لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 24
ارائه مدل ارزیابی فنی ـ اقتصادی احداث و بهرهبرداری از آزادراهها و بزرگراه ها
چکیده
انتخاب بهینه مسیرهای مختلف راهی به ویژه آزادراهها و بزرگراهها که به عنوان شریانهای اصلی از دیدگاه کارشناسان نگریسته میشوند و علاوه بر این هزینه های هنگفت ناشی از ساخت پروژههای راهسازی، این سؤال پراهمیت را که کدام یک از گزینههای آزادراه و یا بزرگراه سازی اقتصادی ترند، مطرح میکنند. در این مقاله به صورت نظری الگویی را اجزای مربوط به زمان سفر، تصادفات، عوارض و مصرف سوخت ارائه خواهد شد. منافع حاصل از احداث و بهرهبرداری از این دو گزینه (آزاد راه و بزرگراه) به صورت جداگانه در مقایسه با جاده دوخط سنجیده میشوند و سپس نتایج به دست آمده از تحلیل منفعت به هزینه (CBA)، بهترین گزینه را از نظر اقتصادی تعیین کنید. برای نیل به این هدف، الگوی فوق به کمک نرم افزار اکسل (Excel) تهیه گردیده است که خروجیهای آن در قالب یک مثال موردی به طور خلاصه ارائه خواهند شد. بررسی تأخیر در زمان ساخت پروژهها، تغییرات سالیانه رشد ترافیک، تفاوت در هزینههای ساخت و مدت اجرای پروژه و نقش آن در اقتصادی بودن طرح از جمله ویژگیهای این الگوست.
واژههای کلیدی: تحلیل سود به هزینه، آزادراه، بزرگراه، توابع هزینه، ارزیابی فنی ـ اقتصادی
1. مقدمه
شبکه های حمل و نقل، به ویژه حمل و نقل جادهای اتصال دهنده مراکز مختلف بوده و عامل مهم توسعه، تجارت و ارتباط بین کشورهای منطقه و جهان میباشند. یک شبکه حمل و نقل جادهای کارآمد میباید از مزایای چون ارزانی، روانی، سرعت، امکان رسیدن به موقع و همخوانی با توسعه پایدار برخوردار باشد. گزینه نهایی با توجه به شرایط زمین، توپوگرافی، محدودیتهای ترافیکی و زیست محیطی انتخاب میشود. در صورتی که بتوان ارزش پولی هزینه های مربوط به یک گزینه را تعیین کرد، معیار اصلی در انتخاب آن گزینه میتواند اقتصادی بودن باشد. رشد ترافیک همیشه عامل مهمی در ارتقاء کیفیت راهها بوده است. بهبود کیفیت راهها به ویژه راههای اصلی دو خطه به دو صورت امکانپذیر است. در حالت اول توسعه راه اصلی موجود به صورت دو سوارهرو (جدا کردن خطوط رفت و برگشت) در محورهای شریانی خاص و حالت دوم حفظ راه موجود با شرایط فعلی آن و احداث یک آزادراه جدید حداقل چهارخطه است. این مقاله بر آن است تا الگویی برای انتخاب بهینه یکی از حالت های ذکر شده فوق مبنی بر مشخصات فنی و اقتصادی ارائه کند.
2. ادبیات موضوع
محدودیت منابع در دسترس ایجاب میکند که انسان برای بهرهبرداری از آنها روش مناسبی انتخاب گرده و از امکانات موجود با برنامهریزی صحیح استفاده بهینه نماید. یکی از مهمترین فرایندهای برنامه ریزی، ارزیابی چند گزینه انتخاب شده و سایر گزینههای کنار گذاشته میشوند. هر چه ارزش ریالی اجرای طرح ها افزایش یابد اهمیت ارزیابی اقتصادی آنها نیز بیشتر میشود. بر حسب تحقیقات وینفری، سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه در پاریس OECD و رایت هزینه های اصلی حمل و نقل در طبقهبندیهای مختلف تقسیم میشوند که به طور خلاصه در جدول 1 توضیح داده میشود.
