فرش و صنایع دستی 34 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 34

فرش و صنایع دستی

تاریخچه فرش

فرش دستبافت ایرانی در سال 1949 در دومین مرحله کاوشهای باستان شناس روسی، رودنکو در منطقه پازیریک کشف و به نام فرش پازیریک نامیده شد.

رودنکو در کتابی که به مناسبت این اکتشافات در سال 1953 در روسیه منتشر کرد، درباره فرش مکشوفه توضیحات مفصلی نگاشت و آن را صراحتا کار ایران و قدیمی ترین فرش ایرانی در دنیا بیان نمود. او نوشت: "بدون اینکه بتوانیم به طور حتم بگوییم این فرش کار کدامیک از سرزمین های ماد-پارت(خراسان قدیم) یا پارس است، تاریخ فرش مذکور و پارچه هایی که در پازیریک کشف شد قرن پنجم و یا اوایل قرن چهارم پیش از میلاد تشخیص داده می شود." سپس او اضافه می کند: "تاریخ این قالی از روی شکل اسب سواران معلوم می شود. طرز نشان دادن اسبهای جنگی که به جای زین قالی بر پشت آنها گسترانده اند و پارچه روی سینه اسب از مشخصات آشوریها می باشد اما در روی فرش پازیریک ریزه کاریهای مختلف و طرز گره زدن دم اسبها ، در نقوش برجسته تخت جمشید نیز دیده می شود."

در زمان تسلط مغولها (قرن سیزدهم و چهاردهم میلادی) قالی بافی به سطح بسیار رفیعی از زیبایی وتکنیک رسید. شکوفایی این صنعت شاید با حکومت غازان خان (1307-1295 میلادی) مصادف بود.

اما اوج قالی کلاسیک ایرانی را که از آن با رنسانس قالی ایران یاد می شود زمان سلاطین صفوی (1722-1499 میلادی) به ویژه زمان حاکمیت شاه طهماسب اول (1587-1524 میلادی) و شاه عباس کبیر(1629-1587 میلادی) ثبت کرده اند. از این دوران حدود 3000 تخته فرش به یادگار مانده که درموزه های بزرگ دنیا و یا در مجموعه های شخصی نگهداری می شوند.

در این دوران در کنار قصرهای پادشاهان کارگاههای قالی بافی بناشد و مراکز گوناگون که قبلا در تبریز ، اصفهان ، کاشان ، مشهد ، کرمان ، جوشقان ، یزد ، استرآباد ، هرات و ایالات شمالی نظیر شیروان ، قره باغ و گیلان وجود داشتند توسعه و رونق بیشتری گرفتند.

در همان زمان ، نقاشان و نگارگران بلندپایه طرحهای خلاصه شده و ترکیبی ترنج در وسط قالی و لچکها را در آن وارد کردند. یعنی همان طرحی که قبلا به زیباترین وضعی در قرن پانزدهم روی جلد کتابهای ارزشمند به کار می رفت.

با اشغال کشور بوسیله افغانها (1722-1721 میلادی) این صنعت و هنر رو به انحطاط گذاشت.

در قرن نوزدهم قالیهای ایرانی ، بویژه فرشهای نفیس ناحیه تبریز به اروپا راه یافتند. از سوی کشورهای اروپایی نمایندگانی به تمام کشورهای مشرق زمین گسیل شدند و با رقابت بسیار فشرده کلیه فرشهای کهنه و عتیقه را گردآوری کرده به قسطنطنیه که هنوز هم مهمترین بازار قالی مشرق زمین بود فرستادند.

با به پایان رسیدن منابع فرشهای کهنه ، شرکتهای انگلیسی (زیگلر 1883 م) آمریکایی و آلمانی به طور نامحدود اقدام به تاسیس کارگاههایی در تبریز ، سلطان آباد(اراک) ، کرمان کردند. این روال تا جنگ جهانی اول که تولید قالی به طور قابل توجهی افزایش یافته بود ادامه داشت.

