تحقیق درباره مبادله و چرخه های همکاری تجزیه و تحلیل تئوریکی و تجربی مشارکت در کار

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 18

مبادله و چرخه‌های همکاری: تجزیه وتحلیل تئوریکی و تجربی مشارکت درکار

چکیده

این مطالعه، ماهیت و عمل سیستم‌های مشارکتی درکار، یعنی سیستم‌های غیرقانونی مبادلة مشارکتی بین مدیریت وکار درسازمانها را توصیف می‌کند. ابتدا، مدل تشریحی کلی مشارکت را ارائه داده و سپس، آنرا در داده‌ها و اطلاعاتی از نمونة 52 سازمان UK، با استفاده از واکنش‌های هماهنگ مدیریت و کارمندان، آزمایش می‌کنیم. این مدل، فرض را بر این قرار می‌دهد که تراست، مبادله و مشارکت، مکانیسم‌های اصلی عملی مؤثر سازمانهای مشارکتی می باشند. نتایج تجزیه وتحلیل، عناصر واجزای اصلی مدل را شدیداً ساپورت می‌کنند. این امر، متمل بر ایده ای می باشد که از مفهوم چرخه تراست، مبادله و همکاری حاصل شده مبنی بر اینکه مدیریت و نیروی کار، با رفتارهای مشارکتی مؤثر و مفید متقابل در سازمانها می‌توانند به توسعه و رشد سیستم‌های مشارکتی با عملکرد و تراست بالا کمک کنند.

مقدمه

سیستم های مشارکتی مدیریت – نیروی کار، ودر سال‌های اخیر، توجه متخصصین و کارشناسان را به خود معطوف کرده‌اند. بنابراین، درحال حاضر، هنوز توافق اندکی در مورد ماهیت و مفهوم مشارکت در کار وجود دارد. شاید، ارائه الفاظ مربوط به مفهوم مشارکت و شکل‌های مختلفی که این تنظیمات می‌توانند وارد عمل کنند، غافلگیر کننده نیست. در نتیجه، هنوز مباحث قابل ملاحظه‌ای در آثار ادبی در مورد ویژگیهای مشارکت وجود دارد، و نویسندگان مختلف، تفاسیر و تعاریف مختلفی از این پدیده ارائه می‌دهند. تقابل، تراست (اعتماد) مشارکت ویژگیهای اصلی همکاری و مشارکت مؤثر در سازمانها به شمار می‌روند.اما تا این تاریخ، عمل چنین پروسه‌هایی به شکل سیستماتیک، بررسی نشده است.

این مطالعه، به سه شیوه عمل می‌کند. اول با توسعه درک تئوریکی واضح تری از مشارکتهای مدیریت- نیروی کار در کار به عنوان سیستم‌های غیرقانونی اداره مشارکتی مبتنی بر تراست، مبادله و همکاری، دوم ، با ارائه عوامل اصلی که احتمالاً توسعة موثر چنین سیستم‌هایی را در سازمانها، تسهیل می‌سازند، و سوم، با بررسی اثر این سیستم ها بر عملکرد سازمانی و رفاه کارمند، ما ، بدین منظور، ابتدا به بررسی مفهوم مشارکت، با مفاهیم تراست، مبادله وهمکاری می‌پردازیم، سپس، مقدمات سازمانی و نتایج سیستم‌های مشارکتی را تجزیه و تحلیل می کنیم. سپس مدل تشریحی مشارکت را که تراست، مبادله وهمکاری را مکانیسم های اصلی سیستم های مشارکت و عوامل اصلی واسطه بین انواع مختلف سیستم استخدام وعملکرد سازمانی و رفاه کارمند تلقی می کند، ارائه می‌دهیم. در قسمت دوم مقاله، این مدل را با استفاده از داده‌های مقطع عرضی نمونه‌ای از 52 سازمان UK، آزمایش می‌کنیم. نتایج تجزیه و تحلیل، در بخش آخر مقاله، همراه با مفاهیم کلی مطالعه،ارائه می‌شوند.