جدول 1. ردهبندی هزینه راهها
طبقهبندی
مثال
هزینه برنامهریزی، طراحی و اداری
هزینه مشاوره و نظارت
هزینه تعمیرات و عملکرد
عملیات خاکی، روسازی و حریم راه
هزینه کاربری
هزینه سازهای
روسازی، جاروکشی و روشنایی
هزینه عملکرد وسایل
سوخت لاستیک، استهلاک وسیله
هزینه زمان سفر
وسیله ساعت سفر کرده در واحد زمان
هزینه تصادفات
نرخ تصادفات بر واحد هزینه
هزینه محیطی، اجتماعی
صدا، آلودگی هوا، خسارت لغزندگی جاده
ارزیابی اقتصادی گزینههای مختلف احداث راه همواره برای پروژههای مختلف در کشورهای گوناگون اهمیت داشته است. در مطالعه موردی Wisconsin هدف انتخاب چهار گزینه آزادراه، آزادراه ـ بزرگراه نوع 1 و 2 و راه چهار خطه مورد ارزیابی قرار گرفت. افزایش سود اقتصادی در این مطالعه شامل کاهش زمان سفر و هزینههای حمل و نقل کاهش تصادفات بوده است. در این مطالعه موردی ارزش زمان 7 دلار در یک ساعت برای وسیله نقلیه شخصی و کاهش تصادفات مبتنی بر مطالعات انجام شده در اداره راههای آمریکا برآورد شدهاند. نتایج منافع مربوط به خودروها نشان میدهند که آزادراه بیشترین منافع را به علت کاهش زمان سفر و کاهش تصادفات درمقایسه با گزینه های دیگر در بر دارد. مقایسه منافع و هزینه ها برای گزینه های مختلف این مطالعه موردی در جدول 2 انجام شده است.
جدول 2. مقایسه نتایج ارزیابی اقتصادی گزینههای مختلف (میلیون دلار)
حالت (الف)
حالت (ب)
حالت (پ)
حالت (ت)
ارزش فعلی خالص کل
846
732
737
481
ارزش فعلی خالص هزینه ها
550
447
334
225
نسبت سود به هزینهها
5/1
6/1
2/2
1/2
سود خالص
296
285
403
256
همان طور که در حدول 2 دیده میشود، حالت (پ) با نسبت سود به هزینه بیشتر در اولویت تصمیمگیری قرار میگیرد.
یک کار تحقیقاتی در کشور هند برای محاسبه زمان، در راهها انجام شده است. ارزش زمان معمولاً پرهزینهترین عامل در تعیین ارزیابی اقتصادی یک پروژه به شمار میآید.
در این کار تحقیقاتی، ارزش زمان برای مسافران و خدمه در دو بخش اقتصادی برای شاغلین و افراد بیکار مورد بررسی قرار گرفته است. ارزش زمان سفر برای یک سواری 5/41 و برای یک اتوبوس 9/538 روپیه در ساعت در نظر گرفته شده است.
همچنین برای کامیونت و کامیون این مبالغ 5/67 و 70 روپیه در ساعت محاسبه شدهاند.
روشهای بسیاری در ارزیابی اقتصادی پروژه های راهسازی در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند، که مهم ترین آنها عبارتند از:
1. روش سود به هزینه
2. روش هزینه واقعی
3. روش ارزیابی چند ضابطه ای
4. روش خطرپذیری ـ سود
5. روش ارزیابی اثرات محیطی
برای ارزیابی فنی و اقتصادی احداث و بهرهبرداری از آزادراهها و بزرگراهها توجه به شاخص فنی ـ اقتصادی از اهم موارد بوده و لذا برای بررسی این شاخص که در تصمیمگیری نهایی مهمترین عامل است، انتخاب روشی مناسب برای ارزیابی مورد نیاز است. در این مقاله با استفاده از روش سود و هزینه، الگویی برای ارزیابی فنی ـ اقتصادی احداث و بهرهبرداری از آزادراهها و بزرگراهها ارائه شده است.
3. ساختار الگو
اهدافی که از ساخت پروژههای راهسازی انتظار میروند و ملاک انتخاب بین گزینه های مختلف هستند، به سه بخش زیر تقسیم میشوند.
الف: کمینه بودن هزینه های راهسازی
ب: افزایش مشخصات عملکردی و بهرهبرداری
ج: افزایش نتایج حاصل از سرمایه گذاری اقتصادی
لذا میتوان نمودار (الگوریتم) نشان داده شده در شکل 1 را به عنوان اهداف مورد نظر تشکیل داد.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 34
آزمون محاسبات ـ پایه یک ـ شهریور 1380
401. کدام یک از عبارتهای زیر کاملتر است؟
الف) ضریب عکسالعمل بستر (Ks) در یک ساختگاه مقداری است ثابت و به نوع خاک بستگی دارد.
ب) ضریب عکسالعمل تابع شرایط بارگذاری، مشخصات خاک و مشخصات هندسی پی است.
ج) ضریب عکسالعمل بستر تابعت نوع پی و اهمیت ساختمان و مقداری ثابت است.
د) ضریب عکسالعمل بستر و مدول ارتجاعی خاک است.
