ، گرایش الکترونیک ) و در پاره ای دیگر ، در مقطعهای تحصیلی بالاتر مانند کارشناسی ارشد ( نظیر رشتة فیزیک ، گرایش نجوم) صورت می گیرد.
4 . دانشگاه
به مجموعه ای از واحدهای علمی و آموزشی گفته می شود که در شاخه ها و رشته های خاصی از علوم فعالیت داشته ، با مدیریت واحد و برابر ضوابط خاص وزارت فرهنگ و آموزش عالی یا وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی اداره شوند.
دانشگاههایی که فعالیت خود را در یک گروه آزمایشی خاص متمرکز کرده اند ، دانشگاه تخصصی (نظیر دانشگاه صنعتی شریف ) و سایر دانشگاهها که در گروههای آزمایشی مختلف فعالیت دارند ، دانشگاه جامع ( نظیر دانشگاه تهران ) نامیده می شوند. وظایف دانشگاه عبارت است از : تربیت نیروی متخصص ، نشر و اشاعه علوم ، گسترش مرزهای دانش و . . .
5 . دانشکده
به واحدی از یک دانشگاه که در تعدادی از رشته های خاص علمی مرتبط با هم فعالیت دارد دانشکده گفته می شود ؛ نظیر : دانشکدة علوم تربیتی و دانشکدة کشاورزی . دانشکده ها همان وظیفه دانشگاه را در سطحی محدودتر به عهده دارند.
6 . گروه آموزشی
هر دانشکده به واحدهای کوچکتری به نام گروه آموزشی تقسیم می شود . گروه ، مسئوولیت فعالیت در یک رشته خاص یا چند رشته متجانس را بر عهده دارد: نظیر : گروه زبان و ادبیات فارسی ، گروه حسابداری و گروه آبیاری .
7 . دوره ( مقطع تحصیلی )
دوره یا مقطع تحصیلی ، نشان دهندة میزان و تعداد درسها ، نوع مدرک اعطایی در پایان تحصیل و طول مدت تحصیل در یک رشته خاص است ؛ مانند : دوره ها یا مقطعهای تحصیلی کاردانی ( فوق دیپلم ) ، کارشناسی ( لیسانس ) ، کارشناسی ارشد ( فوق لیسانس ) ، دکترای حرفه ای و دکترای تخصصی .
ب ) نظام آموزشی دانشگاهها
نظام آموزشی حاکم بر تمام دانشگاههای کشور ، نظام واحدی است که در آن ، ارزش هر درس با توجه به سرفصل و حجم مطالب آن و نیز تعداد واحد اختصاص داده شده به آن درس ، سنجیده می شود .
هر سال تحصیلی ، شامل دو نیمسال ( و در پاره ای موارد یک دوره تابستانی ) است که در پایان هر یک ، درسهای انتخاب شده از سوی دانشجو در آن نیمسال ( یادواره تابستانی ) ، ارزیابی می گردد . در صورتی که دانشجو نتواند در یک درس نمره قبولی بیاورد ، ملزم به گذراندن مجدد همان درس خواهد بود . طول هر نیمسال 17 هفته و هر دوره تابستانی ، 6 هفته آموزشی ( بدون احتساب مدت امتحانات ) است.
طبق مصوبات شورای عالی برنامه ریزی ، هر واحد درس ، مقدار یا میزان درسی است که مفاد آن در طول یک نیمسال تحصیلی ( و یا دوره تابستانی ) به صورت 17 ساعت نظری ، یا 34 ساعت آزمایشگاهی ( عملی ) ، یا 51 ساعت کارگاهی ( عملیاتی میدانی ) و یا 68 ساعت کارآموزی و کارورزی ( کار در عرصه ) تدریس می شود .
ج ) انواع دانشگاهها
د ریک تقسیم بندی کلی ،مجموعه دانشگاههای کشور به سه نوع تقسیم می شوند : دانشگاههای دولتی ، دانشگاههای غیر انتفاعی و غیر دولتی و دانشگاههای آزاد اسلامی ( مراکز تربیت معلم وابسته به وزارت آموزش و پرورش ، جدای از این تقسیم بندی است ) .