فرش ایران دارای تاریخی بسیار طولانی است، در ایران از دیرباز بافتن انواع فرش متداول بوده و انگیزه ای اجدادی داشته است. به نوشته مورخان، جهانگردان، جنگجویان و آثار مکشوفه از گذشتگان گویای آن است که فرشبافی به صورت هنری دستی ، مردمی ، روستایی و عشایری در ایران سابقه بس دراز دارد.

پروفسور «رودنکو» کاشف «فرش پازیریک» معتقد است که قالی مذکور کار مردم ماد یا پارس و پارت (خراسان بزرگ) است. توجه به نقش های مشابه و هم زمان این فرش در ستون های تخت جمشید نیز این نظریه را تایید می نماید. آثار دیگری از جمله نقاشیهای برخی هنرمندان قرون وسطی حاوی نقش قالیهایی است که گفته اند بافت ایران بوده است . برخی مورخان در مورد حمله رومیان به ایران و غارت دستگرد قالی را از جمله غنایمی که در این غارت به دست آورده شده، قید نموده اند و نیز منابع یونانی از قالیهای زربفت ایران یاد کرده اند. «فرش بهارستان» با آن همه هنرمندی که به تأیید روایات مختلف، دربافت آن به کار رفته بوده اگر چه گاه در تعریف از آن راه اغراق پیموده شده اما خود نشانگر پیشرفت صنعت فرشبافی و صنایع جنبی از جمله طراحی و رنگرزی در ایران قدیم می باشد. فرش به عنوان نمودی از فکر و اندیشه بشری و متاثر از حس نوجویی او در طول تاریخ خود با نشیب و فرازهایی روبرو بوده که گاه با فراغت فکری هنرمندان و محیط مناسبی که برای رشد و شکوفایی هنر ایشان ایجاد گردیده به حد اعلای خود رسیده و گاه صدماتی که بر اثر مصائب طبیعی و غیر طبیعی بر پیکر جامعه وارد شده، آن را به دوره نهفتگی و خمود سوق داده است.

عصر مغول یعنی قرن هفتم هجری را می توان دروان بس غم انگیز برای انواع هنر ایرانی دانست و پس از آن قرون دهم و یازدهم هجری را که عصر صفویان است زمان شکوفایی طبع هنری مردم ایران باید به شمار آورد. آغاز دوران صفوی متفارن با رشد بسیاری از هنرهای دستی و توسعه آن در کلیه شئون جامعه بوده است. بسیاری از هنرمندان ایرانی در این دوره ظهور کرده اند که با اغتنام فرصت از آرامش و محیط مساعدی که به وجود آمده عمر گرانبهای خود را بر سر ارتقاء سطح کیفی هنر و صنایع دستی نهاده اند وبا ابداع طرح ها و نقشه های زیبا و هنرمندانه جایگاه این صنایع به ویژه فرش را به حد اعلاء خود رسانیده اند و نام ایران را در سراسر جهان با آثار خود پرآوازه ساخته اند. با توجه به اهمیت عصر صفویه در اعتلاء هنر ایران و توجهی که در این زمان به صنعت قالیبافی مبذول شده، جا دارد به این عصر و وضعیت هنرمندان و قالیباقی آن مشروح تر بپردازیم.