تحقیق در مورد اوراق مشارکت

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 1 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

اوراق مشارکت

اوراق مشارکت اوراق بهادار با نام یا بی نامی است که به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین و برای تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرحهای عمرانی – انتفاعی دولت یا برای تامین منابع مالی مورد نیاز جهت ایجاد، تکمیل و توسعه طرح های سود آور تولیدی، ساختمانی و خدماتی منتشر می شود و به سرمایه گذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرح های یاد شده را دارند از طریق عرضه عمومی واگذار می شود.ضوابط :-اوراق مشارکت بی نام و قابل انتقال به غیر بوده و دارنده اوراق مالک آن شناخته می شود-در مقاطع معین از بابت سود سرمایه گذاری در طرح های موضوع اوراق مشارکت به تناسب مبلغ اسمی هر ورقه مشارکت به دارندگان اوراق سود علی الحساب تعلق می گیرد. نرخ سود علی الحساب اوراق مشارکت و مقاطع پرداخت آن در شرایط انتشار اوراق درج و براساس شماره کوپنهای ضمیمه اصل اوراق در شعب فروشنده به دارندگان آن پرداخت می شود. کوپنها در هنگام دریافت سود توسط شعبه از اصل اوراق جدا می شود. درصورت جدا شدن کوپن، جهت پرداخت سود علی الحساب در سررسید، ارائه اصل اوراق مشارکت از سوی دارنده اوراق الزامی است.- پس از خاتمه مشارکت میزان سود قطعی قابل پرداخت به دارندگان اوراق مشارکت محاسبه می شود. چنانچه سود قطعی تعیین شده بیش از سودهای علی الحساب پرداختی باشد ما به التفاوت حاصل با رعایت مقررات مربوطه به دارندگان برگه تسویه حساب نهائی مشارکت پرداخت می شود. همچنین اگر طرح به هر دلیلی زیان بدهد جبران هزینه به عهده ناشر است و سهمی از آن به دارنده اوراق تعلق نمی گیرد.-پس از سررسید اوراق مشارکت، مشارکت خاتمه یافته و اصل وجه اوراق در ازای دریافت اصل اوراق به دارندگان پرداخت می گردد، بدیهی است پس از انقضای مشارکت سودی به اوراق تعلق نمی گیرد-درصورت تمایل دارندگان اوراق مشارکت برای فروش اوراق خود قبل از انقضای سررسیدآن ، شعب بانک نسبت به بازخرید اوراق به مبلغ اسمی و با محاسبه سود علی الحساب متعلقه بصورت روز شمار اقدام می نمایند-به منظور جلوگیری از مواردی نظیر سرقت، مفقودی و ... درصورتی که خریدار مایل باشد می تواند اوراق خود را بصورت امانی نزد بانک نگهداری نموده و در سررسیدهای مقرر سود علی الحساب آن به حساب وی نزد شعبه واریز شود.استفاده از این خدمت مستلزم پرداخت کارمزد برای متقاضی مطابق دستورالعمل تعرفه خدمات بانکی می باشد که کارمزد مربوطه در سیستم مکانیزه بانک محاسبه و از سود کوپنها کسر می گردد.-هر گونه ادعای مفقودی، معدومی و امثالهم نسبت به اوراق از طرف دارندگان اوراق مشارکت مسموع نیست و منوط به رسیدگی قضایی و رای نهائی و قطعی از مراجع ذیصلاح قضایی می باشد. بنابراین شخصی که اوراق وی مفقود شده ابتدا می بایست از مراجع ذیصلاح قضایی دستور منع پرداخت وجه (بابت اصل و کوپن) تا سررسید نهایی اوراق را به بانک ارائه دهد.