402. در یک ساختگاه در نواحی لرزهخیز، پروفیل خاک از مطالعات ژئوتکنیک به صورت روبرو بدست آمده است:
گزینه بهینه، پی عمیق و متشکل از شمعهای به قطر 30 سانتیمتر و به طول 19 متر میباشد. در محاسبه مقاومت اصطکاکی جداره شمع طول درنظر گرفته شده باید در چه حدودی باشد؟
الف) 19 متر ب) 16 متر
ج) کمتر از 10 متر د) کلاً از اصطکاک جداره صرفنظر شود.
403. در زمینی واقع در کنار یک ساختمان بلند قصد احداث بنای بلند دیگری را داریم. بنای جدید سه طبقه زیرزمین دارد. برای حفاظت و پایداری جداره گودبردای در حین عملیات در بین گزینههای زیر کدام یک را مناسب تشخیص میدهید؟
الف) خاک مسلح با استفاده از تسمه فولادی
ب) خاک مسلح با استفاده از ژئوگرید یا ژئوتکستایل
ج) استفاده از روش میخکوبی (nailing)
د) استفاده از دیوار حایل وزنی موقت
404. در مورد حداقل تعداد گمانههای لازم در یک اکتشاف ژتوتکنیکی در یک زمین برای احداث یک ساختمان با اهمیت کدامیک از عبارات زیر صحیح است؟
الف) یک گمانه در مرکز بنا
ب) هیچ گمانهای لازم نیست اگر در زمینهای مجاور مطالعات انجام شده باشد.
ج) با درنظر گرفتن مسایل اقتصادی حداکثر به سه گمانه اکتفا میکنیم.
د) تعدادی که بتون حداقل دو پروفیل طولی و عرضی از خاک تحتالارضی ساختگاه را ترمیم نمود.
405. برای محاسبه ظرفیت باربری خاک و طراحی پی:
الف) در تحلیل سازه ضرایب بارها در ترکیب بارگذاری از نیروهای زلزله صرفنظر میکنیم و در طراحی پی آنرا درنظر میگیریم.
ب) ضرایب بارها در ترکیب بارگذاری برای محاسبه ظرفیت باربری خاک با آنچه که در طراحی پی استفاده میکنیم، متفاوت هستند.
ج) در ترکیب بارگذاری، برای محاسبه ظرفی بارگذاری از نیروهای زلزله صرفنظر میکنیم و در طراحی پی آن را درنظر میگیرین.
د) ضریبی در ترکیب بارگذاری در محاسبه ظرفیت باربری خاک درنظر گرفته نمیشود.
406. در ایجاد اتصال بین دو شالوده سطحی که در دو رقوم متفاوت و در مجاورت هم برای یک ساختمان احداث شدهاند، کدام راهحل زیر مناسبتر است؟
الف) ایجاد پداستال بر روی شالوده رقوم پایینتر تا رقوم پی بالایی و اتصال شناژهای پی بالا به پائین پداستال.
ب) ساخت شناژهای اتصال به صورت شیبدار بین دو پی.
ج) لزومی به اتصال دو پی نیست.
د) ایجاد پداستال بر روی شالوده رقوم پایینتر و ادامه آن تا یک طبقه بالاتر از پی رقوم بالاتر و اتصال شناژهای پی بالا به آن.
407. در احداث یک بنا برای دامنه یک تپه در نواحی زلزلهخیر:
الف) بهتر است از توپوگرافی محل تبعیت کرده و پی بنا را به صورت پلهای در رقومهای متفاوت بسیازیم و آنها را به هم متصل کنیم.
ب) بهتر است شالوده بنا در یک رقوم احداث شود.
ج) بهتر است از توپوگرافی تبعیت کرده و پی را در رقومهای متفاوت ساخته و به هم متصل نکنیم.
د) بهتر است از شمع استفاده کنیم.
(مربوط به سوالهای 412-408)
شکل زیر یک پی باسکولی را نشان میدهد. بهترین گزینه را برای هر یکی از سوالهای زیر انتخاب نمایید. ستونهای خارجی و داخلی فقط تحت بارهای محوری مرده و زنده قرار دارند. شالوده های میانی و کناری با وزن محسوب گردیده، لیکن از وزن شناژ رابطه صرفنظر گردد.
408. برای توزیع فشار خاک به صورت یکنواخت در زیر هر دو پی کدامیک از موارد زیر صحیحتر است؟
الف) ممان اینرسی شناژ باید حداقل برابر با ممان اینرسی مقطع شالوده کناری در امتداد عمود بر محور طولی شناژ رابط باشد.
ب) ممان اینرسی رابط باید حداقل برابر با ممان اینرسی مقطع شالوده کناری در امتداد عمود بر محور طولی شناژ رابط باشد.
