تحقیق در مورد استان قم

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 3 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

استان قم

مقدمه

استان قم درمرکز ایران قرار دارد .از شمال به استان تهران ، از شرق به استان سمنان ، از جنوب به استان اصفهان و از غرب به استان مرکزی محدود بوده و در غرب دریاچه نمک واقع شده است . مساحت استان 11238 کیلومتر مربع می باشد که این مقدار 68 /0 از مساحت کل کشور را شامل می شود . استان قم از نظر تقسیمات کشوری دارای یک شهرستان ، 5 بخش ، 5 شهر ، 9 دهستان و 356 روستا می باشد که به دلیل وجود بارگاه ملکوتی حضرت فاطمه معصومه (س) ، مسجد مقدس جمکران و حوزه های علمیه، ام‌القری جهان اسلام به خصوص تشیع و پایگاه انقلاب شکو همند اسلامی ، پناهگاه علاقمندان آل محمد(ص) و شیفتگان علم و اجتهاد بوده و از نظرزائر پذیری در رتبه های اول کشور است . این استان با توجه به وجود آثار تاریخی پیش از اسلام و معماری غنی دوران اسلامی به خصوص دوره صفویه، دارای بناها، محوطه ها و تپه های تاریخی بسیاری است که به عنوان مثال می توان آتشکده ها ، خانه های تاریخی ، بقاع متبرکه ، مساجد ، مدارس تاریخی ، کاروانسراها ، قلعه ها ، میل‌ها و مناره ها ، آب انبارها ، گرمابه ها ، تپه های باستانی و ... را نام برد . استان قم از نظر ارتفاعات و ناهمواریها به سه دسته نواحی کوهستانی ، نواحی کوهپایه ای و دشت‌ها تقسیم می شود که باعث پدید آمدن تنوع آب و هوایی گردیده که خود بر جاذبه گردشگری استان افزوده و مو جبات رونق صنعت گردشگری برون و درون استانی می گردد. با توجه به موارد فوق استان قم به لحاظ برخورداری از جایگاه خاص مذهبی، تجاری و قرار گرفتن در مسیر مواصلاتی 17 استان کشور از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و هر ساله پذیرای میلیونها زائر و گردشگر از اقصی نقاط کشور و جهان است . تقارن نوروز سال 1386 هجری شمسی با ماه ربیع الاول سال 1428 هجری قمری، طراوت و نشاط نوروز باستانی را دو چندان نموده و یکی از عوامل افزایش زائران و گردشگران درسطح کشور و به تبع آن در استان قم شد.

نمایشگاه ویژه ستاد تسهیلات نوروزی

بر اساس فعالیت ستاد نوروزی وخدمات رسانی به گردشگران نمایشگاهی با عنوان نگارخانه هنرهای سنتی در مکان گنبد سبز برگزار نمود. این نمایشگاه از تاریخ 29 /12 /85 شروع به کار کرد و در آن آثاری از مصنوعات چوبی مانند خراطی چوب معرق چوب و مشبک چوب که نمادی از حرم حضرت معصومه و قلم زنی روی مس، کنده‌کاری روی چوب، انواع بافته های سنتی جاجیم ، گلیم و مصنوعات سنگی، مجسمه های سنگی تراش، سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی سفال و سرامیک با لعاب و بدون لعاب، انواع خرمهره از تولیدات منحصر به فرد استان، انواع رودوزیهای سنتی و بافته های دارای نقاشی برای نصب روی سفال و سرامیک برگزارگردیده و برای اولین بار در داخل 3 مقبره مربوط به دوره سلجوقی در باغ گنبد سبز در ویترین‌های مخصوص قرار داده شد. نمایشگاه مزبور تا روز 20/1/86 ادامه داشت و با استقبال بی‌نظیر بازدیدکنندگان مواجه گردید.