نوشته شده توسط یونس

تحقیق در مورد مشارکت اجتماعی زنان از دیدگاه قران 6 ص

لینک دانلود و خرید محصول در پایین توضیحات

نوع فایل: WORD

قابل ویرایش و آماده پرینت

تعداد صفحات : 6 صفحه

 مشارکت‌ اجتماعی‌ زنان‌ از دیدگاه‌ قرآن‌ و حدیث‌  جامعه‌ انسانی‌ فراهم‌ آمده‌ از انسانهاست‌ و زن‌ نیمی‌ از پیکره‌ی‌ جامعه‌ی‌ انسانی‌ را تشکیل‌ می‌دهد.
اما از دیدگاه‌ اسلام‌ زن‌ تا چه‌ اندازه‌ در جامعه‌ زمینه‌ی‌ نقش‌آفرینی‌ دارد و محدوده‌ی‌ مشارکت‌ اجتماعی‌ زنان‌ و حضور عینی‌ آنان‌ در جامعه‌ تا کجاست‌؟
آیا مرد می‌تواند همسر خویش‌ را از مشارکت‌ در امور مختلف‌ اجتماعی‌ باز دارد؟
یا اینکه‌ موضوع‌ مشارکت‌ اجتماعی‌ از اهمیت‌ ویژه‌ برخوردار است‌، اما با نگاه‌ همه‌جانبه‌ و دقیق‌ مورد پژوهش‌ قرار نگرفته‌ است‌.
ما مسئله‌ را از زاویه‌ی‌ عقل‌، قرآن‌ و حدیث‌ بررسی‌ کرده‌ایم‌ و در نهایت‌ به‌ نقد نظرات‌ مخالف‌ پرداخته‌ایم‌.
در این‌ پژوهش‌ به‌ نتایج‌ اساسی‌ ذیل‌ دست‌ یافته‌ایم‌.
 1ـ عقل‌ مشارکت‌ همه‌جانبه‌ی‌ زنان‌ را تأیید می‌کند.
 2ـ قرآن‌ و حدیث‌ هماره‌ زن‌ و مرد را دارای‌ هویت‌ واحدی‌ می‌شمرد که‌ هر دو به‌ یکسان‌ قابلیت‌ استکمال‌ و رشد دارند.
 3ـ زنان‌ از دو جنبه‌ انسانی‌ و مونث‌ بودن‌ برخوردارند.
شریعت‌ اسلامی‌ در روابط‌ اجتماعی‌ بر بعد انسانی‌ تکیه‌ دارد و آن‌ را قابل‌ تفکیک‌ از زنانگی‌ محض‌ می‌داند.
و به‌ منظور تفکیک‌ این‌دو، در هنگام‌ حضور در جامعه‌ رعایت‌ آدابی‌ را برای‌ زن‌ و مرد مقرر کرده‌ است‌.
 4ـ هر انسانی‌ که‌ از لحاظ‌ علمی‌ و عملی‌ و جسمی‌ توانایی‌ لازم‌ برای‌ به‌عهده‌ گرفتن‌ مناصب‌ مختلف‌ را داشته‌ باشد، می‌تواند به‌ این‌ امور بپردازد و اسلام‌ تفاوتی‌ بین‌ زن‌ و مرد در این‌ امور قائل‌ نشده‌ است‌.
  پیشنهاد  1ـ بررسی‌ ویژگی‌ها و حدود وظایف‌ ولی‌فقیه‌ و اینکه‌ آیا زنان‌ از تصدی‌ این‌ منصب‌ منع‌ شده‌اند یا خیر؟
2ـ بررسی‌ فیزیولوژیکی‌ جنس‌ زن‌ و مرد و تدقیق‌ تفاوت‌های‌ این‌دو و میزان‌ تأثیر این‌ تفاوت‌ها در توانایی‌های‌ جسمی‌ و عقلی‌ زنان‌.
   ایمان‌ و عقلانیت‌ از دیدگاه‌ الوین‌ پلنتینجا  و تحلیل‌ و نقد آن‌  دکتر نرگس‌ نظرنژاد   آیا اعتقاد به‌ خداوند معقول‌، خردپسند یا عقلا" مقبول‌ است‌؟
آیا فرد برای‌ آن‌ که‌ در اعتقاد ورزیدن‌ به‌ خداوند، معقول‌ یا عقلانی‌ باشد باید قرینه‌ای‌ در اختیار داشته‌ باشد؟
 ادعای‌ پلنتینجا این‌ است‌ که‌ اعتقاد به‌ خداوند معقول‌ است‌ و فرد معتقد کاملا" به‌ لحاظ‌ معرفتی‌ حق‌ دارد به‌ خداوند اعتقاد ورزد، حتی‌ اگر هیچ‌ برهان‌ مقنع‌ استقرایی‌ یا قیاسی‌ای‌ را بر وجود خداوند نشناسد و یا حتی‌ اگر در واقع‌ اصلا" چنین‌ برهانی‌ وجود نداشته‌ باشد، قلب‌ ادعای‌ پلنتینجا این‌ است‌ که‌ اعتقاد فرد به‌ خداوند می‌تواند واقعا" پایه‌ باشد و این‌ که‌ هیچ‌ کس‌ تاکنون‌ نشان‌ نداده‌ است‌ که‌ اعتقاد ورزیدن‌ به‌ خداوند، به‌ شیوة‌ پایه‌، غیرعقلانی‌ است‌.
   پلنتینجا اعای‌ قوی‌تری‌ نیز دارد، وی‌ مدعی‌ است‌ اعتقاد خداباورانه‌ از تضمین‌ برخوردار است‌، یعنی‌ این‌ اعتقاد محصول‌ فرآیند ادراکی‌ای‌ است‌ که‌ در وصول‌ به‌ غایت‌ ارائه‌ باورهای‌ صادق‌ دربارة‌ خداوند، موفق‌ بوده‌ است‌؛ زیرا این‌ فرآیند ادراکی‌ به‌ درستی‌ و در محیط‌ مناسب‌ خود، کار کرده‌ است‌.
       معرفت‌ شناسی‌ پلنتینجا از چندین‌ جهت‌ مورد حمله‌ قرار گرفته‌ است‌.
پاره‌ای‌ از منتقدان‌ وی‌