فرشهای دوران صفویه را می توان متعلق به دو گروه زمانی دانست: اول: قالیهای بافته شده در دوران سلطنت شاه اسماعیل وشاه طهماسب که به"شاه طهماسبی" معروف است و خود مکتبی خاص دارد که به همین نام شهرت یافته. شاه طهماسب همواره به تشویق هنرمندان و قالیبافان و طراحان می پرداخت و خود از هنر بهره داشت و حتی نوشته اند، رنگرزی می دانست و مستقیمأ طراحی می نمود و بافندگان را راهنمایی می کرد. از این جهت در زمان پادشاهی او انواع صنایع ظریفه به ویژه قالی بافی راه ترقی پیمود و در طرح آن تغییرات کلی به وجود آمد. قالیهای ترنجدار جانشین آن گروه از قالیهایی شد که تا اواخر قرن 9 هجری در ایران بافته می شد و بعدأ به طرح مغولی و تیموری شهرت یافت. علاوه بر قالیهای ترنجدار در این دوره بافتن قالیهایی با طرح حیوان و شکارگاه متداول شد. دوم: قالیهای بافته شده در زمان شاه عباس که به مکتب " شاه عباسی" معروف است. در این دوره با اغتنام فرصت از وجود هنرمندان عصر نقشهای جدید به ویژه با استفاده از اسلیمی ها و گلهای مخصوص بوجود آمد برخی طرحهای قالی در مکتب شاه عباسی عبارتند از:/ الف – طرح ترنجدار یا لچک ترنج/ ب – طرح شکارگاه/ ج – طرح درختی/ د – طرح گلدانی .

اینک با توجه به سهولت ایجاد ارتباط بین هنرمندان نقاط مختلف و پیشرفت تکنیک طراحی و نقش پردازی، فرش همگام با سایر هنرها و صنایع مردمی رو به تکامل رفته است، طرحهای محلّی به نقاط دیگر برای بافت فرستاده می شود و هنرمندان از نتایج تجربیات دیگر همکاران خویش کاملاً با خبر می گردند. وسایل کار طراحی پیشرفت نموده و تکنیک جدید به کمک هنرمندان آمده و ایشان به مهارت در تهیه و تکثیر طرحهای خود اقدام می کنند. بازار های فرش جهانی به ویژه از اوائل قرن بیستم میلادی رونق گرفته و این خود تشویق دست اندرکاران را در پی داشته و به ویژه در تبریز، کرمان، کاشان، اصفهان، اراک ، داد و ستد این کالای ارزشمند را رونق داده و در این زمان است که بازار صادرات فرش های نو و کهنه گرم شده و کارگاه های بزرگ برای پاسخگویی به تقاضاهای روز افزون دایر گردیده است. این قالیها به اروپا به ویژه کشور آلمان و آمریکا حمل می گردد و موجبات تقویت بنیه مالی کشور را در حد خود فراهم می سازد و تجارت خارجی را به سرمایه گذاری در تولید فرشهای مورد درخواستشان تشویق و ترغیب می نماید. مجموعه این اقدام طی قرن اخیر در جهت تقویت بنیه اقتصادی کشور مؤثر بوده، اما دخالت فروشندگان و صاحبان سرمایه در کار طرح و رنگ فرش و سفارشات غیر مسئولانه ایشان به کیفیت این دستباف لطمه وارد ساخته است. عدم نظارت صحیح بر کار بافت فرش و بسیاری عوامل دیگر از جمله قیمت ها و چگونگی صادرات طی نیم قرن گذشته، رقبای فرش ایران را به میدان رقابت کشانده واز سوی دیگر سودجویان را به سوء استفاده از غفلت دست اندرکاران و انجام تقلباتی در مراحل

تحقیق در مورد کارکرد دستی میز شاخص 16 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 16 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

به نام خدا

کارکرد دستی میز شاخص

سلکتور میز شاخص 6 ( شکل 503 ) در موقعیت 1 و سلکتور واحد دریل (نور اخکاری) 5 ( شکل 503 ) در موقعیت 1 قرار می گیرد .

میز شاخص و واحد سوراخ کاری می توانند هم زمان و به طریق دستی کار کنند .

واحد سوراخ کاری بر طبق دستور العمل های ارائه شده در « عملکرد دستی واحد سوراخ کاری » دراین فصل کار می کند .