ج) ممان اینرسی رابط با حداقل برابر با جمع ممان اینرسیهای مقاطع شالودههای میانی و کناری در امتداد عمودی بر محور طولی شناژ رابط باشد.
د) ممان اینرسی شناژ رابط اهمیت چندانی نداشته و ابعاد آن باید طوری انتخاب شوند که جوابگوی لنگرها و برشهای ایجاد شده در آن باشند.
409. برای محاسبات پیهای باسکولی با روشهای متعارف دستی، کدامیک از فرضیات زیر صحیحتر است؟
الف) فاصله زیر شناژ رابط تا خاک در بین شالودههای کناری و میانی با یک جسم نرم و انعطافپذیر پر شود.
ب) ارتفاع شناژ رابطه همواره بیشتر از ارتفاع پی باشد، به نحوی که تراز سطح روی شناژ رابط از تراز روی پیهای مجاور بیشتر باشد.
ج) هر دو مورد الف و ب
د) موارد الف و ب و همچنین ابعاد شالودهها طوری انتخاب شوند که فشار یکنواخت زیر هر دو پی حتیالامکان با یکدیگر تفاوت عمده نداشته باشند.
410. در مورد میلگرهای طولی شالوده رابط، کناری کدامیک صحیحترین است؟
الف) مقطع بحرانی برای لنگر ایجاد شده در شناژ مقطع C-C میباشد. میلگردهای طولی لازم باید در قسمت فوقانی شناژ قرار داده شوند.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 24
ارائه مدل ارزیابی فنی ـ اقتصادی احداث و بهرهبرداری از آزادراهها و بزرگراه ها
چکیده
انتخاب بهینه مسیرهای مختلف راهی به ویژه آزادراهها و بزرگراهها که به عنوان شریانهای اصلی از دیدگاه کارشناسان نگریسته میشوند و علاوه بر این هزینه های هنگفت ناشی از ساخت پروژههای راهسازی، این سؤال پراهمیت را که کدام یک از گزینههای آزادراه و یا بزرگراه سازی اقتصادی ترند، مطرح میکنند. در این مقاله به صورت نظری الگویی را اجزای مربوط به زمان سفر، تصادفات، عوارض و مصرف سوخت ارائه خواهد شد. منافع حاصل از احداث و بهرهبرداری از این دو گزینه (آزاد راه و بزرگراه) به صورت جداگانه در مقایسه با جاده دوخط سنجیده میشوند و سپس نتایج به دست آمده از تحلیل منفعت به هزینه (CBA)، بهترین گزینه را از نظر اقتصادی تعیین کنید. برای نیل به این هدف، الگوی فوق به کمک نرم افزار اکسل (Excel) تهیه گردیده است که خروجیهای آن در قالب یک مثال موردی به طور خلاصه ارائه خواهند شد. بررسی تأخیر در زمان ساخت پروژهها، تغییرات سالیانه رشد ترافیک، تفاوت در هزینههای ساخت و مدت اجرای پروژه و نقش آن در اقتصادی بودن طرح از جمله ویژگیهای این الگوست.
واژههای کلیدی: تحلیل سود به هزینه، آزادراه، بزرگراه، توابع هزینه، ارزیابی فنی ـ اقتصادی
1. مقدمه
شبکه های حمل و نقل، به ویژه حمل و نقل جادهای اتصال دهنده مراکز مختلف بوده و عامل مهم توسعه، تجارت و ارتباط بین کشورهای منطقه و جهان میباشند. یک شبکه حمل و نقل جادهای کارآمد میباید از مزایای چون ارزانی، روانی، سرعت، امکان رسیدن به موقع و همخوانی با توسعه پایدار برخوردار باشد. گزینه نهایی با توجه به شرایط زمین، توپوگرافی، محدودیتهای ترافیکی و زیست محیطی انتخاب میشود. در صورتی که بتوان ارزش پولی هزینه های مربوط به یک گزینه را تعیین کرد، معیار اصلی در انتخاب آن گزینه میتواند اقتصادی بودن باشد. رشد ترافیک همیشه عامل مهمی در ارتقاء کیفیت راهها بوده است. بهبود کیفیت راهها به ویژه راههای اصلی دو خطه به دو صورت امکانپذیر است. در حالت اول توسعه راه اصلی موجود به صورت دو سوارهرو (جدا کردن خطوط رفت و برگشت) در محورهای شریانی خاص و حالت دوم حفظ راه موجود با شرایط فعلی آن و احداث یک آزادراه جدید حداقل چهارخطه است. این مقاله بر آن است تا الگویی برای انتخاب بهینه یکی از حالت های ذکر شده فوق مبنی بر مشخصات فنی و اقتصادی ارائه کند.