واقع شدن استان قم در چهارراه مواصلاتی کشور و مسیر ارتباطی 16 استان کشور و وجود بارگاه ملکوتی حضرت معصومه(س) و مسجد مقدس جمکران و اماکن علوم دینی، زیارتی و گردشگری و بسیاری از اماکن تاریخی در طول سال به‌ویژه درایام جشن‌ها و عزاداری‌های مذهبی پذیرای خیل کثیری از زائران و گردشگران می‌باشد.

در نوروز سال 86 با توجه به تقارن سال جدید با ایام دهه آخر ماه صفر و از طرفی ایام خجسته ربیع‌الاول و ولادت حضرت رسول اکرم(ص) و تقارن سه‌شنبه اول سال با ایام آغاز امامت حضرت ولی عصر(عج)، آمار ورود زائران و گردشگران نسبت به سال گذشته رشد چشمگیری داشته و هر چند آمار دقیقی از تعداد زائران و گردشگرانی که به قم وارد می‌شوند وجود ندارد اما آمار خودروهای ورودی به قم نمایانگر کثرت آنهاست. لیکن با توجه به آمارگیری انجام شده از مورخ 27/12/85 لغایت 12/1/86، 848/464/1 وسیله نقلیه اعم از سواری، اتوبوس، مینی‌بوس و وانت در محورهای ورودی راه‌های منتهی به استان قم تردد داشتند که از این میزان 30درصد وارد شهر قم شده و کمتر از یک روز در قم حضور داشته‌اند. از این میان مسافرانی که وارد قم شدند 10 درصد حداقل 24 ساعت در قم اقامت داشته‌اند. براساس آمارهای تقریبی به دست آمده آمار گردشگران و زائران نوروزی بیش از یازده و نیم میلیون نفر می‌باشد که از این تعداد حدوداً یک میلیون نفر در تاسیسات اقامتی دائم و موقت اسکان داشته‌اند و همچنین 8 میلیون نفر بهشهر قم وارد شده و بین 3 تا 5 ساعت توقف داشته‌اند. با توجه به امکانات و تسهیلات فراهم شده در سطح استان به‌ویژه در کمیته اسکان که به ریاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان انجام‌شده نشانگر رشد 45 درصد ماندگاری و اسکان مسافران عزیز نسبت به سال گذشته است.

نمایشگاه ویژه ستاد تسهیلات نوروزی

براساس فعالیت ستاد نوروزی و خدمات‌رسانی به گردشگران نمایشگاهی به صورت نگارخانه هنرهای سنتی در مکان گنبد سبز برگزار گردید این نمایشگاه از تاریخ 29/12/85 شروع به کارکرد در این نمایشگاه آثاری از جمله مصنوعات چوبی مانند خراطی چوب معرق چوب و مشبک چوب که دربرگیرنده نمادی از حرم حضرت معصومه و قلمزنی روی مس کنده‌کاری روی چوب انواع بافته‌های سنتی جاجیم، گلیم و مصنوعات سنگی مجسمه‌های سنگی تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی سفال و سرامیک با لعاب و بدون لعاب انواع خرمهره از تولیدات منحصر به فرد استان انواع رودوزی‌های سنتی و بافته‌های دارای نقاشی روی سفال و روی سرامیک برگزار گردیده که در داخل مقابر باغ گنبد سبز در ویترین‌ها تعبیه گردید و جهت بازدید گردشگران محترم تاروز 20/1/86 دایر بوده است.

طرح توجیهی مجتمع طلای سبز قم 41 ص (بروز شده)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 42

مجتمع طلای سبز قم؛ دارای 4 فاز مستقل می باشد.

فاز 1) احداث مجتمع کشت و صنعت هیدروپونیک

فاز 2) احداث کارخانه دستگاه وماشین آلات هیدروپونیک

فاز 3) احداث دامداری صنعتی

فاز 4) احداث مجتمع کشت گیاهان داروئی و گلهای زینتی

فاز 1): طلای سبز استان قم

محصولات هیدروپونیک

مجموعاً 86 نوع گیاه گوناگون در فاز (1) تولید می گردد

1) توت فرنگی 16) موز

2) فلفل دلمه ای 17) قارچ

3) کاهو 18) زعفران

4) گوجه 19) آفتابگردان

5) سبزیجات

6) سیب زمینی

7) فلفل

8) خیار

9) هویج

10) کدو حلوایی

11) تمشک

12) بادمجان

13) ادویه جات

14) کلم

15) لوبیا

به نام و توکل به خدا

شرایط پروژه احداث بزرگترین کشت و صنعت مدرن

هیدروپونیک وآئروپونیک در استان قم

1. در تاریخ 20/10/1385 مجوز تأسیس شرکت کشت و صنعت طلای سبز قم از سازمان ثبت شرکتهای ایران دریافت شده است.

2. صد درصد سهام این شرکت کشاورزی متعلق به بخش خصوصی (جانبازان، بسیجیان، صنعتگران و کشاورزان نمونه)میباشد.

3. بنا به تقاضای مدیران شرکت، ظرفیت طلای سبز قم در متن مجوز مذکور نیست و این عاملی خواهد بود تا امکان اجازه ظرفیت را به راحتی ارتقاء داده یا کسر نماید. لیکن با توجه به مطالعات انجام شده در شرایط فعلی، رقم 100 یکصد هکتار زمین را در مکاتبات خود با وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و دیگر نهادها اعلام داشته.

4. شرکت مربوطه با نام «شرکت طلای سبز استان قم» سهامی خاص تأسیس شده است.

5. قرارداد زمین برای خرید 100 یکصد هکتار آماده ومیزان طرح توسعه در استان قم تا 250 دویست و پنجاه هکتار رزو خواهد شد. و بر اساس مطالعاتی که توسط شرکت Syrusmennr (تحت لیسانس هلند) برای قم انجام پذیرفته است. پیش بینی شده است.

6. مکاتباتی با وزارتخانه های مربوطه از جمله وزارت کشاورزی – جهاد – وزارت کار انجام شده که ضمن معرفی پروژه، تقاضاهای مطرح گردیده است. (دایر بر پشتیبانی از پروژه فوق).

اجراء این پروژه همراه با دستگاههای پیشرفته با سیستم هیدورپونیک باعث ورود اقتصاد کشاورزی استان قم. به تکنیک های مدرن جهان خواهد گردید به نحوی که در اکثر مناطق کشور که به شکلی درگیر مشکلات ناشی از عدم مرغوبیت آب، خاک و هوا به منظور توسعه کشاورزی می باشند. با این روش امکان تولید مکانیزه انواع محصولات مورد نیاز داخل و خارج از کشور با بهترین کیفیت های مورد قبول کشورهای پیشرفته وجود خواهد داشت.

طرح احداث گلخانه هیدروپونیک 30 ص (بروز شده)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 42

مجتمع طلای سبز قم؛ دارای 4 فاز مستقل می باشد.

فاز 1) احداث مجتمع کشت و صنعت هیدروپونیک

فاز 2) احداث کارخانه دستگاه وماشین آلات هیدروپونیک

فاز 3) احداث دامداری صنعتی

فاز 4) احداث مجتمع کشت گیاهان داروئی و گلهای زینتی

فاز 1): طلای سبز استان قم

محصولات هیدروپونیک

مجموعاً 86 نوع گیاه گوناگون در فاز (1) تولید می گردد

1) توت فرنگی 16) موز

2) فلفل دلمه ای 17) قارچ

3) کاهو 18) زعفران

4) گوجه 19) آفتابگردان

5) سبزیجات

6) سیب زمینی

7) فلفل

8) خیار

9) هویج

10) کدو حلوایی

11) تمشک

12) بادمجان

13) ادویه جات

14) کلم

15) لوبیا

به نام و توکل به خدا

شرایط پروژه احداث بزرگترین کشت و صنعت مدرن

هیدروپونیک وآئروپونیک در استان قم

1. در تاریخ 20/10/1385 مجوز تأسیس شرکت کشت و صنعت طلای سبز قم از سازمان ثبت شرکتهای ایران دریافت شده است.