چون فقط تکه هایی از متن اصلی برای نمونه در این صفحه درج شده است ممکن است هنگام انتقال مطالب از فایل ورد به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است 

متن کامل با فرمت ورد word را که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند می توانید در ادامه دانلود نمائید 

تحقیق در مورد میریت مشارکت 18 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 18 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

چکیده کلی:

منابع انسانی سازمان در مقایسه با سایر منابع از اهمیت بالاتری برخوردار بوده و دستیابی به راهکـارهای عـلمی برای استـفاده از آنها نقـش اصـلی را در ارتقای کیفیت و بهره وری دارد. امروزه بررسی های متعدد نشان داده که یکی از راهکارها و فنون علمی جهت توسعه منابع انسانی و افزایش رضایت شغلی و بهبود بهره وری کارکنان، بهره گیری از شیوه مدیریت مشارکتی می باشد.

مدیریت مشارکتی به عنوان وسیله ای انسانی کردن کار و برانگیختن بیشتر کارکنان، تقریباً در هر مورد و در هر رده سازمانی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. مدیریت مشارکتی اثربخش با توان بالقوه خود مسائل به طور گروهی هدف گزینی، برقراری ارتباط اثربخش، حل تناقضات سازمانی، بهبود روابط میان گروهی و ارزشیابی به وسیله همکاران توجه فزاینده ای را به خود جلب کرده است.

از این رو در این تحقیق تلاش برآن است تا به تبیین و بررسی نقش مدیریت مشارکتی اثربخشی در سازمان بپردازیم.

فصل اول: مدیریت مشارکتی

تحولات جهان امروز، گواه بر آن است که سرمایه گذاری در نیروی انسانی از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و بازدهی بسیاری نیز به دنبال دارد. از این رو برش کشورها، سرمایه های کلانی را به نیروی انسانی خود، رشد و شکوفایی آن اختصاص داده اند و اقدام سازمان بازرسی و نظارت در آموزش کارکنان نیز از امور مهم محسوب می شود. مشارکت قدمتی به اندازه ی سرآغاز پیدایش انسان دارد و می توان خانواده را کانون پدیداری جنبش مشارکت تلقی نمود. از دویست سال پیش مشارکت در نظام سیاسی کشورهای باختری راه یافت و آرام آرام مراحل تحول و دگرگونی کارساز را پیمود. مشارکت در نظام سیاسی با آنکه به گونه فراگردی تکاملی پدید نیامد ولی با گذر زمان در رویارویی با انبوهی از دشواریها چنان رشد و بالندگی یافت که سرانجام مردمان حق آن را یافتند تا در تعیین سرنوشت خویش مختار باشند و در طراحی آینده خود مشارکت جویند.

هم اکنون سخن از «منشور شهروندی» است که بر پایه آن فراهم آوردن کیفیت بهتر زیستن مردم اصلی کانـونی خواهد شد و مردم به نام مخدوم و نه خادم نظام سیاسی جای خواهند گزید. این همان اندیشه ای است که «آدام اسمیت» به نام «نیرومند کردن و قدرت بخشیدن» خوانده و هم اکنون شماری از سیاستمداران جهان از آن با عبارت «واگذاری قدرت به مردمان» یاد می کنند. همراه با مشارکت سیاسی مردم در تعیین سرنوشت خویش و گسترش دامنه دخالت آنان در قلمروهای گوناگون زندگی، مشارکت در پی جنگ جهانی دوم با آهنگی آهسته در پاره ای از کشورهای صنعتی جهان به ویژه آنها که در جنگ جهانی دوم شکست خورده و ویرانی بسیاری را متحمل شده بودند، در قلمرو بازرگانی و صنعت آغاز شد و در چهل سال گذشته برای دست یافتن به هدفهایی این چنین پرورده گردید:

افزایش میزان بهره وری در تولید، پرتوان کردن سازمان های بازرگانی و صنعتی، نیرومند کردن نیروی کار، فراهم آوردن امکان مالکیت گسترده مردمان، و سرانجام پدید آوردن یگانگی و وحدت میان شهروندان.