2. ادبیات موضوع
محدودیت منابع در دسترس ایجاب میکند که انسان برای بهرهبرداری از آنها روش مناسبی انتخاب گرده و از امکانات موجود با برنامهریزی صحیح استفاده بهینه نماید. یکی از مهمترین فرایندهای برنامه ریزی، ارزیابی چند گزینه انتخاب شده و سایر گزینههای کنار گذاشته میشوند. هر چه ارزش ریالی اجرای طرح ها افزایش یابد اهمیت ارزیابی اقتصادی آنها نیز بیشتر میشود. بر حسب تحقیقات وینفری، سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه در پاریس OECD و رایت هزینه های اصلی حمل و نقل در طبقهبندیهای مختلف تقسیم میشوند که به طور خلاصه در جدول 1 توضیح داده میشود.
جدول 1. ردهبندی هزینه راهها
طبقهبندی
مثال
هزینه برنامهریزی، طراحی و اداری
هزینه مشاوره و نظارت
هزینه تعمیرات و عملکرد
عملیات خاکی، روسازی و حریم راه
هزینه کاربری
هزینه سازهای
روسازی، جاروکشی و روشنایی
هزینه عملکرد وسایل
سوخت لاستیک، استهلاک وسیله
هزینه زمان سفر
وسیله ساعت سفر کرده در واحد زمان
هزینه تصادفات
نرخ تصادفات بر واحد هزینه
هزینه محیطی، اجتماعی
صدا، آلودگی هوا، خسارت لغزندگی جاده
ارزیابی اقتصادی گزینههای مختلف احداث راه همواره برای پروژههای مختلف در کشورهای گوناگون اهمیت داشته است. در مطالعه موردی Wisconsin هدف انتخاب چهار گزینه آزادراه، آزادراه ـ بزرگراه نوع 1 و 2 و راه چهار خطه مورد ارزیابی قرار گرفت. افزایش سود اقتصادی در این مطالعه شامل کاهش زمان سفر و هزینههای حمل و نقل کاهش تصادفات بوده است. در این مطالعه موردی ارزش زمان 7 دلار در یک ساعت برای وسیله نقلیه شخصی و کاهش تصادفات مبتنی بر مطالعات انجام شده در اداره راههای آمریکا برآورد شدهاند. نتایج منافع مربوط به خودروها نشان میدهند که آزادراه بیشترین منافع را به علت کاهش زمان سفر و کاهش تصادفات درمقایسه با گزینه های دیگر در بر دارد. مقایسه منافع و هزینه ها برای گزینه های مختلف این مطالعه موردی در جدول 2 انجام شده است.
جدول 2. مقایسه نتایج ارزیابی اقتصادی گزینههای مختلف (میلیون دلار)
حالت (الف)
حالت (ب)
حالت (پ)
حالت (ت)
ارزش فعلی خالص کل
846
732
737
481
ارزش فعلی خالص هزینه ها
550
447
334
225
نسبت سود به هزینهها
5/1
6/1
2/2
1/2
سود خالص
296
285
403
256
همان طور که در حدول 2 دیده میشود، حالت (پ) با نسبت سود به هزینه بیشتر در اولویت تصمیمگیری قرار میگیرد.
یک کار تحقیقاتی در کشور هند برای محاسبه زمان، در راهها انجام شده است. ارزش زمان معمولاً پرهزینهترین عامل در تعیین ارزیابی اقتصادی یک پروژه به شمار میآید.
در این کار تحقیقاتی، ارزش زمان برای مسافران و خدمه در دو بخش اقتصادی برای شاغلین و افراد بیکار مورد بررسی قرار گرفته است. ارزش زمان سفر برای یک سواری 5/41 و برای یک اتوبوس 9/538 روپیه در ساعت در نظر گرفته شده است.
همچنین برای کامیونت و کامیون این مبالغ 5/67 و 70 روپیه در ساعت محاسبه شدهاند.
روشهای بسیاری در ارزیابی اقتصادی پروژه های راهسازی در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند، که مهم ترین آنها عبارتند از:
1. روش سود به هزینه
2. روش هزینه واقعی
3. روش ارزیابی چند ضابطه ای
4. روش خطرپذیری ـ سود
5. روش ارزیابی اثرات محیطی
برای ارزیابی فنی و اقتصادی احداث و بهرهبرداری از آزادراهها و بزرگراهها توجه به شاخص فنی ـ اقتصادی از اهم موارد بوده و لذا برای بررسی این شاخص که در تصمیمگیری نهایی مهمترین عامل است، انتخاب روشی مناسب برای ارزیابی مورد نیاز است. در این مقاله با استفاده از روش سود و هزینه، الگویی برای ارزیابی فنی ـ اقتصادی احداث و بهرهبرداری از آزادراهها و بزرگراهها ارائه شده است.