موقعیت استارت میز شاخص جایگاه صفر است که می توان آن را با به کار انداختن تکمة فشاری 14 ( شکل 503) چک کرد . در صورتی که میز در جایگاه آغازی نباشد هنگامی که تکمة فشاری وارد عمل می شود به طور خودکار به موقعیت خود باز می گردد . این جایگاه ( موقعیت 0 ) با علامت 0 که روی صفحة میز چاپ شده است مشخص می شود این علامت باید در جهت فلشی قرار بگیرد که در لبة محافظ تراشه قرار دارد .

با استفاده از تکمة فشاری 13 ( شکل 503) میز شاخص را می توان در هر نقطه مطلوب در محدوده ای که تقسیم بندی صفحه اجازه می دهد حتی بدون از پیش تنظیم کردن تعداد تقسیمات قرار داد .

به منظور چک کردن یک تقسیم بندی از پیش تنظیم شده لازم است سلکتور میز شاخص 6 ( شکل 503) در موقعیت 2 و 3 یا 4 و سلکتور 5 ( شکل 503 ) در موقعیت 1 قرار گیرد ، حرکت رو به جلوی دریل باید متوقف شود .

در این حالت میز شاخص با تکمه فشاری 17 « استارت » به کار می افتد . ( شکل 503 ) در این هنگام میز شاخص به تقسیم بندی پیش از تنظیم حرکت می کند . سپس میله گردان به وسیله دست به سمت پایین حرکت می کند و در نتیجه لیمیت سوئیچ از استاپ B می گذرد ، سپس میلة گردان به موقعیت بالاتر سابق خود باز می گردد . در این حالت است که میز شاخص به موقعیت جدیدی شاخص گذاری می شود . هنگامی که میز شاخص در موقعیت صفر قرارمی گیرد سیگنال جدیدی باید توسط تکمة فشاری 17 « استارت » تولید شود . ( شکل 503) این امکان زمانی ایجاد می شود که سلکتور 6 میز شاخص (شکل 503) در موقعیت 2 و 3 قرار گرفته باشد . زمانی که سلکتور در موقعیت 4 قرار دارد ( عملکرد مداوم ) سیکل بدون وقفه انجام می شود تا اینکه میز شاخص به موقعیت صفر خود باز می گردد .

C : عملکرد اتوماتیک واحد سوراخ کاری ( دریل )

سلکتور واحد سوراخ کاری 5 ( شکل 503) در موقعیت 2 قرار می گیرد . سلکتور میز شاخص 6 (شکل 503) درموقعیت 0 و سلکتور پروگرم 2 به طور اختیاری بسته به نوع فرایند ماشین کاری مورد استفاده قرار می گیرد .

استاپ های واقع در برش استاپ به گونه ای قرار گرفته اند که با برنامه انتخابی مطابقت می کنند .

پیش از به کارگیری تکمة فشاری 17 ( شکل 503) پروگروم باید توسط تکمة فشاری 1 ( شکل 503) در سلکتور پروگروم پیش از تنظیم 2 انتخاب شده باشد .

اکنون واحد سوراخ کاری آماده است بر طبق سیکل اتوماتیک که در ادامه آورده شده کار کند :

حرکت مورب سریع به سمت پایین ، چرخش میلة گردان یا حرکت رو به جلوی اتوماتیک ، توقف چرخش میلة گردان ، حرکت مورب سریع به سمت بالا .

در صورتی که سلکتور پروگرم 2 ( شکل 503) در موقعیت 3 قرار دارد – سیکل به صورت زیر خواهد بود :

حرکت مورب سریع به سمت پایین ، چرخش میلة گردان با حرکت رو به جلوی اتوماتیک ، وارونگی چرخش میله گردان با حرکت رو به جلوی خودکار . توقف چرخش میلة گردان ، حرکت مورب سریع به سمت بالا .

برای هر سیکل سیگنال استارت دستی جدیدی لازم است .

هر چهار پروگرم می توانند استفاده شوند اما در این حالت مهم است که هر پروگرم به گونه ای به کار رود که بر برنامة معادل تنظیم استاپ منطبق باشد .