مشارکت کارکنان در کارگردانی واحدهای صنعتی و بازرگانی با کامیابی های بسیار همراه گردید. بررسی های گوناگون و بی شمار نشان دادند که به دلیل گسترده کردن دامنه مشارکت در مدیریت نه تنها کیفیت کار بهبود می یابد که پذیرش دگرگونی در سازگاری با دگرگونی ها رو به فزونی می گرایید.

تجربه های کامیابی که از شرکت دادن کارکنان در کارگردانی سازمان های صنعتی و بازرگانی به دست آمد چنان نوید بخش بود که راه برای گشودن دروازه مشارکت در مالکیت نهادهای صنعتی و بازرگانی هموار گردید. با تصویب قانون هایی در این زمینه از دهه 1970 به این سد راه مشارکت کارکنان در مالکیت نهادهای صنعتی و بازرگانی گشوده شد و طرح هایی از جمله «طرح مشارکت کارکنان در مالکیت» با تصویب قانون های ضروری به پیشنهاد دولت ها برای تضمین سرمایه گذاری کارکنان در پاره ای از کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا به کار گرفته شد.

مشورت و مشارکت و نظرجویی رایزنی در فرهنگ غنی اسلامی و تاریخ کهنه ایران جایگاهی بس بالا و رفیع دارد و به مدد به کارگیری این شیوه در مدیریت و تصمیم گیری است که می توان به طریق صواب در انجام امور دست یافت از میان راه های مختلف راه اصلح را برگزید و با یاری جستن از مشارکت و مشورت است که مخاطرات تصمیم گیری کاهش یافته و ضمانت اجرایی تصمیمات افزایش یافته دامنه بصیرت و آگاهی مشورت کننده گسترده تر و روحیه کاری تقویت می گردد. مولای متقیان حضرت علی (ع) که دستور آن حضرت به مالک اشتر زیربنای مدیریت اسلامی است، در مورد مشورت می فرماید: «شاور قَبلَ أن تَعزم و فَکِّر قَبل ان تقدم» قبل از تصمیم، مشورت کن و پیش از اقدام فکر کن». اما باید یادآور شد که بین مشارکت و مشورت تفاوت وجود دارد و در واقع مشورت نقطه آغازین مشارکت با مدیریت مشارکتی است، چرا که در روش مدیریت مبتنی بر مشورت مدیران غالباً قدرت و اختیارات را به میزان وسیعی در دست خود نگه می دارند ولی در عین حال مشورت با افراد و کارکنان خود را نیز طلب می کنند. اما در مدیریت مشارکتی مدیریت در اختیارات و قدرت برای تصمیم گیری با تمامی کارکنان و زیردستان شریک و سهیم می شود.

مبحث اول- شیوه های مشارکت:

تعریف مشارکت Participation: مشارکت به مفهوم یاری دادن در پدید آوردن و پشتیبانی کردن از چیزی می تواند در دو سوی از هم جداولی پیوسته روی دهد: یکی در اداره امور و دیگری در پدید آوردن و مالکیت فرآورده ها. مشارکت از دیدگاه مدیریت را می توان در قلمرو انگیزشهای فرامرتبه انسان به شمار آورد.

شیوه مشارکت سنتی: این شیوه غیر اثربخش و متعارض است و خیلی دیرتر یعنی بعد از اینکه مشکل ایجاد شد و اکثر تصمیمات اتخاذ شدند در فرآیند اتفاق می افتد؛ مدیران افراد محلی و بومی هستند و در برابر تسهیم اطلاعات برای تصمیم گیری مقاومت نشان می دهند و بر تخصص فنی و حرفه ای خود جهت اثبات نقش خود در فرآیند اداری تأکید می کنند و مشارکت افراد نیز به جای نقش واقعی، نقش سمبلیک دارد.