3. ساختار الگو
اهدافی که از ساخت پروژههای راهسازی انتظار میروند و ملاک انتخاب بین گزینه های مختلف هستند، به سه بخش زیر تقسیم میشوند.
الف: کمینه بودن هزینه های راهسازی
ب: افزایش مشخصات عملکردی و بهرهبرداری
ج: افزایش نتایج حاصل از سرمایه گذاری اقتصادی
لذا میتوان نمودار (الگوریتم) نشان داده شده در شکل 1 را به عنوان اهداف مورد نظر تشکیل داد.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 24
ارائه مدل ارزیابی فنی ـ اقتصادی احداث و بهرهبرداری از آزادراهها و بزرگراه ها
چکیده
انتخاب بهینه مسیرهای مختلف راهی به ویژه آزادراهها و بزرگراهها که به عنوان شریانهای اصلی از دیدگاه کارشناسان نگریسته میشوند و علاوه بر این هزینه های هنگفت ناشی از ساخت پروژههای راهسازی، این سؤال پراهمیت را که کدام یک از گزینههای آزادراه و یا بزرگراه سازی اقتصادی ترند، مطرح میکنند. در این مقاله به صورت نظری الگویی را اجزای مربوط به زمان سفر، تصادفات، عوارض و مصرف سوخت ارائه خواهد شد. منافع حاصل از احداث و بهرهبرداری از این دو گزینه (آزاد راه و بزرگراه) به صورت جداگانه در مقایسه با جاده دوخط سنجیده میشوند و سپس نتایج به دست آمده از تحلیل منفعت به هزینه (CBA)، بهترین گزینه را از نظر اقتصادی تعیین کنید. برای نیل به این هدف، الگوی فوق به کمک نرم افزار اکسل (Excel) تهیه گردیده است که خروجیهای آن در قالب یک مثال موردی به طور خلاصه ارائه خواهند شد. بررسی تأخیر در زمان ساخت پروژهها، تغییرات سالیانه رشد ترافیک، تفاوت در هزینههای ساخت و مدت اجرای پروژه و نقش آن در اقتصادی بودن طرح از جمله ویژگیهای این الگوست.
واژههای کلیدی: تحلیل سود به هزینه، آزادراه، بزرگراه، توابع هزینه، ارزیابی فنی ـ اقتصادی
1. مقدمه
شبکه های حمل و نقل، به ویژه حمل و نقل جادهای اتصال دهنده مراکز مختلف بوده و عامل مهم توسعه، تجارت و ارتباط بین کشورهای منطقه و جهان میباشند. یک شبکه حمل و نقل جادهای کارآمد میباید از مزایای چون ارزانی، روانی، سرعت، امکان رسیدن به موقع و همخوانی با توسعه پایدار برخوردار باشد. گزینه نهایی با توجه به شرایط زمین، توپوگرافی، محدودیتهای ترافیکی و زیست محیطی انتخاب میشود. در صورتی که بتوان ارزش پولی هزینه های مربوط به یک گزینه را تعیین کرد، معیار اصلی در انتخاب آن گزینه میتواند اقتصادی بودن باشد. رشد ترافیک همیشه عامل مهمی در ارتقاء کیفیت راهها بوده است. بهبود کیفیت راهها به ویژه راههای اصلی دو خطه به دو صورت امکانپذیر است. در حالت اول توسعه راه اصلی موجود به صورت دو سوارهرو (جدا کردن خطوط رفت و برگشت) در محورهای شریانی خاص و حالت دوم حفظ راه موجود با شرایط فعلی آن و احداث یک آزادراه جدید حداقل چهارخطه است. این مقاله بر آن است تا الگویی برای انتخاب بهینه یکی از حالت های ذکر شده فوق مبنی بر مشخصات فنی و اقتصادی ارائه کند.
2. ادبیات موضوع
محدودیت منابع در دسترس ایجاب میکند که انسان برای بهرهبرداری از آنها روش مناسبی انتخاب گرده و از امکانات موجود با برنامهریزی صحیح استفاده بهینه نماید. یکی از مهمترین فرایندهای برنامه ریزی، ارزیابی چند گزینه انتخاب شده و سایر گزینههای کنار گذاشته میشوند. هر چه ارزش ریالی اجرای طرح ها افزایش یابد اهمیت ارزیابی اقتصادی آنها نیز بیشتر میشود. بر حسب تحقیقات وینفری، سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه در پاریس OECD و رایت هزینه های اصلی حمل و نقل در طبقهبندیهای مختلف تقسیم میشوند که به طور خلاصه در جدول 1 توضیح داده میشود.