ابزارهای ماشین باید در جاهای مربوط به خود 8 قرار بگیرند (شکل 1-5) جایی که هر وسیله موقعیت خود را با توجه به پروگرم مربوط به خود دارد .

D : عملکرد خودکار واحد سوراخ کاری – میز شاخص

سلکتور واحد سوراخ کاری 5 و سلکتور میز شاخص 6 ( در شکل 503) در موقعیت 2 قرار می گیرند . سلکتور پروگرم 2 ( شکل 503) بسته به نوع ماشین کاری در موقعیت مناسب قرار می گیرد .

استاپ های روی اسلاید – استاپ به گونه ای قرار می گیرند که با برنامة انتخاب شده مطابقت می کنند .

تعداد تقسیمات روی میز شاخص روی شمارش گرها ( کنتورهای ) 15 و 16 تنظیم می شود . ( شکل 503) . شمارش گرها تعداد ضربات را می شمارند نه تقسیمات را . تنظیم برطبق جدولی که در لیبل بین شمارش گرها قرار دارد انجام می شود . شمارش گر (15) ضربه های ده تایی و شمارش گر 16 ضربه های تک را می شمارد .

موقعیت استارت میز شاخص موقعیت صفر است و این موقعیت با به کار انداختن تکمة فشاری 14 چک می شود . (شکل 503) در صورتی که میز در موقعیت صفر خود نباشد زمانی که تکمة فشاری واحد عمل می شود به صورت خودکار به آن موقعیت برمی گردد موقعیت صفر با علامت0 چاپ شده روی صفحة میز مشخص می شود . این علامت باید در جهت فلشی قرار بگیرد که در لبة محافظ تراشه قرار دارد .

جوشکاری با قوس الکتریکی دستی (SMAW)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 19 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

جوشکاری با قوس الکتریکی دستی (SMAW)

مقدمه :

در جوشکاری با قوس الکتریکی دستی که گاهی تحت عنوان STICK WELDING نامیده می شود ، حرارت شدید حاصل از قوس الکتریکی موجب ذوب فلز و تشکیل جوش می گردد .

این نوع جوشکاری یکی از قدیمی ترین و متداول ترین فرآیند های جوشکاری است و اگر چه اغلب برای اتصال آهن و فولادهای کم کربن مورد استفاده قرار می گیرد ، برای تعمیرات نیز مناسب می باشد . زیرا دستگاههای جوشکاری مورد استفاده نسبتاً ارزان بوده، به راحتی راه اندازی و مورد استفاده قرار می گرفته و برای جوشکاری انواع فلزات به کار می روند .

چگونه این فرآیند کار می کند ؟

جوشکاری با قوس الکتریکی محافظت شده که با علامت اختصار SMAW نشان داده می شود . یکی از فرآیندهای متداول جوشکاری با قوس الکتریکی می باشد . وسایل عمده جوشکاری با قوش الکتریکی متشکل از یک منبع انرژی الکتریکی (دستگاه جوش) ، دو کابل یکی کابل الکترود و دیگری کابل برگشت (کابل اتصال به قطعه کار ) ، انبر الکترود گیر و یک الکترود پوشش دار می باشد ،شدت جریان حاصل از ماشین جوشکاری برای ایجاد قوس الکتریکی بین نوک الکترود و قطعه کار مورد استفاده قرار می گیرد و در نتیجه قطعه کار قسمتی از مدار جوشکاری محسوب می شود.

جوشکاری با تماس دادن نوک الکترود به قطعه کار و حفظ فاصله به اندازه مغری الکترود مصرفی شروع می شود . این عمل موجب تشکیل قوس و تولید حرارت تا 5550 خواهد شد .

حرارت شدید حاصل از قوس الکتریکی قطعه کار را ذوب نموده ، همچنین موجب ذوب مغزی الکترود مصرفی می شود . مغزی الکترود ذوب شده تشکیل فلز جوش را می دهد و بر اثر تجزیه، روپوش شیمیایی گاز محافظتی تشکیل داده و ناحیه کذاب را محافظت می نماید.