زمینه مشارکت صحیح: مشارکت صحیح مشارکتی است که واقعی و قابل اعتماد باشد. مشارکت صحیح، مشارکت عمیق و دائمی در فرایندهای اداری با استعدادهای بالقوه برای همه مشارکت کنندگان جهت اعمال نفوذ بر موقعیت است.

شکل 1: زمینه مشارکتی سنتی شکل 2: زمینه مشارکت صحیح

مبحث دوم- شیوه های مختلف مشارکت کارکنان در امر مدیریت

شیوه و روش مشارکت فردی:

در این روش یک فرد، یک کارگر می تواند به طور انفرادی و مستقیم در فعالیتهای بنگاهی که در آن کار می کند دقت و ممارست کرده و نظر خود را به صور مختلف به مدیران اعلام دارد. بدیهی است عکس

تحقیق در مورد مشارکت و آزادی 30 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 30 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

مشارکت و آزادی

مقدمه

در این نوشتار، خواهم کوشید تا با ارایه‌ی تحلیلی از جنبش زنان در ایران، نسبت و رابطه‌ی میان این جنبش و جنبش دموکراسی‌خواهی را روشن سازم. پرسش از وجود یا عدم وجود هر کدام بحثی است و رابطه‌ی میان این دو بحثی دیگر. از این‌رو ابتدا به این پرسش خواهم پرداخت که آیا در ایران جنبشی تحت‌عنوان جنبش اجتماعی زنان وجود دارد یا خیر؟ و ویژگی‌های آن کدامند؟ فرض بر آن است که بررسی هر نوع رابطه‌ای میان این دو پدیده، باید مسبوق به پاسخ به این پرسش‌ها و نظایر آن باشد. از این رو در بخش نخست این نوشته به بررسی اجمالی مطالبات زنان در ایران و در قالب جنبش اجتماعی پرداخته خواهد شد و سایر بخش‌ها به بررسی رابطه‌ی میان این دو پدیده اختصاص خواهد داشت . جنبش زنان در ایران به‌عنوان یک جنبش اجتماعی جدیدبا پیدایش و طرح مطالبات زنان در ایران به ویژه در چند سال اخیر، به کرات با این پرسش مواجه بوده‌ایم که آیا اساساً می‌توان به وجود جنبش زنان در ایران متعهد بود؟ این پرسش بارها به صور گوناگون در محافل مطرح شده است. پرسش را می‌توان از دیدگاه‌های گوناگون به بحث گذاشت.

در این‌جا نخست به این موضوع پرداخته می‌شود که جنبش‌های اجتماعی چه‌هستند؟ و چه‌گونه می‌توان مطالبات گروهی از افراد را در قالب یک جنبش تعریف نمود . در واقع در میان نظریه‌پردازان علوم اجتماعی، در مورد ویژگی‌های دقیقی که جنبش‌های اجتماعی را مشخص می‌کنند، (همچون سایر موارد) اتفاق نظر چندانی وجود ندارد. این همه مطابق تعریف اجمالی یک جنبش اجتماعی، عبارت است از بیان ترجیحات اعضای یک یا چند گروه اجتماعی به‌منظور ایجاد تغییر در وضعیت موجود .

جنبش های اجتماعی

جنبش‌های اجتماعی به لحاظ گستردگی حمایت، پشتوانه‌های مادی و معنوی، اهداف، تعدد هواداران و فعالان، استراتژی‌ها و تاکتیک‌های اتخاذ شده جهت ایجاد تغییر، جایگاه‌شان در ساختار اجتماعی، نحوه‌ی شکل‌گیری رشد و افول و نیز میزان موفقیت در دست‌یابی به اهداف با یکدیگر تفاوت دارند. این تفاوت‌ها گاه تا حدی است که بعضاً اصل وجود یک جنبش اجتماعی ممکن است محل تردید و پرسش باشد. هم‌چنین مطابق برخی دیگر از نظریه‌ها، می‌توان میان جنبش‌های اجتماعی قدیم و جدید قایل به تمایز بود. منظور از جنبش‌های اجتماعی قدیم، آن دسته جنبش‌هایی هستند که در آن‌ها گروهی از افراد جهت ایجاد تغییر به تجهیز و بسیج امکانات، منابع، نیروی انسانی و راه‌کارهایی می‌پردازند که ایجاد تغییر در مناسبات قدرت در یک جامعه را هدف می‌گیرد. در این موارد، آن‌چه حایز اهمیت است، وجود عنصر آگاهی هویت بخشی است که اعضای گروه هم مسلک را به‌رغم تفاوت‌ها به یکدیگر پیوند می‌زند برای مثال در جنبش زنان آمریکا در موج اول که از اواسط قرن 19 آغاز شد، آگاهی از این‌که زنان به‌واسطه‌ی جنسیت خود در مبارزات ضد بردگی راه ندارند، به شکل‌گیری نوعی آگاهی هویت‌بخش انجامید که متعاقب آن بسیج سیاسی و اجتماعی پدیدار شد.

آگاهی هویت‌بخشی بدان معنا است که گروهی دریابند که به واسطه‌ی تعلق داشتن به یک هویت خاص (جنسی، نژادی، طبقاتی، قومی، زیست‌محیطی) به‌قدرت (در معنای موسع آن) دسترسی نابرابر دارند. این موضوع احساس نظم و تبعیض را به‌دنبال می‌آورد که در صورت پدید آمدن شرایط دیگر که به‌آن‌ها پرداخته خواهد شد)، شکل‌گیری یک جنبش اجتماعی امکان‌پذیر می‌شود. اغلب جنبش‌های اجتماعی در گذشته، جنبش‌هایی چون جنبش مدنی سیاهان، جنبش‌های کارگری، دانشجویی، اقلیت‌های مذهبی، نژادی، قومیتی و ... با ابتنا بر این عنصر هویت بخش و تجهیز کننده شکل گرفته‌اند. آگاهی از این‌که شخص یا اشخاص دیگری وجود دارند که درست از همان شرایط تبعیض آمیز رنج می‌برند، از شروط لزوم ایجاد یک جنبش اجتماعی است.

علاوه بر آگاهی هویت‌بخش، در جنبش‌های اجتماعی قدیم و جدید (نوع اول و دوم) شرط لازم دیگری وجود دارد که شکل‌گیری و بقای جنبش منوط به آن است. این شرط عبارت است از عدم امکان شکل‌گیری سیاست‌های جایگزین از جمله لابی‌کردن، مذاکره‌ی مستقیم با نخبگان و نیز عدم امکان خروج از سیستم.از این رو از لوازم ایجاد یک جنبش، وجود حداقلی از تصلب سیاسی غیر دموکراتیک عام (غیر دموکراتیک بودن سیاسی به‌طور کلی) و خاص (غیر دموکراتیک بودن در موردی خاص مثل تبعیض نژادی یا قانون خانواده‌ی تبعیض آمیز) است به‌گونه‌ای که نه امکان تحمل شرایط تبعیض‌آمیز باشد و نه امکان خروج از سیستم موجود و چنان‌چه در شرایط غیر دموکراتیک عام و خاص تغییر و تحولی ایجاد شود که وضعیت برای گروه هدف مناسب به‌نظر برسد، امکان شکل‌گیری جنبش منتفی است. نیز ممکن است وضعیت تصلب سیاسی به‌گونه‌ی باشد که معترضین ترجیح دهند به کودتا یا مهاجرت جمعی بپردازند. در این هنگام جنبش‌های اجتماعی به ندرت مجال بروز خواهند یافت. بنابراین جنبش‌های اجتماعی را در شرایطی می‌توان باز جست که امکان خروج از سیستم یا وفاداری به آن محتمل نباشد.

انواع جنبش اجتماعی و شرایط آن

علاوه بر شروط لازم برای شکل‌گیری یک جنبش اجتماعی شکل‌گیری یک جنبش اجتماعی از نوع اول منوط به شرایط کافی نیز هست. این شرایط اگر چه به قدر شروط لازم از اهمیت برخوردار نیستند، اما در مواردی می‌توانند از تعیین کنندگی برخوردار باشند. این شرایط را به‌طور کلی می‌توان در دو مورد خلاصه کرد.

وجود رهبری، وجود حداقلی از آزادی سیاسی و مدنی برای ایجاد یک ارتباط هویت بخش میان اعضای هم گروه در جهت انجام کنش سیاسی، اجتماعی و فرهنگی رهایی بخش، و نیز وجود حداقلی از منابع انسانی و مادی در جهت تجهیز و بسیج نیروها. به‌نظر می‌رسد که امکان شکل‌گیری یک جنبش اجتماعی با وجود شرایط لازم برای آن، در مواقعی