جدول 1. ردهبندی هزینه راهها
طبقهبندی
مثال
هزینه برنامهریزی، طراحی و اداری
هزینه مشاوره و نظارت
هزینه تعمیرات و عملکرد
عملیات خاکی، روسازی و حریم راه
هزینه کاربری
هزینه سازهای
روسازی، جاروکشی و روشنایی
هزینه عملکرد وسایل
سوخت لاستیک، استهلاک وسیله
هزینه زمان سفر
وسیله ساعت سفر کرده در واحد زمان
هزینه تصادفات
نرخ تصادفات بر واحد هزینه
هزینه محیطی، اجتماعی
صدا، آلودگی هوا، خسارت لغزندگی جاده
ارزیابی اقتصادی گزینههای مختلف احداث راه همواره برای پروژههای مختلف در کشورهای گوناگون اهمیت داشته است. در مطالعه موردی Wisconsin هدف انتخاب چهار گزینه آزادراه، آزادراه ـ بزرگراه نوع 1 و 2 و راه چهار خطه مورد ارزیابی قرار گرفت. افزایش سود اقتصادی در این مطالعه شامل کاهش زمان سفر و هزینههای حمل و نقل کاهش تصادفات بوده است. در این مطالعه موردی ارزش زمان 7 دلار در یک ساعت برای وسیله نقلیه شخصی و کاهش تصادفات مبتنی بر مطالعات انجام شده در اداره راههای آمریکا برآورد شدهاند. نتایج منافع مربوط به خودروها نشان میدهند که آزادراه بیشترین منافع را به علت کاهش زمان سفر و کاهش تصادفات درمقایسه با گزینه های دیگر در بر دارد. مقایسه منافع و هزینه ها برای گزینه های مختلف این مطالعه موردی در جدول 2 انجام شده است.
جدول 2. مقایسه نتایج ارزیابی اقتصادی گزینههای مختلف (میلیون دلار)
حالت (الف)
حالت (ب)
حالت (پ)
حالت (ت)
ارزش فعلی خالص کل
846
732
737
481
ارزش فعلی خالص هزینه ها
550
447
334
225
نسبت سود به هزینهها
5/1
6/1
2/2
1/2
سود خالص
296
285
403
256
همان طور که در حدول 2 دیده میشود، حالت (پ) با نسبت سود به هزینه بیشتر در اولویت تصمیمگیری قرار میگیرد.
یک کار تحقیقاتی در کشور هند برای محاسبه زمان، در راهها انجام شده است. ارزش زمان معمولاً پرهزینهترین عامل در تعیین ارزیابی اقتصادی یک پروژه به شمار میآید.
در این کار تحقیقاتی، ارزش زمان برای مسافران و خدمه در دو بخش اقتصادی برای شاغلین و افراد بیکار مورد بررسی قرار گرفته است. ارزش زمان سفر برای یک سواری 5/41 و برای یک اتوبوس 9/538 روپیه در ساعت در نظر گرفته شده است.
همچنین برای کامیونت و کامیون این مبالغ 5/67 و 70 روپیه در ساعت محاسبه شدهاند.
روشهای بسیاری در ارزیابی اقتصادی پروژه های راهسازی در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند، که مهم ترین آنها عبارتند از:
1. روش سود به هزینه
2. روش هزینه واقعی
3. روش ارزیابی چند ضابطه ای
4. روش خطرپذیری ـ سود
5. روش ارزیابی اثرات محیطی
برای ارزیابی فنی و اقتصادی احداث و بهرهبرداری از آزادراهها و بزرگراهها توجه به شاخص فنی ـ اقتصادی از اهم موارد بوده و لذا برای بررسی این شاخص که در تصمیمگیری نهایی مهمترین عامل است، انتخاب روشی مناسب برای ارزیابی مورد نیاز است. در این مقاله با استفاده از روش سود و هزینه، الگویی برای ارزیابی فنی ـ اقتصادی احداث و بهرهبرداری از آزادراهها و بزرگراهها ارائه شده است.
3. ساختار الگو
اهدافی که از ساخت پروژههای راهسازی انتظار میروند و ملاک انتخاب بین گزینه های مختلف هستند، به سه بخش زیر تقسیم میشوند.
الف: کمینه بودن هزینه های راهسازی
ب: افزایش مشخصات عملکردی و بهرهبرداری
ج: افزایش نتایج حاصل از سرمایه گذاری اقتصادی
لذا میتوان نمودار (الگوریتم) نشان داده شده در شکل 1 را به عنوان اهداف مورد نظر تشکیل داد.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 27
آشنایی با مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به موجب قانون، تنها مرجع رسمی کشور است که عهده دار وظیفه تعیین، تدوین و نشر استانداردهای ملی (رسمی) میباشد.