آموزش در دوره های روزانه دانشگاههای دولتی به صورت رایگان و در دوره های شبانه دانشگاههای دولتی و همچنین در دانشگاههای آزاد اسلامی و غیر انتفاعی و غیر دولتی با پرداخت شهریه ، امکان پذیر است .
د ) شرایط ثبت نام در یک گروه آزمایشی ( در آزمون سراسری )
داوطلبان می توانند در امتحانات سراسری دانشگاهها که توسط سازمان سنجش آموزش کشور برگزار می گردد ، بدون توجه به نوع گواهینامه دوره متوسطه خود ، فقط در یکی از چهار گروه آزمایشی ثبت نام و شرکت نمایند .
هـ ) شرایط ورود و نام نویسی در دانشگاهها ( دولتی ، غیر انتفاعی و غیر دولتی )
برای ورود و ثبت نام در دانشگاههای دولتی و دانشگاههای غیر انتفاعی و غیر دولتی لازم است داوطلبان ، دارای شرایط عمومی و اختصاصی مربوط باشند که از آن جمله می توان به داشتن گواهینامه پایان دوره متوسطه ( مورد تایید آموزش و پرورش از داخل یا خارج کشور ) و یا معادل آن برای آموزشهای حوزوی ( مطابق مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی ) برای ورود به دوره های کاردانی و کارشناسی پیوسته ، کارشناسی ارشد پیوسته و دکترای حرفه ای و همچنین داشتن
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 32
پیشگفتار:
مشکل علفهای هرز و کنترل آنها با آنکه در کشور ما ایران سابقه ای بسیار طولانی دارد اما تا دهه های اخیر به عنوان فعالیتی جنبی به حساب می آمد در سالهای اخیر با افزایش سریع جمعیت، نقش علفهای هرز در افزایش عملکرد باعث شد که توجه به کنترل آنها بیشتر شود بطوریکه امروزه تلاش کشاورزان در جهت کنترل علفهای هرز مبتنی بر روشهای علمی است که در کشورهای توسعه یافته رایج می باشد.
وجود عناصر هرز در میان مزارع و باغات، امری تقریباً عادی و آشنا برای همۀ مردم است و کمتر کشتگاه و بوستانی دیده می شد که فقط گیاه اصلی مورد نظر بشر را پرورده و گیاهان ناخواستۀ دیگری به درون آن راه نیابند به همین دلیل که علفهای هرز کم و بیش همیشه و در همه جا وجود دارند، و آثار سوء وجودی خود را هم بطور مستقیم و مشخص نشان نمی دهند و زیانهای ناشی از آنها نیز خیلی جدی به نظر نیامده است، ولی حقیقت این است که بنابر گزارشهای منابع علمی درجه خسارت حاصله از علفهای هرز نه تنها کم نیست که در غالب اوقات از آفات و بیماریهای گیاهی دیگر نیز بیشتر است.
امروزه در کشورهای پیشرفته مدیریت علفهای هرز بصورت علمی مجزا، در کشاورزی مطرح است و کنترل تلفیقی علفهای هرز با استفاده از تکنولوژی روز، جایگاه مؤثر خود را یافته است. از طرف دیگر مشکلات زیست محیطی ناشی از کاربرد مواد شیمیایی سبب شده است که در رابطه با کنترل علفهای هرز قبل از هر چیز توجه ویژه ای به چگونگی کنترل و مدیریت پایدار علفهای هرز شود.
مهمترین گیاهان هرز دنیا حدود ششصد گونه اند. به این رقم درشت آماری شمار میزبانهای آنها نیز افزوده می شود. در برخورد این مجموعه پرشمار با خاصه های بسیار گوناگون اقلیمی و خالی در سرزمین های کشاورزی جهان، حقایق مرئی و نامرئی، ولی حجیم و عظیمی به صحنه می آید که نیاز به شناسایی زیستی علفهای هرز دارد.
وقتی فقط به آن بخش کوچک از حقایق ظاهراً روشن و منظم، مربوط به شناسایی علفهای هرز تکیه می کنیم و آن را اساس لگام و کنترل این گیاهان و مصاف با آنان قرار می دهیم، با همان وضعیت رایجی مواجه می شویم که به مشکلات مبارزه با علفهای هرز معروف است. این وضعیت، البته طبیعی و بدیهی بنظر می رسد. زیرا خانه باز طبیعت منزلگاه اختصاصی هیچ گونه گیاهی نیست و به سختی ممکن است در سطح زمین محیطی فراهم ساخت که منحصر به زیست یک گیاه زراعی یا باغی خاص گردد و امکان حیات را از موجودات زندۀ دیگر سلب کند. ولی با این شعار که حتی جو در مزرعۀ گندم علفی هرز است بشر در حقیقت به انتخاب راه دشواری در منازعه با طبیعت دست می زند و ناچار می شود برای هر چه بهتر پروردن گیاه گماردۀ خویش و هر چه بیشتر دور ساختن گیاهان ناخواستۀ هرز به روشهای گوناگون عمومی و علمی روی آورد.
بنابراین گیاهان اعم از اینکه هرز و نامفید باشند یا زراعی و اقتصادی، فی نفسه و از لحاظ قانونمندی های زیستی که در وجود آنها به ودیعه نهاده شده، موجوداتی ظریف و به طوری دلپذیر، قابل تأمل و تحقیق اند. اندام یا پیکر هر گیاه به نوبۀ خود از ساختار پیچیده و شگفت آوری تشکیل شده است که در آن هزاران فرآیند حیاتی با نظم و ترتیب معین به انجام وظیفه مشغولند. قبل از بکار بردن روشهای کنترل علفهای هرز، بایستی این ساختار و فرآیندها را در زمینه های کشاورزی مربوطه بخوبی شناخت و نقاط احساس و متمایز کننده آنها را نیز، از نظر مقایسه بین گیاه مورد نظر و علفهای هرز وابسته، بخوبی مشخص ساخت. فقط در این صورت است که می توانیم اختلالات بهینه و مؤثری در ساختارها و فرآیندهای مذکور ایجاد کنیم و به این صورت زمینه های کنترل و مهار علفهای هرز را فراهم سازیم و متقابلاً به گیاه مورد علاقۀ خود فرصت رشد و بالندگی ببخشیم و با علاقه و حوصله به طرز زندگی این گیاهان عنایت ورزیم و از این راه عکس العملهای آنها را مقابل علف کش های مختلف بسنجیم و این مواد را نیز بسنجیده و اصولی بکار بریم و بدانیم که دقیقاً چگونه و در چه مواردی حالات بهینه و مؤثر مورد بحث را ایجاد می کنند. چه بسا در این صورت است که کشاورزان از مصرف بی رویه سموم خودداری و نهایتاً همۀ ما به حفظ تعادل طبیعت کمک کرده ایم.
روح اله رستمی کیا
تابستان 1387
مقدمه:
در طبیعت گیاهان بسیاری رشد می کنند و زیسگاه های گوناگونی دارند. آن دسته از گیاهان که بصورتهای مختلف با فعالیتهای بشر تداخل دارند و مانع آسایش وی می شوند علف هرز به حساب می آیند. علفهای هرز در مدت رشد خود، وابستگی نزدیکی به بشر، گیاهان اصلی و حیوانات دارند. این قبیل گیاهان در جایی رشد می کنند که مورد خواست انسان نبوده و به راههای مختلف مشکل آفرین هستند. به سبب رویش در گیاهان زراعی، باغی و علوفه ای عملکرد و کیفیت آنها را کاهش می دهند. در حاشیۀ جاده ها، مسیر خطوط انتقال نیرو، باغات و مراتع چرا، باغچه ها و مناظر و دیگر جاها روئیده و ضمن آنکه طبیعت را بدمنظره می کنند به طرق مختلف ایجاد خسارت می کنند. سبب آلودگی آب دریاچه ها و مخازن آب، انسداد آبراهه ها و کانال های زهکشی، مانع نفوذ نور به دریاچه و منابع طبیعی شده و عملیات داشت و برداشت محصولات کشاورزی را دچار مشکل، و صرف هزینه های زیاد می شوند.
خسارت ناشی از علفهای هرز از آفات و امراض بیشتر بوده، بطوریکه در کشورهای توسعه یافتۀ مناطق معتدل میزان این خسارت بین 10 تا 15 درصد کل محصول تخمین زده شده است و این رقم در کشورهای در حال توسعه و مناطق استوایی بیشتر است. بدین سبب هموارده حدود نصف و گاهی بیشتر تلاش کشاورزان صرف مبارزه و کنترل علفهای هرز می شود. (متن کتاب بیولوژی)
چرخۀ زندگی علفهای هرز متفاوت است. برخی یکسالۀ تابستانه و یا یکسالۀ زمستانی و برخی دیگر دو ساله و گروهی دیگر نیز چند ساله اند. تعدادی از آنها بسته به شرایط، چرخۀ زندگی متفاوتی دارند. مثلاً در بعضی شرایط ممکن است یکسالۀ زمستانی و در شرایط دیگر یکسالۀ تابستانی باشند، یا بعضی گیاهان هرز ممکن است در بعضی شرایط یکساله یا دو ساله و در شرایطی دیگر چند ساله باشند. به هر حال ما هنوز اطلاع دقیقی از مکانیسم طول عمر گیاهان نداریم. یکساله ایها معمولاً توسط بذر زیاد می شوند، با وجود این بعضی مانند .... بر خلاف یکساله بودن استعداد رشد رویش در همان سال را دارند. یکساله ایها زمستانه در پائیز رشد کرده و در زمستان حالت روزت را دارند، هر دو اینها بعد از اینکه بذر تولید کردند چرخۀ زندگی آنها کامل می شود.
چند ساله ایهای ساده که تنها وسیلۀ پر اکنش آنها بذر است، بیش از دو سال می مانند ولی جهت کنترل باید از قسمتهای عمیق تر ریشه ها حذف شوند زیرا برخی از آنها ریزوم دار بوده و ریشه های آنها تا عمق زیادی در خاک نفوذ می کنند. چند ساله ایهای دیگر برای این منظور مجهز به کرک یا خار یا ابزاری دیگر جهت پراکنش می باشند. جهت کنترل علفهای هرز باید قبل از گلدهی اقدام کرد بهتر است اول آنها را وادار به جوانه زدن نمود و سپس کنترل کرد. (کتاب بیولوژی)
معرفی گیاهان مورد نظر (مرکبات):
تحول و دگرگونی مستمر از ویژگیهای شناخته شده خاک است و بدین لحاظ برای حفظ حاصلخیزی آن و افزایش راندمان تولید کوشش ممتد برای شناخت شرایط آن و مدیریتهای زراعی مناسب ضروری است.
عدم شناخت کافی از توانمندیهای منابع طبیعی در قطب های مختلف کشاورزی و یا عدم توجه لازم در جهت حفظ و تقویت آنها موجب فرسودگی تدریجی ثروتهای طبیعی و نهایتاً انتقال ضعف حاصله در تولید محصول به صور مختلف خواهد شد. مرکبات نیز که یکی از محصولات عمدۀ کشاورزی است از این قاعده مستثنی نیست. مرکبات، خرما و زیتون مهمترین میوه های همیشه سبز ایران را تشکیل می دهند. این گیاهان، همگی گرمسیری و در برابر سرما حساسند و بنابراین در ایران کشت آنها محدود به نواحی گرمسیر جنوب (خرما و مرکبات) و یا کرانه های دریای خزر (مرکبات و زیتون) است.
(تاریخچه):
قدمت استفاده از میوۀ درختان مرکبات را در جهان بطور تحقیق و دقیق نمی توان تعیین کرد ولی از مطالعۀ تاریخ ملل قدیم نتیجه گرفته می شود که در جنوب چین و هند و چین خصوصاً ویتنام جنوبی پرورش مرکبات احتمالاً از 2400 سال قبل از میلاد مسیح شروع شده است.
وطن اصلی مرکبات، آسیای جنوب شرقی است ولی از زمانهای بسیار قدیم کشت آنها در ایران و سواحل دریای مدیترانه رواج داشته است. یکی از ارقام کنونی که شاید
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 78
معرفی آفات و بیماری های مهم در خیار گلخانه ای
سفیدک دروغین (کاذب)
بیماری سرخی
1) عامل بیماری :
قارچ pseudoperonospora cubensis
2) علایم :
در سطح بالای برگ لکه های روغنی و زاویه دار زرد و قهوه ای به قطر 1تا2 سانتی متر
در اثر پیشرفت بیماری در زیر برگ نیز لکه های ارغوانی یا بنفش ایجاد می شود
حاشیه برگ ها خشک شده و به سمت بالا می رود.
شرایط ایجاد بیماری :
در آب و هوای گرم و مرطوب
در صورت وجود آب روی شاخ و برگ توسط مه، شبنم و...
تحت تنش دما ( روز های گرم و شب های سرد )
رطوبت بالا (95 درصد)به مدت طولانی
فقر عناصر غذایی ( پتاس،روی،مس و منیزیم)
در گلخانه ها با پوشش پلاستیکی بسیار شایع است.
4) کنترل بیماری:
ایجاد تهویه مناسب جهت کاهش رطوبت و دما
وجود تشتک آهک یا اسفنج آغشته به آهک در ورودی گلخانه جهت ضد عفونی
هرس برگ های آلوده و معدوم کردن آنها
استفاده از برنامه سمپاشی منظم با سموم مسی، کاپتان، بنومیل، دودین، زینب،مانکوزب و...
سفیدک حقیقی (سطحی)
پاتوژن:
Erysiphe cichoracearum
Sphaerotheca fuliginea
شرایط ایجاد بیماری:
آب و هوای مرطوب و خنک
شرایط ازدحام زیاد گیاه ،سایه اندازی زیاد( نور کم)،زیادی آب و کود
در شرایط رشد کند گیاه ،این بیماری ایجاد می شود.
به ویژه در شب سرد و مرطوب این بیماری ایجاد می شود.
علایم:
لکه های کوچک و مدور و سفید رنگ در اندازه های مختلف ایجاد میگردد
آلودگی از برگ های پایین آغاز به سمت بالا پیشرفت می کنند.
بافت نرم و نخ مانند سفید رنگ روی برگ پخش می باشد.
برگ های آلوده تر زرد یا قهوه ای شده و خشک میگردند.
پودر سفید رنگ بر روی ساقه و دمبرگ هم دیده می شود.
آنتراکنوز
1) عامل بیماری:
Colletotrichum lagenarium
2) شرایط ایجاد بیماری :
در شرایط مرطوب و دمای بین 21تا27 درجه سانتی گراد دیده می شود.
آبیاری بارانی عامل اصلی انتشار بیماری است.
علایم
ابتدا لکه های به رنگ سبز مات ظاهر می شود و سپس به رنگ قهوه ای مایل به قرمز با حاشیه زرد که 1 سانتی متر وسعت دارد.
لکه ها بیشتر در حاشیه رگبرگ ها است.
زخم ها روی دمبرگ و ساقه دراز،سطحی و زرد مایل به قهوه ای می باشد.
در مرکز زخم اجسام ریز سیاه رنگ وجود دارد.
در میوه ها زخم ها به صورت لکه های سبز رنگ پریده که سریع بزرگ شده و عمیق و فرورفته می شوند.
4) کنترل :
رعایت بهداشت گلخانه ( قارچ روی خاک، چوب،کاه و... زنده می ماند.
تیمار بذر با مواد شیمیایی ( بیماری با بذر منتقل می شود)
سمپاشی منتظم با سموم زینب و فربام
گموز خیار (اسکب،جرب)
عامل بیماری:
Cladosporium cucumerinum
2) علایم:
نقاط قهوه ای رنگ با حاشیه زرد رنگ روی برگ ظاهر می شود.
میوه های کوچک دارای لکه های آبسوخته کمی فرو رفته می باشد.گاهی از این لکه ها ماده صمغی قهو ه ای رنگ تراوش می کند و به صورت دانه های قهوه ای خشک می شوند.
شرایط ایجاد بیماری:
آب و هوای سرد (5 تا 15درجه) و مرطوب
هوای راکد و تهویه نا مناسب
4) کنترل :
استفاده از ارقام مقاوم
حفظ دمای گلخانه در حدود 27 درجه و چند روز خشک نگه داشتن شاخ و برگ
زهکشی مناسب خاک
پژمردگی باکتریایی:
1) عامل بیماری :
باکتری
Erwinia tracheiphila
2) شرایط ایجاد بیماری :
سوسک خیار حامل این باکتری می باشد و آن را وارد سیستم آوندی گیاه می کنند.
علایم :
آلودگی روی 1 یا 2 برگ به صورت لکه های سبز تیره می باشد.
برگ های آلوده بلافاصله پژمرده می شود.
4) کنترل:
استفاده از ارقام دیر گل
از بین بردن سوسک خیار
روش شناسایی آلودگی باکتریایی:
عرض ساقه را برش داده و زمانی که دو قسمت
برش خورده به آرامی از همدیگر جدا می شوند
یک ماده شیری رنگ که گاهی چسبنده نیز
می باشد به صورت تار هایی بین دو مقطع ساقه
تراوش می کنند.
بوته میری
1) پاتوژن:
قارچ های خاکزی
2) شرایط:
سرما،رطوبت، خاک ضدعفونی نشده
کنترل:
استفاده از بذور تیمار شده با بنومیل و تیرام
ظروف نشا را روی خاک نگذارید.
دمای آب ابیاری 17تا 18 درجه مناسب است.
تهویه مناسب گلخانه و عدم فشردگی ذرات خاک
ویروس موزاییک خیار(CMV)
1) علایم:
در گیاهان 6تا8 هفته ای دیده می شود
لکه های کم رنگ(شبیه موزاییک) در برگ ها دیده می شود.
برگ ها بدشکل شده ورشد گیاه متوقف میشود.
میوه ها به رنگ سبز مایل به زرد روشن با لکه های برجسته سبز تیره در می آید
مرگ گیاه در فاصله 7 روز بعد از آلودگی اتفاق می افتد.
3) کنترل:
استفاده از ارقام مقاوم
کنترل شته ها ( عامل اصلی انتقال ویروس)
آفات خیار گلخانهای
در چند دهه اخیر تمرکز جمعیت در شهرهای بزرگی نظیر تهران بازار مصرف بزرگی را برای محصولات کشاورزی فراهم کرده است. لذا زمین های کشاورزی، تا شعاع زیادی نسبت به این مراکز برای رفع نیازهای غذایی این جمعیت اختصاص یافته است اما با گسترش جمعیت در شهرها به تدریج نیاز به روش های جدیدی که توانایی تولید بالاتر و برداشت محصول خارج از فصل را داشته باشد، بیشتر آشکار می شد لذا به تدریج گلخانه ها این تحول عظیم را به وجود آوردند. گلخانه ها با ایجاد شرایط بسیار مناسب رشد محصولات به صورت مصنوعی برای اولین بار این امکان را به وجود آورد ند که محصولات مختلف را در تمام فصول به دست مصرف کننده برسانند.
از جمله محصولاتی که با این روش تولید شد خیار درختی بود که برای کاشت و عرضه این محصول به بازار گلخانه های متعددی در اطراف شهرهای بزرگ از جمله تهران ساخته شدند. گلخانه ها با به وجود آوردن شرایط آب و هوایی مساعد می توانند همزمان به تکثیر آفت و بیماری های این محصول نیز کمک کنند. در این مقاله سعی می شود حشراتی که در محیط گلخانه روی محصول خیار خسارت وارد می سازند، معرفی شوند تا گلخانه داران با شناخت بهتر این حشرات را ه های مقابله با آنها را به طریق علمی به کار گیرند، زیرا بسیار دیده شده است که یک گونه حشره توانسته به محصول گلخانه های زیادی خسارت هنگفتی وارد کند.
شته ها (خانواده Aphididae)
شته ها از مهم ترین آفات گلخانه ها هستند که تهدیدی جدی برای خیار گلخانه ای محسوب می شوند. در ابتدای چرخه زندگی این حشرات ماده موسس قرار دارد. این حشره ماده می تواند چندین نسل را بدون جفت گیری به وجود آورد. پس از گذشت مدتی تعداد