2. صد درصد سهام این شرکت کشاورزی متعلق به بخش خصوصی (جانبازان، بسیجیان، صنعتگران و کشاورزان نمونه)میباشد.

3. بنا به تقاضای مدیران شرکت، ظرفیت طلای سبز قم در متن مجوز مذکور نیست و این عاملی خواهد بود تا امکان اجازه ظرفیت را به راحتی ارتقاء داده یا کسر نماید. لیکن با توجه به مطالعات انجام شده در شرایط فعلی، رقم 100 یکصد هکتار زمین را در مکاتبات خود با وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و دیگر نهادها اعلام داشته.

4. شرکت مربوطه با نام «شرکت طلای سبز استان قم» سهامی خاص تأسیس شده است.

5. قرارداد زمین برای خرید 100 یکصد هکتار آماده ومیزان طرح توسعه در استان قم تا 250 دویست و پنجاه هکتار رزو خواهد شد. و بر اساس مطالعاتی که توسط شرکت Syrusmennr (تحت لیسانس هلند) برای قم انجام پذیرفته است. پیش بینی شده است.

6. مکاتباتی با وزارتخانه های مربوطه از جمله وزارت کشاورزی – جهاد – وزارت کار انجام شده که ضمن معرفی پروژه، تقاضاهای مطرح گردیده است. (دایر بر پشتیبانی از پروژه فوق).

اجراء این پروژه همراه با دستگاههای پیشرفته با سیستم هیدورپونیک باعث ورود اقتصاد کشاورزی استان قم. به تکنیک های مدرن جهان خواهد گردید به نحوی که در اکثر مناطق کشور که به شکلی درگیر مشکلات ناشی از عدم مرغوبیت آب، خاک و هوا به منظور توسعه کشاورزی می باشند. با این روش امکان تولید مکانیزه انواع محصولات مورد نیاز داخل و خارج از کشور با بهترین کیفیت های مورد قبول کشورهای پیشرفته وجود خواهد داشت.

دانلود مقاله درباره حوزه علمیه قم 23 ص (علوم انسانی)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 23

حوزه علمیه قم

حوزه علمیه قم یکی از حوزه‌های علمیه مهم شیعیان است که در شهر قم قرار دارد.

تاریخچه

شهر قم در سال ۲۳ هـ .ق در آخرین سال زندگی عمر به دست مسلمانان فتح شد.[۱] و طبق نظر بعضی از نویسندگان، آغاز تشیع در میان مردم قم به تاریخ پس از ورود «اشعری‎ها» به قم (سال ۸۳ هـ .ق) برمی‎گردد.

یکی از فرزندان «مالک بن عامر اشعری» عبدالله نام داشت و عبدالله پسری به نام «سعد» داشت، سعد دارای دوازده پسر بود و آن‎ها از راویان امام جعفر صادق، امام ششم شیعیان در کوفه بودند و فرزندان و نوادگان آن‎ها بیش از صد نفر جزو راویان حدیث از امامان دیگر بودند که پنج نفر از پسران سعد در زمان حجاج هم‌زمان با شکست عبدالرحمان بن محمد بن اشعث، در برابر سپاه حجاج، وارد قم شدند و نقش به سزایی در گسترش تشیع در قم ایفا نمودند.[۲] شیخ محمد رازی می‎نویسد: «اغلب مورخین قم نوشته‎اند قم با ورود «اشعری‎ها» دگرگون شده و مرکز علماء و محدثان و راویان و فقها گردید...»در نیمه دوّم قرن اوّل زمینه برای پی‎ریزی حوزه علمیه در قم به وجود آمد و امامان اهل بیت شیعیان از چنین حوزه‎ای خبر می‎دادند، از امام صادق نقل شده‌است که«به زودی کوفه از مؤمنان خالی می‎گردد، و علم از آن همچون ماری که در لانه‎اش جمع می‎شود، جمع و برچیده می‎گردد و سپس در شهری که آن را «قم» می‎گویند آشکار می‎شود و آنجا مرکز علم و فضیلت خواهد شد...» حوزه علمیه قم در سال‎های بعدی رو به تکامل گذاشت، عباس فیض می‎نویسد:

در زمان قیام ابومسلم خراسانی قم پایگاه شیعه امامیه شد... و برای نخستین بار مکتب امامیه، توسط اعراب اشعری در قم افتتاح گردید که فقه شیعه به طور رسمی در آن تدریس می‎شد. که از این مکتب اساتید بلند آوازه‎ای مثل «دیلمی» برخاستند که متوکل (دهمین خلیفه عباسی) او را معلم فرزندان خود نمود که در اثر تربیت شیعی یکی از فرزندانش و به خاطر جسارتی که به فاطمه زهرانموده بود او را کشت.[۵]

ورود امام رضا امام هشتم شیعیان در سال ۲۰۰ هجری به قم، و استقبال مردم از او بیانگر وجود زمینه‎های مناسب برای اشاعه فرهنگ تشیع و فقه آل محمد و به تبع آن پدیدار شدن حوزه علمیه شیعی و پررونق بوده‌است. سید ابن طاوس می‎نویسد: «خانه‎ای که رضا در آن جا میهمان شد در زمان حاضر (قرن هفتم) مدرسه‎ای است که محل بحث طلّاب می‎باشد.»[۶]در سال ۲۰۱ هـ .ق به دنبال ورود امام رضا به خراسان معصومه دختر امام موسی کاظم از مدینه به سوی خراسان حرکت کرد و در راه در اثر بیماری درگذشت و در شهر قم به خاک سپرده شد. ورود معصومه به قم، و مرقد او، و سپس ورود امامزادگان بسیار به قم، موجب تحولات تازه در گسترش تشیع گردید، و در کنار آن نقش به سزایی در تحکیم و گسترش حوزه علمیه و رفت و آمد و ارتباط علما و راویان و شاگردان برجسته صادق، کاظم و رضا داشت.در قرن‎های پنجم و ششم (در دوره سلجوقیان) قم، مرکزی بزرگ برای فقهای شیعه بوده و عدّه‎ای برای تحصیل به این شهر می‎آمدند و مدارس دایری داشت. شیخ عبدالجلیل رازی وضع علمی قم را در قرن ششم شرح داده و می‎گوید:

مدارس دینی قم، دارای وسایل کافی و علما و مدرسان و مفسران بزرگ می‎باشد و کتابخانه‎هایی پر از کتب فرقه‎های مختلف در آن وجود دارد. مدارسی مانند سعد صلت، اثیر الملک، زین الدین، ظهیرالدین و... پر رونق بودند.[۷][۸]حوزه علمیه قم در دوره صفویه مورد توجه همگان مخصوصاً دولتمداران شیعه مذهب آنزمان قرار گرفت و مدارس آباد گردید و مدارس دیگر از نو بنا گردید و علمای بزرگ شیعی چون ملا صدرا، ملا محسن فیض، علامه لاهیجی، شیخ بهائی در آن جا مشغول تحصیل و تدریس شدند.[۹] قم در آن عصر، دارای حوزه علمیّه فعال، مدارس و طلاب بسیار بوده، و علوم مختلف اسلامی تحصیل و تدریس می‎شد. مدرسه فیضیه یکی از آثار دوره صفویه می‎باشد.

در عصر قاجاریه هم علمای بزرگی در حوزه علمیه قم به تحصیل و تدریس اشتغال داشتند و در این سال‎ها حوزه علمیه وارد مرحله تازه‎ای از حیات خود شد.

حوزه علمیه همچنان در نوسانات مختلف ادامه حیات می‎داد ولی دارای تشکل و انسجامی نبود. با ورود آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری حوزه آن چنان تجدید حیات شد که او را «مؤسس حوزه علمیه قم» نامیدند.

بعد از مرگ آیت‌الله حائری، با ورود آیت‌الله بروجردی به قم و بر اثر توجهات ایشان رونق کامل یافت، و در اندک زمانی دارای تحولات عظیم گردید. مدارس، کتابخانه‎ها، درس و بحث‎ها، نشریات، و علوم مختلف اسلامی در سطح عمیق و گسترده‎ای فعال شد و در زمان تصدی ایشان عده علمای ساکن در قم بالغ بر شش هزار نفر شد.پس از پیروزی انقلاب، حوزه به مرحله‌ تازه‎ سیاسی، اقتصادی وارد شد و گسترش چشم‎گیری یافت. هم اکنون بالغ بر چهل هزار نفر از طلاب ایرانی و خارجی در آن به درس و بحث مشغول هستند و تشکیلات حوزه با مجهز بودن به فن آوری روز به روند تکاملی خود ادامه می‎دهد.

آیت‌الله محقق داماد در آستانه سالروز درگذشت موسس حوزه علمیه قم به تشریح نحوه تشکیل حوزه علمیه قم و تلاش‌های انجام شده در این راه پرداخت و همچنین با توجه به گذشت یکسال از بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم اهتمام به کرسی‌های آزاداندیشی و ضرورت تحول در حوزه‌های علمیه، دیدگاه‌های خود را در این زمینه مطرح کرد و گفت که مقام معظم رهبری جای نظریه‌پردازی را در حوزه‌های علمیه خالی دیده بودند. این استاد دانشگاه تاکید کرد که حوزه‌های علمیه باید پرورش‌دهنده فیلسوف، مجتهد، خطیب و نویسنده باشند. وی همچنین با گرامیداشت یاد آیت‌الله حائری یزدی و فضلای حوزه تاکید کرد که مردمی‌بودن آیت‌الله حائری و نزدیک شدن روحانیت و مردم باعث رشد و شکوفایی حوزه علمیه قم شد. آیت‌الله دکتر سیدمصطفی محقق داماد در گفت‌وگو با خبرنگار تاریخ و اندیشه ایسنا درباره آیت‌الله حائری یزدی موسس حوزه علمیه قم اظهار کرد: مرحوم آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی دو بار توسط علمای اراک برای اقامات در شهر اراک دعوت می‌شوند. یک بار چند سالی می‌مانند و بعد آنجا را ترک می‌کنند، مجددا به عتبات عالیات برمی‌گردند و در کربلا مسکن می‌گزینند. در آنجا در شان و مرتبه‌ای بودند که مقلد پیدا کردند، مرجعیت ایشان با داشتن رساله‌ای شروع شده بود. بار دوم که با فشار علمای اراک به اراک رفتند درسی را شروع کردند که کتاب البیعی که توسط آیت‌الله العظمی محمدعلی اراکی تقریر شده از نظر تاریخی مربوط به دوره‌ی تدریس آن زمان است. اعدام شیخ فضل‌الله حالتی بسیار زشت و کریه در جامعه به وجود آورد رییس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم ادامه

حوزه علمیه قم 23 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 23

حوزه علمیه قم

حوزه علمیه قم یکی از حوزه‌های علمیه مهم شیعیان است که در شهر قم قرار دارد.

تاریخچه

شهر قم در سال ۲۳ هـ .ق در آخرین سال زندگی عمر به دست مسلمانان فتح شد.[۱] و طبق نظر بعضی از نویسندگان، آغاز تشیع در میان مردم قم به تاریخ پس از ورود «اشعری‎ها» به قم (سال ۸۳ هـ .ق) برمی‎گردد.

یکی از فرزندان «مالک بن عامر اشعری» عبدالله نام داشت و عبدالله پسری به نام «سعد» داشت، سعد دارای دوازده پسر بود و آن‎ها از راویان امام جعفر صادق، امام ششم شیعیان در کوفه بودند و فرزندان و نوادگان آن‎ها بیش از صد نفر جزو راویان حدیث از امامان دیگر بودند که پنج نفر از پسران سعد در زمان حجاج هم‌زمان با شکست عبدالرحمان بن محمد بن اشعث، در برابر سپاه حجاج، وارد قم شدند و نقش به سزایی در گسترش تشیع در قم ایفا نمودند.[۲] شیخ محمد رازی می‎نویسد: «اغلب مورخین قم نوشته‎اند قم با ورود «اشعری‎ها» دگرگون شده و مرکز علماء و محدثان و راویان و فقها گردید...»در نیمه دوّم قرن اوّل زمینه برای پی‎ریزی حوزه علمیه در قم به وجود آمد و امامان اهل بیت شیعیان از چنین حوزه‎ای خبر می‎دادند، از امام صادق نقل شده‌است که«به زودی کوفه از مؤمنان خالی می‎گردد، و علم از آن همچون ماری که در لانه‎اش جمع می‎شود، جمع و برچیده می‎گردد و سپس در شهری که آن را «قم» می‎گویند آشکار می‎شود و آنجا مرکز علم و فضیلت خواهد شد...» حوزه علمیه قم در سال‎های بعدی رو به تکامل گذاشت، عباس فیض می‎نویسد:

در زمان قیام ابومسلم خراسانی قم پایگاه شیعه امامیه شد... و برای نخستین بار مکتب امامیه، توسط اعراب اشعری در قم افتتاح گردید که فقه شیعه به طور رسمی در آن تدریس می‎شد. که از این مکتب اساتید بلند آوازه‎ای مثل «دیلمی» برخاستند که متوکل (دهمین خلیفه عباسی) او را معلم فرزندان خود نمود که در اثر تربیت شیعی یکی از فرزندانش و به خاطر جسارتی که به فاطمه زهرانموده بود او را کشت.[۵]

ورود امام رضا امام هشتم شیعیان در سال ۲۰۰ هجری به قم، و استقبال مردم از او بیانگر وجود زمینه‎های مناسب برای اشاعه فرهنگ تشیع و فقه آل محمد و به تبع آن پدیدار شدن حوزه علمیه شیعی و پررونق بوده‌است. سید ابن طاوس می‎نویسد: «خانه‎ای که رضا در آن جا میهمان شد در زمان حاضر (قرن هفتم) مدرسه‎ای است که محل بحث طلّاب می‎باشد.»[۶]در سال ۲۰۱ هـ .ق به دنبال ورود امام رضا به خراسان معصومه دختر امام موسی کاظم از مدینه به سوی خراسان حرکت کرد و در راه در اثر بیماری درگذشت و در شهر قم به خاک سپرده شد. ورود معصومه به قم، و مرقد او، و سپس ورود امامزادگان بسیار به قم، موجب تحولات تازه در گسترش تشیع گردید، و در کنار آن نقش به سزایی در تحکیم و گسترش حوزه علمیه و رفت و آمد و ارتباط علما و راویان و شاگردان برجسته صادق، کاظم و رضا داشت.در قرن‎های پنجم و ششم (در دوره سلجوقیان) قم، مرکزی بزرگ برای فقهای شیعه بوده و عدّه‎ای برای تحصیل به این شهر می‎آمدند و مدارس دایری داشت. شیخ عبدالجلیل رازی وضع علمی قم را در قرن ششم شرح داده و می‎گوید:

مدارس دینی قم، دارای وسایل کافی و علما و مدرسان و مفسران بزرگ می‎باشد و کتابخانه‎هایی پر از کتب فرقه‎های مختلف در آن وجود دارد. مدارسی مانند سعد صلت، اثیر الملک، زین الدین، ظهیرالدین و... پر رونق بودند.[۷][۸]حوزه علمیه قم در دوره صفویه مورد توجه همگان مخصوصاً دولتمداران شیعه مذهب آنزمان قرار گرفت و مدارس آباد گردید و مدارس دیگر از نو بنا گردید و علمای بزرگ شیعی چون ملا صدرا، ملا محسن فیض، علامه لاهیجی، شیخ بهائی در آن جا مشغول تحصیل و تدریس شدند.[۹] قم در آن عصر، دارای حوزه علمیّه فعال، مدارس و طلاب بسیار بوده، و علوم مختلف اسلامی تحصیل و تدریس می‎شد. مدرسه فیضیه یکی از آثار دوره صفویه می‎باشد.

در عصر قاجاریه هم علمای بزرگی در حوزه علمیه قم به تحصیل و تدریس اشتغال داشتند و در این سال‎ها حوزه علمیه وارد مرحله تازه‎ای از حیات خود شد.

حوزه علمیه همچنان در نوسانات مختلف ادامه حیات می‎داد ولی دارای تشکل و انسجامی نبود. با ورود آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری حوزه آن چنان تجدید حیات شد که او را «مؤسس حوزه علمیه قم» نامیدند.

بعد از مرگ آیت‌الله حائری، با ورود آیت‌الله بروجردی به قم و بر اثر توجهات ایشان رونق کامل یافت، و در اندک زمانی دارای تحولات عظیم گردید. مدارس، کتابخانه‎ها، درس و بحث‎ها، نشریات، و علوم مختلف اسلامی در سطح عمیق و گسترده‎ای فعال شد و در زمان تصدی ایشان عده علمای ساکن در قم بالغ بر شش هزار نفر شد.پس از پیروزی انقلاب، حوزه به مرحله‌ تازه‎ سیاسی، اقتصادی وارد شد و گسترش چشم‎گیری یافت. هم اکنون بالغ بر چهل هزار نفر از طلاب ایرانی و خارجی در آن به درس و بحث مشغول هستند و تشکیلات حوزه با مجهز بودن به فن آوری روز به روند تکاملی خود ادامه می‎دهد.

آیت‌الله محقق داماد در آستانه سالروز درگذشت موسس حوزه علمیه قم به تشریح نحوه تشکیل حوزه علمیه قم و تلاش‌های انجام شده در این راه پرداخت و همچنین با توجه به گذشت یکسال از بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم اهتمام به کرسی‌های آزاداندیشی و ضرورت تحول در حوزه‌های علمیه، دیدگاه‌های خود را در این زمینه مطرح کرد و گفت که مقام معظم رهبری جای نظریه‌پردازی را در حوزه‌های علمیه خالی دیده بودند. این استاد دانشگاه تاکید کرد که حوزه‌های علمیه باید پرورش‌دهنده فیلسوف، مجتهد، خطیب و نویسنده باشند. وی همچنین با گرامیداشت یاد آیت‌الله حائری یزدی و فضلای حوزه تاکید کرد که مردمی‌بودن آیت‌الله حائری و نزدیک شدن روحانیت و مردم باعث رشد و شکوفایی حوزه علمیه قم شد. آیت‌الله دکتر سیدمصطفی محقق داماد در گفت‌وگو با خبرنگار تاریخ و اندیشه ایسنا درباره آیت‌الله حائری یزدی موسس حوزه علمیه قم اظهار کرد: مرحوم آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی دو بار توسط علمای اراک برای اقامات در شهر اراک دعوت می‌شوند. یک بار چند سالی می‌مانند و بعد آنجا را ترک می‌کنند، مجددا به عتبات عالیات برمی‌گردند و در کربلا مسکن می‌گزینند. در آنجا در شان و مرتبه‌ای بودند که مقلد پیدا کردند، مرجعیت ایشان با داشتن رساله‌ای شروع شده بود. بار دوم که با فشار علمای اراک به اراک رفتند درسی را شروع کردند که کتاب البیعی که توسط آیت‌الله العظمی محمدعلی اراکی تقریر شده از نظر تاریخی مربوط به دوره‌ی تدریس آن زمان است. اعدام شیخ فضل‌الله حالتی بسیار زشت و کریه در جامعه به وجود آورد رییس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم ادامه