تدوین استاندارد در رشته های مختلف توسط کمیسیون های فنی مرکب از کارشناسان مؤسسه، صاحبنظران مراکز و مؤسسات علمی، پژوهشی، تولیدی واقتصادی آگاه ومرتبط با موضوع صورت میگیرد. سعی بر این است که استانداردهای ملی، در جهت مطلوبیت ها و مصالح ملی وبا توجه به شرایط تولیدی، فنی و فن آوری حاصل از مشارکت آگاهانه و منصفانه صاحبان حق و نفع شامل: تولیدکنندگان ،مصرف کنندگان، بازرگانان، مراکز علمی و تخصصی و نهادها و سازمانهای دولتی باشد.پیش نویس استانداردهای ملی جهت نظرخواهی برای مراجع ذینفع واعضای کمیسیون های فنی مربـوط ارسال میشود و پس از دریـافت نظـرات وپیشنهادهـا در کـمیته ملـی مرتبـط بـا آن رشته طرح ودر صورت تصویب به عنوان استاندارد ملی (رسمی) چاپ و منتشر می شود.
پیش نویس استانداردهایی که توسط مؤسسات و سازمانهای علاقمند و ذیصلاح و با رعایت ضوابط تعیین شده تهیه می شود نیز پس از طرح و بـررسی در کمیته ملی مربوط و در صورت تصویب، به عنوان استاندارد ملی چاپ ومنتشرمی گردد. بدین ترتیب استانداردهایی ملی تلقی می شود که بر اساس مفاد مندرج در استاندارد ملی شماره ((5)) تدوین و در کمیته ملی مربوط که توسط مؤسسه تشکیل میگردد به تصویب رسیده باشد.
مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران از اعضای اصلی سازمان بین المللی استاندارد میباشد که در تدوین استانداردهای ملی ضمن تـوجه به شرایط کلی ونیازمندیهای خاص کشور، از آخرین پیشرفتهای علمی، فنی و صنعتی جهان و استانداردهـای بین المـللی استفـاده می نماید.
مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران می تواند با رعایت موازین پیش بینی شده در قانون به منظور حمایت از مصرف کنندگان، حفظ سلامت و ایمنی فردی وعمومی، حصول اطمینان از کیفیت محصولات و ملاحظات زیست محیطی و اقتصادی، اجرای بعضی از استانداردها را با تصویب شورای عالی استاندارد اجباری نماید. مؤسسه می تواند به منظور حفظ بازارهای بین المللی برای محصولات کشور، اجرای استاندارد کالاهای صادراتی و درجه بندی آنرا اجباری نماید.
همچـنین بمنظـور اطـمینان بخـشیدن به استفاده کنندگـان از خـدمات سازمانها و مؤسسات فعال در زمینه مشاوره، آموزش، بازرسی، ممیزی و گواهی کنندکان سیستم های مدیریت کیفیت ومدیریت زیست محیطی، آزمایشگاهها و کالیبره کنندگان وسایل سنجش، مؤسسه استاندارد اینگونه سازمانها و مؤسسات را بر اساس ضوابط نظام تأیید صلاحیت ایران مورد ارزیابی قرار داده و در صورت احراز شرایط لازم، گواهینامه تأیید صلاحیت به آنها اعطا نموده و بر عملکرد آنها نظارت می نماید. ترویج سیستم بین المللی یکاها ، کالیبراسیون وسایل سنجش تعیین عیار فلزات گرانبها و انجام تحقیقات کاربردی برای ارتقای سطح استانداردهای ملی از دیگر وظایف این مؤسسه می باشد.
کمیسیون تدوین استاندارد خوراک دام و طیور و آبزیان ـ اندازه گیری و تعیین منیزیم به روش بیناب سنجی جذب اتمی ـ روش آزمون
رئیس
سمت یا نمایندگی
عبدالمنصور طهماسبی دکترا تغذیه دام
دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
اعضاء
آذری ، احد فوق لیسانس علوم تغذیه
سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجانشرقی معاونت امور دام
بناگذار محمد ، صمد (لیسانس شیمی کاربردی)
شرکت سهند پرور بهینه
سالک زمانی ، مریم (فوق لیسانس علوم تغذیه)
اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی آذربایجان شرقی
قدیمی ، فریده (فوق لیسانس شیمی)
اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی آذربایجان شرقی
قاسم نژاد ،کریم فوق لیسانس شیمی تجزیه
دانشکده شیمی دانشگاه تبریز
دبیر
بهاری وایقان ، حسین مهندسی علوم دامی
اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی