شب قدر

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 14

تفسیر:

شب قدر نزول قرآن : از آیات قرآن به خوبی استفاده می شود که قرآن مجید در ماه مبارک رمضان نازل شده است : شهر الرمضان الذی انزل فیه القرآن (بقره 185)

و ظاهر این تعبیر آن است که تمام این قرآن در ماه رمضان نازل گردیده است.

و در نخستین آیه سوره قدر می فرماید: (( ما آن را در شب قدر نازل کردیم.)) ( انا انزلناه فی لیله القدر)

گرچه در این آیه صریحاً نام قرآن ذکر شده ولی مسلم است که ضمیر ‘‘ انا انزلناه به قرآن باز می گردد و ابهام ظاهری آن بررسی بیان عظمت و اهمیت آن است. تعبیر به انا انزلناه ( ماه آن را نازل کردیم ) نیز اشاره دیگری به عظمت این کتاب بزرگ آسمانی است که خداوند نزول آن را به خودش نسبت داده مخصوصاً با صیغه تکلم مع الغیر که مفهوم جمعی دارد و دلیل بر عظمت است. نزول آن (( شب قدر )) همان شبی که مقدرات و سرنوشت انسان ها تعیین می شود دلیل دیگری بر سرنوشت ساز بودن این کتاب بزرگ آٍسمانی است.

از ضمیمه کردن این آیه با آیه سوره بقره نتیجه گیری می شود که شب قدر در ماه مبارک رمضان است ، اما کدام شب است؟ از قرآن چیزی در این مورد استفاده نمی شود ولی روایات در این باره بحث فراوان کرده اند که در پایان تفسیر این سوره به خواست خدا در این زمینه و مسائل دیگر سخن خواهیم گفت در اینجا سئوالی مطرح است و آن اینکه هم از نظر تاریخی و هم از نظر ارتباطات محتوای قرآن با حوادث زندگی پیغمبر اکرم (ص) مسلم است که این کتاب آسمانی به طور تدریجی و در طی 23 سال نازل گردیده است این امر چگونه با آیات فوق که می گوید در ماه رمضان و در شب قدر نازل شده است سازگار می باشد؟ پاسخ این سئوال به گونه ای که محققان گفته اند این است که قرآن دارای دو نزول بوده است . نزول دفعی که در یک شب تمام قرآن بر قلب پاک پیغمبر اکرم (ص) یا بیت العمور یا از لوح محفوظ به آسمان دنیا نازل گردید.

و نزول تدریجی که در طول 23 سال دوران نبوت انجام گرفت ( شرح این مطلب را ذیل آیه 3 سوره دخان جلد 21 تفسیر نمونه صفحه 148 به بعد بیان کرده ایم ) بعضی نیز گفته اند آغاز نزول قرآن در لیله القدر بوده نه تمام آن ولی این برخلاف ظاهر آیه است که می گوید ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم. قابل توجه اینکه : درباره نازل شدن قرآن در بعضی از آیات تعبیر به « انزال» و در بعضی به تعبیر « تنزل » شده است ، و از پاره ای از متون لغت استفاده می شود که « تنزل » معمولاً در جایی گفته می شود که چیزی تدریجاً نازل گردد، ولی « انزال » مفهوم وسیعتری دارد که نزول دفعی را نیز شامل می گردد این تفاوت تعبیر که در آیات قرآن آمده می تواند اشاره به دو نزول فوق باشد.

در آیة بعد برای بیان عظمت شب قدر می فرماید :« تو چه می دانی قدر چیست ؟» ( و ما اورئک ما لیله القدر) و بلافاصله می گوید :« شب قدر شبی است که از هزار ماه بهتر است.»

این تعبیر نشان می دهد که عظمت این شب به قدری است که حتی پیغمبر اکرم (ص) با آن علم وسیع و گسترده اش قبل از نزول این آیات به آن واقف نبود.

می دانیم هزار ماه بیش از هشتاد سال است ، به راستی چه شب با عظمتی است که به اندازة یک عمر طولانی پر برکت ارزش دارد. در بعضی از تفاسیر آمده است که پیغمبر اکرم (ص) فرمود : « یکی از بنی اسرائیل لباس جنگ در تن کرده بود و هزار ماه از تن بیرون نیاورد و پیوسته مشغول (یا آماده ) جهاد فی سبیل الله بود ، اصحاب و یاران تعجب کردند و آرزو داشتند چنان فضیلت و افتخاری برای آنها نیز میسر می شد، آیة فوق نازل گشت و بیان کرد که : « شب قدر از هزار ماه برتر است.»

در حدیث دیگری نیز آمده است که پیغمبر اکرم (ص) از چهار نفر از بنی اسرائیل که هشتاد سال عبادت خدا را بدون عصیان انجام داده بودند سخن به میان آورد ، اصحاب آرزو کردند ای کاش آنها هم چنین توفیقی پیدا می کردند آیة فوق در این زمینه نازل شد.

در اینکه عدد هزار در اینجا برای « تعداد » است یا « تکثیر »؟ بعضی گفته اند برای تکثیر است و ارزش شب قدر از هزاران ماه نیز برتر می باشد ولی روایاتی که در بالا نقل کردیم نشان می دهد که عدد مزبور برای تعداد است ، و اصولاً عدد همیشه برای تعداد است مگر اینکه فرضیة روشنی بر تکثیر باشد.

سپس به توصیف بیشتری از آن شب بزرگ پرداخته می افزاید: « فرشتگان و روح در آن شب به اذن پروردگارشان برای تقدیر هر کار نازل می شوند.» (تنزل الملائکه والروح فیها باذن ربهم من کل امر )

با توجه به اینکه « تنزل » فعل مضارع است و دلالت به استمرار دارد ( در اصل « تنزل » بوده ) روشن می شود که شب قدر مخصوص به زمان پیغمبر اکرم (ص) و نزول قرآن مجید نبوده ، بلکه امری است مستمر و شبی است مدام که در همه سال تکرار می شود.

در اینکه منظور از روح کیست؟ بعضی گفته اند : « جبرئیل امین » است که « روح الامین » نیز نامیده می شو و بعضی « روح » را به معنی « وحی » تفسیر کرده اند به قرینه آیة 52 سورة شوری «« و کذلک اوحینا الیک روحاً من امرنا » : « همان گونه که بر پیامبران پیش وحی فرستادیم به تو نیز به فرمان خود وحی می کردیم » بنابراین مفهوم این آیه چنین می شود: « فرشتگان با وحی الهی در زمینة تعیین مقدرات در آن شب نازل می شوند » در اینجا تفسیر سومی وجود دارد که از همه نزدیکتر به نظر می رسد و آن اینکه « روح » مخلوق عظیمی است مافوق فرشتگان ، چنانکه در حدیثی از امام صادق (ع) نقل شده است که شخصی از آن حضرت سئوال کرد: « آیا روح همان جبرئیل است »؟ امام (ع) در پاسخ فرمود :« جبرئیل من ملائکه والروح اعظم من الملائکه ، الیس ان الله عزوجل یقول : تنزل الملائکه والروح ». جبرئیل از ملائکه است و روح اعظم از ملائکه است ، مگر خداوند متعال نمی فرماید :« ملائکه و روح نازل می شوند»

یعنی به قرینة مقابله ، این دو با هم متفاوتند ، تفسیرهای دیگری نیز برای کلمة « روح » در اینجا ذکر شده چون دلیلی بری آنها نبود از آن هدف نظر گردید.

منظور از « من کل امر » این است که فرشتگان برای تقدیر و تعیین سرنوشت ها و آوردن هر خیر و برکتی در آن شب نازل می شوند، و هدف از نزول آنها انجام این امور است.

یا اینکه هر امر خیر و هر سرنوشت و تقدیری را با خود می آورد. بعضی نیز گفته اند منظور این است که آنها به امر و فرمان خدا نازل می شوند ولی مناسب همان معنی اول است.

تعبیر به « ربهم » که در آن تکیه روی مسأله ربوبیت و تدبیر جهان شده است تناسب نزدیکی با کار این فرشتگان دارد که آنها برای تعبیر و تقدیر امور نازل می شوند و کار آنها نیز گوشه ای از ربوبیت پروردگار است.

و در آخرین آیه می فرماید: « شبی است آلنده از سلامت و خیر و رحمت تا طلوع صبح ( سلام هی حتی مطلع فجر ) هم قرآن در آن نازل شده هم عبادت و هم احیاء آن معادل هزار ماه است هم خیر و برکات الهی در آن شب نازل می شود هم رحمت خاصش شامل حال بندگان می گردد ، و هم فرشتگان و روح در آن شب نازل می گردند . بنابراین شبی است سرتاسر سلامت ، از آغاز تا پایان حتی طبق بعضی از روایات در آن شب شیطان در زنجیر است و از این نظر نیز شبی است سالم و توأم با سلامت. بنابراین اطلاق « سلام » که به معنی سلامت است بر آن شب ( به جای اطلاق سالم ) در حقیقت نوعی از تأکید است همانگونه که گاه می گوییم فلانکس عین عدالت است.