منظور از حفاظت ، توده ای از گازهای تولید شده هستند که در اثر ذوب روپوش الکترود در اطراف قوس الکتریکی تشکیل می شوند . گاز محافظ حوضچه مذاب را از عوامل جوی ماننداکسیژن و نیتروژن محافظت می نماید .

چنانچه حوضچه مذاب توسط گازهای حاصل از روپوش شیمیایی محافظت نگردد ، جوش حاصله اکسیده و نیتراته شده و در نتیجه جوش شکننده و ضعیف می گردد و سایر مواد حاصل از سوختن روپوش شیمیایی گل جوش را تشکیل می دهند که مانع سرد شدن سریع جوش شده و از تغییر آلیاژ و آلودگی آن جلوگیری می کند .

بخشی از گازهای محافظ تولید شده بر اثر سوختن روپوش شیمیایی ، در نواحی قوس الکتریکی یونیزه می شود که موجب افزایش قابلیت هدایت الکتریکی و استقرار قوس می گردد . به منظور بهبود کیفیت جوش ، برخی از الکترودها دارای مواد مخصوصی مانند اکسید زدا می باشند که موجب تصفیه فلز جوش می شوند و یا دارای مواد آلیاژی هستند که ترکیبات فلز جوش را تغییر می دهند .

چنانچه نحوه جوشکاری به طور دقیق انجام شود ، استحکام جوش حاصله توسط SMAW به اندازه فلز و یا قوی تر از آن خواهد بود .

ولتاژ و شدت جریا ن جوشکاری

قوس الکتریکی برای جوشکاری به وسیله جریان مستقیم (D.C) و یا جریان برق متناوب (A. C) به دست می اید . ولتاژ

تحقیق در مورد صنایع دستی 29 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 44 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

پیشگفتار

هنگامی که سخن از صنایع دستی و پیشه های کهن به بیان می آید، ذهن به سمت هنرها و صنایع دستی عمده خطور می کند. سفالگری، شیشه گری، خاتم کاری، منبت کاری، قلم زنی و بسیاری دیگر از صنایع کهن که کم و بیش بواسطه مطالعات کنکوری و یا واحدهای گذرانده شده در طی دوران تحصیل، هر دانشجوی هنر، در مورد آن اطلاعاتی دارد. اما در این میان، اشیایی وجود دارند که دارای مسابقه ای بس طولانی‌اند، اما بواسطه ماهیت وجودی و کمتر بودن جنبه های تزئینی و سمبلیک آنها، کمتر مورد توجه قرار می گیرند. یکی از این موارد، جاروهای خانگی است.

طرح و ایده ای بکر، که با استفاده از خصوصیات طبیعی نوعی بوته و با اعمال چند عمل ساده، ساقه های بوته جارو را به محصولی با کارایی مناسب تبدیل می کند. شاید بهتر باشد برای درک کارایی آن، گذشته ای نه چندان دور را که جاروهای برقی وجود نداشته اند را تصور کنیم. ساده است، حتی هم اکنون نیز تصور تمیز نمودن سطحی نه چندان وسیع، بدون جارو، عملی مشکل و بسیار وقت گیر خواهد بود. از نظر تولید و مراحل ساخت نیز این شی قابل تأمل است. وسیله ای که در عین یکپارچگی، علاوه بر دسته ای مناسب جهت قرارگیری در دست، دارای سطحی گسترده برای حداکثر تماس ممکن با سطح است.

در ابتدا، امید به یافتن مطالبی مفید و دقیق از طریق منابع و کتابهای مرتبط وجود داشت، اما با گذر زمان و جستجو در این رابطه، اطلاعات بسیار ناچیزی بدست آمد. بر همین اساس این تحقیق، در اصل حاصل از مشاهده و مصاحبه مستقیم، با جارو سازان است.

در این خلاصه، حرفه و پیشه جاروسازی، از چهلر جنیه، سازنده(صنعتگر)، مکان ساخت (کارگاه)، محصول(جارو) بهمراه ابزارهای مورد استفاده در تولید، مورد بررسی قرار گرفته و دئر نهایت نتایج و اطلاعات بدست آمده، جمع بندی و بعنوان نتیجه ارائه شده است.

تاریخچه جارو

همانطور که در پیش گفتار اشاره گردید، برای یافتن تاریخچة جارو به کتابها و منابعی مراجعه گردید ولی مطلبی که روشن کنندة تاریخچه ای مختص به جارو باشد، بدست نیامد. تنها مطلب موجود، به نقل از کتاب صنایع دستی کهن ایران چنین است که:

«زنیبل و بوریا باقی از نی و علف، صنعتی است که حتی از صنعت پارچه بافی هم کهنتر است. نمونه هایی که در عراق پیدا شده باید به متعلق به 5000 سال پیش از میلاد باشد. تاریخ ساخت زنیبل گندم و غلات که از دورة باداریان مصر پیدا شد به 4500 سال پیش از میلاد می رسد.

زنیبل بافی بی ابزار و با دست انجام می شود. زنیبل باف جارو هم درست می کند. اگر تنها جارو درست کند، جاروباف نامیده می شود.»

مقاله درباره شیشه گری

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 6

آشنایی با صنایع دستی ایران

فصل نهم - شیشه گری

1- سیر تاریخی هنر شیشه گری را بیان کنید؟

قدیمی ترین نمونه ها از شیشه های دست ساز در خاورمیانه پیدا شده است. باستان شناسان معتقدند که سومریها در هزاره سوم قبل از میلاد با شیشه، آشنایی داشته اند. گیرشمن بطریهای شیشه ای زیادی از حفاریهای معبد چغازنبیل به دست آورده است. از زمان هخامنشیان، شواهد اندکی برای استفاده کلی از شیشه در دست است. آثار شیشه ای کهن نشان می دهد که تا قبل از سده اول پیش از میلاد، از شیشه فقط یه حالت توده ای استفاده می کرده اند. با کشف اشیای شیشه ای زمان پارتها و ساسانیان می توان گفت صنعت شیشه سازی در ایران رواج کامل داشته و از دو روش ساخت «دمیدن در قالب» و «دمیدن آزاد» استفاده می شده است. از دوره سلجوقیان تا دوره مغول ظرفهای شیشه ای بسیار زیبا با تزئینات مختلف به صورت مینایی، تراشیده یا با نقوش افزوده از کوره شیشه گران شهرهای مختلف ایران بیرون می آمد.

2- مواد و مصالح شیشه گری را نام ببرید؟

1. عناصر پایه :

سیلیس یا اکسید سلیسیم ماده اصلی تمام تولیدات شیشه است که به صورت شن، سنگ چخماق یا سنگ چینی وجود دارد. اکسید بوریک به عنوان عنصر اصلی در ساخت شیشه استفاده می شود.

2. عناصر ذوب کننده :

این عناصر مانند سود به صورت کربنات سدیم، سولفات سدیم، استات سدیم نقطه ذوب سیلیس را پایین آورده، به ضمیر شیشه حالت قلیایی می دهند.

3. عناصر تثبیت کننده :

برای مخلوط شدن بهتر مواد اصلی و ذوب کننده و همچنین جلوگیری از حل شدن شیشه در مواد مختلف از این مواد استفاده می کنند. کربنات کلسیم از رایج ترین مواد تثبیت کننده است.

4. عناصر سفید کننده :

برای خنثی کردن یک رنگ در خمیر شیشه از رنگ دیگر استفاده می کنند؛ مثلاً برای خنثی کردن قرمز از سبز استفاده می کنند.

3- وسایلی که در کارگاه شیشه گری مورد استفاده قرار می گیرد را نام ببرید؟

1. بوری (میله دم) :

لوله توخالی و فولادی به طول 120 تا 150 سانتی متر و قطر 5/1 تا 2 سانتی متر است که برای برداشتن شیشه مذاب از داخل کوره به کار می رود.

2. سنگ کار :

از جنس سنگ یا فلز بری گرم کردن مواد روی میله دم استفاده می شود.

3. قاشق چوبی :

به صورت ملاته گیر که همیشه خیس است و نقش قالب را دارد.

4. دستگاه آب :

حوضچه فلزی مکعب مستطیل که دارای آب است.

4- روشهای ساخت شیشه را نام ببرید؟

1. روش فوتی

2. روش فوتی قالبی

3. روش پرسی

5- روش فوتی را توضیح دهید؟

برداشت ماده مذاب را کوره به وسیله بوری یا میله دم که قبلاً گرم شده، ثابت کردن ماده مذاب روی نوک میله، مرمری کردن یا ورز دادن و چرخاندن آن روی میز کار و گرد کردن آن، دوباره گرم کردن خمیر شیشه روی سر میله، دمیدن در میله و ایجاد حباب کوچک در وسط خمیر سر میله، سرد کردن خمیر تا جایی که سرخی خود را از دست دهد، برداشت مجدد خمیر از کوره و ثابت کردن آن روی میله دم، قاشقی کردن خمیر سر میله یا یکنواخت کردن آن، کارهایی است که باید انجام شود تا استاد کار ساخت شیشه را آغاز نماید. از این مرحله به بعد استاد کار میله دم را گرفته، به چرخش درمی آورد تا شکل اولیه ظرف را بسازد. سپس آن را به دستِ پا قالبی ساز می دهد تا شیاری در محل اتصال شیشه و میله فلزی واگیره ایجاد کند. سپس از آن واگیره گیر میله واگیره را به ته ظرف می چسباند و استاد کار میله دم را از محل شیار ظرف جدا می کند. بعد از این مرحله، کار شکل دادن و ساخت و پرداخت دهانه و لگوی ظرف شروع می شود. در مرحله بعد دسته و تزئینات را روی آن قرار می دهد. در پایان ظرف را با میله واگیره به پشت بر می دهد تا به گرمخانه ببرد سپس کوره را خاموش می کنند تا اشیاء هم زمان با سرد شدن هوای داخل کوره خنک شوند.

6- روش فوتی قالبی را توضیح دهید.

در این روش، ابتدا مقداری از مواد مذاب را با میله دم از کوره برداشته، پس از آماده کردن و یک بار دمیدن در آن مقداری مواد به آن اضافه نموده گرم می کنند. سپس آن را در قالب قرار داده در میله دم می دمند تا خمیر شیشه شکل قالب را به خود بگیرد. سپس از میله دم جدا نموده، لبه کار را صاف می کنند و آن را به گرمخانه می برند، مانند انواع بطری، آبلیمو ، گلاب و غیره.

7- روش پرسی را توضیح دهید؟

ساخت در قالبهای پرس بادی نیز بیشتر برای انواع بطری به کار می رود، به این صورت که مقدار مناسب مواد مذاب با میله دم از کوره بر می دارند و آن را بسیار سریع از میله دم جدا کرده در قالب پرس قرار می دهند و با بستن قالب و فشار هوای وارد شده در قالب، خمیر شکل مورد نظر را می گیرد. سپس قالب را باز کرده، به سرعت شیء ساخته شده را خارج نموده، در گرمخانه قرار می دهند.

8- روش تولید شیشه رنگی را توضیح دهید؟

برای رنگی کردن شیشه، در خمیر آن از اکسیدهای فلزی به ترتیب زیر استفاده می کنند:

1. اکسید آهن :

رنگ سبز روشن و تیره به دست می آید. همچنین با افزودن اکسید کبالت به آن، آبی خیلی کمرنگ به وجود می آید.