لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 3
صفحه اول
سیاسی
اجتماعی
فرهنگی
صفحه داخلی 6
صفحه داخلی 7
بینالملل
ورزشی
اقتصادی
دادگاه
صفحه آخر
بایگانی
تماس با ما
آیینه مجازیاتاق تیتربا روزگاراناقبال شمااصلاحات ایرانیکاریکاتور
Free counter
به مناسبت 29 خرداد، سالروز درگذشت دکترعلی شریعتی-شریعتی و تشیع-سیدمحسن حسینیطه
بیشک یک از زوایای اصلی شناخت هر نویسنده و متفکری، پرداختن به این موضوع است که او دارای چه مذهب و ایدئولوژی بوده و این مذهب و ایدئولوژی در دنیای اندیشه او چه تأثیری گذارده است؟به عبارت دقیقتر، پاسخ این سؤال که یک نویسنده، چگونه به معرفی یا احیاناً نقد مذهب و ایدئولوژی خود میپردازد، به منزله برداشت یک گام بلند و استوار به سوی شناخت اوست، چون یک نویسنده بیش از هر چیز انسانی است که به یک مکتب و ایدئولوژی خاص گرایش دارد و بررسی تعاملات روانی او با مکتب و ایدئولوژیاش، ما را در کشف چند گزینه مهم درباره آن فرد و آن مکتب یاری میدهد.ناگفته پیداست که هرچه حساسیت یک متفکر در شناساندن مکتبش به دیگران بیشتر باشد، تعمق و موشکافیاش در مسائل از یک سو و تعصب بجا و تعهد آگاهانهاش از سوی دیگر مشخص میگردد.تعصب بجا و تعهد آگاهانه، دو عنصری هستند که اگر در یک انسان مذهبی ظهور کنند، دینداری را در وی به اوج میرسانند. زیرا تعصب نابجا، ارمغانآور تحجر است و تعهد ناآگاهانه، عامل استیصال فکری و گاه موجب گرفتارآمدن انسان در منجلاب نابودی است.دکتر علی شریعتی از معدود متفکرانی است که یکی از آرمانهای بزرگ فکری خود را شناساندن دین اسلام به نسل جوان قرارداده است اما تفاوت اصلی وی با سایر متفکرین این بود که در این معرفی، نوعی موشکافی عالمانه را به کار میبست و از اسلام، تشیع و از تشیع، تشیع سرخ علوی را برمیگزید.شاید در نگاه سطحی، این تنگ نمودن حلقه شناخت از سوی آن مرحوم، نشانه تنگنظری، تعصب و به نوعی، نشانه عدم کثرتگرایی دینی او باشد.اما حقیقت آن است که روش شریعتی به قول امروزیها، مو از ماست بیرون کشیدن است و اگر بخواهیم عمیقتر به موضوع بنگریم، نوعی زنگارزدایی از حقیقت اسلام است. در واقع شریعتی به دنبال اصالتهای دین است. اصالتهایی که گذشت زمان از یک سو و غرضورزیها از سوی دیگر. آن را به باد فراموشی سپرده است. سؤالی که مطرح میشود این است که چرا شریعتی در راه بازگشت به اصالتهای دینی، به معرفی تشیع علوی میپردازد؟نخست ببینیم که تشیع از دیدگاه این متفکر چه ویژگیهایی را دارا است که رجوع به آن، بازگشت به حقیقت اسلام است؟ شریعتی اعتقاد دارد همانطور که اسلام با نفی و حصر آغاز میگردد، تشیع نیز اساسش به همین دو رکن استوار است. به این معنی که اسلام با شعار لاالهالاالله جان میگیرد، یعنی پرستش هر خدایی را-به معنای لغوی-جز الله نفی میکند. تشیع نیز در ادامه این تفکر، در حاکمیت جامعه نفی شرط قائل میشود و حاکمیتهای متعدد را به جز حاکمیت خاندان پیامبر نفی میکند. این گزاره ریشه در عالیترین مفاهیم جامعهشناسی دارد. به این معنا که اگر ما این بنا را در مسائل اجتماعی-مذهبی بدانیم، در دومین مرتبه یا بهتر بگوییم در درجه دوم اهمیت به حاکمیت میرسیم. توجه به این نکته ضروری است که این مسأله در شرایط زمانی و مکانی جامعه اسلامی بعد از پیامبر مطرح میشود. یعنی فقر فرهنگی و معرفتی دنیای عربی که تازه از دوره جاهلیت رها شده و اسلام را چیزی کمتر از سه دهه تجربه کرده است، اقتضا میکند که پیامبر کسی را ولی و وصی و جانشین خود قرار دهد که از کودکی او را در دامان خویش پرورده است. اینجاست که پیامبر برای اولین بار، نفی و حصر ایجاد میکند. البته نباید پنداشت که این نفی و حصر از سوی پیامبر، نوعی انحصارگرایی قومی و خویشاوندی به معنی امروزی است. بدیهی است روشنبینی و درایت پیامبر بسیار بالاتر از اینها است که جامعه نوپای اسلامی را به حال خود رها کند.به هر حال به تعبیر دکتر شریعتی، شیعه به عنوان یک «نه» و به عنوان یک اعتراض شکل میگیرد. به این مفهوم که تمام پیروان علی(ع) در آن دوره، به صورت یک معترض و یک نقاد جدی حکومت، هم از نظر سیاسی و هم از نظر سایر موارد ظهور میکنند که مرحوم شریعتی در شناساندن هر یک از این چیزها به جامعه، به عنوان یک سمبل سعی وافر داشت. اما شناساندن شیعه توسط آن بزرگوار به جامعه، به همین جا ختم نمیشود.شریعتی برای شیعه دو چهره قائل است: تشیع علوی و تشیع صفوی.نخست این سؤال مطرح میشود که چرا شریعتی برای شیعه دو چهره قائل است؟ و تفاوت این دو چهره در نظر وی چیست؟شریعتی شیعه را در قالب یک تقسیمبندی تاریخی ارائه میدهد. شیعه علوی از علی(ع) تا دوران صفوی، شیعه صفوی از عهد صفوی تا امروز و تفاوت اصلی این دو را در جایگاه اجتماعی آن میداند. زیرا بر اساس یک اصل در جامعهشناسی، افکار و بینش افراد را تابع جایگاه و موقعیت اجتماعیشان برمیشمرد. اینجاست که شیعه بدون پایگاه اجتماعی و سیاسی، از علی(ع) تا صفویه را، با شیعه به حکومت و جایگاه اجتماعی رسیده بعد از آن مقایسه میکند و در این قیاس، از یک اصل دیگر جامعهشناسی کمک میگیرد؛ اصلی که میگوید: «یک گروه انقلابی و تحولخواه انقلاب و دگرگونی را تا زمانی امری پسندیده میداند که به موقعیت و جایگاه اجتماعی نرسیده باشد و به محض رسیدن به آن موقعیت، تمام انقلابیگری و تحولخواهی بعد از خود را سرکوب میکند.»شریعتی پس از مطرح کردن این اصول، به شیعه مینگرد. همان شیعهای که آن را مذهب اعتراض خوانده بود و اعتراض در یک کلام، جانمایه همه انقلابها و تحولهاست و همان است که به گفته تویبی، به یک حزب حالت تهاجمی میدهد.حال دو شیعه داریم. یک شیعه از علی(ع) تا صفویه که به موقعیت اجتماعی نرسیده، انقلابی است، دگرگونطلب است و چون چیزی ندارد که از دست بدهد، اعتراض میکند، نقد میکند و پیوسته به بهتر بودن و نو بودن میاندیشد، اما یک شیعه دیگر نیز داریم، شیعهای که به حکومت میرسد در سر جایش محکم میشود و دیگر از تحول و دگرگونی و تزلزل میهراسد. چون کوچکترین تحول ممکن است همه چیز را از او بگیرد، حکومت را، مقام اجتماعی را و... اینجاست که اعتراض به سکوت مبدل میشود. زیرا اعتراض، سرآغاز تحول و انقلاب است. اینجاست که رودی خروشان و جاری به سنگی سخت میرسد و از حرکت بازمیایستد و تهاجم به تدافع بدل میشود. بدین جهت شریعتی، شیعه صفوی را یک شیعه بدل شده و وارونه شده میداند زیرا میگویند که اصل شیعه بر دو رکن «انتظار» و «اجتهاد» استوار است و ژرفاندیشی در حقیقت این دو واژه است که به شیعه معنا میبخشد. اگرچه گاهی زنگار جهالت موجب شده این دو واژه نیز معکوس جلوه داده شود.انتظار، عزلت گزیدن و فرار از مسؤولیت اصلاح جامعه به امید ظهور یک منجی نیست. انتظار مهیا کردن و آماده ساختن جامعه برای یک انقلاب جهانی است. انتظار، آگاه و بیدار ساختن تودههای مستضعف و به استثمار کشیده شده است و هنگامی که انتظار رکنی برای شیعه باشد، اعتراض و اصلاح و فریاد را به دنبال میآورد و جامعه و حکومت دائماً در معرض نقد خواهند بود، زیرا نقد، فساد و تباهی را از میان میبرد و جامعه را مهیای ظهور میسازد و اجتهاد، تنها یک راه رهایی از شک نجس یا پاک بودن نیست، بلکه راهی است که دین را از بنبستهای زمانی و مکانی رهایی میبخشد.اینجاست که شریعتی اعتقاد دارد شیعه با رکن اجتهاد همیشه حالت تهاجمی به خود میگیرد زیرا میتواند تمام نیازهای انسان و جامعه را در هر عصری پاسخگو باشد.
Copyright 2005 Eqbal.ir :.: Html And Program: وب هاست :.: Graphic And Design: ULTRAPAIN STUDIOS